Datasets:

csebuetnlp
/

xlsum

Dataset card Data Studio Files Files and versions Community

Subset (45)

amharic · 7.2k rows

Split (3)

train · 5.76k rows

id stringlengths 8 14	url stringlengths 36 42	title stringlengths 8 90	summary stringlengths 6 505	text stringlengths 133 19.2k
50997665	https://www.bbc.com/amharic/50997665	አልሸባብ በፈፀመው ጥቃት ሶስት አሜሪካውያን ተገደሉ	አንድ የአሜሪካ ወታደር እንዲሁም ሁለት አሜሪካውያን ሠራተኞች አልሸባብ እሁድ ማለዳ በኬኒያ ላሙ በሚገኘው የኬኒያ-አሜሪካ ጥምር ወታደራዊ ካምፕ ላይ በባደረሰው ጥቃት መገደላቸው ተሰማ።	አልሸባብ በምስራቅ አፍሪካ ከባድ ጥቃት ለመፈፀም ዝቷል እስላማዊው አማፂ ቡድን፣ አል-ሸባብ፣ የኬኒያና አሜሪካ ጥምር ጦር ካምፕ ባደረሰው ጥቃት ሌሎች ሁለት የመከላከያ ሠራዊቱ አባላት ተጎድተዋል። "የተጎዱት ሰዎች በአሁኑ ሰዓት በጥሩ ሁኔታ ላይ ይገኛሉ ከአካባቢውም እንዲወጡ ተደርጓል" ሲሉ የተናገሩት የአሜሪካ አፍሪካ (አፍሪኮም) ጦር አዛዥ ናቸው። • በሚቀጥሉት 10 ዓመታት ሮናልዶና ሜሲን ማን ይተካቸው ይሆን? • "ትውስታዎቼ መራር ናቸው"- ፕሮፌሰር በየነ ጴጥሮስ የዓይን እማኞች በስፍራው ከፍተኛ የሆነ የተኩስ ልውውጥ እንዲሁም ፍንዳታ የነበረ ሲሆን ጥቁር ጭስ ሲትጎለጎል መመልከታቸውን ገልፀዋል። የአሜሪካ አፍሪካ (አፍሪኮም) አዛዥ ጄነራል ስቴፈን ቶውንሴንድ " በደረሰው ጥቃት ሕይወታቸውን ላጡ አባላቶቻችን ቤተሰቦችና ጓደኞች መጽናናትን እንመኛለን" ብለዋል። "የአባላቶቻችንን መስዋዕትነት እንዲሁ በዘበት የተከፈለ አለመሆኑን ለማሳየት እንዲሁም አሜሪካውያንና ጥቅሞቿን የሚነኩትን ዝም እንደማንል ለማሳየት ከአጋሮቻችን ጋር በመሆን ጥቃቱን ያደረሰውን አልሻባብ ላይ ተገቢውን እርምጃ እንወስዳለን።" በዚህ ጥቃት ከሰው ሕይወት በተጨማሪ ስድስት የንግድ አውሮፕላኖች ላይም ጉዳት ደርሷል። አልሸባብ ከአልቃይዳ ጥብቅ ቁርኝት ያለው ሲሆን መቀመጫውን በሶማሊያ ያደረገ ነው። ቡድኑ ከተመሰረተበት ጊዜ አንስቶ በቀጠናው የተለያዩ ጥቃቶችን ሲፈጽም ቆይቷል። የዛሬ ወር ገደማ በሶማሊያ በፈጸመመው ጥቃት 80 ሰዎች ሕይወታቸውን ማጣታቸው ይታወሳል። አልሸባብ እኤአ በ2017 በሶማሊያ በነበረው ውጊያ ላይ አንድ የአሜሪካ ወታደርን መግደሉ ይታወሳል። በካምፕ ሲምባ የሆነው ምንድን ነው? ከአልቃይዳ ጋር ጥብቅ ቁርኝት እንዳለው የሚነገርለትና መቀመጫውን በሶማሊያ ያደረገው አልሸባብ በደቡብ ምስራቅ ኬንያ ላሙ ከተማ የአሜሪካና የኬንያ ጥምር ወታደራዊ ካምፕ ላይ ጥቃት ፈጸመ። አልሸባብ ጥቃቱን መፈጸሙን ከገለጸ በኋላ እርምጃው ከአሜሪካና ኢራን ቅራኔ ጋር የተያያዘ እንዳልሆነ አስታውቋል። የኬንያ መከላከያ ኃይል ቃል አቀባይ ኮሎኔል ፖል ንጁጉና እንደገለጹት አልሸባብ ጥቃቱን ሲያደርስ በወሰዱት የአጸፋ እርምጃ አራት የቡድኑ አባላት ተገድለዋል። • ለናይሮቢው የሽብር ጥቃት አልሸባብ ኃላፊነቱን ወሰደ • አሜሪካ በታሪኳ ከፍተኛ የጅምላ ግድያ የተፈጸመበት ዓመት አስመዘገበች የአልሸባብ ወታደሮች በአሜሪካና በኬንያ ወታደሮች ጥቅም ላይ የሚውለውን ወታደራዊ ሰፈር ለመቆጣጠር በማሰብ ጥቃቱን እንደሰነዘሩ ቃል አቀባዩ አክለዋል። በአካባቢው የነበሩ የአይን እማኞች እንደገለጹት ደግሞ ከፍተኛ የፍንዳታ ድምጽ የነበረ ሲሆን ከቆይታ በኋላ ደግሞ ከባድ የተኩስ እሩምታ ተከትሏል። ከጥቃቱ ጋር ተያይዞ ጥቂት የነዳጅ ማጠራቀሚያ ቦቴዎች በመፈንዳታቸው ከባድ ፍንዳታና ጭስ አካባቢውን እንደሞላው ኮሎኔል ፖል ንጁጉና ገልጸዋል። ሮይተርስ በበኩሉ አልሸባብን ጠቅሶ "ሰባት አውሮፕላኖችና ሶስት የወታደር መኪኖችን በጥቃቱ አውድመናል" ማለቱን ዘግቧል። ሮይተርስ አክሎም አውሮፕላኖች ሲቃጠሉ የሚያሳይ ምስል በአልሸባብ መግለጫ ላይ መመልከቱን ነገር ግን በገለልተኛ ወገን አለማረጋገጡን ጨምሮ ዘግቦ ነበር። የአሜሪካ አፍሪካ ጦር (አፍሪኮም) አዛዥ በትዊተር ገጻቸው ላይ እንዳሰፈሩት በማንዳ ቤይ አየር ማረፊያ ላይ ጥቃት መድረሱን አረጋግጠዋል። ሁኔታውን በቅርበት እየተከታተሉት እንደሆነ በመግለጽም "መረጃዎች በዝርዝር እንደደረሱኝ አሳውቃለሁ" ብለወው ነበር። በአሜሪካ ወታደራዊ ስፍራ ላይ መሰል ጥቃት ሲደርስ ይሄኛው ሁለተኛው ነው። ባለፈው ዓመት ከሶማሊያዋ ዋና ከተማ ሞቃዲሾ ምዕራብ በኩል በምትገኘው ባለተጎድል ከተማ የአሜሪካና የሶማሊያ ወታደሮች በጋራ የሚጠቀሙት ወታደራዊ ካምፕ ላይ ጥቃት ተሰንዝሮ ነበር። • በሞቃዲሾ በደረሰ ጥቃት ቢያንስ 76 ሰዎች ሞቱ ባሳለፍነው አርብ ደግሞ በዝችው የኬኒያዋ ላሙ ከተማ አልሸባብ አድርሶታል በተባለ የመኪና ላይ ጥቃት ሶስት ሰዎች ሲሞቱ ሁለቱ ደግሞ ጉዳት እንደደረሰባቸው የሚታወስ ነው። ወደ ሞምባሳ በመጓዝ ላይ የነበረውን የህዝብ ማመላለሻ ተሽከርካሪ አንድ ግለሰብ ካስቆመ በኋላ በርካታ ጥይቶችን እንዳርከፈከፈበት የአይን እማኞች ገልጸው ነበር። ኬኒያ ወደ ሶማሊያ ጦሯን ያዘመተችው እ.አ.አ. በ2011 ሲሆን ለዚህም ምክንያቴ ነው ብላ የነበረው ከሶማሊያ ወደ ግዛቷ ድንበር እያቋረጡ የሚፈፀሙ ጥቃቶችና እገታዎች በመበራከታቸው ነበር። በአሁኑ ሰዓት የኬኒያ ጦር በአፍሪካ ህብረት ሰላም አስከባሪ ጦር ስር ሲሆን በምዕራባውያን የሚደገፈውን የሶማሊያ መንግሥት በመደገፍ የሠላም ማስከበር ሂደቱን ይሰራል።
news-54294584	https://www.bbc.com/amharic/news-54294584	በአፍሪካ ኮቪድ-19ን እንዴት መቆጣጠር ተቻለ?	አፍሪካ ውስጥ በኮቪድ-19 የሚያዙ ሰዎች ቁጥር በአማካይ እየቀነሰ ነው።	የዓለም ጤና ድርጅት ባለሙያዎች የቫይረሱ ስርጭት የቀነሰባቸው ምክንያቶች ዙሪያ ውይይት አድርገዋል። ባለሙያዎቹ በምክንያትነት ከጠቀሷቸው መካከል የአህጉሪቷ ነዋሪዎች ወጣት መሆናቸው፣ ሞቃታማ የአየር ንብረት፣ ከዚህ ቀደም የዳበረ በሽታ የመከላከል አቅም መኖሩ እና በከተማ ቀመስ አካባቢዎች ጥቂት ሕዝብ መኖሩ ይጠቅሳሉ። የዓለም ጤና ድርጅት ተገቢው ጥንቃቄ ካልተደረገ እስከ 190,000 ሰዎች ሊሞቱ ይችላሉ ብሎ መላ ምት ቢያስቀምጥም በርካታ የአፍሪካ አገሮች የወረርሽኙን ስርጭት መቆጣጠር ችለዋል። አህጉሪቱ እንዴት በሽታውን መቆጣጠር እንደተቻለ በተደረገው የዓለም ጤና ድርጅት ባለሙያዎች ውይይት ላይ እንደተገለጸው ወረርሽኙ በሌሎች የዓለም ክፍሎች ካሳየው የተለየ ባህሪ በአፍሪካ ታይቷል። የዓለም ጤና ድርጅት የአፍረካ ኃላፊ ዶ/ር ማቲሺዲሶ ሞይቲን ጨምሮ ሌሎችም ባለሙያዎች በተገኙበት ውይይት እንደተጠቀሰው ከሆነ፤ የወረርሽኙ ስርጭት ሲጀመር እንቅስቃሴ ላይ ገደብ መጣሉ ውጤት አሳይቷል። ከሌሎች አህጉሮች አንጻር አፍሪካ ውስጥ ገደብ የተጣለው ቀድሞ ነበር። ይህም በርካታ አገሮች ላይ የምጣኔ ሀብት ጫና ማሳደሩ አልቀረም። በአፍሪካ አብላጫውን ቁጥር የሚይዙት ወጣቶች ናቸው። ኮሮናቫይረስ በግንባር ቀደምነት የሚያጠቃው ደግሞ አረጋውያንን ነው። የአውሮፓ አገራትን በማነጻጸሪያነት ብንወስድ፤ ሰዎች እድሜያቸው ሲገፋ አረጋውያን ማቆያ ውስጥ ይገባሉ። በአፍሪካ ግን ከቤተሰቦቻቸው ጋር ይኖራሉ። ይህ አኗኗር የበሽታውን ስርጭት ከቀነሱ ምክንያቶች አንዱ ሊሆን እንደሚችል ባለሙያዎቹ ተናግረዋል። ሌላው ምክንያት በርካታ ሰዎች በከተማ ስለሚኖሩ በሽታው ወደ ገጠር እንዳይሰራጭ መገታቱ ነው። የመሠረተ ልማት ዝርጋታው ውስን በመሆኑም ሰዎች ከቦታ ቦታ እንዳልተዘዋወሩ ተጠቅሷል። ዶ/ር ማቲሺዲሶ እንዳሉት፤ ከዚህ ቀደም እንደ ኢቦላ ያሉ ወረርሽኞችን ለማስወገድ የተደረገው እንቅስቃሴ ኮቪድ-19ን በመከላከል ረገድ ጠቃሚ ሆኗል። ሆኖም ግን ወረርሽኙ በአህጉሪቱ ላይ ያሳደረውን ተጽዕኖ ለመፈተሽ ጥናት እንደሚያስፈልግ ጠቁመዋል። በአፍሪካ ከ1.4 ሚሊዮን በላይ ሰዎች በቫይረሱ ሲያዙ 34,000 ሞተዋል። አንድ ሚሊዮን ሰዎች ደግሞ አገግመዋል።
51805992	https://www.bbc.com/amharic/51805992	በኮሮናቫይረስ ተያዙ ከተባሉት ኢትዮጵያዊያን መካከል አንዱ ነጻ ሆነ	ባሳለፍነው አርብ በተባበሩት አረብ ኢምሬትስ በኮሮናቫይረስ ተያዙ ከተባሉ የተለያዩ አገራት ዜጎች መካከል ሁለቱ ኢትዮጵያውያን መሆናቸውን የአገሪቱ ጤና ሚኒስቴር ገልጾ ነበር።	ይህንኑ በተመለከተ ዝርዝር ማብራሪያ እንዲሰጡ ቢቢሲ ያነጋገራቸው በአቡዳቢ የአምባሳደሩ ተወካይ ወ/ሮ ኑሪያ መሐመድ "እኛም እንደናንተው በሚዲያ ከመስማት ውጭ ምንም መረጃው የለንም" ማለታቸው ይታወሳል። አክለውም ለተባበሩት አረብ ኢምሬትስ ውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር በጉዳዩ ላይ ዝርዝር ማብራሪያ እንዲሰጣቸው ኦፊሴሊያዊ ጥያቄ ማቅረባቸውን ተናግረዋል። • "በኮሮናቫይረስ ተያዙ ስለተባሉት ኢትዮጵያዊያን ሁኔታ የምናውቀው ነገር የለም" በአቡዳቢ የኢትዮጵያ ኤምባሲ • የኮሮናቫይረስ በአዲስ አበባ ሆቴሎች ላይ ያጠላው ስጋት ከኢትዮጵያውያኑ የጤናና ሌሎች ሁኔታዎች ጋር በተያያዘ አዲስ መረጃ አግኝታችሁ ይሆን ስንል የጤና ጥበቃ ሚኒስትር ሚኒስትር ዲኤታ ለሆኑት ሊያ ታደሰ ጥያቄ አቅርበንላቸዋል። እሳቸውም ሁለቱም ኢትዮጵያውያን ነዋሪነታቸውን በተባበሩት አረብ ኢምሬትስ ያደረጉ መሆናቸውን በማረጋገጥ አንደኛው ግለሰብ በንጉሱ የግል አውሮፕላን ውስጥ የሚሰራ የበረራ ባለሙያ መሆኑን ነግረውናል። '' ከሁለቱ ኢትዮጵያውያን መካከል አንደኛው ከቫይረሱ ነጻ መሆኑ መረጋገጡን ከተባበሩት አረብ ኤምሬትስ ጤና ሚኒስቴር አረጋግጠናል፤ ሁለተኛው ታማሚ ግን በምን አይነት ሁኔታ ውስጥ እንደሚገኝ ዝርዝር መረጃ አልሰጡንም። ነገር ግን አሳሳቢ የሚባል ነገር እንዳልሆነ ገልጸውልናል።'' ሚኒስትር ዴኤታዋ የአንደኛው ኢትዮጵያዊ ሁኔታ ከባድ የሚባል አይደለም ማለት '' በሽታው ልክ እንደ ጉንፋን አይነት በሽታ እንደመሆኑ አብዛኛዎቹ ታማሚዎች ልክ እንደማንኛውም ጉንፋን ታማሚ ነው የሚሆኑት። ነገር ግን አንዳንዶች በሽታው ወደ ከፍተኛ ደረጃ ያድግባቸዋል። ስለዚህ ኢትዮጵያዊው ጉንፋን ብቻ በሚባል ደረጃ ላይ ነው ያለው ማለት ነው'' ብለዋል። ስለዚህ አንደኛው ኢትዮጵያዊ ከህመሙ የማገገም እድሉ እንዳለው ሚኒስትር ዴኤታዋ አክለዋል። ከቫይረሱ ነጻ እንደሆነ የተነገረው ግለሰብ ግን በለይቶ ማቆያ ውስጥ እንዲሆን የሚያስገድደው ነገር እንደሌለና ወደ ቀድሞ ህይወቱ መመለስ እንደሚችልም ታውቋል ሲሉ አክለዋል። • ከኮሮናቫይረስ ጋር የሚደረገውን ፍልሚያ የሚመሩት ሰው ከግለሰቦቹ ማንነት ጋር በተያያዘ አንደኛው ኢትዮጵያዊ የአየር መንገድ ሰራተኛ ሲሆን ሁለተኛው ግን ኢትዮጵያዊ ከመሆኑና ነዋሪ ከመሆኑ ውጪ ሌላ መረጃ አለማግኘታቸውንም ነግረውናል። ከተባበሩት አረብ ኤምሬቶችን ጨምሮ 93 አገራት ቫይረሱ እንደተገኘ መገለጹን ተከትሎ ምናልባት በእነዚህ አገራት የሚኖሩ ኢትዮጵያውያን ለበሽታው ተጋልጠው እንደሆነ መረጃው አላችሁ ስንልም ለሚኒስትር ዴኤታዋ ጥያቄ አቅርበንላቸው ነበር። እሳቸውም '' እስካሁን ምንም የደረሰን መረጃ የለም። በየአገራቱ የሚገኙ ኤምባሲዎች ችግር ካለ ይነግሩናል፤ የጤና አታሼዎችም ይህንን በተመለከተ መረጃ ያደርሱናል። ነገር ግን ከበሽታው ጋር በተያያዘ እስካሁን ከየትኛውም ኤምባሲ መረጃ አልደረሰንም'' ብለዋል። ኢትዮጵያ በሽታውን ለመከላልና በቂ ምርመራ ለማድረግ ያላት ዝግጁነት ምን እንደሚመስልም ጥያቄ ቀርቦላቸው ሲለመልሱም ''በላብራቶሪ ምርምራ በኩል ሙሉ ለሙሉ አገር ውስጥ እየሰራን ነው። ምናልባት የሚፈጠረው አይታወቅምና ተጨማሪ ለምርመራ የሚያገለግሉ መሳሪያዎችን ለማግኘትም ጥረት እየተደረገ ነው። ነገር ግን በአንድ ጊዜ በሺዎች የሚቆጠሩ ምርመራዎችን ለማድረግ በቂ አቅም አለን'' ሲሉ ኢትዮጵያ ያላትን ዝግጁነት አብራርተዋል። ከአፍ መሸፈኛ 'ማስክ' ጋር ተያያዘም ለህብረተሰቡ ግልጽ ማድረግ የምፈልገው ነገር አለ በማለት '' ይህንን በሽታ ለመከላከል ሁሉም ሰው ማስክ ማድረግ አያስፈልገውም፤" ካሉ በኋላ የአፍ መሸፈኛ 'ማስክ' እንዲያደርጉ የሚመከሩት የህመም ስሜት ያላቸው ሰዎች መሆናቸውን ገልፀው ይህም ወደሌሎች ሰዎች እንዳያስተላልፉ መሆኑን አስረድተዋል። የኢትዮጵያ አየር መንገድ ወደ ቻይና የሚያደርገውን በረራ አለማቆሙን ተከትሎ በርካታ ኢትዮጵያውያን ስጋታቸውን እየገለጹ እንደሆነና የበሽታውን የመዛመት እድል ከፍ ሊያደርገው እንደሚችልም በሰፊው እየተዘገበ ነው። ከዚሁ ጋር በተያያዘ ሚኒስትር መስሪያ ቤቱ በሽታውን ለመቆጣጠር ምን እያደረገ እንደሆነም ሚኒስትር ዴኤታዋ ጥያቄ ቀርቦላቸው ነበር። • የኮሮናቫይረስ ህመም ምልክቶችና እንዳይዘን ማድረግ ያለበን ጥንቃቄ '' አሁን ትልቁ ስጋት ቻይና አይደለም፤ በቀን በበሽታው የሚያዙ ሰዎች ቁጥር በጣም ቀንሷል። በአሁኑ ሰአት ብዙ ሰዎች እየተያዙ ያሉት ቻይና ሳይሆን በተለያዩ አገራት ነው፤ በተለይ ደግሞ እሲያና አውሮፓ። በአፍሪካም በስምንት አገራት ውስጥ ተገኝቷል።'' አክለውም ከዚህ ቀደም ወደ ኢትዮጵያ የሚገቡ መንገደኞች ላይ የሚደረገው ምርመራ እንዳለ ሆኖ የክትትል ስራው ግን ማለትም ለ 14 ቀናት የሚቆየው የሚከናወነው ከቻይና በመጡ መንገደኞች ላይ ብቻ ነበር ብለዋል። አሁን ግን ከ 7 አገራት የሚገቡ መንገደኞች ላይ ክትትል እንደሚደረግ ገልፀው፤ አምስቱ ከፍተኛ የታማሚ ቁጥር የተመዘገበባቸው ሲሆን ሁለቱ ደግሞ መንደገኞች በብዛት እንደ ትራንዚት የሚጠቀሟቸው አገራት ናቸው ብለዋል። "ከነዚህ አገራት የሚመጡትን መንገደኞች እየመረመርን የሚጠረጠሩትን ለ 14 ቀናት ክትትል እናደርግባቸዋለን።'' ከዚህ በተጨማሪ በአገር ውስጥ የሚገኙና እንደ ሳንባ ኢንፌክሽን አይነት በሽታዎች ያጠቋቸው ታማሚዎችን የመመርመር ስራ በቅርቡ እንደሚጀመር ሚኒስትር ዴኤታዋ ጨምረው ተናግረዋል።
news-55330072	https://www.bbc.com/amharic/news-55330072	ቴክኖሎጂ ፡ ሳተላይት ኢንተርኔት ምንድን ነው?	በድርጅቶችም ሆነ በግለሰቦች ደረጃ ሳተላይት ኢንተርኔትን የሚጠቀሙ እንዳሉ ሰምተን እናውቅ ይሆናል። ከቴሌኮም ፈቃድ ውጭ ሳተላይት ኢንተርኔትን ሲጠቀሙ ተያዙ የሚልም ዜናም እንዲሁ። ለመሆኑ ሳተላይት ኢንተርኔት ምንድን ነው?	የ "ግርምተ ሳይቴክ" መጽሐፍ ደራሲና በፎርቹን መጽሔት ዝርዝር በዓለም ላይ በ2018 ከፍተኛ ገቢ ካስመዘገቡ 500 ድርጅቶች (Fortune500) መካከል በአንዱ የቴክኖሎጂ ኃላፊ እንዲሁም የቴክቶክ የቴሌቪዥን ፕሮግራም አዘጋጅና አቅራቢ ሰለሞን ካሳ ጋር ከወራት በፊት አጭር ቃለ ምልልስ አድርገን ነበር። ቢቢሲ ፡ ሳተላይት ኢንተርኔት ምንድን ነው? ሰለሞን፡ ሳተላይት ኢንተርኔት ቴክኖሎጂ ማለት ልክ በዳያል አፕ፣ በብሮድባንድ፣ በፋይበር ኦፕቲክስ ወይም በሌላ ዓይነት መንገድ የምናገኘውን ዓይነት ኢንተርኔት ሊሰጠን የሚችል ሌላኛው አማራጭ ማለት ነው። በላንድ ላይን በምናውቀው ዓይነት በገመድ [ኬብል] አማካይነት የሚሰራጨውን ዓይነት ብዙዎቻችን እናውቀዋለን፤ እንጠቀምበታለን። ነገር ግን የሳተላይት ኢንተርኔት አጀማመሩ በፍፁም አሁን የምንጠቀመው ዓይነት የኢንተርኔት ቴክኖሎጂ የሌለበት ሁኔታ ሲሆን፤ ምንም ዓይነት ሌላ ምርጫ በሚጠፋ ጊዜ በተለይ ተደራሽ ያልሆኑ አካባቢዎችን እሳቤ በማድረግ የተሰራ የቴክኖሎጂ ፈጠራ ነው። ሳተላይት ኢንተርኔት የሚሰራውም ሕዋ [ስፔስ] ላይ ካሉ ሳተላይቶች ጋር በመሆን ተጠቃሚዎች ደግሞ ዲሽ ቤታችው ላይ ቢሯቸው ላይ በማድረግ፤ በመሬት ላይ ደግሞ የኔትወርክ ኦፕሬቲንግ ሴንተር እና ቴሌፖርት የሚባሉ አሉ። በእነዚህ በሦስቱ ጥምረቶች ኢንተርኔትን ለተጠቃሚ የሚያደርስ ቴክኖሎጂ ነው። ይህ ቪሳት [Very small aperture terminal (VSAT) ይባላል። ሳተላይት ኢንተርኔት የሚሰራውም በዚህ አማካኝት ነው። ቢቢሲ፡ ብሮድባንድ እና ሌሎች አማራጮች ባሉበት ሳተላይት ኢንተርኔትን መጠቀም ለምን ያስፈልጋል? ሰለሞን፡ የብሮድባንድ ኢንተርኔት የለም ወይ? ያን መጠቀም በፍፁም አይቻልም ወይ ? የሚለው በቅድሚያ የሚነሳ ጥያቄ ነው። አንድ ሰው የብሮድባንድ ኢንተርኔት እያለው ለምን ሳተላይት ኢንተርኔት ይጠቀማል? እኔ አሁን ቤቴ ጥሩ የብሮድባንድ ኢንተርኔት አለኝ። ስለዚህ ሳተላይት ኢንተርኔትን መጠቀም አያስፈልገኝም። ምክንያቱም አንደኛ ውድ ነው፣ ፍጥነቱም ከብሮድባንድና ከሌሎቹ ዓይነቶች እጅግ ያነሰ ነው። ስለዚህ ለመገጣጠም [Install] የሚያስፈልጉ ቁሶችም ተጨማምረው ጠቀሜታ የለውም። በመሆኑም ይህ እንደተጠቃሚው ዓላማ ነው የሚወሰነው። ቢቢሲ፡ ምን አልባት ከመረጃ ደህንነት ጋር በተገናኘ የተለየ ፋይዳ አለው? ሰለሞን፡ ሳተላይት ኢንተርኔትና ከሳይበር ሴኩሪቲ አብሮ የሚነሳ ነገር ነው። ከመረጃ ጥበቃ አንፃር ምን አልባት ከዋናው የኢንተርኔት መሰረተ ልማት [Infrastructure] የወጣ ራሱን የቻለ ሊሆን ስለሚችል፤ ምን አልባት የቁጥጥር ሁኔታው [ Control feature] አነስ ሊል የሚችልበት ሁኔታ እንደሚኖር አስባለሁ። ቢቢሲ፡ ማንኛውም ግለሰብ ተነስቶ ቴክኖሎጂው ስላለ ብቻ ሳተላይት ኢንተርኔትን መጠቀም ይችላል? ሰለሞን፡ ይህ እንደየ አገሩ ሕግና የቴሌኮም አጠቃቀም ይለያያል። ነገር ግን እንዲህ አይነት ነገር ሲጠቀሙ የዚያ አገር መንግሥት አስተዳዳር ይህን ማወቅ አለበት። ምክንያቱም ይህ ከአገር ደህንነት ጋር እንዲሁም ከብዙ ነገር ጋር ሊያያዝ ስለሚችል፤ ማንኛውም ሳተላይት ኢንተርኔትን ለመጠቀም የሚፈልጉ ድርጅቶች ከዓላማቸው አንፃር ኢንተርኔት ቢቋረጥ በብዙ ዓይነት የኢኮኖሚያዊና ኦፕሬሽን ኪሳራ ውስጥ የሚገቡ ዓለም አቀፍ ተቋማትና በጣም ትላልቅ አገልግሎት የሚሰጡ ተቋማት ካሉ እና ይህን ቴክኖሎጂ መጠቀም ከፈለጉ ከማንኛውም አገር፤ አገሪቷን ከሚያስተዳድረው አካል ጋር ተነጋግረው ፈቃድ አውጥተው የሚቀጥሉበት ሁኔታ ሊኖር እንደሚችል ነው የማስበው። ቴክኖሎጂው ስላለ ብቻ አምጥቶ ቁጭ አድርጎ 'በቃ ኢንተርኔት አለኝ' የሚባል ነበር አይደለም። በሚገባው የፈቃድ ስርዓት ውስጥ መታለፍ አለበት።
news-44276917	https://www.bbc.com/amharic/news-44276917	ስደተኛው ከፈረንሳይ ሕዝብ አድናቆት እየጎረፈለት ነው	ከማሊ በስደት ወደ ፈረንሳይ እንደገባ የተነገረለት ማማዱ ጋሳማ የተባለ ወጣት በፈረንሳዊያን ዘንድ "ጀግና" በሚል እየተወደሰ ነው። ውዳሴው እየጎረፈለት ያለው አንድን እጅግ አደገኛ ሁኔታ ላይ የነበረን ሕጻን ከሞት በመታደጉ ነው።	ስደተኛው ማማዱ ለነፍሱ ሳይሳሳ እንደ ፌንጣ ከወለል ወለል እየዘለለ ብላቴናውን ከሞት ታድጎታል ብላቴናው ከ4ኛ ፎቅ በረንዳ ላይ የተንጠለጠለና በሞት አፋፍ ላይ የነበረ ሲሆን ስደተኛው ማማዱ ለራሱ ነፍስ ፍጹም ሳይሳሳ እስከ 4ኛ ፎቅ ድረስ ተንጠላጥሎ ሕጻኑን መታደጉ ፈረንሳዊያንን ልባቸውን ነክቶታል። ስደተኛው ማማዱ የሠራው ጀብድ በማኅበራዊ መገናኛ ብዙኃን በእልፍ መዛመቱ የስደተኛውን ጀብዱና መልካም ሥራ በአጭር ጊዜ በመላው ፈረንሳይ እንዲናኝ አስችሎታል። ማማዱ የሕጻኑን አሳሳቢ ሁኔታ በተመለከተ በደቂቃ ውስጥ ከባልኮኒ ባልኮኒ እንደ ፌንጣ እየዘለለ ጎረቤቶቹ ዘንድ በመድረስ የብላቴናውን ሕይወት ታድጓል። የፈረንሳዩ ፕሬዚዳንት ኢማኑኤል ማርኮን ድርጊቱን ከተመለከቱ በኋላ ስደተኛው ማማዱን ቤተ መንግሥታቸው ድረስ ጋብዘው ስለፈጸመው መልካም ምግባር አሞግሰውታል። የፓሪሷ ከንቲባ ወይዘሪት አኒ ሂዳልጎ በተመሳሳይ መልኩ ለ22 ዓመቱ ስደተኛ ማማዱ ምስጋና ማቅረቧን አስታውቃለች። ድርጊቱ የተፈጸመበትን ሰፈር አስታካ ከንቲባዋ ስደተኛውን "የ18ኛ ጎዳና ስፓይደርማን" ስትል አሞካሽተዋለች። ከንቲባዋ በትዊተር ገጽ እንደጻፈችው "ማማዱ ከማሊ ወደ ፈረንሳይ አዲስ ሕይወት ለመምራት በስደት መምጣቱን ገልጾልኛል። እኔም የመለስኩለት የፈጸምከው ጀግንነት ለሌሎች ምሳሌ የሚሆን በመሆኑ አዲሱን ሕይወትን ለማቅናት የፓሪስ ነዋሪዎች ከጎንህ እንደሚሆኑ ነው።" ስትል የስደተኛው መጪ ጊዜ ብሩህ እንደሚሆን ጠቁማለች። ይህ ትዕይትን የተፈጸመው ከትናንት በስቲያ ቅዳሜ ማምሻውን ነው። ስደተኛው ማማዱ ለጋዜጠኞች እንደተናገረው በ18ኛው ጎዳና ሲያልፍ ሰዎች ተሰብስበው መመልከቱንና ሕጻኑን በዚያ ሁኔታ ሲመለከት ድርጊቱን መፈጸሙን አብራርቷል።
news-48913597	https://www.bbc.com/amharic/news-48913597	የኤሌክትሪክ ኃይል ለመኖሪያ ቤቶች በፈረቃ መከፋፈሉ መቅረቱ ተገለፀ	ከሁለት ወራት በላይ የነበረው የኤሌክትሪክ ኃይል አቅርቦት ፈረቃ ከዛሬ ሐምሌ 1፣ 2011 ዓ.ም ጀምሮ እንደማይኖር የውሃ፣ መስኖና ኤነርጂ ሚኒስትር ስለሺ በቀለ (ዶ/ር) ዛሬ በሰጡት መግለጫ አስታውቀዋል።	መኖሪያ ቤቶች ሙሉ በሙሉ ከፈረቃ ነፃ በሆነ መንገድ የኤሌክትሪክ ኃይል አቅርቦት የሚያገኙ ሲሆን ፈረቃው ግን በተለያየ ደረጃ ላይ ባሉ ኢንዱስትሪዎች ተግባራዊ እንደሚሆን ነው። •ኢትዮጵያ ለሱዳንና ለጅቡቲ ኃይል ማቅረብ ማቋረጧ ተገለፀ •በኤሌክትሪክ ኃይል ታሪፍ ላይ ጭማሪ ሊደረግ ነው ኢንዱስትሪዎች ከሚያስፈልጋቸው የኤሌክትሪክ አቅርቦት ውስጥ በቀን ግማሹን ብቻ የሚያገኙ ሲሆን ከምሽቱ አምስት ሰዓት እስከ 11 ሰዓት ድረስ ደግሞ ሙሉ በሙሉ የኃይል አቅርቦቱን እንደሚያገኙ ሚኒስትሩ ገልፀዋል። ከዚህም በተጨማሪ ድንጋይ የሚሰብሩ (የሚፈጩ) ማሽኖች በሚቀጥለው አንድ ወር የኤሌክትሪክ ኃይል እንዳይጠቀሙም እግድ ተጥሎባቸዋል። በመላው ሃገሪቱ ሲያጋጥም የሰነበተው ኤሌክትሪክ ኃይል መቋረጥ ምክንያቱ በኃይል ማመንጫ ግድቦች ውስጥ በቂ ውሃ ባለመኖሩ መሆኑ የሚታወስ ነው። •"ብ/ጄኔራል አሳምነውን ቀድቻቸዋለሁ" ጋዜጠኛ ፋሲካ ታደሰ በተለይም በግልገል ጊቤ ሦስት የኃይል ማመንጫ ግድብ ላይ ባጋጠመው የዝናብ እጥረት ምክንያት የ476 ሜጋ ዋት የኃይል አቅርቦት እጥረት መከሰቱን መገለፁ የሚታወስ ነው። በዚህም ሳቢያ ኢትዮጵያ ለሱዳንና ለጅቡቲ የኤሌክትሪክ ኃይል በመሸጥ 180 ሚዮን ዶላር ታገኝበት የነበረውን የኃይል አቅርቦት አቋርጣለች። ለሱዳን የምታቀርበውን የኤሌክትሪክ ኃይል ሙሉ ለሙሉ፤ እንዲሁም ለጂቡቲ ከምታቀርበው ደግሞ ግማሹን ኃይል ማቋረጧን የውሃ፣ መስኖና ኤነርጂ ሚኒስቴር መግለፁ ይታወሳል።
news-46135296	https://www.bbc.com/amharic/news-46135296	"ሃገሬን ሳላስብ የዋልኩበት፤ ያደርኩበት ቀን የለም" ብርቱካን ሚደቅሳ	ዛሬ ማለዳ ከሰባት ዓመታት የአሜሪካ ቆይታ በኋላ ወደ አዲስ አበባ የገቡት የቀድሞዋ የተቃዋሚ ፓርቲ መሪ ወይዘሪት ብርቱካን ሚደቅሳ ከተለመደው የአቀባበል አጀብ ይልቅ በጥቂት ቤተሰቦቻቸውና የቅርብ ወዳጆቻቸው ብቻ የተወሰነ እንዲሆን መርጠዋል።	በአዲስ አበባ ፈረንሳይ ሌጋሲዮን በሚገኘው የቤተሰቦቻቸው መኖሪያ ቤት ቅጥር ግቢ ሲደርሱ ግን የአካባቢው ማህበረሰብ ሞቅ ያለ አቀባበል አድርጎላቸዋል። •ለቀናት የተዘጋው የአላማጣ- ቆቦ መንገድ ተከፈተ •ሕገወጥ የጦር መሳሪያ ዝውውር መበራከት ምንን ያመለክታል? በግቢው የእርሳቸውን ጽናትና ብርታት የሚዘክሩ የተለያዩ መልዕክቶች ከምስላቸው ጋር የተሰቀሉ ሲሆን ወጣቶችም በከነቴራቸው ፎቶግራፋቸውን አትመው ድጋፍና ደስታቸውን ገልጸውላቸዋል። "ባለፉት ሰባት ስምንት አመታት ያለፈው ቀላል ነገር አይደለም፤ በእያንዳንዱ ቀን እናንተን ሳላስብ፤ የሃገሬን ሰው ሳላስብ፤ ሃገሬን ሳላስብ ያደርኩበት፣ የዋልኩበት ቀን የለም። ብዙ ቀን የማንተያይ፣ የማንገናኝ መስሎኝ ያውቃል፤ ግን ይኽው ዛሬ ተገናኘን" ብለዋል ወይዘሪት ብርትኳን ስሜታቸውን በሲቃ በገለጹበት አጭር መልዕክታቸው። "ብዙ ችግር አሳልፈናል፤ ይሄኛው ግን ይለያል። ምክንያቱም ተስፋ እናያለን ፤ ካለፍነው ከዚህ በኋላ የሚመጣው የተሻለ ጊዜ ነው የሚሆነው። በሕይወታችን ብዙ ችግር አልፏል፤ የችግሩ ብዛት ሳይሆን ከችግሩ ስንወጣ ያለው ደስታ ብዛት ይበልጣል።" ወይዘሪት ብርቱካን በንግግራቸው ህዝቡ እርስ በእርስ የመደጋጋፍና የሌላውን ጥቃት የራስ አድርጎ የመቀበል ልምዱን እንዳይተዉም አደራ ብለዋል። "የእኔ ሃብት እናንተ ናችሁ፤ እናቶቻችን አባቶቻችን ያስተማሩን ነገርም ይኽው ነው። እንዳችን ለሌላችን ማሰብን፤ የሌላውን ሰው ጥቃት ጥቃቴ ፤ ችግሩ ችግሬ ነው ብለን ተጋግዘን ነው ያደግነው፤ እዚህም ያደረስን እርሱ ነው።" የቀድሞዋ ቤተልሔም ያሁኗ ብርቱ-ካህን ሚደቅሳ የብርቱካን እናት የ78 ዓመቷ አረጋዊት ወይዘሮ አልማዝ ገብረእግዚበሔር ከብቸኛ ሴት ልጃቸው ጋር ዓይን ለዓይን ከተያዩ አምስት ዓመታት ተቆጥረዋል። ሁልጊዜም እስከመቼ እንዲህ ሆነን እንዘልቃለን? እያሉ በሃዘንና በጭንቀት ይሰቃዩ እንደነበረ ነው ለቢቢሲ የገለጹት። "ማሰቤማ የት ይቀራል? ቢጨንቀኝ እኔ ሁለት ጊዜ ሄጄ አይቻት መጣሁ፤ አሁን ልምጣና ልይሽ ስትለኝ ሳልሞት ልጄን ላያት ነው ብዬ በጣም ተደሰትኩኝ። እግዚአበሔርም ከተፍ አደረጋት ተመስገን፤ አውሮፕላን ማረፊያ ከፊት ጉብ አድርገውኝ ስጠብቃት ከተፍ አለች።" ወንድሟ አቶ አየለ ገብረእግዚበሔር እንደሚሉት የወይዘሪት ብርቱካን የወደፊት እጣ ፈንታ ከዓመታት በፊት በአባታቸው ህልም የተፈታ ነበር። "መጀመሪያ ሌላ ስም ነበር ያወጣንላት፤ እስከ ስድስተኛ ክፍል ቤተልሔም ነበር የምትባለው፤ አባቷ ግን 'ህልም አይቻለሁ ስሟ መቀየር አለበት' ብሎ ብርቱካን አላት። በእርግጥም አሁን እየቆየ ሲሄድ ብርቱካን በሚለው ውስጥ ቅኔ አለ፣ ብርቱ-ካህን ማለት ነው። በጣም ጠንካራ ጎበዝ ታታሪ ካህን ማለት ነው። አሁንም ከነጥንካሬዋ ከምትወደው ህዝብ ጋር እየኖረች ብትሰራ በጣም ነው ደስ የሚለን" ብለዋል። የቀድሞዋ የፌደራል ፍርድ ቤት ዳኛ፣ የቅንጅት ለአንድነትና ለዲሞክራሲ ኣመራርና የአንድነት ለፍትህና ለዴሞክራሲ ፓርቲ መስራችና መሪ የነበሩት ወይዘሪት ብርቱካን ሚደቅሳ የጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድን ጥሪ በመቀበል የለውጡ አካል ለመሆን በወደሃገር ቤት ለመመለስ እንደወሰኑ ቢናገሩም በየትኛው የሥራ ቦታ እናያቸዋልን? ለሚለው የብዙሃን ጥያቄ ግን በማህበራዊ ሚዲያ ከሚንሸራሸሩት ሃሳቦች የዘለለ እስካሁን በይፋ የተገለጸ ነገር የለም።
news-53148770	https://www.bbc.com/amharic/news-53148770	ኮሮናቫይረስ፡ በአፍሪካ የመጀመሪያው የኮሮናቫይረስ ክትባት ሙከራ ሊደረግ ነው	በአፍሪካ የመጀመሪያው የኮቪድ-19 ክትባት ደቡብ አፍሪካ ውስጥ ሊካሄድ እንደሆነ ይፋ ተደረገ። ደቡብ አፍሪካ ለዚህ የክትባት ሙከራ የተመረጠችው በዘርፉ ባሏት ባለሙያዎች ብቻ ሳይሆን ከአፍሪካ በርካታ በበሽታው የተያዙ ሰዎች ያሉባትና ወረርሽኙም በፍጥነት እየተስፋፋባት በመሆኑ ነው።	ይህ የክትባት ሙከራ ኦኤክስ1ኮቪድ-19 ክትባት የሚባል ሲሆን የኮሮናቫይረስን የሚያስከትለውን ሳርስ-ኮቪ-2 የተባለውን ቫይረስ ሰዎች እንዳይያዙ ለመከላከል የታለመ ነው። በደቡብ አፍሪካ ውስጥ በተደረገ ምርመራ እስካሁን ቢያንስ 80 ሺህ የሚሆኑ ሰዎች ወረርሽኙ እንዳለባቸው የተረጋገጠ ሲሆን ከ 1,674 የሚበልጡ ሰዎች ደግሞ ከመጋቢት ወር ጀምሮ ለሞት ተዳርገዋል። በደቡብ አፍሪካ የሚደረገው ይህ የኮሮናቫይረስ ክትባት ሙከራ የዊትስ ዩኒቨርስቲ ከዩናይትድ ኪንግደሙ ኦክስፎርድ ዩኒቨርስቲ እና ኦክስፎርድ ጀነር ኢነስቲቲዩት ከተባሉ ተቋማት ጋር የሚካሄድ መሆኑ ተግለጿል። በሽታው ወሳኝ ደረጃ ላይ በደረሰበት በአሁኑ ጊዜ የሚደረገው ይህ የክትባት ሙከራ ለደቡብ አፍሪካ ም ሆነ ለአፍሪካ ከፍያለ ጥቅም የጠቀሱት በዊትስ ዩኒቨርስቲ የክትባት አጥኚ የሆኑት ፕሮፌሰር ሳቢር ማድሂ፤ በሽታው እየተባባሰ ህሙማን ከመበርከታቸው በፊት ክትባቱ አስፈላጊ ነው ብለዋል። ' የክትባቱ ሙከራ ደቡብ አፍሪካ ውስጥ በተለያዩ ስፍራዎች ላይ የሚደረግ ሲሆን ለዚህም ባለፈው ሳምንት በሙከራው የሚሳተፉ ሰዎች ባለፈው ሳምንት የተመረጡ ሲሆን ሙከራው በዚህ ሳምንት ይደረጋል ብለዋል ፕሮፌሰሩ። በደቡብ አፍሪካ የሚደረገው የክትባት ሙከራ ተግባራዊ ከመሆኑ በፊት ጥልቅ ፍተሻ ተደርጎበት በደቡብ አፍሪካ መንግሥት የጤና ምርቶች ተቋጣጣሪ ተቋምና በዊትስ ዩኒቨርስቲ ፈቃድ ተሰጥቶታል ተብሏል። ይህ ክትባት ዩናይትድ ኪንግደም ውስጥ ከአራት ሺህ ሰዎች በላይ የተሳተፉበት ክሊኒካል ሙከራ የተደረገበት ሲሆን በደቡብ አፍረካ ከሚደረገው ሙከራ ጋር ተመሳሳይና ተዛማጅ የሆነ ሙከራ ብራዚል ውስጥ ሊጀመር እንደሆነ ተገልጿል። ከዚህ በተጨማሪም ከሁሉም የላቀ ቁጥር ያላቸው ሰዎች የሚሳተፉበት የዚህ ክትባት ሙከራ አሜሪካ ውስጥ በ30 ሺህ ሰዎች ላይ ለማካሄድ ዕቅድ ተይዟል። በደቡብ አፍረካው የክትባት ሙከራ ላይ ጥቅም ላይ የሚውለው ክትባት በዩናይትድ ኪንግደም እና በብራዚል ውስጥ የተሞከረው እንደሆነ ተገልጿል። ክትባቱ የሚሰጣቸው ፈቃደኛ ሰዎች ላይ ሰውነታቸው የኮሮናቫይረስን እንዲያውቀው በማድረግ ተፈጥሯዊ በሽታን የመከላከል አቅም እንዲያዳብር በማድረግ ኮቪድ-19ን ለመከላከል ይችላሉ ብለው ተመራማሪዎቹ አዎንታዊ ውጤትን ይጠብቃሉ።
43906283	https://www.bbc.com/amharic/43906283	''አዲሱ ጠቅላይ ሚኒስትር ንግግራቸውን በተግባር ሊያሳዩ ይገባል'' የተመድ ኮሚሽነር	የተባበሩት መንግሥታት የሰብዓዊ መብት ኮሚሽን ሃላፊ ዶክተር ዛይድ ራዓድ ጠቅላይ ሚኒስትሩ ዶክተር አብይ አህመድ የተናገሯቸውን ንግግሮች ሊተገብሩ እንደሚገባ ገለፁ።	ከዚህ በፊት በኢትዮጵያ መንግሥት ክልከላ ተደርጎባቸው የነበሩት ዶክተር ዛይድ በኢትዮጵያ መንግሥት የተደረገላቸውን ጥሪ ተከትሎም ኢትዮጵያን በጎበኙበት ወቅት ነው ይህንን ንግግር ያደረጉት። በጉብኝታቸውም አዲሱ ጠቅላይ ሚኒስትር በተለያዩ የሃገሪቱ ክፍሎች ያደረጓቸው ልብ የሚነኩ ንግግሮች ተስፋን እንዳጫሩ መገንዘብ እንደቻሉ ገልፀዋል። በቅርብ ጊዜ የተከናወነው የስልጣን ሽግግር በሰላማዊ መንገድ መከናወኑን ጠቅሰው የኢትዮጵያ መንግሥት የሰብአዊ መብት እንዲከበር መስራት እንዳለበትም ጠቅሰዋል። ዶክተር ዛይድ ጨምረውም ጠቅላይ ሚኒስትሩ በሀገሪቱ ላይ የነበሩ አለመረጋጋቶች የተፈጠሩት እኩልነት ባለመኖሩ መሆኑን ማመናቸውንም እንደ መልካም ጎን አይተው፤ "ዲሞክራሲ፤ ሰብዓዊም ሆነ ኢኮኖሚያዊ መብቶች በሌሉበት እውን እንደማይሆን፤ ግለሰቦች በነፃነት አስተያየታቸውን የመግለፅ መብት እንዲሁም በፈለጉበት መንገድ ያለማንም ጫና በመንግሥታዊ ሥርዓት የሚሳተፉበት መንገድ ሊኖር ይገባል" ብለዋል። በቅርቡ እስር ላይ የነበሩ ጦማርያንና ተቃዋሚ ፖለቲከኞች መፈታታቸውን እንደ ጥሩ ጅማሮ አይተው "ከፍተኛ የሆነ ተስፋ እንዲሁም ፍራቻ በሰው ውስጥ እንደሰፈነ" ገልፀዋል። ሃላፊው በቅርብ ከእስር ከወጡ ተቃዋሚዎች፣ የሰብዓዊ መብት ተሟጋቾችና ፓለቲከኞች ጋር ውይይት ያደረጉ ሲሆን በኦሮሚያ ክልልም ከአባ ገዳዎች ጋር ውይይት አድርገዋል። ከአባ ገዳዎች ጋር ባደረጉት ውይይት በክልሉ ላይ ባለፉት ዓመታት የተፈጠሩ የሰብአዊ መብት ጥሰቶችና በተቃውሞዎች ላይ ህይወታቸውን ስላጡ ግለሰቦች ምርመራ እንዲደረግ እንዲሁም ኃይልን ያለአግባብ የተጠቀሙ አካላትም በኃላፊነት የሚጠየቁበትም ሁኔታ እንዲመቻች እንደጠየቁም ገልፀዋል። ከዩኒቨርሲቲ ተማሪዎችና ተቃዋሚዎች ጋር ባደረጉትም ንግግር ቀሪ እስረኞች እንዲፈቱ፣ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ እንዲነሳ፣ የእስር አያያዝና የፍርድ ቤት ሁኔታዎች እንዲሻሻሉ እንዲሁም የተቀቋማት ነፃነት እንዲጠበቅ እንደጠየቁ ገልፀዋል። እነዚህንም ጥያቄዎች ከጠቅላይ ሚኒስትር አህመድ ጋር በተገናኙበት ወቅት እንደተወያዩባቸውም ዶክተር ዛይድ ገልፀዋል። ውይይቱን ከተሳተፉት መካከል አንዱ የቀድሞ የሰማያዊ ፓርቲ የሕዝብ ግንኙነት ሃላፊ አቶ ዮናታን ተስፋዬ በእስር ቤት ወስጥ የሚደርሱ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶችን እንዲሁም እንደ መፍትሄ ሊያቀርቧቸው የሚችሉ ጉዳዮች ላይ እንደተወያዩ ገልጿል። ከዚያም ባለፈ አዲሱን የጠቅላይ ሚኒስትር አስመልክቶ ያሏቸውን ተስፋዎችም አስመልከቶም "አጠቃላይ የሥርዓት ችግር መሆኑን ፤ አሁን የሚታየው የሰብዓዊ መብት ጥሰት የሚደርሰው ኢህአዴግ ለ27 ዓመታት የያዘው ርዕዮተ-ዓለም ውጤት መሆኑን" ገልጿል። የሰብዐዊ መብቶች ጉባኤ ምክትል ሊቀ-መንበር አምሃ መኮነን በበኩላቸው የኮሚሽነሩ ጉብኘት ትልቅ ቦታ የሚሰጠው እንደሆነ ይናገራሉ። "ጉብኝታቸው የተባበሩት መንግሥታት ኢትዮጵያ ውስጥ ያለውን የሰብዓዊ መብት ጉዳይ ትኩረት መስጠቱን ያሳያል" ብለዋል። ኢትዮጵያ ለሰብዓዊ መብት ድርጅቶች በገዛ ፍቃዷ በሯን ክፍት ማድረጓ እንደ አንድ መልካም ጎን እንዳዩት ዶክተር ዛይድ ገልፀዋል። በመጀመሪያ ጉብኝታቸው ወቅት ከመንግሥት ባለሥልጣናት፣ ከተቃዋሚዎች እንዲሁም በእስር ላይ የነበሩ ግለሰቦችን እንዳነጋገሩ ገልፀው፤ ምንም እንኳን የሚመሰገኑ ጉዳዮች ቢያገኙም ነገር ግን የሰብዓዊ መብት ይዘትና እንዲሁም ተግዳሮቶች በግልፅ እንደገመገሙና በተለይም በኦሮሚያና በአማራ ክልል ተነስተው በነበሩ ሀገራዊ ተቃውሞዎችና ያለ አግባብ ኃይል ጥቅማ ላይ የዋሉባቸውን ቦታዎች ለማየት እንደጠየቁ ገልፀዋል። ከዚህም በተጨማሪ በኢትዮጵያ የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴርና በተባበሩት መንግሥታት የምሥራቅ አፍሪካ የሰብዓዊ መብት ኮሚሽን መካከል የመግባቢያ ሰነድ እንደተፈረመና ይህም በአገሪቱም ሆነ በክልሉ ላይ ድርጅቱ ለመስራት የሚያስችል እንደሆነ ጠቅሰዋል። "በከፍተኛ ደረጃ መሻሻል ለሚያስፈልጋቸው ፀረ-ሽብር አዋጁና የሚዲያ ህግጋት እንደገና ሊሻሻሉ የሚችሉበትን መንገድ አቅጣጫ ለመስጠትና ድጋፍ ለመስጠት ጠይቀናል" ብለዋል።
news-52859145	https://www.bbc.com/amharic/news-52859145	በመቀለ ከተማ አንዲት ሴት ከሚሊሻ በተተኮሰባት ጥይት ተገደለች	በትግራይ ክልል መቀለ ከተማ አንዲት ሴት ከታጣቂ ሚሊሻ በተተኮሰባት ጥይት መገደሏን ፖሊስ አስታወቀ።	መቀለ ከተማ በትግራይ ክልል መቀለ ከተማ ትናንት ግንቦት 21 ቀን 2012 ዓ.ም ጠዋት አንዲት ሴት ከታጣቂ ሚሊሻ በተተኮሰ ጥይት መገደሏን የመቀለ ከተማ ወንጀል መከላከልና ምርመራ ፅ/ቤት ለቢቢሲ ገልጿል። ከፖሊስ ያገኘነው መረጃ እንደሚያመለክተው በስም ያልተጠቀሱት ግለሰቦቹ በሥራ ክፍያ ሳይስማሙ ቀርተው አለመግባባታቸው ተባብሶ ታጣቂው ተኩሶ ገድሏታል። ታጣቂው በተኮሰባት ጥይት የተመታቸው ሴት፤ ህይወቷ ወዲያውኑ አልፏል ብሏል ፖሊስ። ታጣቂው ግድያውን ከፈፀመ በኋላ ራሱ ላይ በመተኮሱ ለጉዳት ተዳርጎ ወደ አይደር ሪፈራል ሆስፒታል መወሰዱን እና በሆስፒታሉ የቀዶ ህክምና ተደርጎለት በፖሊስ ጥበቃ ሥር ሆኖ ህክምና እየተከታተለ እንደሚገኝ ፅ/ቤቱ አስታውቋል።
news-52284128	https://www.bbc.com/amharic/news-52284128	ኮሮናቫይረስ፡ አሜሪካ ጥላ የወጣቻቸው የዓለም ድርጅቶች እነማን ናቸው?	የትራምፕ አሜሪካ ከዓለም ጋር ሆድና ጀርባ እየሆነች ነው። የዚህ አንዱ መገለጫ ደግሞ ከዓለም አቀፍ ተቋማት ጋር ቅራኔ ውስጥ መግባቷ ነው።	የቅድመ ትራምፕ አሜሪካ የምትታወቀው ዓለም አቀፍ ተቋማትን በመደገፍና ዓለም አቀፍ ወሳኝ ኩነቶችን በማስተባበር፣ የትብብር ማዕቀፎችን በማርቀቅና በማዋቀር ነበር። ትራምፕ ግን በተቃራኒው እየሄዱ ይመስላሉ። እንዲያውም አሜሪካ በዓለም አቀፍ ደረጃ የነበራትን ተሰሚነት ጥያቄ ውስጥ እየከተቱት መጥተዋል የሚሉም ድምጾች ይሰማሉ። ለዚህ ማሳያ ደግሞ የአውሮፓ አገራት ናቸው። ለአሜሪካ የማያወላዳ ድጋፍ በመስጠት የሚታወቁት የአውሮፓ አገራት የትራምፕ አካሄድ እያስኮረፋቸው በመምጣቱ ከእርሳቸው ጋር መስማማት ከባድ ነው እስከማለት ደርሰዋል። ለሰሜን አትላንቲክ የጦር ቃልኪዳን ድርጅት (ኔቶ) የአውሮፓ አገራት በበቂ ገንዘብ አያዋጡም በሚል ሲተቹ ነበር። ጥምረቱ ትራምፕ ከመጡ በኋላ የድሮ የትብብር ጥንካሬው እርቆታል ይላሉ ታዛቢዎች። ዛሬ ዶናልድ ትራምፕ ከዓለም አቀፉ ጤና ድርጅት ጋር በይፋ መኳረፋቸውን አሳውቀዋል። ሆኖም ግን እርሳቸው ከምድራችን አገራት የትብብር መድረክ አገራቸውን ሲያርቁ ይህ የመጀመሪያው አይደለም። ለምሳሌ P5+1 በሚል የሚታወቀው የ2015 የኢራን የኒክሌየር ስምምነት ዩናይትድ ኪንግደም፣ ፈረንሳይ፣ ጀርመን፣ ሩሲያና ቻይና የፈረሙት ሲሆን ዶናልድ ትራምፕ የተናጥል እርምጃ በመውሰድ ከስምምነቱ ሲወጡ አንዳቸውም ድጋፍ አልሰጧቸውም። ከዚያ ይልቅ የፈረንሳዩ ፕሬዝዳንት ማክሮንና የጀርመኗ መራሂተ መንግሥት አንጌላ ሜርክል ትራምፕን ለማሳመንና ወደ ስምምነቱ እንዲመለሱ ለማድረግ ደፋ ቀና ብለው ነበር። ዶናልድ ትራምፕ ግን አልሰሟቸውም። ስምምነቱንም "የኦባማ ኮተት" ሲሉ አጣጥለውታል። ዶናልድ ትራምፕ "አሜሪካ ትቅደም" በሚለው መርሃቸው እየተገዙ ከብዙ አገራትና ተቋማት ጋር መቃቃራቸው እሙን ነው። አሁን ከዓለም አቀፉ የጤና ተቋም ጋር መካረር መግባታቸው ለፖለቲካ ተንታኞች ሌላ ትርጉም የሰጠ ነው። ሰውየው በቤት ውስጥ በጋዜጠኞችና ተቃዋሚዎቻቸው ዘንድ "ለወረርሽኙ መዘናጋትን አሳይተዋል" በሚል ክፉኛ እየተተቹ ሲሆን ይህን ተከትሎ እፎይታ ለማግኘት ትራምፕ በእርሳቸው ላይ የሚወርደውን ውርጅብኝ ወደ ዓለም ጤና ድርጅት ለማሸጋገር የወሰዱት እርምጃ እንደሆነ እየተነገረ ነው። በርካታ የዓለም መንግሥታትም ትራምፕ ለድርጅቱ መዋጮ ላለማድረግ መወሰናቸውን አውግዘዋል። የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ዋና ጸሐፊ አንቶኒዮ ጉቴሬዝ "ጊዜውን ያልጠበቀ ውሳኔ" ሲሉ እርምጃውን ነቅፈውታል። አሜሪካ ዶ/ር ቴድሮስ ለሚመሩት የዓለም ጤና ድርጅት የገንዘብ መዋጮ አላደርግም ብላ ከጸናች ከአባልነት ትሰረዛለች ማለት ነው። ሆኖም አሜሪካ ዓለም አቀፍ ድርጅት ጥላ ስትወጣ ይህ የመጀመርያዋ አይደለም። በትንሹ ከምስት ዓለም አቀፍ ድርጅቶች ወይም ስምምነቶች ወይም ማዕቀፎች ራሷን አግልላች። 1ኛ. የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት የሰብአዊ መብት ኮሚሽን አሜሪካ የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት የሰብአዊ መብት ካውንስልን በሠኔ 2018 ጥላ ወጥታለች። ምክንያቷ ደግሞ ካውንስሉ የምንጊዜም አጋሬን እስራኤልን አስቀይሞብኛል በሚል ነው። ካውንስሉ እስራኤል በፍልስጤሞች ላይ የምታደርሰውን የሰብአዊ መብት ጥሰት ሲተች ቆይቷል። በዚያን ጊዜ በተባባሩት መንግሥታት የአሜሪካ ቋሚ አምባሳደር ኒኪ ሄሊ ካውንስሉ ለእስራኤል ጥላቻ አለው፤ በዚያ ላይ ግብዝ ነው ስለዚህ አባል መሆን አንሻም ብለው ነበር። እስራኤልም ይህንን የዶናልድ ትራምፕ ውሳኔ በደስታ ነበር የተቀበለችው። አሜሪካ የዚህ ካውንስል አባል የሆነችው በፕሬዝዳንት ኦባማ ጊዜ ነበር። 2ኛ. የፓሪስ የአየር ንብረት ስምምነት አሜሪካ ከፓሪሱ የአየር ንብረት ስምምነት የወጣቸው ባለፈው ዓመት ቢሆንም ተግባራዊ መሆን የሚጀምረው በያዝነው የፈረንጆች ዓመት ነው። የፓሪሱ ስምምነት አገራት የአየር ንብረት ለውጥን ለመከላከል የፈረሙት እጅግ ወሳኝ የሚባል ስምምነት ነው። ስምምነቱ ላይ 195 አገራት ፊርማቸውን አኑረዋል። ስምምነቱ አሜሪካ በ2025 የበካይ ጋዝ ልቀቷን በ28 በመቶ እንድትቀንስ የሚያግባባ ነበር። 3ኛ. የኢራን የኑክሌር ስምምነት ዶናልድ ትራምፕ ይህ በብዙ ጥረት የተገኘን ስምምነት "የላሸቀ ስምምነት" ሲሉ ያጣጥሉታል። "ኦባማ በሰራው ሥራ ሊያፍር ይገባል" ሲሉም ቀዳሚውን ፕሬዝዳንት በነገር ይሸነቁጣሉ። 4ኛ. ዓለም አቀፉ የወንጀል ፍርድ ቤት አሜሪካ የዚህ ፍርድ ቤት አባል ሆና አታውቅም። ነገር ግን በአንድም ሆነ በሌላ መንገድ ለፍርድ ቤቱ ትብብር አትነፍግም ነበር። በ2018 የዶናልድ ትራምፕ የብሔራዊ ደኅንነት አማካሪ ጆን ቦልተን እንዲያው ምንም አይነት ትብብር አናደርግም ብለው ያልገቡበትን ማኅበር ተችተው ከትብብሩ ወጥተዋል። 5ኛ. ትራንስ ፓስፊክ የትብብር ማዕቀፍ ገና ፕሬዝዳንት ከመሆናቸው ትራምፕ ፍጹማዊ ፊርማቸውን ተጠቅመው ከዚህ ማዕቀፍ ወዲያውኑ ነው አገራቸውን ያስወጡት። ይህ ከ12 አገራት ጋር የተደረገው የንግድ ስምምነት በባራክ ኦባማ ዘመን ነበረ የተፈረመው። የንግድ ማዕቀፉ 40 ከመቶ የሚሆነውን ዓለም አቀፍ ንግድ የሚሸፍን የነበረ ሲሆን ጃፓን፣ ማሌዢያ፣ አውስትራሊያ፣ ኒው ዚላንድ ካናዳና ሜክሲኮን ያካተተ ነበር። በዚህም በአገራቱ መካከል ታሪፍ በመቀነስ ንግድን ለማጧጧፍ ያለመ ነበር። 6ኛ. የተባበሩት መንግሥታት የትምህርት፣ የሳይንስና የባህል ድርጅት (ዩኔስኮ) አሜሪካ ወደ ዩኔስኮ ቢያንስ ሦስት ጊዜ ገብታ ወጥታለች። መጀመሪያ በፈረንጆች 1984 ድርጅቱ ነጻ ድርጅቶችን ይጨፈልቃል በሚል ለቀቀች። ከዚህ በኋላ በጆርጅ ቡሽ ዘመን ወደ ድርጅቱ ተመለሰች። በ2011 የአባልነት መዋጮ አቆመች፤ ምክንያቱ ደግሞ ፍልስጤም አባል ሆናለች በሚል ነበር። በ2013 አሜሪካ በዩኒስኮ ድምጽ የመስጠት ስልጣኗን ተነፍጋ ቆየች። በመጨረሻም በ2017 አሜሪካ ዩኒስኮን ጸረ እስራኤል ድርጅት ነው በሚል እስካሁን እንደወጣች ቀርታለች። አሁን ደግሞ ዶናልድ ትራምፕ ከኮሮናቫይረስ መስፋፋት ጋር ተያይዞ ከአገራቸው ሕዝብ እየቀረበባቸው ባለው ጠንካራ ትችትና ተቃውሞ ምክንያት በተራቸው የዓለም ጤና ድርጅትና ዋና ዳይሬክተሩን ሲወቅሱ ቆይተው ለድርጅቱ የሚሰጡትን የገንዘብ ድጋፍ እንደሚያቋርጡ ገልጸዋል። ይህ ውሳኔያቸው በዚህ ወሳኝ ወቅት ድርጅቱ ወረርሽኙን ለመቆጠጠር በሚያደርገው ጥረት ላይ ከባድ ጫናን የሚፈጥር ሲሆን፤አሜሪካ በተቋሙ ውስጥ በሚኖራት ሚና ላይ የእራሱ የሆነ ተጽእኖ አለው። ይህም ምናልባት በሌሎች ተቋማት ላይ እንዳደረገችው ድርጅቱን ለቃ ለመውጣት የሚያበቃት ሊሆን ይችላል።
news-54107584	https://www.bbc.com/amharic/news-54107584	2012፡ ከጃዋር መሐመድ እስከ ዶ/ር ቴድሮስ አድኃኖም፡ የ2012 አይረሴ ንግግሮች።	2012 ዓ. ም. ኢትዮጵያ እንደተቀረው ዓለም ሁሉ በኮሮናቫይረስ የተፈተነችበት፣ በተለያዩ አካባቢዎች ግጭቶች የተቀሰቀሱበት፣ ብሔራዊ ቤተ መንግሥቱ ለሕዝብ ክፍት የሆነበት፣ ትግራይ ክልላዊ ምርጫ ያካሄደበትም ነበር።	ባሳለፍነው ዓመት ከነበሩ ፖለቲካዊ፣ ማኅበራዊ፣ የምጣኔ ሀብት፣ የስፖርትና ሌሎችም ሁነቶች ጋር በተያያዘ እነማን ምን አሉ? በዓመቱ ጎልተው ከወጡ ንግግሮች መካከል ዐሥሩን መርጠናል። የመጀመሪያው ጠቅላይ ሚንስትር ዓብይ አህመድ ኮሮናቫይረስን በተመለከተ ያደረጉት ንግግር ነው። በርካታ አገራት የበሽታውን ሥርጭት ለመግታት እንቅስቃሴ ላይ ገደብ ጥለው ነበር። ኢትዮጵያ ግን ይህን ማድረግ የሚያስችል የምጣኔ ሀብት አቅም እንደሌላት ጠቅላይ ሚንስትሩ መናገራቸው ይታወሳል። 2012 ላይ በቁጥጥር ስር ከዋሉ ታዋቂ ፖለቲከኞች መካከል አቶ ጃዋር መሐመድ ይገኝበታል። አቶ ጀዋር የተቀላቀሉት የኦሮሞ ፌደራሊስት ኮንግረስ (ኦፌኮ)፣ ከኦሮሞ ነፃነት ግንባር (ኦነግ) እና የኦሮሞ ብሔራዊ ፓርቲ (አብፓ) ጋር በጥምረት ለመሥራት ስምምነት ላይ ደርሰው እንደነበርም ይታወሳል። ውሳኔው በፖለቲካው ጎልተው ከወጡ ጉዳዮች አንዱ ነበር። ይህን ተከትሎም ቢቢሲ ከአቶ ጀዋር መሐመድ ጋር ባደረገው ቆይታ "አገር ትፈረካከሳለች ብዬ እፈራ ነበር" ማለቱ አይረሳም። • "በተስፋ፣ በስጋት፣ በቁጭት መካከል ነው ያለሁት" ጀዋር መሐመድ አትሌት ሲፈን ሃሰን የዓለም ሻምፒዮንሺፕ ባለድል ከሆነች በኋላ ቢቢሲ ቃለ መጠይቅ አድርጎላት ነበር ። "የምፈራው አትሌት የለም። ማሸነፍ እንጂ ለቅጽበትም ቢሆን መሸነፍን አላስብም" የምለው አትሌቷ፤ በወቅቱ የሰጠችን ምላሽ መነጋገሪያ ሆኖም ነበር። • ሲፈን ሐሰን፡ ''ለኢትዮጵያ የመሮጥ ፍላጎት ኖሮኝ አያውቅም'' አገራዊው ምርጫ በኮሮናቫይረስ ምክንያት ቢሰረዝም በትግራይ ክልላዊ ምርጫ ተካሂዷል። ህወሓት በአብላጫ ድምጽ ማሸነፉም ተገልጿል። ክልሉ በተለያዩ አጋጣሚዎች ከፌደራል መንግሥት ጋር አንድ ሁለት ሲባባል ዓመቱ ተገባዷል። ምክትል ፕሬዘዳንቱ በአንድ ወቅት "ትግራይ ላይ ያለው ጥላቻ ካልተስተካከለ፤ ትግራይ ራስዋን የቻለች አገር ትሆናለች" ማለታቸው አይዘነጋም። ቢቢሲ ይህንን ንግግር ተመርኩዞ የሠራውን ዘገባ ማስፈንጠሪያውን በመጫን ማንበብ ይችላሉ። • "ትግራይ ላይ ያለው ጥላቻ ካልተስተካከለ፤ ትግራይ ራስዋን የቻለች አገር ናት ብላችሁ አውጁ" ዶ/ር ደብረፅዮን የዓለም ጤና ድርጅትን የሚመሩት ዶክተር ቴድሮስ አድኃኖም የመላው ዓለም መገናኛ ብዙሀን ሰፊ ሽፋን ሲሰጧቸው ከከረሙ ግለሰቦች አንዱ ናቸው። ከወራት በፊት ዘረኛ ጥቃቶች እየተሰነዘሩባቸው እንደሆነና እሳቸው ግን ኃላፊነታቸውን ከመወጣት ምንም እንደማያግዳቸው ተናግረው ነበር። • የአፍሪካ መሪዎች ዶ/ር ቴድሮስ አድኃኖምን ለዓመቱ ምርጥ የታጨችው ኢትዮጵያዊት ከትራምፕ እየተከላከሉ ነው በመቀሌ ከተማ ማርያም ሰባ የተሰኘ የሚታጠብ የሴቶች የንፅህና መጠበቂያን በማምረት ሥራ ላይ የተሰማራቸው ፍረወይኒ መብራህቱ አምና መነጋገሪያ ከነበሩ አንዷ ናት። ሲኤንኤን የዓመቱ ምርጥ ብሎ ሽልማት ሲያበረክትላት፤ እንደ ነውር የሚታየው የወር አበባ ክብር ማግኘቱን ተናግራ ነበር። ቢቢሲ ስለ ፍረወይኒ ተሞክሮ የሠራውን ዘለግ ያለ ዘገባ ማስፈንጠሪያውን ተጭነው ያገኛሉ። • ለዓመቱ ምርጥ የታጨችው ኢትዮጵያዊት በቅርቡ ከተፈጠረው ግጭትና አለመረጋጋት ጋር በተያያዘ የሰዎች ሕይወት ጠፍቷል፣ አካል ጎድሏል፣ ንብረትም ወድሟል። ንብረታቸውን ካጡ ሰዎች መካከል አንዱ ዝነኛው አትሌት ኃይሌ ገብረሥላሴ አንዱ ነው። አትሌቱ "ሞትም ቢመጣ እዚሁ ነው የምጋፈጠው ሲል" ምንም ነገር ቢፈጠር ከመሥራት ወደኋላ እንደማይል አስረግጦ ተናግሮ ነበር። • "አገሬ ነች፣. . .ሞትም ቢመጣ እዚሁ ነው የምጋፈጠው"- ኃይሌ ገብረሥላሴ ቢቢሲ "እሷ ማናት" በሚል አምድ በተለያየ ዘርፍ ላይ የተሠማሩ በርካታ ሴቶችን አስተናግዶ ነበር። ስለ ሕይወት ተሞክሯቸው፣ ስለገጠሟቸው መሰናክሎችም ተናግረዋል። የመብት ተሟጋችና ጠበቃ ሐበን ግርማ በተደረገላት ቃለ መጠይቅ የአካል ጉዳት ህልሟን ከማሳካት እንዳላገዳት ገልጻ ነበር። ሐበን ከቢቢሲ ጋር ባደረገችው ቆይታ ያደረገችው ንግግር በ2012 ከሚታወሱት መካከል ይጠቀሳል። • እሷ ማናት?፡ ማየትና መስማት የተሳናት የመብት ተሟጋችና የሕግ ባለሞያዋ ሃበን ግርማ ታላቁ ቤተ መንግሥት ታድሶ ለሕዝብ ክፍት መደረጉ አምና ከተከሰቱ ነገሮች መካከል አንዱ ነው። በቤተ መንግሥቱ ቅጥር ግቢ ውስጥ የእድሳት እና የአረንጓዴ መናፈሻውን ሥራ ከሚሠሩት ባለሙያዎች መካከል አንትሮፖሎጂስቷ መስከረም አሰግድና የሥነ ጥበብ ባለሙያው ኤሊያስ ስሜ የሚመራው ቡድን ይጠቀሳል። መስከረም ከቢቢሲ ጋር ባደረገችው ቆይታ "መንግሥት ቤተ መንግሥት የሕዝብ ነው ብሎ ለመክፈት ማሰቡ ትልቅ ነገር ነው" ብላ ነበር። • "ቤተ መንግሥቱን ለማስዋብ ለሙያችን የሚከፈለን ገንዘብ የለም" መስከረም አሰግድ የድምጻዊ ሃጫሉ ሁንዴሳ ህልፈት በዓመቱ አሳዛኝ ከነበሩ ክስተቶች ዋነኛው ነው። አንጋፋው ድምጻዊ አሊ ቢራ ስለ ሃጫሉ የተናገረውን ነገር በርካቶች ተጋርተውት ነበር። ከአሊ ጋር ቢቢሲ ያደረገውን ቆይታ ማስፈንጠሪያውን ተጭነው ያገኛሉ። • “የኔና የሃጫሉ ነፍሳችን አንድ ናት” ድምጻዊ አሊ ቢራ
news-53803871	https://www.bbc.com/amharic/news-53803871	እስራኤልና የተባበሩት አረብ ኢምሬትስ ስልክ መደዋወል ጀመሩ	ሁለቱ አገሮች ወደዚህ ስምምነት ለመምጣት ዓመታት ወስዶባቸዋል፡፡ አገራቱ በመሀላቸው ያለውን ግንኙነት ጤናማ ለማድረግ የተስማሙት ባለፈው ሳምንት ነበር፡፡	ይህን ተከትሎም ከረዥም ጊዜ በኋላ እስራኤልና የተባበሩት አረብ ኢምሬትስ ያለ ሦስተኛ ወገን በቀጥታ በቀጭኑ ሽቦ መደዋወል ጀምረዋል፡፡ የቀጥታ ስልክ አገልግሎቱ መጀመሩን ይፋ ለማድረግ በቅድሚያ የሁለቱ አገራት የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሮች ‹‹ሀሎ እንደምን አለህ›› የሚል መልእክት መለዋወጣቸው ተዘግቧል፡፡ አሜሪካ አሸማገለችው በተባለው በዚህ ታሪካዊ ስምምነት ሁለቱ አገሮች ለመቀራረብ የወሰኑት ባለፈው ሐሙስ ነበር፡፡ በመካከለኛው ምሥራቅ እስራኤል ከአንድ የአረብ አገር ጋር የሰላም ስምምነት ስትፈራረም የሐሙሱ በታሪክ ሦስተኛው ነው፡፡ ከዚህ ቀደም ከእስራኤል ጋር መሰል የሰላም ስምምነት የፈረሙት አረብ አገራት ግብጽ እና ጆርዳን ብቻ ናቸው። በርካታ የዓለም አገራት ስምምነቱን በበጎ የተመለከቱት ሲሆን ፍልስጤም፣ ኢራንና ቱርክ ግን የተባበሩት አረብ ኢምሬትስን እርምጃ ‹‹ክህደት›› ብለውታል፡፡ በዚህ ስምምነት መሰረት እስራኤል በግድ እጠቀልለዋለሁ ያለችውን የዌስት ባንክ የተወነ አካባቢ ወደራሷ ግዛት ማድረጉን እርግፍ አድርጋ ትተዋለች፡፡ የእስራኤሉ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ጋቢ አሽከናዚ ትናንት በትዊተር ሴሌዳቸው ‹‹…በስልክ አውርተናል፤ በአካል በቅርቡ እንገናኛለን›› ብለዋል፡፡ በአካል እንገናኛለን ያሉት የኢምሬትሱን አቻቸውን አብዱላሂ ቢን ዛይድ አል ናህያንን ነው፡፡ የእስራኤል የኮሚኒኬሽን ሚኒስትር ዮዋዝ ህንደል ለረዥም ጊዜ ዝግ ሆኖ የቆየው በ+972 የሚጀምር ቁጥር እቀባው ተነስቶለታል ብለዋል፡፡ ‹‹በዚህም የተባበሩት መንግሥታትን እንኳን ደስ አለን እላለሁ፤ ብዙ የኢኮኖሚ አማራጮች ከዚህ በኋላ ክፍት ናቸው›› ሲሉም ያላቸውን ተስፋ ገልጠዋል ሚኒስትሩ፡፡ ሁለቱ ወገኖች ሙሉ ስምምነቱን በዋሺንግተን ተገኝተው በሚቀጥሉት ሦስት ሳምንታት ውስጥ ይፈርማሉ ተብሎ ዝግጅት እየተደረገ ነው፡፡ ግንኙነታቸውን ጤናማ የማድረጉ ስምምነት ውስጥ ሁለቱም አገራት ኤምባሲዎቻቸውን በሌላ አገር የመክፈት ስምምነትን ይጨምራል፡፡ አገራቱ ገና ይፋዊ ስምምነቱን ከመፈረማቸው የኮቪድ-19 ምርመራ ላይ በጋራ ለመስራት ስምምነት ላይ መድረሳቸው ተሰምቷል፡፡ እስከዛሬ እስራኤል ከገልፍ አረብ አገራት ጋር የዲፕሎማሲ ግንኙነት አልነበራትም፡፡ ሆኖም ግን የጋራ ጠላት ተደርጋ የምትታሰበው ኢራን አገራቱ ሳይፈልጉም ቢሆን ተቀራርበው እንዲሰሩ አድርጓቸው ቆይቷል፡፡ የትራምፕ ልዩ አማካሪ ጄሪድ ኩሽነር ለሲቢኤስ እንደተናገረው ትራምፕ ወደ ስልጣን ከመጡ ጀምሮ አገራቱን ለማቀራረብ ደፋ ቀና ሲሉ ነበር ብሏል፡፡ ይህ ስምምነት የፍልስጤሙን መሪ ሙሐመድ አባስን ያስደነገጠ ነበር ተብሏል፡፡ ‹ወዳጆቻችን ከጀርባ በጩቤ ወጉን ብለዋል› ብለዋል አንድ የሙሐመድ አባስ አማካሪ ለአልጀዚራ፡፡ ፕሬዝዳንት አባስም ስምምነቱን ‹‹ክህደት›› ሲሉ ጠርተውታል፡፡ እስራኤል አገር ሆና ከተፈጠረች ከ1948 ወዲህ ኢምሬቶችን ጨምሮ ከሦስት የአረብ አገራት ጋር ብቻ ሰላም ስምምነትን ፈርማለች፡፡ ይህም በ1979 ከግብጽ እና በ1994 ከጆርዳን ጋር ነው፡፡ የአረብ ሊግ አባል የሆነችው ሞሪታኒያ ከእስራኤል ጋር ተቀራርባ ስትሰራ ቆይታለች፡፡ ሆኖም አሁን ግንኙነቱ ሻክሯል፡፡ ዶናልድ ትራምፕ ሌሎች አረብ ሙስሊም አገራትም ከእስራኤል ጋር አብረው እንዲሰሩ እናደርጋለን ብለዋል፡፡ ቤንያሚን ናታንያሁ በበኩላቸው ይሄ ዌስት ባንክ አካባቢ ያሉ ተጨማሪ መሬቶችን የመጠቅለሉን ነገር አዘገየሁት እንጂ አልተውኩትም ብለዋል ለአገራቸው ሚዲያ፡፡ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይም በኢምሬቶችና በእስራኤል መካከል ስለተደረሰው ስምምነት ያላቸው ድጋፍ በትዊተር ሰሌዳቸው መግለጻቸው ይታወሳል፡፡ ሁለቱንም አገራት እንኳን ደስ አላችሁ ብለዋቸዋል፡፡
news-56506477	https://www.bbc.com/amharic/news-56506477	መሳፍንትነት በቃኝ ያለው ልዑል ሃሪ ሥራ ተቀጠረ	የሰሴክስ ዱክ የተሰኘ ስም ያለው የብሪታኒያው ልዑል ሃሪ ንጉሣዊውን ቤተሰብ ጥሎ ከወጣ ወዲህ ሥራ ሲፈልግ ቆይቷል።	ልዑል ሄሪ ልዑሉ አሁን የሥራ ቅጥሩ ተሳክቶለታል። ሃሪ፤ የአሜሪካ የአእምሮ ጤና ድርጅት በሆነው 'ቤተርአፕ' ኩባንያ 'ተፅዕኖ ፈጣሪ መኮንን' ሆኖ ተቀጥሯል። ልዑል ሃሪ በለቀቀው መግለጫ በአዲሱ ሹመቱ 'እጅግ እንደተደሰተ' ተናግሯል። ሥራው ምን እንደሆነ፣ በቀን ስንት ሰዓት እንደሚሠራ እንዲሁም ምን ያህል እንደሚከፈለው አልተገለፀም። ባለፈው ዓመት መጋቢት መሳፍንትነት ይብቃኝ ብሎ የዩናይትድ ኪንግደምን ንጉሣዊ ቤተሰብ ከባለቤቱ ሜጋን መርክል ጋር ጥሎ የወጣው ሃሪ ሥራ ሲቀጠር ይህ ለመጀመሪያ ጊዜ ነው። ሃሪና ሚስቱ ሜጋን በያዝነው ወር መጀመሪያ ለጉምቱዋ አሜሪካዊት የቴሌቪዥን ሴት ኦፕራ ዊንፍሬይ በሰጡት ቃለ መጠይቅ ብዙዎችን አጀብ ያሰኘ ሚስጥር አጋልጠው ነበር። በቃል መጠይቃቸው ጥንዶቹ ስሙ ያልተጠቀሰ የንጉሳውያን ቤተሰብ አባል ልጃቸው ሲወለድ ቆዳው ምን ያህል ይጠቁር ይሆን ብሎ እንደጠየቃቸው ተናግረው ነበር። የንግስቷ ይፋዊ መኖሪያ የሆነው ባኪንግሃም ቤተ-መንግሥት ጉዳዩ 'አሳሳቢ' ነው ብሎ እንደሚመረምረው አሳውቆ ነበር። ከቀናት በፊት ቤተ-መንግሥቱ የብዝሃነት ምርመራ እያካሄድኩ ነው ብሎ መግለጫ ማውጣቱ አይዘነጋም። ልዑል ሃሪ ሥራ ማግኘቱን በተመለከተ በለቀቀው መግለጫ ሥራው በአእምሮ ጤና ዙሪያ እንደሚያጠነጥን ይፋ አድርጓል። የኩባንያው ዋና ሥራ አስኪያጅ አሌክሲ ሮቢቻው እንዳሉት ልዑል ሃሪ በሥሩ ምንም ዓይነት ሠራተኞች ባይኖሩም ሳን ፍራንሲስኮ በሚገኘው የኩባንያው ቢሮ ሊሠራ ይችላል። ዎል ስትሪት ጆርናል እንደዘገበው የኩባንያው የመጀመሪያው ተፅዕኖ ፈጣሪ መኮንን ሆኖ የተሾመው ልዑሉ የአእምሮ ጤናን ያስተዋውቃል እንዲሁም እርዳታ ያሰባስባል። ዋና ተፅዕኖ ፈጣሪ መኮንን የተሰኘው የሥራ መደብ ብዙም የተለመደ ባይሆንም እንደ አምነስቲ ያሉ ለትርፍ ያልተቋቋሙ ድርጅቶች ይጠቀሙበታል ሲል ዎል ስትሪት ጆርናል ፅፏል። በፈረንጆቹ 2013 የተቋቋመው ቤተርአፕ በተንቀሳቃሽ ስልክ በመታገዝ ሥልጠና፣ ምክርና እገዛ ይሰጣል። ኩባንያው በ66 ሃገራት፤ በ49 ቀንቋዎች ሥልጠና የሚሰጡ 2 ሺህ አሠልጣኞች አሉኝ ይላል። ልዑል ሃሪ ከዚህ በፊት የዩኬ መከላከያ ሠራዊት አባላት በስፖርት የአካላቸውንና የአእምሮ ጤናቸውን የሚጠግኑበት ፈንድ አቋቁሞ ነበር። ልዑሉ የአእምሮ ጤና በተመለከተ በይፋ ሲናገር ይደመጣል። ሃሪና ሚስቱ ሜጋን አሁን በአሜሪካዋ ካሊፎርኒያ ይኖራሉ።
news-52501855	https://www.bbc.com/amharic/news-52501855	ኮሮናቫይረስ፡ ፕሬዝዳንት ትራምፕ የኮሮናቫይረስ ከቻይና ቤተ ሙከራ ስለመውጣቱ መረጃ አለኝ አሉ	የአሜሪካው ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ የኮሮናቫይረስ ከቻይና ቤተ ሙከራ መውጣቱን የሚያመለክት ማስረጃ መመልከታቸውን በመግለጽ የአገራቸው የደኅንነት ተቋማት ከሚሉት ጋር እየተቃረኑ ነው።	ቀደም ሲል የአሜሪካ ብሔራዊ ደኅንነት መስሪያ ቤት ዳይሬክትር ጽህፈት ቤት የወረርሽኙ ቫይረስ ከወዴት እንደመጣ ገና ምርመራ እያደረገ መሆኑን ገልጾ ነበር። ነገር ግን ጽህፈት ቤቱ ይህ ኮቪድ-19 የተባለው ቫይረስ "ሰው ሰራሽ ወይም በቤተሙከራ ውስጥ የተፈጠረ" እንዳልሆነ እንደደረሰበት አመልክቷል። ቻይና ይህንን የቫይረሱን በእሷ ቤተ ሙከራ ውስጥ መፈጠር የሚያመለክተውን ውንጀላ ውድቅ አድርጋ አሜሪካ በሽታውን በተመለከተ የወሰደችውን እርምጃ ተችታለች። ወረርሽኙ ከሦስት ወራት በፊት ቻይና ውስጥ ከተቀሰቀሰ በኋላ ዓለምን በማዳረስ እስካሁን 230 ሺህ ሰዎችን የገደለ ሲሆን ከዚህ ውስጥም 63 ሺህዎቹ አሜሪካ ውስጥ የሞቱ ናቸው። የኮሮናቫይረስ ወረርሽኝ ከቻይናዋ ዉሃን ከተማ ተነስቶ ከተዛመተ በኋላ እስካሁን ቢያንስ 3.2 ሚሊዮን ሰዎችን የያዘ ሲሆን አንድ ሚሊዮኖቹ ደግሞ አሜሪካዊያን ናቸው። ፕሬዝዳንት ትራምፕ ትናንት ሐሙስ በዋይት ሐውስ ውስጥ በነበራቸው መግለጫ ላይ አንድ ጋዜጠኛ፤ ቫይረሱ ዉሃን ውስጥ ከሚገኘው በቫይረስ ላይ ምርምር ከሚያደርገው ተቋም ስለመውጣቱ በሙሉ ልብ እንዲናገሩ የሚያደርግ መረጃ እንዳላቸው ጠይቋቸው ነበረ። ፕሬዝዳንቱ በምላሻቸውም "አዎ አለኝ" ሲሉ ያለምንም ማብራሪያ ስለቫይረሱ አመጣጥ የሚያመለክት መረጃው እንዳላቸው ተናግረዋል። አክለውም "የዓለም ጤና ድርጅት በእራሱ ማፈር አለበት፤ እንደ ቻይና የሕዝብ ግንኙነት ተቋም ሆኖ ነው ሲሰራ የነበረው" ሲሉ አሁንም የክስ ጣታቸውን ድርጅቱ ላይ ቀስረዋል። በሰነዘሩት አስተያየት ላይ የበለጠ ማብራሪያ እንዲሰጡ ኋላ ላይ የተጠየቁት ትራምፕ "በዚህ ላይ ማብራሪያ መስጠት አልችልም። ስለዚህ ጉዳይ እንድነግራችሁ አልተፈቀደልኝም" ሲሉ አድበስብሰውት አልፈዋል። ዘ ኒው ዮርክ ታይምስ ጋዜጣ ትናንት ባወጣው ዘገባ ላይ እንዳመለከተው የአሜሪካ ከፍተኛ ባለስልጣናት የአገሪቱ የደኅንነት ተቋማት ቫይረሱ ከቻይናዋ ዉሃን ቤተ ሙከራ መውጣት አለመውጣቱን እንዲመረምሩ ጥያቄ አቅርበዋል። በተጨማሪም አንድ ስማቸው ያልተጠቀሰ ባለስልጣን የደኅንነት ተቋማቱ ቻይናና የዓለም ጤና ድርጅት ገና በሽታው እንደተቀሰቀሰ ቫይረሱን የሚመለከት መረጃን ደብቀው እንደሆነ እንዲያጣሩ ቀደም ሲል መታዘዛቸውን ገልጸዋል።
57184542	https://www.bbc.com/amharic/57184542	የአሜሪካ ሴኔት በኢትዮጵያ የትግራይ ክልል ጉዳይ ላይ የውሳኔ ሐሳብ አሳለፈ	የአሜሪካ ሴኔት በኢትዮጵያ ትግራይ ክልል ውስጥ ያለውን ሁኔታ በማስመልከት የውሳኔ ሐሳብ ማሳለፉ ተገለጸ።	በትግራይ ክልል ባለው ግጭት ላይ የኢትዮጵያ መንግሥት፣ ህወሓት እና ሌሎች የግጭቱ ተሳታፊዎች ግጭቱን እንዲያቆሙ፣ የሰብዓዊ መብቶች እንዲከበሩ፣ ያልተገደበ የሰብዓዊ ድጋፍ አቅርቦት እንዲፈቀድ ጠይቋል። እንዲሁም ግጭቱን ተከትሎ ተዓማኒ የሆኑ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶች በገለልተኛ አካል እንዲመረመር ትብብር ያድርጉ ሲል ሴኔቱ የውሳኔ ሐሳብ አስተላልፏል። የውሳኔ ሃሳቡ ለሴኔቱ የቀረበው መቼ ነበር? ይህን የውሳኔ ሐሳብ ለሴኔቱ ያቀረቡት የሜሪላንድ ግዛት ዲሞክራቱ ሴናተር ቤንጃሚን ኤል ካርዲን ናቸው። ሴናተሩ እስካሁን ቢያንስ የ13 ሴናተሮችን ድጋፍ በማግኘት ምክረ ሐሳቡ ለሴኔቱ የቀረበው እአአ መጋቢት 9/2021 ነበር። ቀደም ሲል ቀርቦ በነበረው የውሳኔ ሐሳብ ላይ ማሻሻያዎች ተደርገዋል። ሴኔቱ ምን አለ? ሴኔቱ በመግቢያው ላይ የኢትዮጵያ እና የአሜሪካ ወዳጅነት ዘመናትን የተሻገር መሆኑን አትቷል። ኢትዮጵያ ከፍተኛ የሕዝብ ቁጥር ያላት አገር መሆኑን አስታውሶ፤ በፌደራሉ መንግሥት እና በህወሓት መካከል ግጭቱ እንዴት እንደተጀመረ ያስረዳል። ከግጭቱ መከሰት በኋላ የፌደራሉ መንግሥት የውጭ አካላት የተደራደሩን ጥያቄ አልቀበለውም ማለቱን አስታውሶ ግጭት ተከትሎ በሚሊዮን የሚቆጠሩ ዜጎች መፈናቀላቸውን፣ ብዙ መልክ ያላቸው የሰብዓዊ መብት ጥሰቶች በበርካታ አካላት ሪፖርት ስለመደረጋቸው በዝርዝር አትቷል። የሴኔቱ የውሳኔ ሃሳብ ምን ይላል? ምክር ቤቱ ያሳለፈው ውሳኔ ሐሳብ ላይ ከጉዳዩ ጋር በተያያዘ 10 ነጥቦችን ዝርዝሯል። በመጀሪያ ሴኔቱ በትግራይ ክልል ግጭት በአስቸኳይ እንዲቆም ጠይቋል። በንሑሃን ዜጎች ላይ የሚደርስ ጥቃት በጽኑ ይወገዛል ብሏል። በሴኔቱ የውሳኔ ሃሳብ ላይ የቀረበው ሦስተኛው ሃሳብ ደግሞ፤ የኤርትራ ጦር በአስቸኳይ ከኢትዮጵያ እንዲያስወጣ ይጠይቃል። ጨምሮም በትግራይም ሆነ በየትኛውም የአገሪቱ ክፍል በኤርትራ ሠራዊትም ሆነ በየትኛውም አካል የተፈጸሙ ማናቸውም አይነት የሰብዓዊ መብት ጥሰቶች፣ ግድያዎች፣ ዘረፋዎች፣ የመድፈር ወንጀሎች በጽኑ ይወገዛሉ ብሏል። ሴኔቱ በኢትዮጵያ መንግሥት እና በህወሓት መካከል የፖለቲካ ውጥረቱ ወደ ወታደራዊ ግጭት መግባቱን ተቀባይነት የለውም ብሏል። በመላው ትግራይ የኤሌክትሪክ፣ የባንክ፣ የስልክ እና የኢንተርኔት አገልግሎት በአፋጣኝ እና ሙሉ በሙሉ መመለስ አለባቸው ብሏል። ሴኔቱ በውሳኔ ሃሳቡ ላይ የኢትዮጵያ መንግሥት ይጠበቅበታል ያለውን ሦስት ነጥቦች ዘርዝሯል። እነዚህም የኢትዮጵያ መንግሥት ለአሜሪካው የውጭ ጉዳይ ኃላፊ አንቶኒ ብሊንክ እና ለዓለም የምግብ ፕሮግራም ቃል በገባው መሠረት የሰብዓዊ እርዳታ አቅርቦትን ለማሻሻል ተጨባጭ እርምጃዎችን ይውሰድ ብሏል። የሰብዓዊ መብት ጥሰት የፈጸሙትን ተጠያቂ ማድረግ ይኖርበታልም ብሏል። በቁጥጥር ሥር የሚውሉ የህወሓት አባላትን በተመለከተም የኢትዮጵያ እና የዓለም አቀፍ ሕጎች መከበር አለባቸው ብሏል ሴኔቱ። የኤርትራ ጦር በአስቸኳይ እና ሙሉ በሙሉ ከኢትዮጵያ እንዲወጣት የኢትዮጵያ መንግሥት እንዲጠይቅ ሴኔቱ ጠይቋል። በፖለቲካ አመለካከታቸው የታሰሩ የፖለቲካ ፓርቲ አመራሮች፣ ደጋፊዎች፣ ማኅበራዊ አንቂዎች እንዲሁም ሃሳብን በነጻነት የመግለጽ መብታቸውን ተጠቅምው የታሰሩ ጋዜጠኞች በብሔራቸው፣ በሚያራምዱት ርዕዮተ ዓለም እና የፖለቲካ ወገንተኝነታቸው ሳይለዩ ከእስር ይለቀቁ ጠይቋል። በመላው አገሪቱ ተዓማኒነት ያለው እና ሁሉንም የሕብረተሰብ ክፍል ያሳተፈ ብሔራዊ ውይይት እንዲካሄድም ጠይቋል። ሴኔቱ በተጨማሪም በግጭቱ ተሳታፊ የሆኑ አካላት በሙሉ ግጭት እንዲያቆሙ፣ ያሉ ልዩነቶችን ለመፍታት የፖለቲካ መፍትሄ እንዲሰጥ፣ በዓለም አቀፍ ሕግጋቶች እንዲገዙ፣ በንሑሃን ዜጎች ላይ ተጨማሪ ጉዳት ሊያስከትሉ ከሚችሉ ተግባራት እንዲቆጠቡ ጠይቋል። ሴኔቱ በመጨረሻ ምክረ ሃሳቡ የአሜሪካ የውጭ ጉዳይ ሚንስትር፣ የገንዘብ ሚንስትር፣ የዩኤስኤይድ አስተዳደሪ ከሌሎች የአሜሪካ የፌደራል መስሪያ ቤቶች ጋር በመቀናጀት የኢትዮጵያ መንግሥት፣ የኤርትራ መንግሥት እና ህወሓት ጋር በመገናኘት ግጭት እንዲቆም፣ የኤርትራ ጦር እንዲወጣ፣ የሰብዓዊ ቀውስ መፍትሄ እንዲሰጡ ጠይቋል። ሴኔቱ የአሜሪካ መንግሥት ፌደራል አካላት የዲፕሎማሲ፣ የልማት እና የሕግ አማራጮችን በመጠቀም ተጨማሪ ብሔር ተኮር የሆኑ ግጭቶች እንዳይከሰቱ እና በኢትዮጵያ መድበለ ፓርቲ ዲሞክራሲያዊ ሥርዓት እንዲያብብ ጠይቋል። ሴኔቱ በመጨረሻም የአሜሪካ መንግሥት ከዓለም አቀፍ አገር አገራት እና የተመድ የጸጥታው ምክር ቤትን ጨምሮ ዓለም አቀፍ ድርጅቶች ጋር የቅርብ ትስስር በመፍጠር በትግራይ እና በተቀረበው የአገሪቷ ክፍል ለሚከሰቱ ግጭቶች መፍትሄ እንዲሰጡ አሳስቧል። የሴኔት ሪዞሉሽን (የውሳኔ ሐሳብ) ምንድነው? የሴኔት የውሳኔ ሐሳብ የሕግ ተፈጻሚነት የላቸውም። ምክረ ሐሳቦች በአንድ ጉዳይ ላይ የሴኔቱ አባላት የጋራ አቋምን የሚያንጸባርቁባቸው ናቸው። በትግራይ ክልል ወታደራዊ ግጭት ከተከሰተ በኋላ የአሜሪካ መንግሥት አሁን ሴኔቱ ካሳለፈው የውሳኔ ሐሳብ ጋር ተመሳሳይ አቋም ሲያንጸባርቅ የቆየ ሲሆን፤ ከኢትዮጵያ መንግሥት ከፍተኛ ባለሥልጣናት ጋርም በተደጋጋሚ ሲወያይበት መቆየቱ ይታወሳል። በተጨማሪም አሜሪካ በአፍሪካ ቀንድ ያለውን ሁኔታ በቅርበት የሚከታተሉላትን አንጋፋ ዲፕሎማት ሰይማ ባለፉት ሳምንታት በአካባቢው ጉብኝት አድርገዋል።
news-53719605	https://www.bbc.com/amharic/news-53719605	ኮሮናቫይረስ ፡ በሐዋሳ ኢንዱስትሪ ፓርክ ከ100 በላይ ሠራተኞች በኮቪድ-19 መያዛቸው ተነገረ	በሲዳማ ክልል በሚገኘው የሐዋሳ ኢንዱስትሪ መንደር ውስጥ ከ100 በላይ ሰዎች በኮቪድ-19 መያዛቸውን የክልሉ የኅብረተሰብ ጤና ኢንስቲትዩት ዳይሬክተር ዶ/ር ማቴ መንገሻ ለቢቢሲ ገለፁ።	ክልሉ ባለፉት 12 ቀናት በኢንዱስትሪ መንደሩ ባደረገው ምርመራ የኢንዱስትሪ መንደሩ ሠራተኞች በኮሮናቫይረስ መያዛችን ያረጋገጠ ሲሆን፤ ቫይረሱ በተለይ በሁለት ማዕከላት (ሼዶች) ውስጥ ተስፋፍቶ እንደሚገኝ ዶ/ር ማቴ ለቢቢሲ አረጋግጠዋል። በኢንደስትሪ ፓርኩ የኮቪድ-19 ወረርሽኝ መከሰቱን ያረጋገጡት አንድ ሠራተኛ ከ12 ቀን በፊት ታሞ በፓርኩ በሚገኝ ክሊኒክ ለሕክምና በመሄዱና ምልክቶቹ የኮሮናቫይረስ መሆናቸው በመረጋገጡ ጥቆማ ደርሷቸው መሆኑን ተናግረዋል። ከዚህ ግለሰብ እንዲሁም ከባሕር ማዶ የመጡ የድርጅቱ ሠራተኛ ጋር ንክኪ ያላቸው ሰዎች ሲመረመሩ ከ100 በላይ ሰዎች ተይዘው መገኘታቸውን ለቢቢሲ አስረድተዋል። እንደ ዶ/ር ማቴ ከሆነ በኢንዱስትሪ ፓርኩ ንክኪ አላቸው ተብሎ ከሚታመኑ ሰዎች በአጠቃላይ ናሙና እየተወሰደ ነው። ከፍተኛ ንክኪ አለው ተብሎ የተገመተው አንድ ሼድ ሲሆን ስምንት መቶ ያህል ሠራተኞች እንዳሉት ገልፀው፤ ሁሉንም ሠራተኞች ለመመርመር ጥረት እየተደረገ መሆኑን አስታውቀዋል። "በአባታችን ቀብር ላይ ሆነን የእናታችንን ሞት ሰማን" በድሬዳዋ ከሃያ በላይ የጤና ባለሙያዎችና ድጋፍ ሰጪ ሰራተኞች በኮቪድ-19 ተያዙ ቻይና ዜጎቿን ለኮሮናቫይረስ የባሕል መድኃኒት እንዲወስዱ ለምን ታበረታታለች? ዶ/ር ማቴ አክለውም ከሁለተኛው ሼድ ግን ሙሉ በሙሉ አለመወሰዱን ተናግረዋል። በቫይረሱ ከተያዙት ሠራተኞች መካከል የውጭ አገር ዜጎች፣ የሰው ኃይል አስተዳደር ላይ የሚሰሩ ሠራተኞችና፣ ከእነዚህ ሰዎች ጋር ግንኙነት የነበራቸው ኦፕሬተሮች መሆናቸውን ጨምረው ገልፀዋል። እነዚህ በቫይረሱ ተይዘው የሚገኙት ሰዎች የኢንዱስትሪ ማዕከሉ ውስጥ ባሉ በሁለት ሼዶች ውስጥ ሚሰሩ እንደሆኑ ተናግረዋል። "በኢንደስትሪ ፓርኩ ያለውን ስርጭት ተቆጣጥረናል ማለት ይቸግረና" ያሉት ዶ/ር ማቴ በኢንዱስትሪ ፓርኩ ውስጥ በወረርሽኙ የተያዙ ሰዎች ወደ ለይቶ ማቆያ መግባታቸውንና ንክኪ ያላቸውን ለመለየት ሥራዎች እየተሰሩ መሆኑን ተናግረዋል። የክልሉ ኮሮናቫይረስ መከላከል ባለሙያዎች በኢንዱስትሪ ፓርኩ ያለውን ንክኪ ለመለየት፣ ግንዛቤ ለማስጨበጥና ትምህርት መስጠት ጥረት እያደረጉ መሆኑን ገልፀዋል። ከዚህ በተሻለ ግን የቫይረሱን ስርጭት ባለበት ለማቆም ከኢንደስትሪ ፓርኩ ጋር በመነጋገር ቫይረረሱ በስፋት የታየበት ሼድ ለተወሰነ ገዜ ሥራ እንዲያቆምና ሠራተኞች ራሳቸውን ለይተው እንዲቀመጡ ለማድረግ ቢታሰብም ውጤታማ አለመሆናቸውን ተናግረዋል። ዶ/ር ማቴ አክለውም እስከ ዛሬ ድረስ በሲዳማ ክልል 13 የሕክምና ባለሙያዎች እና ሁለት ድጋፍ ሰጭ ሠራተኞች በኮቪድ-19 መያዛቸውን ተናግረዋል። በኮቪድ-19 ከተያዙት የሕክምና ባለሙያዎች መካከል ወደተለያየ ስፍራ ሄደው ራሳቸውን ለቫይረሱ ያጋለጡ፣ በሚሰሩባቸው ተቋማት አካባቢ ባለ የጥንቃቄ ጉድለት እንዲሁም የሕክምና ቁሳቁስ እጥረት በመኖሩ የተነሳ የተጋለጡ እንደሚገኙበት አብራርተዋል። የሲዳማ ክልል የኅብረተሰብ ጤና ኢንስቲትዩት ዳይሬክተሩ በክልሉ እስካሁን ድረስ 452 ሰዎች በቫይረሱ መያዛቸውን ገልፀው፤ ከቫይረሱ ጋር በተያያዘም አምስት ሰዎች መሞታቸውን ገልፀዋል። የሐዋሳ የሚገኘው ኢንዱስትሪያል ፓርክ በአገሪቱ ካሉ መሰል ተቋማት መካከል ከትልልቆቹ ጋር የሚመደብ ሲሆን በውስጡ የተለያዩ ምርቶችን የሚያመርቱ የአገር ውስጥና ዓለም አቀፍ ተቋማት ይገኙበታል። ፓርኩ በአሁኑ ጊዜ በሺህዎች የሚቆጠሩ ሠራተኞች ያሉበት ሲሆን ከጥቂት ዓማት በፊት ተከፍቶ ሥራውን በጀመረበት ጊዜ ሙሉ ለሙሉ ሲጠናቀቅ በውስጥ ያሉት ሁሉም ፋብሪካዎች ሥራ ሲጀምሩ ከ60 ሺህ በላይ ሠራተኞችን ይቀጥራል ተብሎ እምነት ተጥሎበት ነበር።
news-53260459	https://www.bbc.com/amharic/news-53260459	የኒው ዚላንድ ጤና ሚኒስትር "በፈጸሙት ስህተት" ሥራቸውን ለቀቁ	የኒው ዚላንድ ጤና ሚኒስትር መንግሥት ለኮሮናቫይረስ ወረርሽኝ በሰጠው ምላሽ እንዲሁም የተጣሉ የእንቅስቃሴ ገደቦችን በመጣሳቸው በደረሰባቸው ትችት ሥራቸውን መልቀቃቸው ተገለጸ፡፡	የጤና ሚኒስትር ዴቪድ ክላርክ ሚኒስትሩ በርካታ የእንቅስቃሴ ገደቦችን መጣሳቸውን ተከትሎም ከፍተኛ ጫና ደርሶባቸዋል፡፡ ሚያዚያ ወር ላይ የእንቅስቃሴ ገደብ በተጣለበት የመጀመሪያው ሳምንት ቤተሰባቸውን ወደ ባህር ዳርቻ ይዘው በመሄዳቸው ትችት ተሰንዝሮባቸው ነበር፡፡ ከዚህም ባሻገር በተራራ ላይ ብስክሌት ለመጋለብ ገደቡን ጥሰው ወጥተዋል፤ ሆኖም ወደ ባህር ዳርቻዎች ማሽከርከር ገደብ መጣስ መሆን አለመሆኑ ግልጽ አይደለም፡፡ ይሁን እንጅ ሚኒስትር ዴቪድ ክላርክ የተጣለውን የኮሮናቫይረስ ሕግ በመጣስ ከኃላፊነታቸው ዝቅ ተደርገው የነበረ ቢሆንም በኃላፊነታቸው ለመቀጠል ግን መንግሥት ወረርሽኙን ለመቆጣጠር የሚሰጠውን ምላሽ የሚያውክ ነው ሲሉ አልተቀበሉትም፡፡ ጠቅላይ ሚኒስትር ጃሲንዳ አርደርን ማክሰኞ ዕለት የሚኒስትሩን መልቀቂያ መቀበላቸውን አስታውቀዋል፡፡ ኒው ዚላንድ ወረርሽኙን ለመቆጣጠር በምታደርገው ትግል በምሳሌነት የምትጠቀስ አገር ናት፡፡ በአገሪቷ እስካሁን 1 ሺህ 528 ሰዎች በቫይረሱ መያዛቸው የተረጋገጠ ሲሆን 22 ሰዎች ሕይወታቸው አልፏል፡፡ ባለፈው ወር ወረርሽኙን ለመቆጣጠር የተጣሉ ገደቦች ሙሉ በሙሉ ተነስተው የነበረ ሲሆን አገሪቷም ከኮሮናቫይረስ ነጻ መሆኗን አውጃ ነበር፡፡ ይሁን እንጅ አገሪቱ ያላት ድንበርና የለይቶ ማቆያዎች አያያዟ አስተችቷታል፡፡ ሁለት ሰዎች ሳይመረመሩ ቤተሰባቸውን ለመጎብኘት ከለይቶ ማቆያ የወጡ ሲሆን በኋላ ላይ ሌሎች ሰዎች በበሽታው መያዛቸው ለዚህ በምሳሌነት ቀርቧል፡፡ ይህንንም ተከትሎ የጤና ሚኒስትሩ ክላርክ ይህንን ውሳኔ በማስተላለፋቸው ሙሉ ኃላፊነቱን እንደሚወስዱ ተናግረዋል፡፡ ሚኒስትሩ ከዚህ ቀደም መልቀቂያ አስገብተው የነበረ ቢሆንም በተከሰተው የወረርሽኙ ቀውስ ሳቢያ በኃላፊነታቸው ቆይተዋል፡፡ ጠቅላይ ሚኒስትሯ፤ የጤና ሚኒስትሩ ሥራቸውን በመልቀቃቸው ተስማምተው "የጤና አመራራችን ለአገሪቱ ሕዝብ በራስ መተማመን ወሳኝ ነው" ብለዋል፡፡ አገሪቱ መስከረም ላይ ምርጫ እስከምታካሂድ ድረስም የትምህርት ሚኒስትሩ ክሪስ ሂፕኪንስ የጤና ሚኒስተር ሆነው እንደሚያገለግሉ ተገልጿል፡፡
news-43299639	https://www.bbc.com/amharic/news-43299639	ሕይወት ከኢቦላ ወረርሽኝ በኋላ	ኢቦላ ምዕራባዊ የአፍሪካ ሃገራት የሁኑትን ላይቤሪያን፣ ጊኒንና ሲዬራ ሊዮንን ካጠቃ አራት ዓመታትን አስቆጠረ። ሂው ኪንሴላ ካኒንግሃም የተሰኘው ፎቶግራፈር በዚያ ያሉት ነዋሪዎች ሕይወት ከወረርሽኙ በኋላ የደረሰበትን በፎቶግራፍ ለማንሳት ወደዚያው አቅንቶ ነበር።	እ.አ.አ በ2014 የተከሰተው የኢቦላ ወረርሽኝ ከ1976 ጀምሮ ከተገኙ ቫይረሶች በሙሉ የበለጠ የሰው ሞትን አስከትሎ ነበር። በላይቤሪያ ዌስት ፖይንት በዝቅተኛ የኑሮ መደብ ላይ ያሉና ዕለተ-ዕለት በሕይወት መቆየት ትግል የሆነባቸው ሰዎችን በቫይረሱ ከተጠቁ መካከል ናቸው። ዌስት ፖይንት ብዙ ነዋሪዎች ያሉበት የሞንሮቭያ አካባቢ ነው። ወረርሽኙ እንዳይስፋፋ በማሰብ መንግሥት በአካባቢው የሰዓት እላፊ የጥሎ የነበረ ሲሆን በወቅቱ ረብሻና ዘረፋ ተስፋፍቶ ነበር። ኤቫ እና የልጅ ልጇ የሰዓት እላፊውን ከሚቃወሙት ሰዎች መካከል የነበሩ ሲሆን፤ እሱም በፖሊስ ተገድሏል። ''እናትና አባቱ ስለሞቱ ደግሞ እኔ ብቻ ነበርኩ ያለሁት'' ብላ ታስታውሳለች። ''ይመኝ የነበረው ኳስ መጫወትና ሜካኒክ መሆን ነበር'' ትላለች። ከዓመታት በኋላ ለልጅ ልጇ ሞት መንግሥት በሰጣት የገንዘብ ካሳ የቤተሰቧን ሌሎች አራት ልጆችን አስተምራለች። ሪታ ካሮል እህቷን በወረርሽኙ ነው የተነጠቀችው። በዌስት ፖይንት መንገዶች ላይ ምግብ በመሸጥ ትተዳደር የነበረ ሲሆን አሁን ግን ገንዝብ በማጠራቀሟ ፍሪጅ ገዝታ በረዶ በመሸጥ የቤተሰቧን የወደፊት ኑሮ እንደምታሻሽል ተስፋ ታደርጋለች። ኤታ ሮበርትስ በሞንሮቭያ በስተምሥራቅ ባለው በካሕዌህ ክሊኒክ ውስጥ ነርስ ናት። ብዙውን ጊዜ በቀን እስከ 10 የወባና የቆዳ በሽታ ያለባቸውን ታማሚዎች ስታክም ነው የምትውለው። ክሊኒኩን ያቋቋመው ሬጂናልድ ካሕዌህ ሲሆን፤ ክሊኒኩን የመሠረተበት ዋነኛ ምክንያት እናትና አባቱን በኢቦላ ማጣቱ ነበር። ''ሁሉም ሰው የተሻለ ማህበረሰብን ለመመሥረት እርምጃ መውሰድ አለበት። ይህ ቦታ የሞቱትን ለማስታወስ ነው የተመሰረተው'' ይላል። የኢቦላ ወረርሽኝ ለላይቤሪያ የጤና ሥርዓት ላይ የጣለው አደጋ አስደንጋጭ ነበር። የሃገሪቱ መሠረተ ልማት ለ14 ዓመታት በቆየው ጦርነት ምክንያት በጣም ተጎድቶ ስለነበር የጤና ማዕከላቱም የሚያስፈልጓቸውን መሠረታዊ ነገሮች ለማሟላትም ተቸግረው ነበር። እንደ ዌስት ፖይንት ያሉ ከፍተኛ አደጋ ላይ የነበሩ አካባቢዎች እስካሁን ድረስ በቅርብ ክትትል ስር ናቸው። ይህም የሆነው ድንገት ያልተለመዱ የጤና ዕክሎች የሚታዩ ከሆነና ሞት ከተከሰተ አፋጣኝ ምላሽ ለመስጠት በማሰብ ነው። በሳምንት ለ7 ቀናት ሙሉውን 24 ሰዓታት የሚከታተል ሰው ተመድቦ ለየት ያለ ነገር ከተከሰተ ለብሔራዊ የሕዝብ ጤና ተቋም ያሳውቃል። ጄ ሮበርትስ የሚኖረው የዌስት ፖይንት ፍሳሽ ቆሻሻ በሚያልፍበት ቱቦ አቅራቢያ ነው። ሚስቱን በኢቦላ ካጣ በኋላ የራሱን ሥረ ጀምሯል። ''ሚስቴ ስትሞት አልተቀበረችም፣ ተቃጥላለች። ለዚህም ነው ለዘለዓለም የተለየችኝ የሚመስለኝ። እኔ ደግሞ ትኩረቴን በሙሉ ወደ ልጆቼ አደረግኩኝ። ምክንያቱም ገንዘብ ያስፈልጋቸዋል።" ጄ ሮበርትስ ሙቅ ዉሃና የማጠቢያ ሥፍራ ያከራያል። እሱ የሚያቀርበው የውሃ አገልግሎት ለአካባቢው በጣም አስፈላጊ ነው። ምክንያቱም የዌስት ፖይንት የውሃ ፍሳሽ አገልግሎቱ ደካማ ስለሆነ። በጤና መሠረተ ልማት ብዙ መሻሻያዎች ቢደረጉም፤ ከወረርሽኙ የተረፉ ሰዎች ያለፈውን ትተው የወደፊቱ ላይ በቀና መንፈስ መቀጠል ይፈልጋሉ። ነገር ግን በርካታ ሬሳዎችን ሲቀብሩ የነበሩ ሰዎች አሁን ግራ ግብቷቸዋል። በኢቦላ የሞቱትን ሰዎች ይቀብሩ የነበሩ ብዙ ሠራተኞች ከዝቅተኛ የኑሮ መደብ የመጡ በመሆናችው የሥራ ዕድል ሲያገኙ ሳያመነቱ ነበር ወደ ሥራው የገቡት። መሐመድ ካኑ በወረርሽኙ ወቅት የሞቱትን አስከሬኖች ለመቅበር ነበር በመንግሥት የተቀጠረው። ከዚያ ቀጥሎ ግን ምንም ዓይነት ሥራ ስላላገኘ እስካሁን በመቃብሩ ሥፍራ ያለውን ሳር ይከረክማል። የሞቱትን ለመቀብር በሚደረጉ ሥነ-ሥርዓቶች ላይ አስከሬኖችን መንካት ያስፈልግ የነበረባቸው ጊዜያት ስለነበሩ፤ በሌሎች መገለል ሁሉ ሊያጋጥማቸው ይችላል። ሞርላ ካግቦ ሌላ የቀብር ሠራተኛ ነው። ''ሰዎች ቤት እንኳን ሊያከራዩን አይፈልጉም ምክያቱም በኢቦላ ጊዜ ከእሬሳ ጋር ንክኪ ስለነበረን''በማለት ያስረዳል። ሁሉም ፎቶግራፎች ንብረትነታቸው የHugh Kinsella Cunningham ነው።
57238321	https://www.bbc.com/amharic/57238321	ኢትዮጵያ የውጭ አገር ዘጋቢዎች በአገሪቷ ሕግ እንዲመሩ አሳሰበች	ኢትዮጵያ በአገሪቱ ተቀማጭ የሆኑ የውጭ አገር ዘጋቢዎች በሥራ ፈቃድ የተጣለባቸውን ግዴታ እንዲያከብሩና በአገሪቷ ሕግ እንዲመሩ አሳሰበች።	የኢትዮጵያ መገናኛ ብዙሃን ባለሥልጣን በማኅበራዊ ትስስር ገጹ ላይ ባወጣው መግለጫ ላይ የውጭ አገር ዘጋቢዎች ዓለም አቀፍ እሴቶችን በመከተል፣ ሙያቸውን ባከበረ መልኩና የአገሪቷን ሕጎች በተከተለ መልኩ እንዲሰሩ አሳስቧል። ነገር ግን የሕግ ጥሰቶች በሚያጋጥሙበት ወቅት "እንደ ማንኛውም አገር ሕግ የማስከበር ግዴታ አለብን" ብሏል መግለጫው። መግለጫው በምን መልኩ ሕግ እንደሚያስከብር ዝርዝር መረጃ አልሰጠም። በግጭት አዘጋገብ ወቅት የጋዜጠኝነት መርሆችን እንዲያከብሩ ያሳሳበው ባለሥልጣኑ አገሪቱ ወታደራዊ ዘመቻዎች በምታካሂድባቸው ቦታዎች ዘጋቢዎች መግባት የሚችሉበት ቦታ ውስን ነው ብሏል። የግጭት ቦታዎች ሙሉ በሙሉ ክፍት አለመሆን (መታገድ) በሌሎች አገራት ላይ በመሰረታዊነት የሚሰራበት መሆኑን ያስታወሰው መግለጫው፤ እነዚህ ጋዜጠኞች የአገሪቱን ሕጎች አክብረው የሚሰሩና በሥራ ፈቃዳቸው የተጣለባቸውን ግዴታ የሚያከብሩ ከሆነ መስሪያ ቤቱ በትብብሩ ይቀጥላል ብሏል። አገሪቷ የዓለም አቀፍ አስራሮችን በሚከተሉ መለኪያዎች መሰረት ትብብር እንደምታደርግና በተቻለም መጠን በነዚህ ቦታዎች ተገኝተው ሪፖርት እንዲያደርጉ እንደሚያመቻች አስታውሷል። በአገሪቷ ውስጥ 35 የሚሆኑ የውጭ አገር ሚዲያዎችና 129 የሚሆኑ ዘጋቢዎቻቸው የሥራ ፈቃድ አግኝተው እየሰሩ መሆኑ ተገልጿል። በተለይም ከትግራይ ክልል ካለው ግጭት ጋር በተያያዘ 82 የሚሆኑ ከተለያዩ አገራት የተውጣጡ ጋዜጠኞች ወደ ክልሉ ሄደው እንዲዘግቡ ጊዜያዊ ፈቃድ መሰጠቱንም አስታውሷል። ኢትዮጵያ በሕገ መንግሥቷ የተቀመጠውን የፕሬስ ነፃነት፣ የመናገር ነፃነትና፣ ሃሳብን የመግለፅ ነፃነት ለማስከበር የመንግሥት ቁርጠኝነት እንዳለው የገለፀው መግለጫው ይህም በተግባር የተፈተነ ነው ብሏል። በባለፉት ሦስት ዓመታት መንግሥት የፕሬስ ምህዳሩን ለማስፋት እርምጃዎችን የወሰደ እንደሆነ ያስታወቀው መግለጫው ጋዜጠኞችንና የፖለቲካ እስረኞችን መፍታት ይጠቀሳል ብሏል። ምንም እንኳን ጠቅላይ ሚኒስቴር ዐቢይ አህመድ ወደ ስልጣን መምጣታቸውን ተከትሎ አገሪቱ በሚዲያው ዘርፍ ባሳየችው መሻሻል ብትወደስም ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ ግን ከፕሬስ ነፃነት ጋር ተያይዞ ስሟ በአሉታዊ መንገድ መጠቀሱ አልቀረም። በባለፈው ሳምንት የኒውዮርክ ታይምስ ኢትዮጵያ ዘጋቢ ሳይመን ማርክስ ከአገር መባረሩን ተከትሎ በሚዲያ ነፃነት ላይ የሚሰሩ ተቆርቋሪዎች አውግዘውታል። ከእነዚህም መካከል ለጋዜጠኞች መብት ተቆርቋሪው ሲፒጄ አንዱ ነው። "ሳይመን ማርክስን ያለምንም ማስጠንቀቂያም ሆነ ማብራሪያ ለማባረር መወሰኗ አገሪቷ በትግራይ ላይ ያለውን የጦርነት ትርክት ለመቆጣጠር እንዲሁም ለሂሳዊ ዘገባዎች ታጋሽ አለመሆንን ያጋለጠ ነው" ሲሉ የሲፒጄ ሰሃራን በታች አገራት ተወካይ ሙቶኪ ሙሞ በመግለጫቸው ወቅሰዋል። የጠቅላይ ሚኒስቴር ዐቢይ አህመድ አስተዳደር ሳይመን ማርክስ የሥራ ፈቃዱ ተመልሶ ወደ አገር እንዲመለስ የጠየቀው መግለጫው፤ አገሪቷ በቅርቡ ለምታደርገው ምርጫ የአገር ውስጥም ሆነ ዓለም አቀፍ ጋዜጠኞች በነፃነት የሚሰሩበት መድረክ ሊመቻችላቸው ይገባል ብሏል። የጋዜጠኛውን መባረር አስመልክቶ ሲፒጄ ብቻ ሳይሆን ድንበር የለሽ የጋዜጠኞች ቡድንም አገሪቷ "ወደቀደመ መጥፎ ተግባሯ እየተመለሰች ነው" ሲል አውግዟል። ጋዜጠኛው ከኢትዮጵያ "ሚዛናዊ ያልሆነ ዘገባ በማቅረቡ" ከአገር መባረሩን የመንግሥት ባለስልጣናትን ዋቢ አድርጎ አጃንስ ፍራንስ ፕሬስ ዘግቧል። አየርላንዳዊው ጋዜጠኛ ከአገር ከመባረሩ በፊት ባለስልጣናቱ ጠርተው እንዳናገሩትና ወደ አውሮፕላን ማረፊያ ወስደው ለስምንት ሰዓታት ያህል በቁጥጥር ስር አውለውት እንደነበር አስታውቋል። ባለስልጣናቱ ከአገር እንዲወጣ ስለተደረገበት ምክንያት ምንም አይነት ማብራሪያ አልተሰጠኝም ያለው ጋዜጠኛ ወደ ቤቱ ሄዶ ጓዙን እንዳይሸክፍ እንዲሁም ልጁን እንዳይሰናበት መከልከሉን አስታውቋል። የኢትዮጵያ መንግሥት ባለስልጣናት ሐሰተኛ ዘገባዎችን በመጥቀስ የጋዜጠኛው ፈቃድ የሰረዙት ሚያዝያ 29/2013 ዓ.ም ነበር፤ እስከ ጥቅምት ድረስም እንደማይታደስ ለጋዜጠኛው መንገራቸውን የኒውዮርክ ታይምስ ሪፖርት አመላክቷል። ጋዜጠኛው ያለ ሥራ ፈቃድ በአገር ውስጥ መቆየት እንደማይችል አሶሺየትድ ፕሬስ የኢትዮጵያ የመገናኛ ብዙሃን ባለስልጣን ኃላፊ መሃመድ ኢድሪስን ዋቢ አድርጎ አስነብበቧል። ለሁለት ዓመታት ያህል በኢትዮጵያ የቆየው ጋዜጠኛው በተለይም በትግራይ ባለው ጦርነት በኢትዮጵያና በኤርትራ ወታደሮች የተፈፀመው የመብት ጥሰቶችን፣ ግድያዎችንና መደፈሮችን ላይ በርካታ ዘገባ መስራቱን ኒውዮርክ ታይምስ በዘገባው አስነብቧል። ጋዜጠኛው በኢትዮጵያ ላይ የሰራው ዘገባ "ከፍተኛ የዲፕሎማሲ ጫና እንደፈጠረና" የፕሬስ ፈቃዱን የመሰረዝ ውሳኔውም የመጣው ከከፍተኛ የመንግሥት ባለስልጣናት መሆኑንም ጋዜጠኛው መናገሩን ኒውዮርክ ታይምስ በዘገባው አስፍሯል። የትግራይ ጦርነት ከተከሰተ በኋላ ቢያንስ 10 ጋዜጠኞች በቁጥጥር ስር ውለው እንደነበር ያስታወሰው የኒውዮርክ ታይምስ ዘገባ፤ ከነዚህም ውስጥ የዓለም አቀፍ ሚዲያዎቹ ቢቢሲ፣ ሮይተርስና ሎስ አንጀለስ ታይምስ ዘጋቢዎች እንደሚገኙበት ጠቅሷል። ከዚህም በተጨማሪ አልጀዚራና ሎስ አንጀለስ ታይምስን ጨምሮ ለተለያዩ ሚዲያዎች የምትሰራ ኢትዮጵያዊት ጋዜጠኛ ሉሲ ካሳ ሦስት የታጠቁ ሰዎች ቤቷን ሰብረው ገብተው እንደፈተሹ፣ ጥያቄዎች እንዳቀረቡላትና የዘገባ ቁሳቁሶቿን እንደወሰዱ ሲፒጄ ጋዜጠኛዋን ዋቢ አድርጎ በየካቲት መግለጫው አውጥቷል። ጋዜጠኛው ከፍተሻው በፊት በፊት ለሎስ አንጀለስ ታይምስ የትግራይ ሴቶች በኤርትራ ወታደሮች የተፈፀማቸውን የቡድን መደፈር በማጋለጥ ፅፋ ነበር በማለት ሲፒጄ አስታውሷል። በየካቲት ወር ላይ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ መረጃ ማጣሪያ መግለጫ የሉሲ ቤት ተሰብሮ ስለመገባቱ ምንም ባይልም ጋዜጠኛዋ ከኢትዮጵያ የብሮድካስት ባለስልጣን ፈቃድ እንደሌላት አስታውቋል።
48346531	https://www.bbc.com/amharic/48346531	ሁዋዌ የተጣለበት እገዳ የስልኩ ተጠቃሚዎች ላይ ተጽዕኖ ያሳድራል?	ሁዋዌ የቅርብ ጊዜ ሥራዎቹን ለማስተዋወቅ የተለየዩ አገራት ጋዜጠኞችን ወደለንደን ቢጋብዝም፤ ጉግል የጣለበት እገዳ በምርቶቹ ላይ ተጽዕኖ ሊያሳድር ይችላል።	ከአሜሪካ ጋር ያለውን እሰጥ አገባ ተከትሎ ሁዋዌ የአንድሮይድ መተግበሪያን እንዳይጠቀም ጉግል ማገዱ ይታወሳል። የጉግል ተቋም አንድሮይድ ስልክ በማምረት በዓለም ሁለተኛ ከሆነው ሁዋዌ ጋር እስከወዲያኛው ተቆራርጦ መቅረት የሚፈልግ አይመስልም። ጉግል፤ ከግማሽ ቢሊየን በላይ ተጠቃሚዎች ላሉት ሁዋዌ ዳግም ፍቃድ እንዲሰጥ የአሜሪካ ኢንዱስትሪና ደህንነት ቢሮ ማዘዝ ይችላል። • ሁዋዌ አንድሮይድን እንዳይጠቀም ገደብ ተጣለበት ሆኖም በሁለቱ አካላት መካከል እርቅ ካልወረደስ? አሜሪካዊው ጉግል ከሁዋዌ ጋር የነበረውን የንግድ ልውውጥ ቢያቆምም፤ ሁዋዌ ሁሉንም የአንድሮይድ አገልግሎት አያጣም። ምክንያቱም ማንኛውም አምራች ያለፍቃድ መተግበሪያውን አሻሽሎ መጠቀም ይችላል። ቢሆንም ጉግል እንደ 'ፕሌይ አፕ ስቶር' እና 'ጂሜል' ያሉ መገልገያዎችን ስለሚቆጣጠር ያለጉግል ፍቃድ መሥራት ፈታኝ ይሆናል። የሁዋዌ ተጠቃሚዎች ላይ ተጽእኖ ያሳድራል? የሁዋዌ ወይም ኦነር ስልክ ተጠቃሚዎች የጉግል መተግበሪያዎችን ጭነው እየተጠቀሙ ስለሆነ አገልግሎቱ አይቋረጥባቸውም። • የሁዋዌ ባለቤት ልጅ ካናዳ ውስጥ ታሠረች ጉግል በሁዋዌ በኩል ማለፍ ሳያስፈልገው አዳዲስ ምርቶቹን ለሁዋዌ ስልክ ተጠቃሚዎች ማቅረብ ይችላል። ነገር ግን ደህንነት የሚጠብቁ መተግበሪያዎችን የተሻሻለ ምርት ለመጫን (አፕዴት ለማድረግ) አስቸጋሪ ይሆናል። በቀድሞው አሠራር ጉግል እነዚህን ማሻሻያዎች ለአንድሮይድ አምራቾች ከሰጠ በኋላ ወደተጠቃሚዎች ያደርሷቸዋል። አንድሮይድ አምራቾች ማሻሻያውን ከጉግል የሚያገኙት ከወር በፊት ሲሆን፤ ለተጠቃሚዎች ምቹ መሆኑንና ከሌሎች መተግበሪያዎች ጋር አለመጣረሱን ማጣሪያ ጊዜም ይሰጣቸዋል። አሁን ግን ሁዋዌ ማሻሻያዎቹ ከመተግበራቸው በፊት መረጃ አያገኝም። ስለዚህም ተጠቃሚዎቹ የሚያስፈልጋቸውን ማሻሻያ ሳያደርግ ለቀናት ወይም ሳምንታት ሊቆይ ይችላል። ሁዋዌ ለመግዛት ያሰቡ ተጠቃሚዎችስ? ከዚ በኋላ ሁዋዌ ስልክ ለመግዛት ያሰቡ ግለሰቦች በሚሸምቱት ስልክ ላይ እንደ 'ዩ ቲዩብ'፣ 'ጉግል ማፕ' እና 'ጉግል ፎቶስ' ያሉ የጉግል አገልግሎቶችን አያገኙም። • አሜሪካ ሁዋዌ እና የፋይናንስ ኃላፊዋን ከሰሰች ሌሎች መተግበሪያዎችን ከተለያዩ ገጾች መጫን ቢችሉም፤ ጉግል ፍቃድ የሌላቸው ስልኮችን ተጠቅሞ ምርቶቹን መጠቀምን ያግዳል። ስልኩ ላይ የተጫኑት ሌሎች መተግበሪያዎችም የጉግልን አገልግሎት ማግኘት ስለማይችሉ፤ መተግበሪያዎቹ የሚሰጡት ጥቅም ይወሰናል። ሚሻል ራሀማን የተባሉ ባለሙያ እንደተናገሩት፤ ትዊተርን ጨምሮ በጉግል 'ኖቲፊኬሽን' የሚላኩ መተግበሪያዎች መጠቀም አይቻልም። ገመድ አልባ የድምጽና ምስል ስርጭትን ማግኘትም አይችሉም። ሁዋዌ አሁን እየተጠቀመበት ካለው አንድሮይድ ማለፍ አይችል ይሆናል የሚሉ አሉ። ይህም ከሌሎች ስልክ አምራች ድርጅቶች ጋር እንዳይወዳደር ምክንያት ሊሆን ይችላል። እንደ ሁዋዌና ሳምሰንግ ያሉ ስልክ አምራቾች ማሻሻያዎች ለሕዝብ ይፋ ከመደረጋቸው በፊት ስለሚሰጣቸው፤ የመፈተሽና ከራሳቸው ምርት ጋር የማጣጣም ጊዜ ያገኛሉ። ሚሻል ራሀማን "ሁዋዌ ከሌሎች ስልክ አምራች ድርጅቶች ዘግይቶ ማግኘቱ ተጽእኖ ያሳድርበታል" ይላሉ። • አምስት ካሜራ ያለው ተንቀሳቃሽ ስልክ ምን ተሻለ? ሁዋዌ ለቢቢሲ እንደገለጸው ከአንድሮይድ ጋር መሥራት ቢሻም ካልተቻለ ሌሎች አማራጮች ይጠቀማል። የሁዋዌ የእንግሊዝ ቢሮ ምክትል ፕሬዘዳንት ጀርሚ ቶምሰን "በነገሩ ሁዋዌ ደስተኛ አይደለም። ነገር ግን እንወጣዋለን። ሌላ አማራጭ የምንዘረጋበት መንገድ አለን። ተጠቃሚዎቻችንን ያስደስታል ብለን እናምናለን" ብለዋል። ውሳኔው ቻይና ውስጥ የሚገኙ የሁዋዌ ተጠቃሚዎችን እምብዛም አይጎዳም። ምክንያቱም ቻይና ውስጥ የሚጠቀሙባቸው ለቻይና ተብለው የተሠሩ እንደ 'ዊ ቻት' ያሉ መተግበሪያዎች ከሌላ መተግበሪያ ጋር አይጋጩም። • ታጣፊው የሳምሰንግ ስልክ የ'ስክሪን' መሰበር ወቀሳ ቀረበበት ሆኖም በሌሎች ሀገሮች የሁዋዌ ምርትን መጠቀም ከባድ ይሆናል።
news-41277330	https://www.bbc.com/amharic/news-41277330	በምሥራቅ ኢትዮጵያ ከሃምሳ ሺህ በላይ ሰዎች ተፈናቀሉ	ከ ሳምንት በፊት የተከሰተውን ግጭት ተከትሎ በ አስር ሺ ህ ዎች የሚቆጠሩ ሰዎች ከመኖሪያቸው እየተፈናቀሉ ነው።	ተፈናቃዮች ያረፉባቸው ድንኳኖች ከሶማሌ ክልል የተፈናቀሉ ሰዎች ቁጥር ከሃምሳ ሺህ በላይ መድረሱንና ለተፈናቃዮቹ አስፈላጊውን ድጋፍ ለማድረግ ጥረት እየተደረገ መሆኑን የኦሮሚያ ክልል አስታውቋል። ለነዋሪዎቹ መፈናቀል ምክንያት በሆነው በምሥራቅ ሐረርጌ በሚገኙ ከተሞች የተቀሰቀሰው ተቃውሞ፤ አስራ ስምንት ሰዎች መሞታቸውን የኦሮሚያ ክልል መንግሥት ቃል አቀባይ አቶ አዲሱ አረጋ ለቢቢሲ አረጋግጠዋል። ከሞቱት ሰዎች መካከል አስራ ሁለቱ የሶማሌ ክልል ተወላጆች ሲሆኑ ቀሪዎቹ ስድስቱ ደግሞ ኦሮሞዎች ናቸው ብለዋል። የሶማሌ ክልል ባለሥልጣናት ግን የሞቱት ሰዎች ቁጥሩ ከሰላሳ በላይ መሆኑን በመግለፅ፤ ባለፈው ሳምንት በክልል ደረጃ የቀብር ሥነ-ሥርዓት ተፈፅሟል። አቶ አዲሱ እንዳሉት ግጭቱ የጀመረው የሶማሌ ክልል ልዩ ፖሊስ የቀድሞውን ጉርሱም ወረዳ አስተዳዳሪን፣ አንድ የኦሮሚያ ፖሊስ አባልንና የኦሮሚያ ክልል ሰራተኛን ይዘው ካሰሩ በኋላ ነበር። ቃል አቀባዩ እንዳሉት የተያዙት ሰዎች ሌሊቱን በተፈፀመባቸው ድብደባ ህይወታቸው ማለፉን ተከትሎ፤ በምሥራቅ ሃረርጌ ከተሞች ውስጥ የተካሄደው የጎዳና ላይ ተቃውሞ በሁለቱ ማህበረሰቦች መካከል ግጭት እንዲነሳ አድርጓል። ግድያውን ያወገዙት አቶ አዲሱ ''ወንጀለኞቹን ለፍርድ ለማቅረብ አስፈላጊው ነገር እየተከናወነ ነው'' ብለዋል። ባለፉት ጥቂት ሳምንታት ኦሮሚያንና የኢትዮጵያ ሶማሌ ክልሎችን በሚያዋስኑ በርካታ አጎራባች መንደሮች ግጭቶች ተከስተዋል። የኦሮሚያ ቃል አቀባይ ለቢቢሲ እንደተናገሩት የሶማሌ ክልል ልዩ ፖሊስና የክልሉ የሚሊሻ ኃይል እንዲሁም ከሶማሊያ ሪፐብሊክ የመጡ የታጠቁ ወታደሮች ወደ ኦሮሚያ ክልል ዘልቀው በመግባት ጥቃት ፈፅመው ሰዎችን ገድለዋል። በተጨማሪም አቶ አዲሱ እንዳሉት በጥቃቱ ከተሳተፉት መካከል አንድ ከሶማሊያ ሪፐብሊክ የመጣ ወታደር እንደተያዘና በአሁኑ ጊዜ በኦሮሚያ ፀጥታ ኃይል ቁጥጥር ሥር እንደሚገኝ አረጋግጠዋል። በኢትዮጵያ ሶማሌ በኩል ያሉ ባለሥልጣናት ግን ስለግጭቱ የተለየ ምላሽ ነው የሰጡት። የሶማሌ ክልል ፕሬዝዳንት አማካሪ የሆኑት አቶ ሞሃመድ ቢሌ ለቢቢሲ እንደተናገሩት፤ በሁለቱ ክልሎች መካከል በሚገኙ አጎራባች አካባቢዎች በሚኖሩ ሰላማዊ ሰዎች ላይ ጥቃቱን የፈፀመው የኦሮሚያ ክልል ፖሊስ ነው ብለዋል። ''በአካባቢዎቹ በሚኖሩ ያልታጠቁ ሰላማዊ ሶማሌዎችን ኢላማ ያደረገ ጥቃት ፈፅመዋል'' ሲሉ አክለዋል። በሁለቱ ማህበረሰቦች መካከል የተከሰተውን ግጭት ተከትሎ በሺዎች የሚቆጠሩ ሰዎች ከመኖሪያቸው ተፈናቅለዋል። ከሶማሌ ክልል የሚመጡ ሰዎችን የያዙ የጭነት መኪናዎችን የሚያሳዩ ምስሎች በማህበራዊ ሚዲያ ላይ በስፋት እየተሰራጩ ነው። ልጁንና ሚስቱን ይዞ ከጅጅጋ ከተማ የሸሸው ሃብዱልሃኪም ሞሃመድ ካሚል ትናንት ባቢሌ ከተማ ገብቷል። ሃብዱልሃኪም ለቢቢሲ እንደተናገረው ''የሶማሌ ክልል ፖሊሶች በከተማዋ የሚኖሩ ኦሮሞዎችን እያጉላሉ ሲሆን ጎረቤቶቻችን ሳይቀሩ ለጥቃት ተነስተውብናል።'' ጅጅጋ ውስጥና በሌሎች የሶማሌ ክልል ውስጥ የሚገኙ ኦሮሞዎች ሁኔታ አሳሳቢ እንደሆነም ተናግሯል። የኦሮሚያ ክልል ቃል አቀባይም ባልደረቦቻቸው ከፌደራል መንግሥትና ከሌሎች የሚመለከታቸው አካላት ጋር በመሆን፤ በሶማሌ ክልል የቀሩ ሰዎችን ችግር ሳይገጥማቸው ለማስወጣት እየጣሩ መሆናቸውን ገልፀዋል። ይህ ግጭት ከኢትዮጵያ ድንበር ተሻግሮ በሶማሌላንድ ዋና ከተማ ውስጥም ተፅፅኖ እንደፈጠረ በሃርጌሳ ከተማ ነዋሪ የሆነው ካሊድ ኢማም ለቢቢሲ በስልክ ተናግሯል። በውጤቱም በከተማዋ የሚኖሩ ኦሮሞዎች ኢላማ በመሆናቸው ሥጋት ላይ መውደቁን ተናግሯል።
news-47330754	https://www.bbc.com/amharic/news-47330754	የምድራችን ትልቋ ንብ ተገኘች	የዓለማችን ትልቁ ንብ ለዓመታት ጠፍቷል ተብሎ ሲታሰብ በድጋሚ ተገኘ።	ትልቋ ንብ የሰውን አውራ ጣት የሚያክለው ትልቁ ንብ የተገኘው በጥቂቱ በተጠናው የኢንዶኔዥያ ደሴት ላይ ነው። የዱር እንስሳት ባለሙያዎች ለቀናት ካደረጉት ፍለጋ በኋላ ነበር በመጠኗ ለየት ያለችውን ትልቋን ሴት ንብ አግኝነው የቀረጿት። • ታዋቂ ኢትዮጵያዊያን አርቲስቶች ለመዋብ ምን ያህል ይከፍላሉ? የዋላስ ትልቁ ንብ በመባል የሚታወቀው የዚህን ተመሳሳይ የንብ ዝርያን ለመጀመሪያ ጊዜ እኤአ በ1858 ባገኘው እንግሊዛዊ የተፈጥሮ ተመራማሪ አልፍሬድ ረስል ዋላስ ስም ነው የተሰየመው። እኤአ በ1981 ሳይንቲስቶች ብዙ የዋላስ ንብ ዝርያን ያገኑ ቢሆንም ከዚያ ዓመት በኋላ ታይቶ አያውቅም ነበር። ይህንን ትልቅ ተመሳሳይ የንብ ዝርያ ለማግኘት በጥር ወር አንድ የጥናት ቡድን የዋላስን ኮቴ ተከትሎ ፍለጋውን ለማድረግ ወደ ኢንዶኔዥያ አቅንቶ ነበር። • ሜድ ኢን ቻይና- የሀገር ባህል አልባሳቶቻችን የመጀመሪያውን ምስል የወሰደው የተፈጥሮ ታሪክ ፎቶ አንሺ ክለይ ቦልት እንደተናግረው "በህይወት ይኑር አይኑር የማናውቀውን ትልቁን በራሪ ንብ ከፊት ለፊታችን በደን ውስጥ እየበረረ ማየት በጣም ድንቅ ነበር" ብሏል። "በአካል ሲታይ ምን ያህል ትልቅ እንደሆነ ማየት፤ በትልልቅ ክንፎቹ ከራሴ በላይ ሲበር የሚያወጣውን ድምፅ መስማት በጣም ድንቅ ነበር።" የዋላስ ትልቁ ንብ (ሜጋቺል ፕሉቶ) • ወደ 6 ሳንቲ ሜትር የሚጠጋ የክንፍ እርዝማኔ ያለው ሲሆን የዓለማችን ትልቁ የንብ ዝርያ ነው • ሴቷ ንብ ቤቷን የምትሰራው በምስጦች ኩይሳ ነው። በትልልቅ መንጋጋዎቿም የሚያጣብቅ ሙጫ ተጠቅማ ቤቷን ከምስጦች ትከላከላለች። •ትልቁ የንብ ዘር በዝቅተኛ ቦታ ላይ ባሉ ዛፎች ላይ ሙጫ ለማግኘት እና በዛፍ ላይ በሚኖሩ ምስጦች ላይ መኖሪያቸውን ለመስራት ጥገኛ ናቸው። • ከቻርልስ ዳርዊን ጋር የዝገመታዊ ለውጥን ንድፈ ሃሳብ በጋራ እንደሰራ የሚነገርለት ዋላስ ይህንን የንብ ዝርያ "ትልቅ ጥቁር ንብ መሳይ ሆኖ እንደ ጢንዚዛ ትልቅ መንጋጋ ያለው" በማላት ገልጾታል። በኢንዶኔዥያ ደሴት ሰሜን ሞሉካስ የተገኘው የትልቁ ንብ ጫካው የዓለማችንን ጥቂት ነፍሳት መገኛ ሊሆን እንደሚችል ተስፋ ሰጥቷል። ወደ ቦታው ያቀናው የምርምር ቡድኑ አባል የሆነው የንብ ተመራማሪ ኢሊ ቂማን እንደሚለው የትልቁ ንብ ዳግም መገኘት ወደፊት ለሚደረገው የንቡ ታሪክ ጥናት እና እንዳይጠፋ ለሚደረገው ምርምር ተስፋ ይሰጣል ብሏል። • ቀራፂው ስለ አፄ ኃይለ ሥላሴ ሐውልት ይናገራል ከምድር ለጠፉ ዝርያዎች ዓለም አቀፍ ፍለጋ የጀመረው ግሎባል ዋይልድ ላይፍ ኮንሰርቬሽን የአካባቢ ጥበቃ ቡድን ወደ ኢንዶኔዥያ ለተጓዘው ቡድን ድጋፍ አድርጓል። "ዝም ከማለት ይልቅ ለጥበቃው እንዲረዳ የተገኘችውን ትልቋን ንብ ምልክት በማድረግ የንቡን ዘር የወደፊት እጣ ተስፋ የሚሰጥ ማድረግ ይቻላል" በማለት ሮቢን ሞሬ ተናግሯል። በመኖሪያ ቤታቸው ውስጥ ንቦችን በማነብ ያለምንም ስጋት የሚኖረው ቤተሰብ።
news-53640753	https://www.bbc.com/amharic/news-53640753	ቦይንግ 737 ማክስ በድጋሚ ለመብረር ተቃርቧል ተባለ	የአሜሪካ ተቆጣጣሪዎች ከበረራ ውጪ የሆነው አውሮፕላን ዳግም ወደ በረራ ከመመለሱ በፊት ማሟላት ያለበትን ዝርዝሮችን አቀረቡ።	የፌደራል አቪየሽን አስተዳደር (ኤፍኤኤ)ም እንዲሁ አውሮፕላኑ ዳግም ወደ በረራ ከመግባቱ በፊት ማሟላት ያለበትን ዝርዝር ነገሮች ማቅረቡ ተሰምቷል። 737 ማክስ ሁለት አውሮፕላኖች ተከስክሰው የ346 ሰዎች ህይወት ከጠፋ በኋላ ከበረራ ከታገደ ከአንድ አመት በላይ ሆኖታል። አውሮፕላኑ ሙሉ ሙሉ ከበረራ የታገደው በጎርጎሳውያኑ መጋቢት ወር 2019 ዓ.ም ነበር። ቦይንግ 737 ማክስ እንዲያሟላ የተጠየቀውን ዝርዝር ነገሮች አሟልቶ በጎርጎሳውያኑ አዲስ አመት ዳግም ወደ በረራ ለመመለስ አቅዷል። ለውጥ እንዲደረግባቸው ከተገለፁት ነገሮች መካከል የበረራ መቆጣጠርያ ሶፍትዌር (መተግበሪያ)፣ አብራሪዎቹ ማሟላት ያለባቸውን ነገሮች መከለስ እና የውስጥ መስመሮቹን መቀየር ናቸው። ሰኞ እለት ተያይዞ በወጣ ሪፖርት፣ የአሜሪካ አቪየሽን አስተዳደር (ኤፍኤኤ) ሁለቱ አውሮፕላኖችን እንዲከሰከሱ ያደረጉትን ችግሮች ቦይንግ በበቂ ሁናቴ ማስተካከሉን ገልጿል። ኤፍ ኤኤ ያቀረበው ምክረ ሃሳብ ይፋ ከሆነ በኋላ እና ቦይንግ ለውጦቹን ካደረገ አውሮፕላኖቹ ለበረራ ዝግጁ ይሆናሉ ተብሏል። የቦይንግ የዲዛይን ማሻሻያ ለአየር መንገዶች በተጨሸጡት አውሮፕላኖች እንዲሁም ገና ባልታዘዙትና ባልተሰሩት በአጠቃላይ ሊደረግ ይገባል ተብሏል። "ደህንነቱ በተጠበቀ መልኩ ወደ በረራ ለመመለስ እየሰራን ነው፣ ከኤፍኤኤ እና ሌሎች አለም አቀፍ ተቆጣጣሪዎች ጋር በቅርበት እየሰራን ነው። " ገና ከፊታችን ብዙ ስራ ይቀረናል፣ ይህ ፈቃድ በማግኘቱ ሂደት ላይ ወሳኙ ምዕራፍ ነው" ሲሉ ለቢቢሲ የተናገሩት የቦይንግ ቃል አቀባይ ናቸው። ቦይንግ 737 ማክስ በጎርጎሳውያኑ 2021 ላይ ዳግም ወደ በረራ ይመለሳል የሚል ተስፋ ቢያደርግም፣ አየር መንገዶች ግን አሁንም በኮሮናቫይረስ ወረርሽኝ እና በተጣለው ገደብ የተነሳ የመንገደኛ ቁጥር ቀንሶባቸዋል። ሌላው ተቋሙ ሊወጣው የሚገባው ተግዳሮት የአውሮፕላን አብራሪዎች ስልጠና ፕሮግራም መቅረጽ፣ ገለልተኛ በሆነ ወገን የቴክኒክ ፍተሻ ማድረግ እና የምስለ በረራ ውጤት ናቸው። ቦይንግ ለ737 ማክስ በምስለ በረራ ለአብራሪዎች ስልጠና የሚሰጠው ብሪቲሽ አየር መንገድ በዋናነት በሚገለገልበት የጋትዊክ አውሮፕላን ማረፊያ ነው። የፌደራል አቪየሽን አስተዳደር ምክረ ሃሳብ ከ18 ወራት በላይ የፈጀ ሲሆን የ40 ኢንጂነሮች፣ ተቆጣጣሪዎች፣ አብራሪዎች፣ እና ቴክኒክ ድጋፍ የሚያደርጉ ሰራተኞች ሃሳብ ተካትቶበታል። ኤጀንሲው "ጥረቱ የኤፍኤኤ 60 ሺህ ሰዓት የጠየቀ ነው" ብሎታል። የኤፍ ኤኤ ምክረ ሃሳብ ላይ ለመጨረሻ ጊዜ ውሳኔ ከመሰጠቱ በፊት በህዝብ ለ45 ቀናት ያህል ይገመገማል።
news-43551837	https://www.bbc.com/amharic/news-43551837	የሚቀያየረው የከባቢ አየር ሁኔታ የሰው ልጅን ዝግመተ ለውጥ መርቷል	የሰው ልጅ ከዛሬ 100 000 ዓመታት ቀድም ብሌ ማህበራዊ ተግባቦትና መነገድን ሳያዳበሩ አይቀርም ሲሉ ተመራማሪዎች ገለፁ።	ኦሎርጌዛይዪ በ64 ኪሎሜትር ካሬ ላይ ያረፈው የቁፋሮ ቦታ ኦሎርጌዛይዪ በ64 ኪሎሜትር ካሬ ላይ ያረፈው የቁፋሮ ቦታ ይህ የተገለፀው ሳይንስ በተሰኘውመጽሔትና ድረ-ገጽ ላይ በታተሙ ተከታታይ ጥናቶች ነው። ውጤቶቹም የተገኙት በኬንያ ሪፍት ቫሊ ላይ ቅሪተ አካል ጥናት በሚደረግበት ስፍራ ሲሆን፣ ቦታውም 'አንድ ሚሊዮን ዓመታትን' እድሜ ያስቆጠረ ነው ይላሉ ከሰሚትሶኒያን ተቋም በጥናቱ ላይ የተሳተፉት ሪክ ፖትስ። የተለያዩ መሣሪያዎች መሠራታቸውን የሚጠቁሙ ምልክቶች አሉ። ኦሎርጌዛይዪ በተሰኘው የቁፋሮ ቦታ ላይ በጊዜው የነበሩት አካባቢያዊ ለውጦች ሆሞ ሳፕየንስ የተሰኘውን ጥንታዊ የሰው ልጅ እድገት አንዲያደርግ ግፊት ሳያደርጉ አይቀርም። ዓለም ስትገለበጥ የቀድሞ ሰዎች በአካባቢው የነበሩት ወደ 700ሺህ ዓመታት ቀደም ብለው ሲሆን በአካባቢው ከሚገኙ ድንጋዮች በእጅ የሚያዙ መጥረቢያዎችን ይሠሩ እንደነበር ዶ/ር ሪክ ያስረዳሉ። ''[ከቴክኖሎጂ አንፃር ሲታይ] ነገሮች በጣም ቀስ ብለው ነው የተለዋወጡት፤ እሱም ሺህ ዓመታትን ፈጅቷል'' ይላሉ። ከዚያም ቢያንስ ከ500 ሺህ ዓመታት በፊት ትልቅ ለውጥ መጣ። አካባቢውን በአንዴ አስደንጋጭ ቴክቶኒክ መነቃነቅና ያልተለመደ የከባቢ አየር መለዋወጥ አናወጠው። የመሬት መሸርሸር ደግሞ ወደ 180 ሺህ ዓመታት ገደማ የሚያህል የጂዎሎጂ ምልክቶችን አጥፍቷል። የተቀያየረው መልከአምድሩ ብቻ አልነበረም ። በአካባቢው የነበሩትን እፅዋትና እንስሳትንም ጭምር ቀይሯል። ይህም ደግሞ በዚያን ጊዜ ለነበሩት ሰዎች የነበሩትን ግብዓቶች ቀይሯል ማለት ነው። በቁፋሮው የተገኘው ግኝት የነበረውን የአየር መለዋወጥ አፈሩ ከደረቅ ወደ እርጥብ በመቀያየሩ እንደሆነ አሳይቷል ምልክቶቹ መልሰው መታየት ከሚጀምሩበት ጊዜ አንስቶ ደግሞ በጊዜው የነበሩት ሰዎች ሕይወት በጣም ተቀያይሮ ነበር። ''የነበረው የለውጥ ፍጥነቱ በጣም የሚደንቅ ነው'' የሚሉት ዶ/ር ሪክ ''በክፍተቱ ዘመን ቅጽበታዊና ፈጣን ዝግመተ ለውጦች ነበሩ'' ብለዋል። የባልጩት መንገድ በዚህ ዘመን አዳዲስ መሣሪያዎች ብቅ ብቅ ማለት ጀመሩ። ከባልጩት የተሠሩ ትንሽ፣ ስል ቢላና እንደ ጩቤ የሾሉ መሳሪያዎች መታየት ጀመሩ። ይህ የቴክኖሎጂ እድገት መዓከላዊ የድንጋይ ዘመን በመባል የሚታወቀው የዝግመተ ለውጥ ዘመን ነው በማለት ከኦክስፎርድ ዩኒቨርሲቲ ዶ/ር ኤሌኖር ሼሪ ያስረዳሉ። ከፍልጥ ድንጋይ የእጅ መፍለጫ ከመሥራት ይልቅ ትናንሽና ስል ወደሆኑ ቅርጾች ተዘዋወሩ። እነዚህንም በረዥም እንጨቶች ላይ በመስቀል እንደ አደን መሣሪያ ይጠቀሙባቸው ነበር። በኦሎርጌዛይዪ አካባቢ የነበሩት ሰዎች 98% ይጠቀሙባቸው የነበሩት ድንጋዮች ከአካባቢያቸው በ 5 ኪ.ሜ ዙሪያ ከሚያገኙት የባልጩት ድንጋዮች ነበር። ሰዎቹ እነዚህን ድንጋዮች የሚያገኙት ከ 25 ኪ.ሜ እስከ 95 ኪ.ሜ ገደማ በእግር እየተጓዙ ነበር። በተጨማሪም ዶ/ር ሪክ በጊዜው ከነበሩ ሌሎች ሰዎች ጋር ይገናኙ እንደነበር ያስረዳሉ። ይህንን ቦታ በታሪክ የረዥም ርቀት ጉዞና የንግድ ምልክት ምሥክር ያደርገዋል። (ከግራ ወደ ቀኝ) የእጅ መፍለጫ፣ ስል ባልጩት፣ በቁፋሮ የተገኙ የቀለም ምልክቶች ተጨማሪ ማስረጃዎች በወቅቱ የነበሩት ሰዎች ከ20 እስከ 25 ብዛት የነበራቸው እንደነበርና ቡናማ ቀለማት ይጠቀሙ እንደነበር ያሳያሉ። እነዚህ ለሥራ ብቻ የይሁን ወይንም ማህበራዊ ሚና ይኑራቸው አይኑራቸው አይታወቅም። ዶ/ር ማርታ ሚራዞን ላር ከካምብሪጅ ዩኒቨርሲቲ በአፍሪካ የተደረገውን የሰው ልጅ ዝግመተ ለውጥ ለመረዳት ኦሎርጌዛይዪ ጠቃሚ ቦታ ነው፤ ምክንያቱም የእሳተ ጎሞራን ቅሪት በማጥናት ''ትክክለኛ ቀናት''ን ለማግኘት ይረዳል። የሰው ልጅ አመጣጥ ዶ/ር ኤሌኖር በጥናቱ ላይ ያልተሳተፉ ሲሆን አጥብቀው '' መካከከላዊ የድንጋይ ዘመን ቴክኖሎጂ በምሥራቁም በምዕራቡም አፍሪካ እኩል ጊዜ ላይ'' እንደመጣ ይናገራሉ። የተፈጥሮዓዊ ሚዩዚየም የሆኑት ፕሮፌሰር ክሪስ ስትሪንገርም በዚህ ሃሳብ ይስማማሉ። ''ይህ መካከለኛው የድንጋይ ዘመን አንድ ቦታ ላይ ጀምሮ ወደ ሌላው ከመስፋፋት ይልቅ በተለያዩ የአፍሪካ ቦታዎች ላይ ከ315 000 ዓመታት ጀምሮ እኩል ጊዜ ላይ መጀመራቸውን እንዳስብ አድርጎኛል'' ብለዋል። በኬንያ የነበረው ቁፋሮ ላይ የተገኙት ምልክቶች ባህሪ የሆሞ ሳፕየንስ ቢሆንም ሃሳቡን የሚደግፍ ቅሪተ አካላት በጊዜውና በቦታው ላይ አልተገኘም። የዓለማችን የጥንቱ ሆሞ ሳፕየንስ የተገኘው በሞሮኮ ሲሆን የተገኙት ቅሪተ አካላት ከ350 000 ዓመታት በፊት የነበሩ ናቸው።
news-47666039	https://www.bbc.com/amharic/news-47666039	አዲስ አበባ፡ የፈጠራ ማዕከል ለመሆን እየጣረች ያለች ከተማ	"ወጣት ነኝ፤ ሕልም አለኝ ኢትዮጵያን በቴክኖሎጂ ለመቀየርም ዝግጁ ነኝ" አዲስ አበባ ላይ ከፍትኛ የሥራ ኃላፊዎችና ፖለቲከኞች ለቴክኖሎጂ ትኩረት እንዲሰጡ ሰላም ወንድም የተናገረችው ነው።	የ29 ዓመቷ ወጣት ከ32ኛው የአፍሪካ ሕብረት ጉባዔ ጎን ለጎን በተካሄደ ውይይት ተሞክሮዋን እንድታቀርብ ተጋበዛ "ለሙከራ የሚሆን ደህንነቱ የተጠበቀ ቦታ ያስፈልገናል፤ ይህንን ሥራ ስንሠራ ሙከራውንና ውጤቱን የምናጤንበት" በማለት ለመሪዎቹ አሳስባለች። • ውክልናን በቪድዮ በቴክኖሎጂ ኢ-ፍትሐዊነትን የምትታገለው ኢትዮጵያዊት ባለፈው ዓመት ጠቅላይ ሚንስትር አብይ አህመድ ወደ ሥልጣን ሲመጡ አንዱ ትኩረት ያደረጉበት ጉዳይ የቴክኖሎጂውን ዘርፍ ማሳደግ ነው። ይህንን ግንዛቤ በማድረግ ሰላምና ሌሎቹ ጓደኞቿ አዲስ አበባን እንደ ናይሮቢ፣ ሌጎስ እና ኬፕ ታውን የአፍሪካ አንዷ የኢኖቬሽን ማዕከል ለማድረግ ተስፋ ሰንቀዋል። ግማሽ የሚሆነው የአፍሪካ የቴክኖሎጂ ማዕከል የሚገኘው በኬንያ፣ በናይጄሪያ፣ በደቡብ አፍሪካና በጋና ነው። እነዚህ ሃገራት ለቴክኖሎጂ ግኝት ከሚለቀቀው በጀት ሦሰት አራተኛውን ወይም 75% የሚሆነውን ይወስዳሉ። "ወጣቱ እርሻና ግብርና የጥንት ሥራ ይመስላቸዋልና የወላጆቻቸውንና የአያቶቻቸውን መሬት እየተው ነው" የምትለው ሰላም ወንድም "በይበልጥ በቴክኖሎጂ እንዲታገዝ ብናደርግ ወጣቱ ወደዚያ ሥራ እንዲሰማራ ማድረግ እንችላለን" ትላለች። • ማህበራዊ ሚዲያዎችን መጠቀም የሌለብዎት ሰአት መቼ ነው? ሰላም ወንድም የእራሷ የቢዝነስ ሥራ ግሮሃይድሮ (ሰብልን ያለ አፈር በማደበሪያ ብቻ የሚያሳድግ) የተባለ ሲሆን፤ ማበረታቻ ለማግኘት የሚያስችላትን ሥራ እየሠራች ነው። ግሮሃይድሮ ከብሉ ሙን ውጭ የሆነ መቀመጫውን አዲሰ አበባ ቦሌ አካባቢ ያደረገ የቴክኖሎጂ ግኝት ማበልፀጊያ ነው። ብሉ ሙን የተባለው ተቋም ደግሞ በዓለም ላይ ያሉ የቴክኖሎጂ አበልፃጊ ተቋማትን ይመስላል። ሰላም ወንድም "በበለፀጉት ሃገራት ቴክኖሎጂን ምቾት ለመፍጠርና ነገሮችን ለማቅለል ነው የሚጠቀሙበት። በኢትዮጵያ ግን የግድ አስፈላጊ ስለሆነ ነው" ትላለች በአይኮግስ ላብስ የቴክኖሎጂ አስተማሪዋ ቤቴልሄም ደሴ። ኢትዮጵያ ምጣኔ ሃብታዊ እድገት ቢኖራትም አሁንም በዓለም ዝቅተኛ የነፍስ ወከፍ ገቢ ካላቸው ሃገራት ተርታ የምትሰለፍ ነች። አብዛኛው የሃገሪቱ ዜጋም ሕይወቱ ከኋላ ቀር የእርሻ ሥራ ጋር የተሳሰረ ነው። አሁን ወጣቶች ይህን ችግር በቴክኖሎጅ ለመቀየር እየሠሩ ነው። "ትልልቅ ሃሳቦች ለችግሮች መፍትሄ ናቸው" የሚሉት የብሉ ሙን መሥራች እሌኒ ገብረ መድህን "ያለን ማንኛውም ነገር ሁሉ በችግር የተሞላ ነው"ይላሉ። • ተፈላጊነታቸው እየቀነሰ የሚመጡ የሙያ ዘርፎች የትኞቹ ናቸው? ኤምፔሳ የተባለውን የኬንያ የመገበያያ ዘዴ በምሳሌነት ያነሱት ዶክተር እሌኒ የግብይት ሂደቱን በተለየ መልኩ ለመለወጥና ምጣኔ ሃብቱን ለማሳደግ ከፍተኛ እገዛ አድርጓል ይላሉ። ይህን ለማድረግ ኢትዮጵያ ውስጥ የባንኮች አሠራር የዘመነ ስላልሆነ ኢኮኖሚውን ማነቃቃት አልተቻለም ብለዋል። በተለይ ግብርና፣ ትምህርት እና ጤና ይህ ዓይነት ቴክኖሎጂ በእጅጉ ያስፈልጋቸዋል ባይ ናቸው። • በዓይነ ስውሯ የተሠራው የሚያይ ሻንጣ ሌላኛው በቴክኖሎጂ ፈጠራ ላይ የሚሠራው ማረቆስ ለማ የሞባይል ሶፍትዌር፣ የሶላር ኃይልና ማይክሮ ፋይናንስን በማቀናጀት የውሃ ቧንቧዎችን ለመሥራት የሚያስችል ቴክኖሎጂ ፈጥሯል። "ለአካባቢያዊ ችግር አካባቢያዊ መፍትሄ መስጠት ያስፈልጋል መፍትሄውን ከሌላ ከመኮረጅ ይልቅ" ይላሉ አቶ ማርቆስ። ማርቆስ በ2003 ፍሎውየስ የተባለውን የቴክኖሎጅ ማበልፀጊያ ከጓደኞቻቸው ጋር ሲያቋቁሙ በአዲስ አበባ የመጀመሪያዎቹ ነበሩ። ነገር ግን በ10 ዓመት ጊዜ ውስጥ ከ100 በላይ ተመሳሳይ ሥራዎች ተቋቁመዋል። ማርቆስ አንደሚለው ይህ የሆነው ደግሞ በዚያን ጊዜ የነበረው የአንድ ግለሰብ ኢንተርኔት የመጠቀም ባሕል ከ1% ወደ 15% ማደጉ፤ የስማርት ስልኮች ዋጋ መቀነስ የኢንተርኔት አገልግሎት እንዲያድግ ምክንያት ሆነዋል። እነዚህ ለውጦች መደረጋቸው ደግሞ ቴክኖሎጂው ላይ አዎንታዊ ተጽዕኖ እንዲኖር አድርጓል። ማርቆስ ለማ "የሃገሪቱ ባሕላዊ እሴቶች በእራሳቸው አዲስ ነገር እንድታመጣ መንገድ ይከፍታሉ" የሚሉት አቶ ማርቆስ ለምሳሌ ሰዎች ዕቁብ ሲጥሉ ተሰባስበው በመቁጠርና ጊዜ በማጥፋት ሊጉላሉ ይችላሉ። አሁን ግን ዕቁብን በተንቀሳቃሽ ስልክ መተገበሪያ ማድረግ ተችሏል ብለዋል። ሌላኛው የኮግ ላብሰ መስራች ጌትነት አሰፋ እንደሚለው "የኢትዮጵያ ቴክኖሎጂ እድገት ያለጥገኝነት የሚያድግ ነው። የእነ ናይጀሪያና ኬንያ ቴክኖሎጂ በውጭ ባለሃብቶች የሚሳለጥ ነው። የኢትዮጵያ ግን ከእነ ችግሩም ቢሆን በኢትዮጵያውያን የሚሠራ ነው።" • የሃምዛ ሃሚድ ገመድ አልባ የኤሌክትሪክ ማስተላለፊያ ከጠቅላይ ሚንስትሩ ጋር ሶፊያ የተባለችው ሮቦት ስትገናኝም የተወሰኑ የአማርኛ ቃላትን እንድትናገር ያደረጋት አሰፋ ጌትነት ጠቅላይ ሚንስትሩ ለቴክኖሎጂው ዘርፍ እገዛ እንደሚያደርጉላቸውም ተስፋ አድርጓል። አሁን ላይ ማርቆስ፣ እሌኒና ሌሎችም በአንድነት ሆነው ቴክኖሎጂውን ከማበልፀግ ባሻገር የማሳያ ቦታዎችን በማዘጋጀት፣ ኔትዎርክ በመዘርጋትና ዕድሎችን በማመቻቸት እየሠሩ ነው። "አሁን ሁሉንም ያካተተ ሥራ እየሠራን ነው" ብለዋል ዶክተር እሌኒ። ኢትዮጵያ እንደሃገር ባለፉት ዓመታት የዩኒቨርሲቲዎችን ቁጥር ወደ 40 ከፍ አድርጋለች። 70% የሚሆኑት ወደእነዚህ ተቋማት የሚላኩ ተማሪዎችም የሳይንስና የምህንድስና ትምህርት እንዲማሩ ተደርጓል። በመሆኑም ይህን ዕድል ለመጠቀም በእነዚህ ተቋማት የሚማሩ ተማሪዎችን ለመድረስ የሚያስችልና ስሜታቸውንና የፈጠራ ክህሎታቸውን የሚያዳብሩበት ቦታ የማመቻቸት ሥራ እንሠራለን ብለዋል ዶክተር እሌኒ።
news-52718616	https://www.bbc.com/amharic/news-52718616	ኮሮናቫይረስ በባህረ ሰላጤው ያለውን ውጥረት ሊያረግብ ይችላል ተባለ	ኢራንን ጨምሮ ስድስቱ የባህረ ሰላጤው አገራት ከኮሮናቫይረስ ስርጭት በኋላ "ተዳክመው፣ ተጎድተው እና ደህይተው" ይገኛሉ ሲሉ የተባበሩት አረብ ኤሜሬቶች የውጪ ጉዳይ ሚንስትር ዶ/ር አንዋር ጋርጋሽ ለቢቢሲ ተናገሩ።	ሚንስትሩ ለዚህ ሁሉ ምላሽ በቀጠናው ያለውን ውጥረት ማርገብ ነው ብለዋል። ቫይረሱ የሁሉም ጠላት ነው ያሉት ሚንስትሩ፤ የቫይረሱ ስርጭት በቀጠናው ያለውን ግጭት እና ውጥረት ለማብረድ አቅም እንዳለው ተስፋ አድርገዋል። 'ዎርልድ ፖፑሌሽን ሪቪው፤ ባህሬን፣ ኢራቅ፣ ኩዌት፣ ኦማን፣ ኳታር፣ ሳዑዲ አረቢያ እና የተባበሩት አረብ ኤሜሬቶችን የባህረ ሰላጤው አገራት ናቸው ሲል ይዘረዝራል። በየመን እየተካሄድ ባለው ጦርነት የተባበሩት አረብ ኤሜሬቶች (ዩኤኢ) እና ኢራን በሁለት ጎራ ተከፋፍለው ይፋለማሉ። ዩኤኢ በየመን ያሰማራቻቸው ወታደሮቿ በኢራን የሚደገፉትን የሁቲ አማጺያንን ይወጋሉ። በሊቢያ እየተካሄደ ባለው ጦርነትም ቢሆን ሳኡዲ እና የተባበሩት አረብ ኤሜሬቶች በጀነራል ካሊፍ ሃፍታር የሚመራውን ኃይል ሲደግፉ ሌላኛው የባህረ ሰላጤው አገር ኳታር በተባበሩት መንግሥታት እውቅና ለተሰጠው የትሪፖሊ መንግሥት ድጋፍ ታደርጋለች። ባህሬን፣ ሳኡዲ እና ዩኤኢ በሌላ በኩል ከኳታር አለመግባባት ውስጥ ይገኛሉ። የመን በበኩሏ ለአምስት ዓመታት በዘለቀ የእርስ በእርስ ጦርነት ውስጥ ተዘፍቃ ትገኛለች። ይህ ጦርነት የጤና ስርዓቷን እጅጉን ያዳከመ ሲሆን የኮሮናቫይረስ ስርጭት የሚከፋ ከሆነ ደካማውን የጤና ስርዓቷን ሙሉ በሙሉ ሊያንኮታኩት ይችላል የሚል ስጋት በሁሉም ዘንድ አለ። የተባበሩት አረብ ኤሜሬቶችንም ቢሆንም ቫይረሱ ሳይፈትን አላለፈም። በርካታ የደቡብ ኢሲያ አገራት ዜጎች በሚኖሩበት የንግድ ከተማዋ ዱባይ አንድ አካባቢ ቫይረሱ በስፋት ተሰራጭቶ ነበር። ይህ አካባቢ ዝግ እንዲሆን ተደርጎ ከቆየ በኋላ ዳግም ከመከፈቱ በፊት የጸረ-ተዋሲያን ርጭት ተከናውኗል። የቫይረሱን ስርጭት ለመቆጣጠር ጠንካራ እርምጃ በምትወስደው እና በቀን እስከ 40ሺህ ሰዎችን በምትመረምረው ዩኤኢ የአፍና አፍንጫ መሸፈኛ ማድረግ ግዴታ ነው። ዶ/ር አንዋር ጋርጋሽ የኮሮናቫይረስ ስርጭት ወደ በፊት በህክምና ዘረፉ ብዙ መዋዕለ ነዋይ ፈሰስ እንዲደረግ እንደሚያደርግ ቅድመ ግምታቸውን አስቀምጠዋል። "ትልቁ ፈተና የሚሆነው የሚያስከትለው ኢኮኖሚያዊ ቀውስ ነው። የነዳጅ ዋጋም እየቀነሰ ነው" ያሉ ሲሆን፤ የቀጠናው መንግሥታት የሚፈተኑት ከቫይረሱ ስርጭት በኋላ በሚኖራቸው የአመራር አቅም ነው ብለዋል።
46806123	https://www.bbc.com/amharic/46806123	"የመከላከያ ሰራዊትን እንቅስቃሴ የሚያግድ ስራ አንቀበልም" ዶ/ር ደብረፅዮን	በትናንትናው ዕለት በሽረ እንዳስላሴ በኩል ሲያልፉ የነበሩ የመከላከያ ኃይል መኪናዎች ከእነ አሽከርካሪዎቻቸው በከተማዋ ነዋሪዎች መታገታቸው በተለያዩ ሚዲያዎች ተዘግቧል።	25 የሰራዊቱና አምስት የአመራሮች መኪናዎች ወደ አዋሳ እያመሩ በነበረበት ወቅት የአካባቢው ነዋሪዎቹ መስመሩን እንደዘጉ በቦታው ላይ የነበረ የቢቢሲ ጋዜጠኛ ታዝቧል። የሰራዊቱን መሄድ በመቃወም መኪኖቹ ላይ የወጡ፤ መንገድ ላይ የተኙ እንዳልታጡና በመጨረሻም ወደ ስታዲየም እንዲገቡ ስምምነት ላይ ተደርሶ ነበር። •የህግ የበላይነት ሳይሸራረፍ እንዲተገበር የሚጠይቀው የትግራይ ክልል መግለጫ ቢቢሲ ያነጋገራቸው የአካባቢው ነዋሪዎች እንደገለፁት "ሰራዊቱ ህዝቡን ለማን ትቶ ነው መሳሪያውን ይዞ የሚወጣው" የሚሉና እንዲሁም በኢትዮጵያና በኤርትራ መካከል ያለው የሰላም ግንኙነት "መንግሥት እንደሚለው አስተማማኝ ሳይሆን ስጋት አለን" የሚሉ ጥያቄዎችን አንስተዋል። ከዚህ በተጨማሪ ተቀያሪ ሰራዊት የሚመጣም ከሆነ ያኛው ሰራዊት ሳይመጣ ለምን እነዚህ ይወጣሉ የሚሉ ነበሩ። በትግራይ ልዩ ኃይል እንዲጠበቁና ህዝቡ ወደ ቤቱ እንዲሄድ ስምምነት ላይ የተደረሰ ቢሆንም የአካባቢው ህዝብ የከተማው ሚሊሻ አባላት እንዲጠብቋቸው እንፈልጋለን በማለታቸው ወደ አስራ አምስት የሚሆኑ የከተማው ሚሊሻ አባላት እንዲጠብቁ ተደርጓል። •ተጠርጣሪዎችን የመያዝ ዘመቻው ብሔር ላይ ያነጣጠረ ነው? ስሙ እንዲጠቀስ ያልፈለገ የሰራዊቱ አባልም ለቢቢሲ እንደገለፀው ሰራዊቱ መንግሥት በወሰነው መሰረት ወደ ሃዋሳ እንዲንቀሳቀስ ሌላ ተቀያሪ ሰራዊትም እንደሚመጣ ትዕዛዝ እንደተሰጣቸው ነው። ይህንና ሌሎች ተጓዳኝ ጉዳዮችን በሚመለከት የትግራይ ክልል ምክትል ርዕሰ መስተዳድር ዶ/ር ደብረፅዮን ገብረሚካኤል በትናንትናው ዕለት መግለጫ የሰጡ ሲሆን የሰራዊቱን እንቅስቃሴ የሚያግድ ስራ ተቀባይነት እንደሌለው አስረድተዋል። "በማንኛውም መልኩ ግጭትና ጦርነት የሚቀሰቅስ ስራ አንቀበልም" ሲሉ ገልፀዋል። የመከላከያ ሰራዊት መሳሪያንና እንቅስቃሴን ማገድ ተገቢ እንዳልሆነ የተናገሩ ሲሆን ስለ ሰራዊቱ እንቅስቃሴ መነጋገር ያለበት አካል የክልሉ መንግሥት ከፌደራል መንግሥት ጋር ነው ብለዋል። ምንም እንኳን የህዝቡን ስጋት እንደተረዱት ዶ/ር ደብረፅዮን ቢያስረዱም መፍትሄው ግን በስርአትና በውይይት ሊሆን እንደሚገባ አፅንኦት ሰጥተዋል። " ህዝቡ ውስጥ ያለው ጥርጣሬና ስጋት ይገባናል። ቢሆንም ግን የጦር መሳርያው የፌደራል መንግስት ንብረት ስለሆነ የጦር መሳሪያ አቀማመጡ ሰራዊቱን እንጂ እኛን አይመለከተንም።" ያሉት ዶከተር ደብረፅዮን " በጦር መሳርያ አንተማመንም ከዚህም በላይ የጦር መሳርያ ማምጣት ካስፈለገን ማምጣት እንችላለን፤ ነገር ግን የጦር መሳርያ ፋብሪካ ሳይሆን ፣ ሰላምና ልማት ነው የምንፈልገው።" ብለዋል የጦር ሃይሎች ምክትል ጠቅላይ ምክትል ኤታማዦር ሹም ጄኔራል ብርሃኑ ጁላ በትናንትናው ዕለት ወቅታዊ ጉዳዮችን አስመልክቶ ለህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት በሰጡት መግለጫ ከሰሜን በኩል የሚመጣ ምንም ስጋት ባለመኖሩ ሰራዊቱ ወደ ሌላ አካባቢ እንዲዛወር ስምምነት ላይ መደረሱንና ከትግራይ ክልልም ጋር ውይይት መደረጉን ገልፀዋል። "ሰራዊቱ የኢትዮጵያም ነው የትግራይም ነው። የፌደራል መንግሥት ስጋት ባይኖርበት የትግራይ ህዝብ ስጋት አለው፤ ቢሆንም የትግራይ ህዝብ ሰራዊቱን አያግትም፤ ነገር ግን ስጋት እየፈጠረ መኖር የለመደና ህዝቡን ሽፋን አድርጎ ትርምስ ለመፍጠር የሚሞክር ሃይል አለ። ጥቂቶች ናቸው እርግጠኛ ነኝ ይጋለጣሉ። የትግራይ ህዝብም ቢዘገይም ይገባዋል።"ብለዋል ከዚህም በተጨማሪ ከሰሞኑ የሑመራ ኦምሐጀር ድንበር መከፈት ጋር ተያይዞ ለሚነሱ ጥያቄዎችም ምክትል ርዕሰ መስተዳድሩ ምላሽ ሰጥተዋል። በዚህ ሳምንት የሑመራ-ኦምሓጀር ድንበር ፕሬዚዳንት ኢሳይያስ አፈወርቂ፣ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድና በኩል የትግራይ ክልል ምክትል ርእሰ መስተዳድር ዶ/ር ደብረጽዮን ገብረሚካኤልና የአማራ ክልል መስተዳድር አቶ ገዱ አንዳርጋቸው በተገኙበት መከፈቱ የሚታወስ ነው። ከድንበሩ መከፈት ጋር ተያይዞ ለሶስት ወራት ተከፍቶ የነበረው የዛላምበሳና የራማ ድንበሮች መዘጋታቸው በአካባቢው ህዝብ ዘንድ ጥርጣሬንና ጭንቀትን መፍጠሩን አስመልክቶ ዶ/ር ደብረፅዮን ግንኙነቱን ፈር ለማስያዝ እንደሆነ ተናግረዋል። በዚህ ሳምንት በይፋ የተከፈተው ሑመራ- ኦምሐጀር ድንበር መከፈት በሁለቱ ኃገራት መካከል የተደረገው ስምምነት አንዱ አካል ሲሆን ሁሉም ድንበሮች ክፍት እንዲደረጉ ስምምነት ላይ መደረሱን ዶ/ር ደብረፅዮን ተናግረዋል። ብዙዎች የዛላምበሳ ድንበር መዘጋቱንና የይለፍ ወረቀት መጠየቁ ጋር ተያይዞ የዚህ ድንበር መከፈት የዛላምበሳው ማካካሻ ተደርጎ መታየቱ ትክክል እንዳልሆነም አስረድተዋል። የዛላምበሳው መስመር ድንገት መዘጋቱንና የተዘጋውም ከኤርትራ በኩል እንደሆነ ገልፀው በወቅቱም ለፌደራል መንግሥት መጠየቃቸውን እንዲሁም የሑመራ-ኦምሓጀር ድንበር ሲከፈትም ከፕሬዚዳንት ኢሳይያስ ጋር መወያየታቸውን ገልፀዋል። መስመሩ የተዘጋው ግንኙነቱን ህግና ስርዓት ለማስያዝና በፌደራል ደረጃ ይህንን ጉዳይ የሚከታተል ኮሚቴም የተቋቋመ ሲሆን ስራዎቹም እየተጠናቀቁ እንደሆነ ተናግረው የሑመራ-ኦምሓጀር ድንበር ስርዓት እስኪይዝ ለህዝብ ክፍት እንደሚሆንም ጨምረው አክለዋል። በወቅቱም ከፕሬዚዳንት ኢሳይያስ ጋር እጅ ለእጅ ተያይዘው ሲነጋገሩ በመታየታቸው ድርጊቱ የዕርቅና የሰላም ምልክት ሊሆን ይችላል ወይ ተብለው የተጠየቁት ዶ/ር ደብረጽዮን "አዎ ከአሁን በኋላ ተመልሰን ወደ ጦርነትና ግጭት የምንገባበት ምክንያት አይኖርም" ብለዋል። ድንበሩ ሲከፈት በነበረው ዝግጅት የአማራ ክልል ፕሬዚዳንት አቶ ገዱ አንዳርጋቸው ሑመራ ከተማ መግባት የለባቸውም የሚሉ የተቃውሞ ሰልፎች መነሳታቸውን አስመልክቶ ዶ/ር ደብረፅዮን ጥያቄ የቀረበላቸው ሲሆን ችግሮች ቢኖሩም በውይይት መፈታት እንዳለባቸው አስረድተዋል። •መከላከያ በዛላምበሳ ድንበር እንዲቆይ ስምምነት ተደረሰ " የሐሳብ ልዩነት ቢኖርንም ልዩነታችን በውይይት ለመፍታት መስራት አለብን እንጂ ዓይኑን ማየት የለብኝም የሚል አካሄድ የፖለቲካ ትግልን አያሳይም። እኛ አይደለም አብረውን እየታገሉ ከመጡ ሰዎች ይቅርና ከሰይጣን ጋርም ቁጭ ብለን ለመነጋገር ችግር የለብንም።" ያሉ ሲሆን ከአማራ ክልል አመራር ጋር እንደማይነጋገሩ ተደርጎ መወሰድ እንደሌለበት ገልፀው " አንድ አገር ውስጥ ነው ያለነው ተደጋግፈን ማደግ አለብን ነው እያልን ነው ያለነው።" ብለዋል። ከዚህ በፊት በውይይት የተፈቱ ጉዳዮች እንዳሉ የተናገሩት ዶ/ር ደብረፅዮን ለዚህም እንደምሳሌነት ያነሱት ያለ ክልሉ እውቅና በመቐለ የአሉላ አባነጋ አየር ማረፍያ የተያዙት ታጣቂዎችን ጉዳይ ነው። "ባንታገስ ኖሮ ከፌደራል መንግስት ሳናውቅ ድንገት መጥተው የመሸጉት ታጣቂዎች የመጡ ዕለት ጦርነት መጀመር ነበረበት። ይዘን ማሰር እንችል ነበር ግን መጨረሻው የት ይሆን ነበር? መታገስን መርጠናል። ተገደን ካልሆነ በስተቀር ጦርነት ውስጥ አንገባም።" ያሉት ዶ/ር ደብረፅዮን ከፌደራል መንግሥት ጋር እንደማይፈልጓቸው ተነጋግረው ታጣቂዎቹን እንደመለሷቸው ገልፀዋል። በጉዳዩ ላይ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድ ተጠይቀው ለጋዜጠኞች በሰጡት መግለጫ የፌደራል ፖሊስ አባላት ለሌላ ጉዳይ እንደሄዱና ጉዳያቸውንም አከናውነው እንደተመለሱ ጠቅሰው ከክልሉም ጋር የመረጃ ክፍተት ነበር ብለዋል። ትንንሽ ጉዳዮችንም ማጋነን አይገባም ማለታቸው የሚታወስ ነው።
news-49956747	https://www.bbc.com/amharic/news-49956747	ሳሃር ታባር፡ ኢራናዊቷ የኢንስታግራም 'የአንጀሊና ጆሊ የሙት መንፈስ' ታሰረች	አሜሪካዊቷን ተዋናይ አንጀሊና ጆሊን ለመምሰል ከፍተኛ ርቀት ተጉዛ በምታጋራቸው ፎቶግራፎች ዕውቅና ያገኘችው ኢራናዊቷ የኢንስታግራም ኮከብ መታሰሯን ሪፖርቶች አመለከቱ።	ሳሃር ታባር ትኩረት የሳበችው የተዋናይት አንጀሊና ጆሊን 'ዞምቢ'[የሙት መንፈስ] ካጋራች በኋላ ነበር ሳሃር ታባር የታሰረችው በምትለጥፋቸው ፎቶች በማርከስና በማዋረድ፣ ግጭት በመቀስቀስ እንደሆነ ታስኒም የዜና ወኪል ዘግቧል። • እንዴት የእንቁላል ምስል ኢንስታግራም ላይ 46 ሚሊዮን 'ላይክ' አገኘ ? • ፌስቡክ የምንጠቀምበት ሰዓት ሊገደብ ነው ባለፈው ዓመት በኢንስታግራም ገጿ ላይ የምትለጥፋቸው ፎቶግራፎች በከፍተኛ ሁኔታ በኢንተርኔት የተጋሩ ሲሆን፤ በአለም አቀፍ ሚዲያዎች ላይ መነጋገሪያ ርዕስ ሆና ነበር። ሳሃር ምንም እንኳን ተዋናይቷን ለመምሰል 50 ጊዜ የፕላስቲክ ቀዶ ሕክምና አድርጋለች የሚል ወሬ ቢናፈስም፤ የምታጋራቸው ፎቶግራፎች ግን በደንብ የታደቱ [ኤዲት የተደረጉ] እንደሆኑ ተገልጿል። የ22 ዓመቷ ሳሃር ታባር የአንጀሊና ጆሊን 'ዞምቢ' (ብዙ ጊዜ በአስፈሪ ፊልሞች ላይ የምናያቸው የሙት መንፈስ ገፅታ) ገፀባህርይ በመላበስ በፎቶግራፍና በተንቀሳቃሽ ምስል በማጋራቷ የዓለምን ሚዲያ ትኩረት መሳብ እንደቻለች የቢቢሲ የመካከለኛው ምስራቅ ምሁር ሰባስቲያን አሸር ተናግረዋል። ምስሉ የተሰረጎዱ ጉንጮች፣ በጣም የሚያስፈራ ፈገግታ እና በካርቱን አሳሳል ስልት የተሠራ ተጣሞ ወደ ላይ ቀጥ ያለ አፍንጫ ያለው ፎቶግራፍ በመለጠፍ ተዋናይት አንጀሊና ጆሊን ለመምሰል ባደረገችው የፕላስቲክ ቀዶ ሕክምና ሳቢያ የተፈጠረባት እንደሆነች አድርጋ ምስሉን ታጋራ ነበር። ይሁን እንጂ በኢንስታግራም ገጿ ላይ በሚያስደንቅና በሚያስደነግጥ መልኩ የተከታዮቿ ቁጥር መበራከት ምክንያት የምትለጥፋቸው 'የመንፈስ' አምሳያ ፎቶዎች በሜካፕ እንደሆነና፤ ፎቶዎቹም በጥንቃቄ ኤዲት በማድረግ ራሷን ወደ ጥበብ ስራ መቀየሯን ፍንጭ ሰጥታለች። የሳሃር ታባር የኢንስታግራም ገፅ ተሰርዟል የፍትህ ባለሙያዎች ሳሃርን እንድትታሰር ያደረጉት የተወሰኑ የማህበረሰብ ክፍሎች በእሷ ላይ ቅሬታ በማቅረባቸው እንደሆነ ታስኒም የዜና ኤጀንሲ አስታውቋል። ጥፋተኛ የተባለችውም በማርከስና በማዋረድ፣ ግጭት በመቀስቀስ፣ በሕገ ወጥ መንገድ ንብረት በማፍራት፣ የአገሪቷን የአለባበስ ሥነ ስርዓት በመጣስ እና ወጣት ዜጎችን ሙስና እንዲሠሩ በማበረታታት እንደሆነ ተነግሯል። ይህንንም ተከትሎ የኢንስታግራም ገጿም ተዘግቷል። ሳሃር በኢራን ከሕጉ ጋር የተቃረኑ ነገር ግን ተፅዕኖ ፈጣሪዎችና የፋሽን ጦማሪያን ዝርዝር ውስጥ ገብታ ነበር። እስሯን ተከትሎ በተለያዩ የኦንላይን ተጠቃሚዎች ዘንድ ከፍተኛ ውዝግብ የፈጠረ ሲሆን ፤ ባለሥልጣናቱንም ማውገዛቸውን ሪፖርቱ ይፋ አድርጓል። በትዊተር ገጽ ላይ ከተንሸራሸሩት ሃሳቦች መካከልም "ግድያ እና ከፍተኛ ማጭበርበር ልትፈፅም ትችል ነበር" የሚል ይገኝበታል።
news-49194525	https://www.bbc.com/amharic/news-49194525	ለኬንያ ፓርላማ የተላከው ጭነት ባዶውን ተገኘ	ከቻይና ለኬንያ ፓርላማ በተበረከቱ ኮምፒውተሮች ተሞልቶ መምጣት የነበረበት የእቃ መጫኛ ኮንቴይነር ባዶውን ተገኘ።	የሃገሪቱ ባለስልጣናት ኮንቴይነሩን በኮምፒውተሮች ተሞልቶ እናገኘዋለን ብለው ቢጠብቁም አንድ ነጠላ ኮምፒውተር ከውስጡ ማግኘት ሳይችሉ ቀርተዋል። ከሁሉ ግራ ያጋባቸው ደግሞ ኮንቴይነሩ ተቆልፎበት የነበረው ማሸጊያና ቁልፍ ሳይሰበር ባለበት መገኘቱ ነው። • የበጎ ሰው ኢትዮጵያዊ ዳያስፖራዎችን ሊሸልም ነው "ባዶ ኮንቴይነር ከቻይና በመርከብ ላይ ተጭኖ እንዴት ኬንያ እንደደረሰ ለመረዳት አስቸጋሪ ነው" ሲሉ የጉዳዩን ግራ አጋቢነት ለቢቢሲ የተናገሩት የሃገሪቱ የፖሊስ መርማሪ ጆርጅ ኪኖቲ ናቸው። ከወራት በፊት በሁለቱ ሃገራት የፓርላማ አባላት መካከል የተደረገ ጉብኝትና ውይይትን ተከትሎ ኮምፒውተሮቹ ከቻይና መጫናቸውንና በሐምሌ ወር ፓርላማው እንደሚረከብ የተገለፀ ቢሆንም አሁን ግን ኬንያ የሚገኘው የቻይና ኤምባሲ በክስተቱ ግራ ከተጋቡት መካከል መሆኑን ገልጿል። ኤምባሲው ባወጣው መግለጫ "ኮንቴይነሩ ባዶውን እንደተገኘ የኬንያ ብሔራዊ ምክር ቤት ሲያሳውቀን ድንጋጤ ተሰምቶናል" ሲል ያልተጠበቀ ነገር መሆኑን ገልጿል። • "እናቴ ካልመጣች አልመረቅም" ኢዛና ሐዲስ ከማንችስተር ዩኒቨርስቲ አክሎም ለዓመታት የሚሰጡ ድጋፎች ያለምንም ችግር ከታሰበበት ቦታ ሲደርስ መቆየቱን ኤምባሲው ገልጾ እንዲህ አይነት ችግር ሲገጥማቸው የመጀመሪያው መሆኑንም አመልክቷል። የኬንያ የወንጀል ምርመራ መስሪያ ቤት ዋና ኃላፊ የሆኑት ጆርጅ ኪኖቲ ፖሊስ በጉዳዩ ላይ ምርመራ መጀመሩን ተናግረዋል። ከቻይና ለኬንያ ፓርላማ ተብሎ የተላከው ኮንቴይነር ውስጥ አሉ የተባሉት የእቃዎች ዝርዝር ላፕቶች፣ ኮምፒውተሮችና ሌሎች ተዛማጅ እቃዎች እንደሆኑ ተገልጿል። እነዚህ ለፓርላማው ከቻይና በእርዳታ የተሰጡት እቃዎች የት እንደደረሱ የሚጠቁም አንዳች ፍንጭ እስካሁን አልተገኘም።
51004415	https://www.bbc.com/amharic/51004415	ህወሓት የውጭ መንግስታት እና ሃይሎች ከውስጥ ጉዳያችን እጃቸውን ያውጡ ሲል ወቀሰ	ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ [ህወሓት] ባለፈው ቅዳሜ እና ዕሁድ ያደረገውን አስቸኳይ ስብሰባ ሲያጠናቅቅ አቋሜን ያንፀባርቃል ያለውን ዘለግ ያለ መግለጫ አውጥቷል።	የሃገሪቱ እና የቀጠናው ሰላም ያሳስበኛል ያለው ሕወሓት አንዳንድ የውጭ መንግስታት እና ኃይሎች በሃገሪቱ ጉዳይ ጣልቃ እየገቡ እንደሆኑ በመግለጫው ጠቅሷል። ነገር ግን የትኞቹ ኃይሎች እንደሆኑ በይፋ መግለጫው ላይ የተቀመጠ ነገር የለም። «እነዚህ የውጭ መንግስታት እና ሃይሎች በማወቅም ይሁን ባለማወቅ በኢትዮጵያና ሕዝቦቿ ላይ እያሳደሩት ያለው አሉታዊ ጫና የሃገራችንና የአካባቢውን ጥቅም ስለሚጎዳ ከውስጥ ጉዳያችን እጃቸውን ያውጡ» ይላል መግለጫው። ይህ ካልሆነ ደግሞ፤ የአፍሪካ ሕብረትና መንግስታት ይህንን ጣልቃ ገብነት ተረድተው የበኩላቸውን እንዲወጡ ጥሪ አቅርቧል። በቅርቡ የኢህአዴግ አባል ፓርቲዎች ተዋህደው ብልፅግና ፓርቲ መመሥረቱን የተቃወመውና ብልፅግና ፓርቲን እንደማይቀላቀል ያሳወቀው ህወሓት፤ ኢህአዴግ የፈረሰበት አካሄድ ህጋዊ ያልሆነ እና ፀረ ዲሞክራሲያዊ ነው በማለት፤ ፓርቲውን "ጥገኛ እና ህጋዊ ያልሆነ" ሲል ገልፆታል። በትግራይ ህዝብ ትግል የተሸነፉ ኃይሎች እንደገና በመሰባሰብ በሃገሪቱ የተገነባው ህብረ-ብሄራዊ ፌደራሊዝም ለማፍረስ እያደረጉት ባሉት መተናነቅ የትግራይ ህዝብና ህወሓትን ጠላት በማድረግ ከኢትዮጵያ ህዝብ ለመነጠል እየሰሩ ነውም ሲል ይወቅሳል። ህወሓት በይፋ ብልፅግና ፓርቲን እንደማይቀላቀል ባሳወቀበት ጉባኤ "ከእንደኛ ዓይነት ፌደራሊስት ኃይሎች ጋር ግንባር እና ውህደት እስከ መፍጠር የሚደርስ ትግል እና መደጋገፍ እናደርጋለን" በማለት ቀጣይ አቅጣጫውን አስቀምጧል። ይሁን እንጂ ድርጅቱ ከየትኞቹ ፌደራሊስት ኃይሎች ጋር ጥምረት እንደሚፈጥር ያለው ነገር የለም። ድርጅቱ በጉባኤው ለኤርትራ ህዝብም መልዕክት ያስተላለፈ ሲሆን፤ የኤርትራ ህዝብ እና የትግራይ ህዝብ አንድ ቋንቋ፣ ተመሳሳይ ባህል ያለው እና በጋብቻ የተሳሰረ ወንድማማች ህዝብ ነው። ባለፉት ሁለት አስርት አመታት ግን በሁለቱ ህዝቦች መካከል ከሰላም እና ልማት ይልቅ፣ መግባት ወደ ማይገባን ጦርነት በመግባት የማያስፈልግ ኪሳራ ከፍለናል ሲል መግለጫው ያትታል። «ባለፈው ዓመት በሁለቱም ሃገራት መሪዎች የተጀመረው ግንኙነት ተስፋ የነበረው ቢሆንም በሂደት ግን ተስፋ የተጣለበት ግንኙነት ተቋርጣል። የተጀመረው ተስፋ የሚሰጥ ወንድማማችነት እና ዝምድና በመተጋገዝ ላይ የተመሠረተና ለሁላችንም ጠቃሚ እንዲሆን ህወሓት እና የትግራይ ህዝብ የሚጠብቅባቸው ሁሉ ለማድረግ ዝግጁ ናቸው።» ኢህአደግን የመሰረቱ የአራቱ ድርጅቶችን የጋራ ሀብት ህግና ስርአት በተከተለ መንገድ ድርሻውን እንደሚያስመልስም በአቋም መግለጫው አስታውቋል። ከፌዴራል መንግስት ጋር የሚኖረው ግንኙነትም ህግና ህገ-መንግስትን መሰረት ያደረገ እንደሚሆን ያመለከተው መግለጫው ከዚህ ውጭ የሚኖር እንቅስቃሴ ተቀባይነት እንደማይኖረው አመልክቷል።
news-55472736	https://www.bbc.com/amharic/news-55472736	ሳይንስ ፡ ጃፓን ከእንጨት ሳተላይት እየሠራች ነው	አንድ የጃፓን የቴክኖሎጂ ኩባንያ እና ኪዮቶ ዩኒቨርሲቲ በዓለማችን ታሪክ የመጀመሪያው ይሆናል ብለው ያሰቡትን ከእንጨት ብቻ የተሠራ ሳተላይት በአውሮፓውያኑ 2023 ለማምረት አቅደዋል።	ሱሚቶሞ የተባለው በዛፎች ላይ የሚሠራው ድርጅት ከምድር ውጪ ዛፎች እንዴት ባለ ሁኔታ እንደሚበቅሉ እና ምን እንደሚያስፈልጋቸው ለማወቅ ከወዲሁ ምርምር እያደረገ እንደሆነ አስታውቋል። ይህ ድርጅት እና ኪዮቶ ዩኒቨርሲቲ በጥምረት በሚያካሂዱት ምርምር በመጀመሪያ የተለያዩ የዛፍ አይነቶችን በዓለማችን ላይ በሚገኙ እጅግ አስቸጋሪ ቦታዎች ላይ በመትከል ሙከራቸውን ይጀምራሉ ተብሏል። የመንኮራኩሮችና ሳተላይቶች ስብርባሪ ሕዋ እያጨናነቀው የሚገኝ ሲሆን፤ አገራት በየዓመቱ የሚልኳቸው መንኮራኩሮች ደግሞ ጉዳዩን አሳሳቢ አድርጎታል። ከእንጨት የሚሠሩት ሳተላይቶች ግን ምንም አይነት ጎጂ ንጥረ ነገሮችን ወደ ከባቢ አየር ሳይለቁ ከምድር ለቀው ከወጡ በኋላ የሚፈለግባቸውን ተግባር ፈጽመው ተቃጥለው ይጠፋሉ። ወደ ምድር የሚመለስም ሆነ ሕዋ ላይ የሚቀር ስብርባሪ አይኖርም ማለት ነው። ''ወደ ምድር የሚመለሰው የመንኮራኩር ክፍል አንዳንድ አካላቱ አየር ላይ ይቃጠላሉ። ይህ ደግሞ ጎጂ የሆኑ ንጥረ ነገሮች ወደ አየር እንዲገቡ ያደርጋል። በጣም አሳሳቢ ነገር ነው፤ በቀላሉ የሚታይ አይደለም'' ይላሉ በኪዮቶ ዩኒቨርሲቲ መምህርና የሕዋ ሳይንስ ተመራማሪው ታካዎ ዶዪ። ''በአጭር ጊዜ ባይሆንም በጊዜ ብዛት ከፍተኛ ጉዳት አለው። ቀጣዩ ስራችን የሚሆነው የሳተላይቱን አጠቃላይ ገጽታ በንድፈ ሀሳብ ማስቀመጥ ነው። በመቀጠል ለሙከራ የሚሆን ሳተላይት እንሠራለን'' ሲሉ አክለዋል ታካዎ ዶዪ። ሱሚቶሞ የተባለው በዛፎች ላይ የሚሰራው ድርጅት የአየር ጸባይን መቋቋምና ከፍተኛ የጸሀይ ሙቀትን ተቋቁመው ማደግ የሚችሉ የዛፍ ዝርያዎችን ለመለየትና ለማሳደግ እየሠራ እንደሆነ አስታውቋል። የዘርፉ ባለሙያዎች በሕዋ ላይ እየተንሳፈፉ የሚገኙ የሳተላይት ስብርባሪዎች ምናልባት የሆነ ወቅት ላይ ወደ ምድር መውደቅ ሊጀምሩ እንደሚችሉ ያስጠነቅቃሉ። በአሁኑ ሰአት የተለያዩ ሳተላይቶች ለቴሌኮሚዩኒኬሽን፣ ቴሌቪዥን፣ አሰሳ እና የአየር ጸባይ ትንበያ ከፍተኛ አገልግሎት የሚሰጡ ሲሆን ይህ ተከትሎ የሚመጣው ስብርባሪ ግን አስካሁን መፍትሄ አልተገኘለትም። በምድር አናት ላይ የሚሽከረከሩ 6 ሺ አካባቢ ሳተላይቶች እንደሚገኙ የዓለም ኢኮኖሚክ ፎረም ያወጣው መረጃ ያሳያል። ከነዚህ ውስጥ 60 በመቶ የሚሆኑት ደግሞ አገልግሎታቸውን የጨረሱ ናቸው። ዩሮኮንሳልት የተባለው የምርምር ተቋም እንደሚለው፤ በየዓመቱ 990 አካባቢ ሳተላይቶች ወደ ሕዋ የሚላኩ ሲሆን በአውሮፓውያኑ 2028 15 ሺ ሳተላይቶች እንደሚኖሩ ይገመታል። የታዋቂው ሀብታም ኤለን መስክ ኩባንያ የሆነው ስፔስ ኤክስ ብቻውን 900 ሳተላይቶችን አምጥቋል። በሚቀጥሉት ዓመታት ደግሞ በሺዎች የሚቆጠሩ ሳተላይቶችን ለማምጠቅ እቅድ አለው።
news-47536291	https://www.bbc.com/amharic/news-47536291	ፕሬዚዳንት ማክሮ አዲስ አበባ ገብተዋል	የፈረንሳዩ ፕሬዚዳንት ኤማኑኤል ማክሮ ዛሬ መጋቢት 3 ቀን ለሁለት ቀናት ይፋዊ ጉብኝት ኢትዮጵያ ገብተዋል።	ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አሕመድ በላሊበላ አየር ማረፊያ በመገኘት አቀባበል ያደረጉላቸው ሲሆን ለፕሬዚዳንቱ ይህ የኢትዮጵያ ጉብኝት የመጀመሪያቸው ነው። የላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናትን ከጎበኙ በኋላ ጉዟቸውን ወደ አዲስ አበባ አቅንተዋል። በላሊበላ ቆይታቸው አጠር ያለ ንግግር ያደረጉት ማክሮ ወደ አዲስ አበባ የሄዱት ከጂቡቲ በመጣ በእራሳቸው አውሮፕላን ከዚያም ወደ ቤተ ጊዮረጊስ በሄሊኮፍተር መሆኑን የቅርብ ምንጭ ለቢቢሲ አሳውቋል። ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድም በተለየ አውሮፕላን እንደሄዱ ይሄው ምንጭ በተጨማሪ ገልጿል። ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድ ለውቅር አብያተ ክርስቲያናቱ ጥበቃ የሚሆን የገንዘብ ድጋፍ ከፈረንሳይ መንግሥት በጥቅምት ወር እንዳገኙ የሚታወስ ነው። •በኢትዮጵያውያን ተሰርቶ የአውሮፓውያንን ድጋፍ የሻተው ላሊበላ የጉብኝቱ ዋና ዓላማ በሁለትዮሽ ግንኙነት ላይ የሚያተኩርና አብሮ የመሥራት መንፈስን ለማጠናከር የታሰበ እንደሆነ የጠቅላይ ሚኒስትር ቢሮ በትዊተር ገፁ እንዲሁም በኢትዮጵያ የፈረንሳይ ኤምባሲ ድረ-ገፅ ያትታል። ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አሕመድ በወርሃ ጥቅምት 8፤ 2011 ፈረንሳይን በጎበኙበት ወቅት አብሮ ለመሥራት የነበራቸውን ፍላጎትም አንፀባርቀው ነበር። በወቅቱም ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ የላሊበላ ቅርስ የሚጠገንበትን ድጋፍ ጠይቀው ከፈረንሳይ መንግሥት አዎንታዊ ምላሽ በማግኘታቸው ነው ፕሬዚዳንት ማክሮ በኢትዮጵያ ላሊበላ የተገኙት። የጠቅላይ ሚኒስትር ፅህፈት ቤት ፕሬስ ሴክሬታሪ ቢልለኔ ስዩም ለበቢሲ እንደገለፁት የፕሬዚዳንት ማክሮ በላሊበላ መገኘት በሁለቱ ሃገራት መካከል ያለውን ግንኙነት ከማጠናከሩም በተጨማሪ የላሊበላን የጥገናና የማደስ ሥራ ላይ እንዲተባበሩ የመጀመሪያው እርምጃ ነው። ለፕሬዚዳንቱ በላሊበላ አየር ማረፊያ የአቀባበል ስነ ሥርዓት የተደረገላቸው መሆኑን የገለፁት ፕሬስ ሴክሬታሪዋ እንዲህ ዓይነት ዝግጅት በላሊበላ ከተማ ሲደረግ የመጀመሪያው ቢሆንም "የላሊበላ ከተማ በታሪክ ዲፕሎማቲክ ከተማ ነበረች" ብለዋል። •ከስድስት አመት በላይ መሪያቸውን ያላዩት አልጀሪያውያን ጠቅላይ ሚኒስትሩ በአውሮፓ በነበራቸው ጉብኝት ላይ በተደረሰው ስምምነት መሠረት በምጣኔ ኃብት ማሻሻያ፣ በወታደራዊ፣ በቅርስ ጥበቃ ዘርፎች ዙሪያ የተለያዩ ስምምነቶችም እንደሚፈራረሙ ይጠበቃል። ፕሬዚዳንቱ ከርዕሰ ብሔሯ ወ/ሮ ሳህለ-ወርቅ ዘውዴ ጋር ውይይት ለማድረግ እቅድ ይዘዋል።
news-52770072	https://www.bbc.com/amharic/news-52770072	አቶ ሙስጠፌ መሐመድን ከሥልጣን ለማንሳት የጠየቁና ያለመከሰስ መብታቸው የተነሳው 12ቱ የምክር ቤት አባላት	ለወራት ሳይካሄድ ቆይቶ የነበረው የሶማሌ ክልል ምክር ቤት ስብሰባ ላይ የክልሉ ምክትል ርዕሰ መስተዳደር አቶ ሙስጠፌ መሐመድን ከስልጣን እንዲነሱ በጠየቁ አባላት በተነሳ ውዝግብ ምክር ቤቱ የ12 አባላትን ያለመከሰስ መብት አነሳ።	ለረጅም ጊዜ ስብሰባ ሳያካሂድ የቆየው የክልሉ ምክር ቤት ሐሙስ ዕለት በጠራው ስብሰባ ላይ የተለያዩ አጀንዳዎችን በመያዝ ውሳኔ ለማሳለፍ የተሰበሰበ ቢሆንም ከተያዘው አጀንዳ ባሻገር በምክትል ፕሬዝዳንቱ አስተዳደር ላይ በመወያየት የመተማመኛ ድምጽ እንዲሰጥ በጠየቁ አባላት አማካይነት ውዝግብ ተነስቶ ነበር። ይህንንም ተከትሎ የምክትል ፕሬዝዳንቱን በሚመለከት በዕለቱ የተያዘ አጀንዳ እንደሌለ ተገልጾ በሌሎቹ ላይ በምክትል አፈጉባኤዋ አማካይነት ውይይት ለማድረግ በሚሞከርበት ጊዜ በአዳራሹ ውስጥ ተቃውሞና ረብሻ መነሳቱን የምክር ቤቱ አባል መሐመድ አሊ ሐላዕ ለቢቢሲ ተናግረዋል። • ከ81 ሺህ በላይ ተፈናቃዮች ወደ ቀያቸው መመለሳቸውን የአማራ ክልል አስታወቀ • አዲስ አበባ የኮሮናቫይረስ ስርጭት ማዕከል ለምን ሆነች? ይህንንም ተከትሎ በሂደቱ ላይ ተቃውሟቸውን የገለጹት የምክር ቤቱ አባላት ከአዳራሹ መውጣታቸውንና በምክር ቤቱ ጽህፈት ቤት ውስጥ "ሁከት መፍጠራቸውን" እንዲሁም "ሕገ ወጥ አካሄድን መከተላቸውን" አቶ መሐመድ ገልጸዋል። ከሁለቱም ወገኖች በኩል በአጀንዳው ላይ ያለቸውን ልዩነት ስላሰሙት የምክር ቤቱ አባላት ብዛትን በተመለከተ የተለያዩ ቁጥሮች ቢሰጥም ያለመከሰስ መብታቸው እንዲነሳ የተወሰነባቸው አባላት ቁጥር ግን 12 ነው። ያለመከሰስ መብታቸው ከተሰሳው የምክር ቤቱ አባላት መካከል አንዱ የሆኑት አቶ አብዱራህማን ኡራቴ "እርምጃው ሕገ ወጥ ነው" በማለት ለቢቢሲ ተናግረዋል። እርሳቸው እንደሚሉት በምክር ቤቱ ስብሰባ ላይ ለመታደም 180 አባላት መገኘታቸውንና በምክትል አፈጉባኤዋ አማካይነት ለዕለቱ የተያዙት የስብሰባ አጀንዳዎችን ወደ ማጽደቅ ሲገባ አለመግባባትና ረብሻ እንደተከሰተ አመልክተዋል። ከዚህ በኋላም የተወሰኑ የምክር ቤቱ አባላት ከአጀንዳው ውስጥ የክልሉ መንግሥት የሥራ አፈጻጸም ግምገማ ይጨመርበት የሚል ሐሳብ አቅርበዋል። ነገር ግን ይህ አጀንዳ ተቀባይነት ባለማግኘቱ የተወሰኑ አባላት ስብሰባውን ጥለው መውጣታቸው ተናግረዋል። • 12 የኦሮሚያ ልዩ ፖሊስ አባላት ጉጂ ውስጥ በታጣቂዎች ተገደሉ • አቶ ታደሰ ካሳ ስምንት ዓመት ከአምስት ወር ጽኑ እስር ተፈረደባቸው የምክር ቤቱን ስብሰባ ረግጠው ከወጡት አባላት አንዱ የሆኑት አቶ አብዱራህማን ኡራቴ ከአዳራሹ ውጪ "ለጋዜጠኞች ስለክስተቱ መግለጫ መስጠት ስንጀምር በፖሊስ ጥቃት ደርሶብናል። የተወሰኑ የምክር ቤቱ አባላት ላይ ድብደባ ተፈጽሟል። የእኔ ቤትም በፖሊስ ተበርብሯል" ሲሉ ለቢቢሲ ተናግረዋል። እሳቸውን ጨምሮ ስብሰባውን ጥለው የወጡት የምክርቤት አባላት "127" መሆናቸውን የሚናገሩት አብዱራህማን ኡራቴ፤ የአባላቱ ቁጥር በቂ ስለማይሆን ስብሰባው ይቀጥላል ብለው እንዳላሰቡ ጠቅሰዋል። በዚህም ምክር ቤቱ ያለመከሰስ መብታቸውን ያነሳው በቂ ቁጥር ያላቸው እንደራሴዎች ድምጽ ባልሰጡበት ሁኔታ ከሰዓት በኋላ የ12 የምክር ቤት አባላት ያለመከሰስ መብት መነሳቱን "የሕግ ጥሰት ያለበትና የምክር ቤቱን የአሰራር ደንብ ያልተከተለ ሕገ ወጥ እርምጃ ነው" ይላሉ። ከዚህ ክስተት በኋላ ከጅግጅጋ ወደ ድሬዳዋ የተመለሱት አቶ አብዱራህማን ኡራቴ እንደሚሉት "በቀጣይ ወደ አዲስ አበባ በመሄድ ለሚመለከተው አካል ድርጊቱን በተመለከተ ክሳችንን እናቀርባለን" ብለዋል። ስብሰባውን ረግጠው ከአዳራሹ ወጡ የተባሉት ሰዎች ቁጥር 30 የሚደርስ እንደነበረ ነገር ግን በምክር ቤቱ ውሳኔ ያለመከሰስ መብታቸው የተነሳው "ረብሻውን" በመቀስቀስ መርተዋል ከተባሉት 12 አባላት ላይ ብቻ መሆኑን ከምክር ቤቱ ያገኘነው መረጃ ያመለክታል። ያለመከሰስ መብታቸው ከተነሳው አባላት ተጨማሪ መረጃ ለማግኘት ቢቢሲ ባደረገው ሙከራ "ልንታሰር እንችላለን" በሚል ስጋት አብዛኞቹ ከጅግጅጋ ከተማ ወጥተው ወደ ሌሎች ከተሞች መሄዳቸው ተነግሯል። በምክር ቤቱ ስብሰባ ላይ እስከ መጨረሻው ተሳትፈው የነበሩት እንደራሴ አቶ መሐመድ አሊ ሐላዕ በምክር ቤቱ የ12 አባላት ያለመከሰስ መብት እንዲነሳ ሲወስን ድምጽ ሲሰጥ እንደነበሩ በመግለጽ እዚህ ውሳኔ ላይ ለመድረስ በቂ የአባላት ቁጥር እንደነበር ለቢቢሲ ተናግረዋል። • የኢትዮጵያ የአበባ ምርት ፍላጎት በአውሮፓ እያንሰራራ ነው ተባለ • ከኮሮናቫይረስ ያገገሙ ሰዎች ምን ይላሉ? የሶማሌ ክልል ምክር ቤት 238 አባላት ያሉት ሲሆን ምክር ቤቱ ውሳኔ ለማሳላፍ የሚያስፈልገው ሁለት ሦስተኛ የአባላት ቁጥር 152 መሆኑን በመግለጽ በትናንቱ ስብሰባ ላይ ግን 184 አባላት መገኘታቸውን ይጠቅሳሉ። "የተወሰኑ የምክር ቤት አባላት ስብሰባው ከተጀመረ በኋላ ሂደቱን ለማወክ ሞክረዋል" የሚሉት እኚህ አባል በዚህም ምክንያት እርምጃ መወሰዱን ይናገራሉ። እነዚህ አባላት ለዕለቱ ስብሰባ ከቀረበው አጀንዳ ውጪ ሌሎች የምክር ቤቱ አባላት ያልመከሩበትን "የራሳቸውን የግል አጀንዳ በማቅረብ ነበር የስብሰባውን ሂደት ለማወክ የሞከሩት" ሲሉም ይከሳሉ አቶ መሐመድ። ጨምረውም ያቀረቡት አጀንዳም የክልሉ ምክትል ርዕሰ መስተዳደር ከስልጣን እንዲነሱ የሚል እንደሆነ ገልጸው፤ "ይህም ቢሆን ደግሞ የምክር ቤቱ አባላት የሚከተሉትን የአሰራር ሥርዓት መከተል ነበረባቸው። እነሱ ግን ከዚህ ውጪ የሚፈልጉትን ለመፈጸም ሞክረዋል" ብለዋል። በዚህም ምክንያት ምክር ቤቱም ያቀረቡትን አጀንዳ ባለመቀበሉ ወደ ረብሻና ሁከት መግባታቸውን በመጥቀስ፤ ከስብሰባው ከወጡ በኋላ ደግሞ ወደ ምክር ቤቱ ጽህፈት ቤት በመሄድ ሁከት ፈጥረዋል ሲሉ ይከሷቸዋል። ከዚህ በኋላም በ12ቱ የምክር ቤት አባላት ላይ ያለመከሰስ መብትን ሲነሳ 158 አባላት ድምጻቸውን እንደሰጡ የተገለጸ ሲሆን "የእነዚህ አባላትም ስም ዝርዝርና ፊርማቸው ያለ ስለሆነ ውሳኔ ለመስጠት የሚያስፈልገው የምክር ቤት አባላት ቁጥር ተገኝቷል" ሲሉ እርምጃው ሕግን መከተሉን ተናግረዋል። ከዚህ በተጨማሪም ምክር ቤቱ ለዕለቱ በተያዙለት አጀንዳዎች ላይ ተወያይቶ ሐሙስ ማምሻውን ስብሰባውን ማጠናቀቁን እስከ መጨረሻው ተሳታፊ የነበሩት አቶ መሐመድ ለቢቢሲ ገልጸዋል። ያለመከሰስ መብታቸው የተነሳው የሶማሌ ክልል ምክር ቤት አባላት ቀጣይ ዕጣ ፈንታ እስካሁን ያልታወቀ ሲሆን፤ አንዳንዶች ግን ሊከሰሱ የሚችሉባቸው ጉዳይ ሊኖር እንደሚችል አመልክተዋል።
41071652	https://www.bbc.com/amharic/41071652	የዓለምን ትራንስፖርት የቀየረው ዲዚል ሞተር	ሩዶልፍ ዲዚል ምስጢራዊ በሆነ ሁኔታ ፈጠራው ግቡን አሳክቶ ዓለምን ሲያጥለቀልቅ ሳይመለከት ሕይወቱ አለፈ።	እ.አ.አ. መስከረም 29/ 1913 ዓ.ም ከምሽቱ አራት ሰዓት አካባቢ ሩዶልፍ ዲዚል ከቤልጄም በእንግሊዝ በኩል አድርጎ ወደቤቱ በመርከብ አየተመለሰ ነበር። የሌሊት ልብሱ እና አልጋው ተስተካክሎ ቢቀመጥም ልብሱን መቀየር አልፈለገም። ስለተጫነው ዕዳ እና ወለዱን እንዴት አድርጎ መክፈል እንደሚችል አብዝቶ እየተጨነቀ ነበር። ከሌላው ቀን በተለየ ሁኔታ የዕለት ውሎ መመዝገቢያው ላይ በትልቁ የኤክስ ምልክት ሰፍሯል። ዲዚል ወደ መርከቡ በረንዳ ወጣ ብሎ ንፋስ ለመቀበል ያወለቀውን ኮቱን ወለሉ ላይ ካስቀመጠ በኋላ የመርከቡን አጥር ተሻግሮ በመዝለል ወደ ውቅያኖሱ ገባ። ይህ እንግዲህ ስለ ሩዶልፍ ዲዚል አሟሟት በግምት የሰፈረ ታሪክ ነው። ስለ አሟሟቱ ብዙ ብዙ ይባላል። በሴረኞች ምክንያት እንደሞተ የሚናገሩ ግን ያይላሉ። ከዲዚል መሞት አርባ ዓመታትን ወደ ኋላ ተመልሰን በ1872 ላይ ራሳችንን ብናገኘው በሞተር የሚሰሩ ባቡሮች እና ፋብሪካዎች ባሉበት ዘመን፤ ከተማ ውስጥ ግን በፈረስ ኃይል የሚንቀሳቀሱ መጓጓዣዎችን መመልከት አዲስ አልነበረም። በዚያ ዘመን በተከሰተ የፈረስ ጉንፋን ምክንያት የአሜሪካ ከተሞች ጭር ኩምሽሽ ብለው ነበር። ግማሽ ሚሊዮን ሰዎች ያሉበት ከተማ ቢያንስ እስከ መቶ ሺህ ፈረሶችን ያስተናግዳል። የፈረሶቹ ሽንት እና ፋንድያ ለበሽታው መስፋፋት ከፍተኛ ሚና እንደተጫወተ ግልፅ ነበር። ይህንን የሚያስወግድ አነስተኛ ሞተር ማግኘት ከሰማይ እንደወረደ መና ነበር። በእንፋሎት የሚሰሩ ሞተሮች አንድ አማራጭ ነበሩ። በነዳጅ፣ በጋዝ እንዲሁም በባሩድ የሚሰሩ ሞተሮች ቢሞከሩም ለሥራ አልበቁም ነበር። ይህ እንግዲህ ሩዶልፍ ዲዚል ገና ተማሪ በነበረበት ወቅት ነበር። ዲዚል በዚህ ዘርፍ የራሱን ነገር ይዞ ለመምጣት ሩጫውን ተያያዘው። መጀመሪያ የሰራው ሞተር 25 በመቶ ብቻ ውጤታማ ሲሆን፤ እንደዛም ሆኖ ሌሎቹ ከሰሩት እጅግ የተሻለ ነበር። የዲዚልን ሞተሮች እጅግ ወጤታማ ያደረጋቸው ነገር ከከሰሉ ወይም ከነዳጁ ጋር የሚቀጣጠሉበት ሂደት ነው። ከሰል ከአየር ጋር ሲጋጭ ሞተር እንዲነሳ ያደርጋል። ነገር ግን የሁለቱ ውህደት በደንብ ከተጨመቀ ሞተሩ በፍጥነት ይነሳል። የዲዚል ፈጠራ አየሩን ብቻ በከፍተኛ ጫና ውስጥ በመጭመቅ ከዛም ከሰሉን ወይም ነዳጁን በትክክለኛው ሰዓት በመለኮስ ሞተር እንዲነሳ ያደረገ ነበር። የዲዚል ፈጠራ ሌላው ለየት የሚያደርገው ነገር ቢኖር አነስ ያለ ነዳጅ መጠቀሙ ነው። ነገር ግን በመጀመሪያዎቹ ፈጠራዎቹ ላይ መተማመን ያጡ ሰዎች ሞተር የገዙበትን ገንዘብ እንዲመልስላቸው መጠየቅ ጀመሩ። ይህም ሩዶልፍን ካላሰበው ዕዳ ውስጥ ዘፈቀው። ቢሆንም ግን ሩዶልፍ ምርቱን ማሻሻሉን እና ተጨማሪ ነገር ማሳየቱን ቀጠለ። የዲዚል ሞተሮች ከሌሎቹ ሞተሮች ጋር ሲነፃፀሩ በጣም ዝቅተኛ ነዳጅ የሚጠቀሙ እና ሙቀት የሚቋቋሙ በመሆናቸው በተለይ በወታደራዊው ዓለም ተመራጭነትን ማግኘት ጀመሩ። እ.አ.አ. በ1904 ዓ.ም ዲዚል ሞተሮቹን ለፈረንሳይ የምድር ጦር ማቅረብ ጀመረ። ይህም የሩዶልፍን አሟሟት በተመለከተ ከሚነገሩት የሴራ ንድፈ ሃሳቦች መካከል ወደ አንዱ ይወስደናል። እ.አ.አ በ1913 አውሮፓ በጦርነት በምትታመስበት ወቅት ጀርመን እንግሊዝን ለመውረር ወደ ለንደን ጉዞ ላይ ነበረች። በወቅቱ የነበረ አንድ ጋዜጣ "የፈጠራ ባለቤቱ ሥራውን ለእንግሊዝ እንዳይሸጥ በሚል ወደ ውቅያኖስ ተወርውሮ ተገደለ" ሲል ፅፎ ነበር። ዲዚል ሞተሩን ከነዳጅ ጀምሮ እስከ ከሰል እንዲሁም ከአትክልት የተዘጋጀ ዘይትን ጨምሮ የተለያዩ ነገሮችን እንዲጠቀም አድርጎ ነው የሰራው። እ.አ.አ በ1900 በፓሪስ በተዘጋጀ የዓለም የንግድ ትርዒት ላይ በለውዝ ዘይት የሚሰራ ሞተር አስተዋውቆም ነበር። ከመሞቱ አንድ ዓመት አስቀድሞ ዲዚል ከአትክልት የሚዘጋጁ ዘይቶች እንደ ነዳጅ ሁሉ በጣም አስፈላጊ መሆናቸው እንደማይቀር ተነበየ። ይህ ዜና ደግሞ ለነዳጅ አምራቾች በጎ ዜና አልነበረም። ይህኛው መንገድ ወደ ሁለተኛው የዲዚል አሟሟት ሴራ ይወስደናል። አንድ የወቅቱ ጋዜጣ የዲዚልን ሞት ሲዘግብ ሕይወቱ በነዳጅ አምራች ኩባንያዎች እንደጠፋ አድርጎ ፅፏል። ዲዚል እንዴት እንደሞተ እርግጠኛ ሆኖ መናገር እጀግ ከባድ ነው። ሰውነቱ ከአስር ቀናት በኋላ ሲገኝ ለምርመራ የሚበቃ መረጃ አልተገኘበትም ነበር። ዲዚል እና ከባቢ አየር የተሻለ ነገር ይዘው ለመምጣት የሞከሩ ፈጣሪዎች ቢኖሩም ሩዶልፍ ዲዚል የፈጠረው ሞተር እስካሁን ድረስ ከነዳጅ ሞተሮች የተሻለ ውጤታማ ነው። ነገር ግን የዲዚል ሞተር ትልቁ ችግር ከባቢ አየርን መበከሉ ነው። የዲዚል ሞተር በሚሊዮን ለሚቆጠሩ ያለጊዜ የተከሰቱ ሞቶች መንስኤ እንደሆነ ይነገራል። ይህን የተረዱ አንዳንድ የዓለማችን ከተሞች የዲዚል መኪናዎች እ.አ.አ. ከ2025 በኋላ እንዳይነዱ አግደዋል። አንዳንዶች ደግሞ ከ2040 በኋላ ማንኛውም ዓይነት የዲዚል ምርት እንዲሁም በነዳጅ የሚሰራ መኪና በከተማቸው ዝር እንዳይል እንደሚያደርጉ ከአሁኑ አሳስበዋል። እንግዲህ ዲዚል አሟሟቱ በዕዳ ምክንያት ካልሆነ ወይም ተገድሎ ካልሆነ ሞተሩ ባመነጨው አየር በካይ ጋዝ ምክንያት ይሆን?? ምን ይታወቃል።
news-50336999	https://www.bbc.com/amharic/news-50336999	የአየር ንብረት ለውጥ 52 ሚሊዮን አፍሪካውያንን ለረሃብ አጋለጠ	በአፍሪካ 18 አገራት በአየር ንብረት ለውጥ ምክንያት በተከሰተ ድርቅ ከ52 ሚሊየን በላይ ሰዎች ለረሃብ መዳረጋቸውን ዓለም አቀፉ ድርጅት ኦክስፋም አስታወቀ።	ኦክስፋም እንዳለው በአየር ንብረት ለውጡ ምክንያት በተከሰተው ድርቅ በአብዛኛው ሴቶችና ህፃናት የተጎዱ ሲሆን መቋቋማቸውና ማገገማቸው አጠያያቂ ነው ድርጅቱ በተከሰተው ድርቅና ጎርፍ ሳቢያ አገራቱ በአጠቃላይ በዓመት 700 ሚሊየን ዶላር እያጡ እንደሆነ ግምቱን አስቀምጧል። • በመላው ዓለም ከ4 ሚሊየን በላይ ሰዎችን ያሳተፈው ሰላማዊ ሰልፍ • የዋግ ኽምራ አርሶ አደሮች ለከፋ ችግር ተጋልጠናል እያሉ ነው በደቡብ አፍሪካ የኦክስፋም ዳይሬክተር ኔሌ ኒያንግዋ "አስደንጋጭ" ባሉት በዚሁ የከፋ ድርቅ ሳቢያ ራሳቸውን ያጠፉ አርሶ አደሮች መኖራቸውን ሪፖርቶች አመልክተዋል። ድርቁ ምስራቅ አፍሪካንና የአፍሪካ ቀንድ የሚገኙ አገራትንም እየተፈታተነ ነው። ሪፖርቱ እንዳሚያሳየው በምዕራብ ኬንያ የሰብል ስብሰባው 25 በመቶ ቀንሷል፤ በሶማሊያ ደግሞ ማሽቆልቆሉ 60 በመቶ ይደርሳል። በተለያዩ የገጠር አካባቢዎች የእንስሳት እርባታና የወተት ምርት መቀነሱንም የድርጅቱ ሪፖርት ጠቁሟል። "በቀጠናው ወደ ሰባት ሚሊየን የሚጠጉ ሰዎች ለአስከፊ ረሃብ ተጋልጠዋል" ሲሉ የኦክስፋም የአፍሪካ ቀንድ፣ ምስራቅ እና ምዕራብ አፍሪካ ዳይሬክተር ልይዲያ ዚጎሞ ተናግረዋል። በሚቀጥለው ሳምንት በአካባቢ ጥበቃ ላይ በሚያተኩረውና በደቡብ አፍሪካ በሚካሄደው የአፍሪካ የሚኒስትሮች ስብሰባ ላይ ሚኒስትሮች የአፍሪካን የአካባቢ ጥበቃ ዘላቂነትን ለማረጋገጥ አቋም መያዝ እንደሚገባቸው ኦክስፋም አሳስቧል። የስብሰባው ዓላማም ይሄው ነው ተብሏል። ድርጅቱ አክሎም የዓለም ሙቀትን ከ1.5 ሴልሽየስ በታች ለማድረስ በፓሪስ የተደረገውን ስምምነት ዓላማ መሠረት፤ በማደግ ላይ ባሉ አገራት የአየር ንብረት ለውጥን ለመታገል ለሚደረገው ጥረት በሚቀጥለው ዓመት 100 ቢሊየን ዶላር ለማሰባሰብ ስምምነት ላይ መደረሱ የሚታወስ ነው። በዚህም መሠረት ሚኒስትሮቹ ከኢንዱስትሪ የሚወጡ የካርቦንዳይኦክሳይድ ልቀቶችን ለመቀነስ መስራት እንደሚገባቸው ማረጋጋጥ አለባቸው ብሏል ድርጅቱ።
news-56407736	https://www.bbc.com/amharic/news-56407736	ክትባት፡ የዓለም ጤና ድርጅት ክትባቱ ችግር የለውም ቢልም ትልልቆቹ የአውሮፓ አገራት የአስትራዜኔካ ክትባትን መስጠት አቆሙ	ከደም መርጋት ጋር በተያያዘ ባጋጠሙ ተከታታይ የጤና ችግሮች ምክንያት ጀርመን፣ ፈረንሳይና ጣሊያን በአገራቸው የኦክስፎርድ-አስትራዜኒካ ክትባት እንዳይሰጥ አደረጉ።	እነዚህ አገራት ክትባቱ እንዳይሰጥ ያደረጉት ሌሎች የአውሮፓ አገራት ምርመራ ተደርጎ ውጤቱ እስኪታወቅ ድረስ ክትባቱን መስጠት ካቆሙ ከቀናት በኋላ ነው። የዓለም ጤና ድርጅት ግን በኦክስፎርዱ አስትራዜኔካ ክትባት ሳቢያ የደም መረጋት መከሰቱን የሚያሳይ ምንም ማስረጃ አለመኖሩን አስታውቋል። ድርጅቱ ባወጣው መግለጫ ከክትባቱ ጋር በተያያዘ የቀረቡ ሪፖርቶችን እየተመለከተ መሆኑን ገልጾ፤ የክትባት ዘመቻዎች ግን መቀጠላቸው አስፈላጊ ነው ብሏል። የሚያጋጥሙ አሉታዊ ክስተቶችን መመርመርም ጥሩ ልምድ መሆኑን ድርጅቱ አክሏል። በአውሮፓ ክትባቱ መሰጠት ከጀመረ በኋላ የደም መርጋት ያጋጠማቸው በርካታ ሰዎች ተመዝግበዋል። ሆኖም ባለሙያዎች ከክትባቱ በኋላ የተመዘገቡ በርካታ የደም መርጋት ችግሮች ወትሮ ከጠቅላላው ሕዝብ ውስጥ ከሚመዘገበው የበለጠ አይደለም ብለዋል። አስትራዜኔካ እንዳለው በአውሮፓ ሕብረት አባል አገራትና በዩናይትድ ኪንግደም እስካሁን 17 ሚሊየን የሚሆኑ ሰዎች ክትባቱን የወሰዱ ሲሆን፤ እስካለፈው ሳምንት ድረስ የተመዘገቡ የደም መርጋት ችግሮች ግን ከ40 ያነሱ ናቸው። የዓለም ጤና ድርጅትና ሌሎች ባለሙያዎችስ ምን አሉ? የዓለም ጤና ድርጅት ቃል አቀባይ ክርስቲያን ሊንድሜር ድርጅቱ የቀረቡትን ሪፖርቶች እየመረመረ መሆኑን ተናግረዋል። "ድርጅቱ ስለክስተቶቹ የተሟላ ግንዛቤ እንዳገኘ፤ ግኝቱን እንዲሁም አሁን ባለው ምክረ ሃሳብ ላይ የሚለውጡ ነገሮች ካሉ ወዲያውኑ ለሕዝቡ ያሳውቃል" ብለዋል። ቃል አቀባይዋ እስከ ዛሬ ድረስ ግን ክስተቶቹ በክትባቱ ምክንያት የመጡ መሆናቸውን የሚያመለክት ምንም ማረጋገጫ አለመገኘቱን አረጋግጠዋል። በመሆኑም የክትባት ዘመቻዎች እንዲቀጥሉ በማድረግ የበርካቶችን ሕይወት ማትረፍ ወሳኝ ነው ብለዋል-ቃል አቀባይዋ። አሁን ላይ አጋጠሙ የተባሉ የደም መርጋት ችግሮችን እየተመለከተ የሚገኘው የአውሮፓ የሕክምና ማኅበርም ክትባቱ መሰጠቱ ሊቀጥል ይችላል ብሏል። የዩናይትድ ኪንግደም የሕክምና ተቆጣጣሪ በበኩሉ "መረጃዎች ክትባቱ የደም መርጋት ችግር እንደሚያስከትል አያሳዩም" ሲል የአገሪቷ ሕዝቦች ክትባቱን እንዲወስዱ ሲጠየቁ መከተብ እንዳለባቸው አሳስቧል። የኦክስፎርዱን አስትራዜኔካ ክትባት ያበለፀገው የኦክስፎርድ ክትባት ቡድን ዳሬክተር ፕሮፌሰር አንድሪው ፖላርድም እስካሁን በአውሮፓ ካሉ አገራት ብዙ ክትባት በተሰጠበት ዩናይትድ ኪንግደም የደም መርጋት ችግር እንዳልጨመረ የሚያረጋግጥ ማስረጃ መኖሩን ለቢቢሲ ተናግረዋል።
news-55570798	https://www.bbc.com/amharic/news-55570798	ሱዳን፡ "ድንበሩ ወደ ቀደመ ቦታው ተመልሶ ችግሩ በሰላም መፈታት አለበት" የኢትዮጵያ መንግሥት	በኢትዮጵያና በሱዳን መካከል የተከሰተው የድንበር አለመግባባት በሰላማዊ መንግድ እንዲፈታ የኢትዮጵያ መንግሥት ፍላጎት መሆኑን የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር ቃል አቀባይ አምባሳደር ዲና ሙፍቲ ለቢቢሲ ገለፁ።	በፌደራል መንግሥትና በህወሓት ኃይሎች መካከል ጥቅምት 24/2013 ዓ.ም የተቀሰቀሰው ግጭት ተከትሎ የሱዳን ጦር የኢትያጵያን ድንበር ጥሶ በመግባት መሬት መያዙን ኢትዮጵያና ሱዳን ከዚህ ቀደም የነበራቸውን መልካም ግንኙነት እንዲሻክር ያደረገ መሆኑን ቃል አቀባዩ ተናግረዋል። ኢትዮጵያና ሱዳን በድንበር ጉዳይ የጋራ መፍትሄ ለማበጀት የተፈራረሙትን ስምምነት ሱዳን መጣሷን የኢትዮ-ሱዳን ድንበር ኮሚሽን አባላት ሰሞኑን ለአገር ውስጥ መገናኛ ብዙሃን በሰጡት መግለጫ ላይ አመልክተዋል። ቃል አቀባዩ ከቢቢሲ ጋር በነበራቸው ቆይታ የሱዳን ወታደሮች የኢትዮጵያን መሬት መያዛቸውና በገበሬዎች ላይ ችግር ማድረሳቸው "የሱዳን መንግሥት ፍላጎት አይደለም" ይላሉ። በዚህ አለመግባባት ውስጥ ጥቂት የሱዳን ከፍተኛ አመራሮች ፍላጎት ሊኖራቸው እንደሚችል ተናግረው፤ በአብዛኛው ግን ከድርጊቱ "ከጀርባ ሌላ አካል አለ" ብለዋል። "ከሕግ ውጪ ይህንን ጉዳይ የሚገፉ አሉ ብለን እናምናለን፤ ከኋላ በመሆን በኢትዮጵያና በጎረቤት አገሮቿ መካከል አለመግባበት እንዲፈጠር የሚሰሩ አሉ" የሚሉት አምባሳደር ዲና እነዚ ከጀርባ አሉ የሚሏቸው አካላት እነማን እንደሆኑ ግን ሳይገልጹ አልፈዋል። ኢትዮጵያና ሱዳን እስካሁን ድረስ ተግባብተውበት የቆዩት ድንበር እኤአ 1902 በተካሄደው ስምምነት መሆኑን ያስታወሱት አምባሳደር ዲና፤ በፈረንጆቹ 1972 ሁለቱ መንግሥታት ይህንን ድንበር በሕጋዊ መንገድ ለማስመር ቢግባቡም እስከዛሬ ድረስ ሳይፈፀም ቆይቷል ብለዋል። የኢትዮ-ሱዳን ድንበር ኮሚሽንም በመግለጫው ሁለቱ አገራት በፈረንጆቹ 1972 ለድንበር ጉዳይ የጋራ መፍትሄ ለማበጀት የተፈራረሙትን ስምምነት ሱዳን መጣሷን አመልክቷል። በስምምነቱ መሰረት አገራቱ በድንበር ጉዳይ የጋራ መፍትሄ እስከሚያስቀምጡ ድረስ መሬት ላይ ያለው ነባራዊ ሁኔታ እንዲቀጥል ያስገድዳል እንደሚያስገድድ የድንበር ኮሚሽኑ አባል አምባሳደር ኢብራሂም እንድሪስ አብራርተዋል። ሆኖም ሱዳን የኢትዮጵያን ድንበር ጥሳ በመግባት የያዘችው መሬት ይህንን ስምምነት የሚጥስ መሆኑን አመልክተዋል። የኢትዮጵያ መንግሥት የሕግ የበላይነትን ለማስከበር በትግራይ ክልል ባለፈው ጥቅምት 24/2013 ዓ.ም የወሰደውን እርምጃ እንደ አጋጣሚ በመጠቀም የኢትዮጵያን መሬት በመያዝ ገበሬዎች ላይ ጥቃት በማድረስ የሰው ሕይወት ላይ ጉዳት ደርሷል ብለዋል። "ይህ ድርጊት ሕገወጥ ነው፤ ሁለቱ አገራት ለረዥም ዓመታት ከነበራቸው መልካም ግንኙነት ተቃራኒ ነው በማለት ከሱዳን መንግሥት ጋር በመወያየት ላይ እንገኛለን" ብለዋል አምባሳደር ዲና። በመንግሥታቸው ውስጥ ይህንን ችግር በመጠቀም በሕገወጥ መንገድ የኢትዮጵያን መሬት ለመያዝ የሚደረገው ድርጊት ትክክል አይደለም በማለት ነግረናቸዋል ሲሉ ለቢቢሲ ተናግረዋል። ኢትዮጵያ የሱዳን ወታደሮች ከሕግ ውጪ የያዙትን መሬት ለቅቀው የተፈጠረውን የድንበር አለመግባባት በሰላማዊ መንግድ ለመፍታት ያቀረበችውን ሀሳብ ሱዳን አለመቀበሏን አንዳንድ የሱዳን መገናኛ ብዙሃን ዘግበዋል። ይህ ኢትዮጵያ ያቀረበችው የውይይት ሃሳብ ተቀባይነት አላገኘም መባሉን አስመልክቶ ሲናገሩም "እምቢ እያሉ ያሉት የሱዳንን ሕዝብ ፍላጎት የሚያገለግሉ አይደሉም። ሱዳንን የሚጎዳ ጉዳይ ነው" ብለዋል። ሱዳን በተቆጣጠረቻቸው የኢትዮጵያ የድንበር አካባቢዎች፣ በአሁኑ ሰዓት ግጭት ስለመኖር አለመኖሩ የተጠየቁት አምባሳደር ዲና ሲመልሱ በዚህ ጉዳይ ላይ መረጃ እንደሌላቸው ተናግረዋል። ይህ በእንዲህ እንዳለ ሱዳን በሕዳሴው ግድብ ሙሌትና ቀጣይ ሥራ ላይ ሰኞ በተካሄደው የሦስትዮሽ የሚኒስትሮች ስብሰባ ላይ ቅሬታ እንዳላት የሱዳን ዜና አገልግሎት ሱና የአገሪቱን መስኖና ውሃ ሀብት ሚኒስቴርን ጠቅሶ ዘግቧል። ሱዳን ባቀረበችው ጥያቄ መሰረት ለአንድ ወር ያህል ተቋርጦ የነበረው የታላቁ ሕዳሴ ግድብ ድርድር ባለፈው እሁድ ተጀምሮ በተካሄደበት ጊዜ የአፍሪካ ሕብረት ባለሙያዎች ያቀረቡትን ረቂቅ ሰነድ ኢትዮጵያና ሱዳን ሲቀበሉት ግብጽ ሳትቀበለው እንደቀረች ተገልጾ ነበር። የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር ቃል አቀባይ አምባሳደር ዲና ሙፍቲ ለቢቢሲ እንደገለጹት ውይይቱን በመጪው ቅዳሜ ለመቀጠል ቀጠሮ ተይዟል።
50206431	https://www.bbc.com/amharic/50206431	የገምሹ በየነ ኮንስትራክሽን ንብረት የሆኑ በርካታ የግንባታ ማሽኖች በመራህ ቤቴ ተቃጠሉ	ንብረትነታቸው የገምሹ በየነ ኮንስትራክሽን ኃላፊነቱ የተወሰነ የግል ማህብረ ንብረት የሆኑ የመንገድ ሥራ ማሽነሪዎች በሰሜን ሸዋ ዞን መራህ ቤቴ ወረዳ ዓለም ከተማ ውስጥ መቃጠላቸውን የድርጅቱ ባለቤት ለቢቢሲ ተናገሩ።	የመንገድ ሥራ ማሽነሪ በንብረታቸው ላይ ጥቃት መፈጸሙን ያረጋገጡት ለቢቢሲ አቶ ገምሹ በየነ ሲሆኑ "ፖሊሶች ይህን ለማስቆም ሞክረው ከአቅማቸው በላይ እንደሆነ ነው የሰማሁት" ሲሉ ስለክስተቱ የተነገራቸውን ገልጸዋል። የመራህ ቤቴ ወረዳ ዋና አስተዳዳሪ አቶ ተሾመ አስፋውም በወረዳቸው ትናንት ችግሩ ተፈጥሮ በንብረት ላይ ጉዳት መድረሱን ለቢቢሲ አረጋግጠዋል። ችግሩ የተፈጠረውም የተወሰኑ የድርጅቱ ሰራተኞች ከድርጅቱ ጋር ባለመግባባታቸው መሆኑንም ገልጸው። • የጠቅላይ ሚኒስትሩ መጽሐፍ ምን ይዟል? • የአይ ኤስ መሪ አቡ ባካር አል ባግዳዲ ማነው? አቶ ገምሹ በአካባቢው ሁለት የመንገድ ሥራ ፕሮጄክቶች እንዳሏቸው በመጥቀስ አጠቃላይ የፕሮጄክቱ ዋጋም 2.2 ቢሊዮን ብር በላይ መሆኑን ጠቅሰዋል። "ወደ ስፍራው ለመንገድ ሥራው የተሰማሩት የማሽነሪዎች ብዛት በቁጥር ከ140-150 ይሆናሉ። ምን ያክሉ እንደተቃጠለ፤ ምን ያክሉ ደግሞ እንደተረፈ እስካሁን አላወቁሁም" ያሉት አቶ ገምሹ አጠቃላይ የማሽነሪዎቹ ዋጋ ወደ 1.2 ቢሊዮን ብር እንደሚተመን ጠቅሰዋል። ለንብረቱ መቃጠል ምክንያት ምንድነው? ተብለው የተጠየቁት ገመሹ ገበየ፤ "የክልሉ እና የፌደራል መንገሥት ምክንያቱ ምን እንደሆነ እያጣሩ ነው" ያሉ ሲሆን፤ ንብረት ላይ ከደረሰው ጉዳት ውጪ በሰው ህይወት ላይ የደረሰ አደጋ ስለመኖሩ የሚያውቁት ነገር እንደሌላ ተናግረዋል። ድርጅቱ ሰራተኛ እቀንሳለሁ በማለቱና የደሞዝ ጥያቄ ባለመመለሱ ሰራተኞቹ ትናንት በድርጅቱ የግባታ ማሽኖች ላይ ጉዳት አድርሰዋል ብለዋል ዋና አስተዳዳሪው። አቶ ተሾመ አክለውም "ሠራተኞቹ ለግንባታ ድርጅቱ በተለያዩ ጊዜያት በርካታ ጥያቄዎች አቅርበዋል፤ እኛም ጥያቄያቸውን መልስ እንዲያገኝ ጥረት አድርገን ነበር፤ ይህ ጥያቄ ባለመመለሱ ነው ወደዚህ ችግር የተገባው" ብለዋል። • የስኮትላንድ እግር ኳስ ማህበር ታዳጊዎች ኳስ በቴስታ እንዳይመቱ ሊያግድ ነው • በፈረንሳይ ኩሽና ውስጥ ተሰቅሎ የተገኘ ስዕል በ24 ሚሊዮን ዩሮ ተሸጠ በፕሮጄክቱ አማካኝነት ቢያንስ 1500 ለሚሆኑ የአካበቢ ሰዎች የሥራ እድል ተፈጥሮላቸው እንደነበረ የሚናገሩት አቶ ገምሹ፤ "ሰው እየሰራ የሚበላበትን ማቃጠሉ አለማወቅ ነው ብዬ ነው የማምነው። የእራሳቸውን ንብረት ነው ያቃጠሉት። ይሄ ነው የምለው ነገር የለኝም" ብለዋል። አቶ ገምሹ በተለይ ከአዲስ አበበ ወደ ሥፍራው ያቀኑ የመንገድ ሥራ ባለሙያዎች አከባቢውን ጥለው መሸሻቸውን ጨምረው ተናግረዋል። የፕሮጄክቱ የወደፊት እጣ ፈንታ ላይ ከሚመለከተው የመንግሥት አካል እና ከአስተዳደራቸው ጋር የሚመክሩበት ጉዳይ እንደሆነ ተናግረዋል። ዋና አስተዳዳሪው አቶ ተሾመ አስፋው ከተፈጠረው ችግር ጋር በተያያዘ ለጊዜው በቁጥጥር ስር የዋለ አካል አለመኖሩን ገልጸው በጉዳዩ ላይ ከአገር ሽማግሌዎችና ከአካባቢው ወጣቶች ጋር እየመከሩ መሆናቸውን ተናግረዋል። አሁን የክልሉ ልዩ ኃይልና ሚሊሻ ገብቶ ችግሩን ለማረጋጋት እየሰራ መሆኑን ጠቅሰው በተፈጠረው ችግር በሰው ላይ የደረሰ ጉዳት አለመኖሩን የተናገሩት ዋና አስተዳዳሪው የጉዳት መጠኑ እየተጣራ እንደሆነም ጠቅሰዋል። ከዚህ ቀደም ድርጅቱ በትግራይ፣ በአማራ፣ በሶማሌ እና አፋር ክልሎች ውስጥ በርካታ ግዙፍ የግንባታ ሥራዎች ማከናወኑን የጠቀሱት አቶ ገምሹ፤ በአከባቢው ያላቸው ፕሮጄክት በአጠቃላይ የ132 ኪሎ ሜትር የኮንክሪት አስፓልት ግንባታ እንደሆነ ገልፈዋል።
news-56582178	https://www.bbc.com/amharic/news-56582178	በሰሜን ሸዋና በኦሮሞ ብሔረሰብ ዞኖች በተከሰተው ግጭት ከ80 ሺህ በላይ ሰዎች ተፈናቀሉ	በአማራ ክልል በሰሜን ሸዋ እና በኦሮሞ ብሔረሰብ ዞኖች ውስጥ የተከሰተውን ግጭት ተከትሎ ከ80 ሺህ በላይ ሰዎች መፈናቀላቸው የአካባቢው ባለስልጣናት ለቢቢሲ ገለፁ።	በሁለቱ አካባቢዎች ከሳምንት በፊት በተከሰተውና ለቀናት በቆየው ግጭት ከተፈናቀሉት ነዋሪዎች በተጨማሪ በርካታ ሰዎች መሞታቸው የተገለጸ ሲሆን በንብረትም ላይ ከፍተኛ ውድመት መድረሱን ነዋሪዎች ተናግረዋል። በአማራ ክልል የሰሜን ሸዋ ዞን አስተዳዳሪ አቶ ታደሰ ገብረ ጻዲቅ በተከሰተው ችግር ምክንያት በዞኑ ከቤት ንብረታቸው የተፈናቀሉ ሰዎች ቁጥር ከ41 ሺህ በላይ እንደሆኑ ለቢቢሲ ገልጸዋል። በግጭቱ ምን ያህል ሰዎች ሕይወታቸውን እንዳጡ የተጠየቁት ኃላፊው "የሞቱ ሰዎች ቁጥር ምን ያህል እንደሆነ የሚያጣራ ቡድን አዋቅረን መረጃ እየተሰበሰበ ነው" ብለዋል። እስካሁን ድረስ እጃቸው ላይ የደረሰው መረጃ 41 ሺህ 625 ነዋሪዎች መፈናቀላቸውን የሚያሳይ መሆኑን የገልጹት አቶ ታደሰ፤ ነገር ግን ወደ ዘመድ አዝማድ እና ሌላ አካባቢ የሸሹ ስለሚኖሩ ቁጥሩ ከዚህም በላይ ሊሆን ይችላል ሲሉ ይናገራሉ። በሌላ በኩል ደግሞ ግጭቱ የኦሮሞ ብሔረሰብ ዞን ውስጥ የምትገኘዋ ጅሌ ድሙጋ አስተዳዳሪ የሆኑት አቶ ጀማል ሐሰን በተፈጠረው ችግር ሳቢያ በወረዳቸው 40ሺህ ዜጎች ከቤት ንብረታቸው መፈናቀላቸውን ለቢቢሲ ተናግረዋል። "እስካሁን እጃችን በደረሰው መረጃ መሰረት 67 ሰዎች መሞታቸውን፣ 114 መቁሰላቸውን እና በወረዳው ስምንት ቀበሌዎች 815 ቤቶች መቃጠላቸውን ለማወቅ ችለናል" ሲሉ የደረሰውን ጉዳት በአሃዝ አስቀምጠዋል። ከዚህ ቀደም ጉዳት የደረሰባቸው ሰዎች ወደ ሆስፒታል ሲሄዱ ጥቃት ደርሶባቸው ስለነበር አብዛኞቹ ተጎጂዎች በቤታቸው ውስጥ መቅረታቸውን እና በቂ ሕክምና አለማግኘታቸውንም ጨምረው አስረድተዋል። በጅሌ ድሙጋ ተፈናቅለው የሚገኙ ሰዎች ስላሉበት ሁኔታ የተጠየቁት አቶ ጀማል፣ እስካሁን ድረስ ምንም ዓይነት የተደረገላቸው ድጋፍ እንደሌለ እና የተፈናቀለው ገበሬ እርስ በእርስ እየተረዳዳ እንደሚገኝ ተናግረዋል። አክለውም የክልልም ሆነ የፌደራል አካላት ስለ አሉበት ሁኔታ ለመጠየቅ አለመምጣታቸውን ገልፀዋል። በግጭቱ የተፈናቀሉት ሰዎች ትምህርት ቤቶች መስጂዶች እና በተለያዩ ቦታዎች ተበተትነው እንደሚገኙ አቶ ጀማል ይናገራሉ። የሰሜን ሸዋ ዞን አስተዳዳሪውአቶ ታደሰ በበኩላቸው የተፈናቀሉ ሰዎች ደብረብርሃን፣ አጣዬ፣ ኤፍራታ፣ ሸዋ ሮቢት ገንደ ውሃ፣ መሀል ሜዳ እና የተለያዩ ቦታዎች እንደሚገኙ ተናግረዋል። አቶ ታደሰ አክለውም ግጭቱ ከተከሰተ በኋላ መፍትሔ አፈላላጊ ኮሚቴ በማዋቀር የተፈናቀሉ ሰዎች እርዳታ እንዲያገኙ እየሰራን ነው ይላሉ። "ሸዋ ሮበት አጣዬ እና ኤፍራታ ከተሞች ውስጥ የምግብ ቁሳቁስ ከማቅረብ ጀምሮ ለተጎዱ ሰዎች እርዳታ የማድረግ እንዲሁም ፀጥታውን የማስከበር ሥራዎችን እየሰራን ነው" ብለዋል። አቶ ታደሰ አክለውም የፀጥታ ሁኔታውነ በማስመልከት በአጣዬ፣ በማጀቴ፣ እና በድሙጋ አልፎ አልፎ የተኩስ ድምጽ እንደሚሰማ እና ይህም ሕብረተሰቡን ስጋት ውስጥ መክተቱን ይናገራሉ። አቶ ጀማልም የአቶ ታደሰን ሃሳብ አረጋግጠው የመከላከያ ሠራዊት ተኩስ ወደ ሚሰማባቸው አካባቢዎች በመንቀሳቀስ ቁጥጥር እንደሚያደርግ ተናግረዋል። ሕብረተሰቡ ዘላቂ የሆነ መፍትሄ ይፈልጋል የሚሉት አቶ ታደሰ ለዚህም ውይይትና መስማማት እንደሚያስልግ ተናግረዋል። የክልሉ መንግሥት አንድ ቡድን መላኩን ዞኑም ኮሚቴ ማዋቀሩን በመግለጽ እነዚህ ቡድኖች ግጭቱ ከተከሰተባቸው ሁለቱ ዞኖች ጋር በመሆን ችግሩን ይፈታሉ ብለው እንደሚያምኑ ተናግረዋል። በግጭቱ ምክንያት ተቋርጦ የነበረው ትራንስፖርት ወደ ሥራ ተመልሷል።
news-45545755	https://www.bbc.com/amharic/news-45545755	"ለውጡ የኢትዮጵያ ሕዝብ ትግል ውጤት ነው" ዳዉድ ኢብሳ	በአሁን ወቅት እየታየ ያለው ለውጥ በሕዝብ ትግልና መስዋዕትነት የተገኘ ነው ሲሉ የኦነግ ሊቀ መንበር አቶ ዳዉድ ኢብሳ ቅዳሜ ዕለት አዲስ አበባ በቦሌ ዓለም አቀፍ አውሮፕላን ማረፊያ በገቡበት ወቅት በሰጡት መግለጫ ተናገሩ።	አቶ ዳዉድ እንዳሉት ግንባራቸው ከ26 ዓመታት በኋላ ወደ ኢትዮጵያ የተመለሰው መንግሥት ባደረገው ጥሪ በሰላማዊው የፖለቲካ መድረክ ላይ ለመሳተፍና በሃገሪቱ ዴሞክራሲያዊ ሥርዓት እንዲጠናከር በጋራ ለመስራት እንደሆነ ተናግረዋል። • ሞትና መፈናቀል በአዲስ አበባ ዙሪያ • የሕዝብ ፍላጎት ካለ ባንዲራን መቀየር ይቻላል፡ ጠ/ሚ ዐብይ በቀጣይ ሰላማዊ የፖለቲካ እንቅስቃሴ ለማድርግ ከመንግሥት፣ ከአባሎቻቸው፣ ከደጋፊዎችና ከተቃዋሚ ድርጅቶች ጋር ውይይት እንደሚያደርጉ ገልፀዋል። በረጅም ጊዜም በመላው ሃገሪቱ ዴሞክራሲያዊ ሥርዓት እንዲሰፍንና ሕዝቡም በሁሉም ደረጃ በምርጫ መሪዎቹን ለመምረጥ የሚያስችል ሥርዓት በመገንባት እንደሚሳተፉ ተናግረዋል። በሃገሪቱ የሕግ የበላይነት እንዲሰፍን በመስራት በኩልም ኦነግ አስፈላጊውን ሁሉ እንደሚያደርግ አቶ ዳዉድ ገልፀዋል። የኦነግ መሪዎች አዲስ አበባ መግባት በአቶ ዳዉድ ኢብሳ የሚመራ የኦሮሞ ነፃነት ግንባር (ኦነግ) አመራር አባላት መስከረም 05/2011 አዲስ አበባ ገብተዋል። ለበርካታ ዓመታት ከሃገር ውጪ የቆየው ኦነግ የትጥቅ ትግልን ለማቆም መወሰኑን ተከትሎ ነው የድርጅቱ መሪዎች ወደ ሃገር ቤት የተመለሱት። መንግሥት የትጥቅ ትግል ለሚያደርጉትና በስደት በውጪ ሃገር ለነበሩት የፖለቲካ ቡድኖች ወደ ሃገራቸው እንዲገቡ ጥሪ ማቅረቡን ተከትሎ ነው የኦነግ አመራር ወደ ኢትዮጵያ የተመለሰው። ኦነግ ወደ ሃገር ከመመለሱ በፊት ከመንግሥት ጋር የተናጠል ውይይት ለማድረግ ጠይቆ ከከፍተኛ ባለስልጣናት ጋር ኤርትራ ውስጥ ንግግር መደረጉ ይታወሳል። አዲስ አበባ ከገቡት የኦነግ ከፍተኛ አመራሮች በተጨማሪ ከአንድ ሺህ የሚበልጡ የቡድኑ ወታደሮች ከኤርትራ በትግራይ በኩል ወደ ኢትዮጵያ ገብተዋል። ለኦነግ አመራርና አባላት አቀባበል ለማድረግ ቁጥሩ ከፍተኛ የሆነ ሕዝብ በመስቀል አደባባይ ተገኝቶ ነበር።
news-51556110	https://www.bbc.com/amharic/news-51556110	በቦይንግ 737 ማክስ አውሮፕላኖች ውስጥ ስብርባሪ ተገኘ	የቦይንግ 737 ማክስ ጀትላይነር አውሮፕላኖች የነዳጅ ቱቦ ውስጥ አላስፈላጊ ስብርባሪ መገኘቱ ተገለጸ። ግኝቱ የአውሮፕላኖቹ አስተማማኝነት ላይ ጥያቄ አስነስቷል።	የቦይንግ 737 ዋና ኃላፊ "ፍጹም ተቀባይነት የሌለው ነው" ሲሉ ለሠራተኞቻቸው የተናገሩ ሲሆን፤ የቦይንግ ቃል አቀባይ በበኩላቸው የተረፈ ምርቱ መገኘት አውሮፕላኑን ከበረራ አያዘገየውም ብለዋል። 737 ማክስ በያዝነው ዓመት አጋማሽ ላይ ወደ ሥራ ይመለሳል መባሉ ይታወሳል። የተረፈ ምርቱ መገኘት ይፋ ከመደረጉ በፊት የቦይንግ 737 ማክስ አውሮፕላኖች በረራ እንዲያቋርጡ መወሰኑ ይታወሳል። ይህም በኢትዮጵያና በኢንዶኔዥያ አውሮፕላኖቹ ተከስክሰው የብዙዎች ሕይወት መጥፋቱን ተከትሎ የተላለፈ ውሳኔ ነበር። • ቦይንግ "ከእንግዲህ የሚታመን ድርጅት አይደለም" • ተሰንጥቋል የተባለው ቦይንግ 737 አውሮፕላን ከበረራ ታገደ ለአየር መንገዶች ያልተላለፉ ብዙ 737 ማክስ አውሮፕላኖች ክንፍ ላይ በሚገኙ የነዳጅ ቱቦዎች ውስጥ አላስፈላጊ ተረፈ ምርቶች ተትተው መገኘታቸውን ድርጅቱ አሳውቋል። የቦይንግ ቃል አቀባይ ለቢቢሲ እንደተናገሩት፤ ተረፈ ምርቶች (በእንግሊዘኛ Foreign Object Debris (FOD) የሚባሉት) የተገኙት መጋዘን ውስጥ የሚገኙ 737 ማክስ አውሮፕላኖች ላይ የጥገና ፍተሻ ሲደረግ ነበር። "ተረፈ ምርቱ መገኘቱን ተከትሎ ምርመራ አድርገናል፤ ማስተካከያም አድርገናል" ብለዋል ቃል አቀባዩ። ፌደራል አቪየሽን አድሚንስትሬሽን (ኤፍኤኤ)፤ ቦይንግ ስለ ተረፈ ምርቶቹ ጥልቅ ምርመራ እያደረገ መሆኑን እንደሚያውቅ ለቢቢሲ ተናግሯል። ተረፈ ምርቶች ስንል አውሮፕላኑ በሚገጣጠምበት ወቅት ሠራተኞች የረሷቸው የብረት ቁርጥራጮች ወይም ሌላ አላስፈላጊ ቁሶችን የሚያካትት ሲሆን፤ በአንድ ወቅት በከፍተኛ ሁኔታ ይሸጥ የነበረው 737 ማክስ ባለፉት ጊዜያት የገጠሙት እክሎች ላይ የሚደመር መሰናክል ነው። • ቦይንግ ትርፋማነቴ ቀንሷል አለ • የቦይንግ 737 ማክስ የወደፊት ዕጣ ፈንታ ምን ይሆን? 737 ማክስ ባለፉት ሁለት ዓመታት
news-56156449	https://www.bbc.com/amharic/news-56156449	በደቡብ ሱዳን 15 የኢትዮጵያ ሰላም አስከባሪ አባላት ወደ አገራቸው አንመለስም ማለታቸው ተሰማ	አስራ አምስት የኢትዮጵያ ሰላም አስከባሪ ወታደሮች ከደቡብ ሱዳን ወደ ኢትዮጵያ መመለስ አንፈልግም ማለታቸውን የፈረንሳይ ዜና ወኪል ዘገበ።	እንደ ዘገባው ከሆነ ደቡብ ሱዳን ውስጥ በሰላም ማስከበር ላይ ተሰማርተው የነበሩ 169 ወታደሮች በሌሎች ለመተካት በትናትናው ዕለት ወደ አዲስ አበባ ይመለሱ ነበር። ወደ ኢትዮጵያ መመለስ እንደማይፈልጉ ያሳወቁት 15 የሰላም አስከባሪው ኃይል አባላት በአጠቃላይ የትግራይ ተወላጅ መሆናቸውም ተገልጿል። ጉዳዩን በተመለከተ የኢትዮጵያ መከላከያ ሠራዊት የፌስቡክ ገጽ የሠራዊቱ የኢንዶክትርኔሽን ዋና ዳይሬክተር ሜጀር ጀኔራል መሐመድ ተሰማን በመጥቀስ የወጣው ዜና ወደ አገር አንመለስም ያሉት የ15ኛ ሞተራይዝድ ሰላም አስከባሪ ሻለቃ አባላት መሆናቸውን አመልክቷል። ሜጀር ጀነራል ተሰማ እንዳሉት ሻለቃው በደቡብ ሱዳን የነበረውን ቆይታ አጠናቆ ለተተኪው ኃይል ኃላፊነቱን በማስረከብ በመመለስ ላይ እንዳለ አስራ አምስት የሠራዊቱ አባላት ወደ አገር ቤት አንመለስም ብለዋል። "የጁንታው ተላላኪዎች ወደ አገራችን አንሄድም በማለት ጁባ አየር ማረፊያ ላይ በመንከባለልና በመጮህ ሁከት ለመፍጠር ሞክረዋል" ሲሉ ሜጀር ጀኔራል መሐመድ ተናግረዋል። የመከላከያ ሠራዊቱ በዓለም አቀፍ የሠላም ማስከበር ግዳጅ አኩሪ ተግባር እየፈፀመ እንደሚገኝ በመግለጽ በግለሰቦቹ የተፈጸመው ድርጊት "የሠራዊቱን አባላት የማይወክል አሳፋሪ ተግባር" መሆኑን ሜጀር ጄነራል መሐመድ ተሰማ ገልጸዋል። የተባበሩት መንግሥታት ቃል አባይ የሆኑትን ስቴፋኔ ዱዣሪክን የጠቀሰው የፈረንሳዩ ዜና ወኪል በበኩሉ "ዝርዝር መረጃ ለማግኘት እየሞከርን ነው። ነገር ግን 15 አባላት ወደ ኢትዮጵያ ለመመለስ እንደማይፈልጉ በጁባ አየር ማረፊያ እያሉ አሳውቀዋል. . ." ማለታቸው ዘግቧል። ሱዳን ፖስት የተሰኘው ጋዜጣ በበኩሉ ወታደሮቹ ወደ ኢትዮጵያ መመለስ የማይፈልጉት በትግራይ ክልል መንግሥት እያካሄደ ካለው "የሕግ ማስከበር" ጋር በተያያዘ የሚደርስባቸውን ባለማወቃቸው ፍርሃት እንደገባቸው መግለጻቸውን ዘግቧል። በግል የሚታደረው ሱዳን ፖስትን ጨምሮ ተለያዩ መገናኛ ብዙሃን በትናንትናው ዕለት በጁባ አውሮፕላን ማረፊያ ወደ ኢትዮጵያ ከሚጓዘው ቡድን ጋር ለመሄድ ያልፈለጉ የሰላም አስከባሪ ኃይሉ አባላት ግጭት ውስጥ ገብተው እንደነበር ተዘግቧል። ወታደሮቹ በግድ ወደ አውሮፕላን እንዲገቡ ሊደረጉ ነበር የተባለ ሲሆን፣ ኢትዮጵያ ከደረሱ በኋላ ምን ሊደርስባቸው እንደሚችል ስለማያውቁ መስጋታቸውን ተናግረዋል ተብሏል። እነዚህ ወታደሮች በአሁኑ ሰዓት በደቡብ ሱዳን ብሔራዊ የደኅንነት አገልግሎት ጥበቃ ስር መሆናቸው ተገልጿል። ኢትዮጵያ የተባበሩት መንግሥታት ሰላም ለማስከበር በሚያደርገው ጥረት ውስጥ 8 ሺህ ያህል ሠራዊት በማዋጣት ከቀዳሚዎቹ አገራት መካከል አንዷናት። ይህ ደግሞ የተባበሩት መንግሥታት በዓለም ዙሪያ ካሉት ሰላም አስከባሪ ወታደሮች መካከል 8 በመቶ ያህሉ ነው። በፌደራል መንግሥትና በህወሓት ኃይሎች መካከል ጥቅምት 24/2013 ዓ.ም በሠሜን ዕዝ ላይ ጥቃት መፈጸሙን ተከትሎ በተቀሰቀሰው ወታደራዊ ግጭት የአገሪቱ ሠራዊት ክልሉን ያስተዳድሩ የነበሩትን የህወሓት አመራሮች ከስልጣን ማስወገዱ ይታወሳል። ከዚሁ ጋር በተያያዘ በርካታ የህወሓት አባል ናቸው የተባሉና በወንጀል የተጠረጠሩ የሠራዊቱ አባላት በቁጥጥር ስር የዋሉ ሲሆን የእስር ማዘዣ የወጣባቸውና የሚፈለጉ እንዳሉም ይታወቃል። በወታደራዊ ግጭቱ ምክንያት ህይወታቸውን ያጡ ሰዎች ትክክለኛ አሃዝ ባይታወቅም በሺዎች የሚቆጠሩ ሳይሞቱ እንዳልቀሩ ይገመታል። ከዚህ በተጨማሪም በቀውሱ ምክንያት ከ60 ሺህ በላይ ሰዎች ግጭቱን ሸሽተው ወደ ሱዳን ሲሰደዱ በሚሊዮን የሚቆጠሩ ደግሞ የዕለት እርዳታ ጠባቂ መሆናቸውን ግብረ ሰናይ ድርጅቶች ይናገራሉ። በትግራይ ክልል የተካሄደው ወታደራዊ ዘመቻ ማብቃቱ በመንግሥት ከተገለጸ በኋላ ሰብአዊ እርዳታ ሰጪዎች ወደ ክልሉ የተለያዩ አካባቢዎች በመንቀሳቀስ ድጋፍ እንዲያቀርቡ ከተባበሩት መንግሥታት ጋር ስምምነት መደረሱ ይታወሳል። ነገር ግን እርዳታ የሚሹ ሰዎች ቁጥር "እጅግ ከፍተኛ " መሆኑን የዓለም አቀፉ ቀይ መስቀል ኮሚቴ አሳሰቧል።
news-46457904	https://www.bbc.com/amharic/news-46457904	የኦሮሚያ ተቃውሞዎች ምን ይጠቁማሉ?	ላለፉት ጥቂት ቀናት ቡራዩ፣ ሰበታና ሱሉልታ ባሉ የአዲስ አበባ ዙሪያ የኦሮሚያ ከተሞች ህዝቡ ድምፁን ለማሰማት አደባባይ ወጥቷል። እንደ ወለጋና ነቀምት ያሉ የምዕራብ ኦሮሚያ ከተሞችም ተመሳሳይ ሰልፎችን ተስናግደዋል።	ምንም እንኳ እየተካሄዱ ያሉት ሰላማዊ ሰልፎች ናቸው ቢባልም የሰዎች ህይወት ጠፍቷል አካል ጉዳትም ደርሷል። ህዝቡን ገፍቶ አደባባይ ያወጣው ባለፈው ሳምንት በቤኒሻንጉልና ኦሮሚያ ክልል ድንበር አቅራቢያ ላይ የኦሮሚያ ፖሊሶች መገደል ነበር። ስለዚህም ግድያውን ማውገዝ የመጀመሪያው የሰልፉ አላማ ሲሆን የኦሮሞ ግድያና መፈናቀል ይቁም፤ የኦሮሞ ህዝብ ባለፉት ሶስትና አራት አመታት የታገለው የኦሮሞን ችግር ለመፍታት እንጂ ኦሮሞን ስልጣን ላይ ለማውጣት አይደለም የሚል ሃሳብም በሰልፎቹ ተንፀባርቋል። • ሶሪያውያን ስደተኞች በአዲስ አበባ ጎዳናዎች • ''የአንድ ቤተሰብ አባላት ግድያ'' በቤኒሻንጉል ክልሏ ያሶ ከተማ የኦሮሞ ፌደራሊስት ኮንግረስ ምክትል ሊቀመንበር አቶ ሙላቱ ገመቹ ህዝቡን አደባባይ ያወጣው መንግስት የቤት ስራውን አለመስራት ነው ይላሉ። መንግሥት የህዝብን ደህንነት ማስጠበቅ ባለመቻሉም ታጣቂዎች ሰላማዊ ሰዎችን ከመኖሪያ ቤታቸው እያፈናቀሉ እንደሆነ ይናገራሉ። እሳቸው እንደሚሉት መንግሥት የታጣቂዎችን ማንነት እያወቀ ምንም ባለማድረጉ፤ የዜጎቹን ሰላምና ደህንነት የማስጠበቅ ግዴታውን ባለመወጣቱ ህዝቡ እሮሮውን ለማሰማት አደባባይ ለመውጣት ተገዷል። መንግሥት ህዝቡን ማረጋጋት አለመቻሉ በአቅም ማነስ ነው ብለው አያምኑም። ይልቁንም ከመንግስት ቸልተኝነት ጀርባ ያለው ነገር ፖለቲካዊ ስሌት ሳይሆን እንደማይቀር ጥርጣሬ አላቸው። "የዜጎችን ደህንነት መጠበቅ ያቃተው መንግስት አለ ሊባል አይችልም" ይላሉ አቶ ሙላቱ። እሳቸው እንደሚሉት በአጠቃላይ የኦሮሚያ ህዝብም እያለ ያለው መንግስት ሊጠብቀኝ አልቻለም ነው። "ማንም ታጣቂና ጉልበተኛ ተነስቶ ሌላውን ከቤቱ ሲያፈናቅል፣ ንብረቱን ሲያቃጥልና ሲያወድም ይህን ማን እያደረገ እንደሆነ መንግሥት ያውቃል። መከላከል ይቻል የነበረ ቢሆንም መንግሥት ይህንንም እያደረገ አይደለም" ይላሉ። በተመሳሳይ 'አክቲቪስት' ለሚ ቤኛ የኦሮሚያ ተቃውሞ ሁለት ነገሮችን ማዕከል ያደረገ ነው ይላል። ሰላማዊ ሰልፎቹ በቤንሻንጉል ጉሙዝና በኦሮሚያ ክልሎች መካከል ባለፉት ጥቂት ወራት በግጭት በመቶ ሺ ለሚቆጠር ህዝብ በመፈናቀሉ፤ የ100 ሰዎች ህይወት በመቀጠፉና ከቀናት በፊትም የኦሮሚያ ፖሊሶች በመገደላቸው መንግሥት አፋጣኝ እርምጃ እንዲወስድ የሚጠይቁ እንደሆኑ ይናገራል። ስለዚህ የሰልፈኞቹ ዋናኛ ጥያቄው መፈናቀልና ግድያ ይቁም የሚል እንደሆነ ያስረዳል። የኦሮሚያው ተቃውሞ ለውጡና የለውጡ መሪዎች ላይም ስጋት ይጋርጣል የሚል አስተያየት ያላቸው ቢኖሩም ለሚ ግን በዚህ አይስማም። ነገሩ ለውጡን መቃወም፤ የለውጡ መሪዎችን አለመቀበልም እንዳልሆነ ያስረዳል። ለውጡ ባለፉት ሶስትና አራት አመታት የኦሮሞ ወጣት ወይም ቄሮ ብዙ መስዋዕትነት የከፈለበት ከመሆኑ አንፃር ኦሮሞ ዘብ ቆሞ ከምንም በላይ የሚጠብቀው እንደሆነ ለሚ ያስረግጣል። ሀገሪቷ የሽግግር ጊዜ ላይ በመሆኗ ለነገሮች ጊዜ ሊሰጥ ይገባል የሚሉ የመኖራቸውን ያህል እየታዩ ያሉ ችግሮች ለውጡን ችግር ውስጥ ሊከቱት ብሎም ሊቀለብሱ የሚችሉ እንደሆኑ ስጋት ያላቸውም ጥቂት አይደሉም። መንግሥት ችግሩን እየፈጠሩ ያሉት ኢህአዴግ ውስጥ ለውጡን የማይደግፉ አካላት ናቸው የሚል ምክንያት ቢያቀርብም ሊተኮርበት የሚገባው ነገር አገር እየመራን ያለ አቅምና ስልጣን ያለው መንግሥት የህዝቡን ሰላምና ደህንነት ማስጠበቅ ያቃተው መሆኑ እንደሆነ አቶ ሙላቱ ተናግረዋል። የኢህአዴግ መንግሥት በህዝቡ ዘንድ በተለይም በኦሮሚያ ተቀባይነት አለመኖሩ ጋር ተያይዞ ኦሮሞ ጠቅላይ ሚኒስትር መሆን የኦሮሚያን ጥያቄ የሚመልስ ነው ተብሎ መታየቱ ስህተት እንደሆነ ይናገራሉ። "የኦሮሞ ብሔር ያላቸው ግለሰቦች ጠቅላይ ሚኒስትርነትን ጨምሮ የተለያዩ የፌደራል ስርዓቱን ቦታ ቢይዙም የኦሮሞን ጥያቄ መመለስ ካልተቻለ ትርጉም የለውም። ካሁን በፊት ኦሮሞ የሌለበት ስልጣን በኢትዮጵያ የመንግሥት ታሪክ ውስጥ የለም" በማለት የኦሮሞ ህዝብ ጥያቄው ስልጣን እንዳልሆነ ይናገራሉ። የኦሮሞ ህዝብ በአሁኑ ሰዓት እየጠየቃቸው ያሉት ጥያቄዎች ግድያና መፈናቀል ይቁም፤ መረጋጋት ይምጣ የሚል እንደሆነ የሚናገሩት አቶ ሙላቱ ይህ ሲሆን ብቻ ነው ከዚህ በፊት በኦሮሞ ህዝብ ላይ የደረሰው ግፍና በደል መሻር የሚችለውም ይላሉ። ከዚህ በፊት የኦሮሞ ህዝብ ያነሳቸው የፖለቲከኞች መፈታትና የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁን በማንሳት ከፊል ጥያቄዎች ቢመለሱም አሁንም በአካባቢው ያለው ወታደር ወደ ጦር ሰፈራቸው እንዲመለሱና ህዝብን የገደሉ ሰዎች ወደ ፍርድ የሚቀርቡበት ስርዓት እንዲኖር ዋነኛ ጥያቄያቸው እንደሆነ ይናገራሉ። እንደ መፍትሔ የሚያቀርቡትም መንግሥት ብቻውን ሳይሆን የተቃዋሚ ፖርቲዎችን ባሳተፈ መልኩ ህዝቡ የሚቃወማቸውን አመራሮች በማንሳት መረጋጋትን መፍጠር እንደሚቻል ነው። የኢህአዴግ መንግሥት ብቻውን ማረጋጋት እንደማይችል አጥብቀው እንደሚያምኑ የሚናገሩት አቶ ሙላቱ ለመንግሥት አስተያየታቸውን ቢለግሱም ጥያቄያቸው ጆሮ ዳባ ልበስ እንደተባለም ይናገራሉ። ለህዝባዊ ጥያቄዎች አፈሙዝን እንደምርጫ መጠቀም ሊያቆም ይገባል የሚሉት አቶ ሙላቱ ዲሞክራሲያዊ የሆኑ ተቋማትን በመገንባት፣ አፋኝ የሚባሉ ህጎችን በማስተካከልና የኦሮሞ ማህበረሰብ የሚያምንባቸውን የገዳ አመራሮችን ማሳተፍ ይገባል ይላሉ። ለሚ በበኩሉ ለዓመታት የተከማቸ ችግር ከመሆኑ አንፃር በአንድ ጊዜ ይፈታል ብሎ የማያስብ ቢሆን ጊዜ የማይሰጡ ችግሮችን መፈናቀልና ግድያ መንግሥት በአፋጣኝ መፍትሔ ሊሰጥ እንደሚገባ ይጠቁማል። ከዚህም በተጨማሪ በድንበር አካባቢ የፀጥታ ኃይልን ማሰማራትና ኃላፊነት ሊወስዱ የሚገባቸውን አካላት ወደ ፍትህ ማቅረብ እንደሆነ ይናገራል። የመንግስት ህግና ስርዓትን በአፋጣኝ ማስከበር ለችግሩ መፍትሄ እንደሆነ አቶ ሙላቱና ለሚ ይገልፃሉ።
news-56485878	https://www.bbc.com/amharic/news-56485878	የፈጠራ ችሎታ እንዴት ይጎለብታል?	የሰው ልጅ ለፈጠራ ሥራ የሚነሳሳው በምን አይነት ሁኔታ ውስጥ ሲሆን ነው ብለው ያስባሉ? ምናልባት ነጻነት ሲሰማው?	ነጻነት ፈጠራን ያጎለብታል ብለው የሚያምኑ ብዙ ናቸው። ጥናቶች እንደሚያሳዩት ግን አንዳች አይነት ገደብ ሲቀመጥልን ለፈጠራ እንነሳሳለን። ፕ/ር ካትሪናል ትሮምፕ በኦፕን ዩኒቨርስቲ የሥነ ልቦና ባለሙያ ናቸው። ሰዎች ያሻቸውን የማሰብ፣ የመከወን ነጻነት ሲሰጣቸው የፈጠራ ችሎታቸው ይገደባል ይላሉ። ምሳሌዎች እንመልከት። ኒውተን የካልኩለስ ንድፈ ሐሳብን ያገኘው ውሸባ (ኳረንታይን) ውስጥ ሳለ ነበር። ዶ/ር ሱውስ የልጆች መጽሐፍ በ50 የተለያዩ ቃላት ለመጻፍ ተወራርዶ ተሳክቶለታል። ምሳሌዎቹ አንዳች ጫና ወይም አስገዳጅ ሁኔታ ውስጥ መግባት የፈጠራ ክህሎትን ያሳድጋል ወደሚለው ድምዳሜ ይወስዱናል። የፈጠራ ችሎታ ላይ ምርምር የሚሠሩት ባርኖርስ ሱዛን ግሪንፊልድ፤ ሰዎች አስገዳጅ ሁኔታ ውስጥ ሲገቡ የፈጠራ ችሎታቸው ሊያድግ እንደሚችል ይገልጻሉ። በእርግጥ አስገዳጅ ሁኔታዎች ለፈጠራ አዳጋች የሚሆኑበትም ጊዜ አለ። አስገዳጅ ሁኔታዎች ሳይኖሩ ሲቀሩ ስልቹ እንሆናለን። በተቃራኒው ደግሞ ጫና ሲበዛብን ጭንቀት ይገጥመናል። ስለዚህም በሁለቱ ጽንፎች መካከል ያለውን አማራጭ መከተልን ባርኖርስ ይመክራሉ። ፈጠራ ምንድን ነው? ፈጠራ የእለት ከእለት ሕይወትን በተለየ መንገድ የሚገልጽና ለሰዎች ሌላ እይታ የሚፈጥር እንደሆነ ባርኖርስ ይናገራሉ። የሥነ ልቦና መምህሩ ዶ/ር ቮልከር ፓተንት ደግሞ ፈጠራ የሚባለው "ከዚህ ቀደም ያልታየ ነገር ሲሠራ ነው" ይላሉ። ፈጠራን የታቀደ እና የድንገቴ በሚል ለሁለት የሚከፍሉ አሉ። አርቲስት ኩዊላ ኮንስታንስ ፈጠራን ከሚገድቡ መካከል ፓለቲካዊ እና ምጣኔ ሀብታዊ ሁኔታን ትጠቅሳለች። ከሠርቶ አደር ጥቁር ቤተሰብ የተገኘች አርቲስት፤ መካከለኛ ገቢ ባላቸው ነጭ ወንዶች ቁጥጥር ሥር የሆነ የጥበብ ዓለምን ሰብሮ መግባት ሊፈትናት ይችላል። አርቲስቷ እንደ ምሳሌ የምትጠቅሰው ፌዝ ሪንጎልድ የተባችውን አርቲስት ተሞክሮ ነው። አርቲስቷ በጣም ትልቅ ሸራ ወጥራ መሥራት ብትፈልግም ቤቷ ጠባብ ስለነበረ አልቻለችም። ይህ መሰናክል ግን ግቧን ከማሳካት አላገዳትም። አርቲስቷ እንደ አማራጭ የወሰደችው በጨርቅ ላይ እየሳሉ ወደተለያዩ ጋለሪዎች መውሰድን ነበር። ሠዓሊዋ ችግር ፈጠራን እንደሚያነሳሳት፣ ብልሀት እንደሚያስተምርም ማሳያ ናት። የፈጠራ ችሎታን ማሳደግ ጸሐፊ ነዎት እንበል። ግጥም መጻፍ እምቢ ቢልዎ ልብ ወለድ በመሞከር ራስዎን ለፈጠራ ማነሳሳት እንደሚችሉ ባለሙያዎች ይመክራሉ። ሙዚቀኛ ከሆኑ ደግሞ ከሚያዘወትሩት የሙዚቃ መሣሪያ ውጪ ያሉ መሣሪያዎችን መሞከር ይችላሉ። በቀን ውስጥ የተወሰነ ሰዓት የፈጠራ ችሎታን ለማዳበር መመደብ አንድ አማራጭ ነው። በመደቡት ሰዓት ሌላ ነገር ማድረግ አቁመው ለፈጠራ ጊዜ መስጠት ይጠበቅብዎታል። ለፈጠራ ሥራዎ የጊዜ ገደብ መስጠትም አንዱ መንገድ ነው። የተለያዩ ሐሳቦችን ለመተግበር መሞከርም ይመከራል። ሠዓሊ ከሆኑ በተለያዩ ቀለማት የተለያየ ስልት መሞከርን የምትመክረው አርቲስቷ ኩዊላ ናት። "የተለያየ ሐሳብ እያፈለቁ ሙከራ ማድረግ የፈጠራ ችሎታን ያሳድጋል። የአስተሳሰብ አድማስንም ያሰፋል" ትላለች።
news-48885486	https://www.bbc.com/amharic/news-48885486	የኢትዮ ቴሌኮም 49 በመቶ ድርሻ ለሽያጭ ይቀርባል ተባለ	ኢትዮ ቴሌኮም ከጠቅላላ የድርጅቱ አክሲዮን ድርሻ እስከ 49 በመቶውን ለሽያጭ በማቅረብ አብላጫ ድርሻውንና የቦርዱን አስተዳደር ይዞ እንዲቀጥል ተወሰነ።	ዛሬ ሰኔ 28 ቀን 2011 ዓ. ም የገንዘብ ሚኒስቴር በሰጠው መግለጫ፤ ኢትዮ ቴሌኮምን በከፊል ወደ ግል የማዘዋወሩን ሂደት ለማስፈጸም ነጻና ገለልተኛ የኮሙኒኬሽን ተቆጣጣሪ ባለሥልጣን እንዲቋቋም የሚፈቅድ አዋጅ መውጣቱም ተገልጿል። ባለሥልጣኑ ሁለት ተጨማሪ የቴሌኮሙኒኬሽን ድርጅቶችን በግልጽ ጨረታ አወዳድሮ ወደ ገበያ እንዲገቡ እንደሚያደርግና ሂደቱ በ2012 ዓ. ም ሦስተኛ ሩብ ዓመት እንደሚጠናቀቅም ተገልጿል። • ‹‹እነ ቴሌን ለግል ባለሀብት?›› ታሪካዊ ስህተት ወይንስ መልካም አጋጣሚ ? አሁን መንግሥት የቅድመ ፕራይቬታይዜሽን (በመንግሥት ይዞታ ሥር ያሉ ተቋሞችን ወደ ግል የማዘዋወር) ሥራ በማከናወን ላይ ይገኛል ተብሏል። ኢትዮ ቴሌኮም የመሰረተ ልማት መስመር ዝርጋታና የአገልግሎት አቅርቦት በተባሉ ሁለት ዘርፎች ይደራጃልም ተብሏል። የመስመር ዝርጋታው ዘርፍ ዓለም አቀፍ መገናኛዎችን፣ አገር አቀፍ ፋይበር ኦፕቲክ፣ ለኔትወርክ ጠቃሚ የሆኑ እንደ የሞባይል ኔትወርክ ማማ (ሴሉላር ታወርስ) ያሉትን ሥራዎች የመገንባት ድርሻ ሲኖረው፤ የአገልግሎት ዘርፉ የሞባይል፣ የኢንተርኔት እና የመደበኛ ስልክ የችርቻሮ ሽያጭ ኃላፊነትን ተረክቦ እንደሚሠራ ተመልክቷል። • አየር መንገድንና ቴሌን ለሽያጭ ለማቅረብ ትክክለኛው ጊዜ አሁን ነው? ዓለም አቀፍ የቴሌኮም ድርጅቶች ወደ ኢትዮጵያ ገበያ ሲገቡ፤ የውጪ ቀጥታ ኢንቨስትመንትን ከመሳብ ባሻገር፤ የአገልግሎት ክፍያ እንደሚቀንስ እንዲሁም የአገልግሎት ጥራትና ፍጥነት እንደሚጨምርም ተገልጿል። የስኳር ኮርፖሬሽንን በከፊል ወይም ሙሉ በሙሉ ወደ ግል የማዘዋወር ሂደትን በተመለከተ የገንዘብ ሚንስቴር የድርጅቶቹን ንብረቶች ዋጋ፣ የፋብሪካውን አቅም እንዲሆም እያንዳንዱ ፋብሪካ በተቋቋመበት አካባቢ ሊከሰቱ የሚችሉ ጉዳቶችን አስመልክቶ ጥናት እየተካሄደ እንደሚገኝ በመግለጫው ተመልክቷል። • ኢትዮ ቴሌኮም... ወዴት? ወዴት? የስኳር ፋብሪካዎች አዋጅ እየተረቀቀ ሲሆን፤ ስኳር የማምረት፣ የመሸጥ፣ ወደ አገር ውስጥ የሚገቡና ወደ ውጪ የሚላኩ የስኳር ምርቶችን ለመቆጣጠርም ይረዳል ተብሏል። ከስኳር ፋብሪካዎች አምስቱ ወይም ስድስቱን ወደ ግል የማዘዋወር ሥራ ከስድስት ወር እስከ አንድ ዓመት እንደሚወስም ተገልጿል።
news-54759323	https://www.bbc.com/amharic/news-54759323	ከሰማይ የተሠሩ አካባቢን የማይጎዱት አልማዞች	ከሰማይ ስለተሠሩ አልማዞች ሰምተው ያውቃሉ? ደህና፣ ካልሰሙ እንንገርዎት!	ዴል ቪንቼ ይባላሉ። የአካባቢ ጥበቃ ባለሙያ ናቸው። የአካባቢ ጥበቃ ባለሙያው ዴል ቪንቼ -የአረንጓዴ ኢነርጂ ኩባንያው ኢኮትሪሲቲ መስራች ናቸው። ዴል ቪንቼ የፎረስት ግሪን ሮቨርስ እግር ኳስ ክለብ ሊቀመንበርም ናቸው። እኚህ ግለሰብ ናቸው እንግዲህ ካርቦንን ከአየር በመሳብ ለአካባቢ የማይጎዱ ተስማሚ የሆኑ አልማዞችን ያዘጋጁት፡፡ የሰማይ አልማዝ (Sky Diamonds) ተብለው የሚጠሩ ሲሆን የተሰሩትም በእንግሊዟ ከተማ ስትራውድ ነው። ሂደቱ የነፋስ እና የፀሐይ ኃይልን በመጠቀም ከከባቢ አየር ካርቦንን የሚያወጣ የሰማይ ማዕድን ማውጫ ተቋምን ይጠቀማል፡፡ የተሰበሰበ የዝናብ ውሃ እንደገና መጠቀምንም ያካትታል፡፡ ሂደቱ በተፈጥሮ ላይ ጉዳት የሚያደርሰውን ባህላዊ የአልማዝ ማዕድን ማውጣትን የሚገዳደር መንገድ ነው ብሏል ኩባንያው፡፡ ቡድኑ ከመሬት የሚገኘውን ዓይነት አልማዝ በአካልም በኬሚካልም የሚመስል ስኬታማ ዘዴ ለማግኘት ከአምስት ዓመታት በላይ ፈጅቶበታል። የአለም ዓቀፉ ማዕድናት፣ ጂሞሎጂ ተቋም የተመሰከረለትን አልማዝ ለመሥራት ሁለት ሳምንታት ይጠይቃል። "ሁሉም ግብዓት ከሰማይ የሚገኝ ሲሆን አነስተኛ ወይም ዜሮ ካርቦን ሳይሆን ኔጋቲቭ ካርቦን ነው። ምክንያቱም የከባቢ አየር ካርቦንን ወደ አልማዝ እንቀይራለን" ያሉት ዴል ቪንቼ ናቸው። "ከአሁን በኋላ ግዙፍ ጉድጓዶች በምድር ላይ መቆፈር አያስፈልገንም። አንዳንዶቹ ጉድጓዶች ከጠፈር ጭምር ይታያሉ። አልማዝ ለማግኘት መቆፈር አያስፈልገንም፣ ከሰማይ ብቻ እንሠራቸዋለን" ሲሉ አክለው ገልጸዋል። "ይህንን እንደ 21ኛው ክፍለዘመን ቴክኖሎጂ እናየዋለን። የአየር ንብረት እና ሌሎች ዘላቂ ቀውሶችን ለመዋጋት ትክክለኛ አካሄድ ሲሆን እንደለመድነው እና ለመኖር እንደምንፈልገው እንድንኖር የሚያስችለን ነው" ብለዋል፡፡
news-44853152	https://www.bbc.com/amharic/news-44853152	ከአዲስ አበባ ወደ አስመራ የሚወስዱ አውራ ጎዳናዎች ምን ያክል አስተማማኝ ናቸው?	የኢትዮጵያ መንገዶች ባለስልጣን ከኢትዮጵያ ወደ ኤርትራ የሚያደርሱ መንገዶችን ደህንነት ይፋ አድርጓል።	የአዲስ አበባ አስመራ መንገድ በከፊል እውን መንገዶቹ ምን ያህል አስተማማኝ ናቸው ለሚለው ጥያቄም የባለሥልጣኑ ሕዝብ ግንኙነት ዳይሬክተር አቶ ሳምሶን ወንድሙ አራት ዋና ዋና መስመሮች ለወደፊቱ ለሚደረጉ ጉዞዎች እንደተለዩ ለቢቢሲ ገልፀዋል። የኤርትራና የኢትዮጵያ መጪው ፈተና አንዳንዶቹ መንገዶች አሁን ባሉበት ሁኔታ አገልግሎት መስጠት እንደሚችሉ የተቀሩት ደግሞ ከጥገና እና የአቅም ፍተሻ በኋላ ለአግልግሎት ዝግጁ ይሆናሉ ብለዋል። ከአዲስ አበባ ተነስቶ በጎንደር ወደ ሁመራና በተከዜ ድልድይ አድርጎ ወደ ኤርትራ ግዛት የሚዘልቀው 991 ኪ.ሜ. እርዝማኔ ያለው የአስፓልት መንገድ በመልካም ሁኔታ ላይ እንደሚገኝ፤ ሆኖም የተከዜ ድልድይ ለሃያ ዓመታት ምንም ዓይነት ተሽከርካሪ ባለማስተናገዱ የደህንነት ምርመራ እንደሚደረግለት ዳይሬክተሩ ተናግረዋል። የኤርትራው ፕሬዝዳንት ኢሳያስ አፈወርቂ አዲስ አበባ ገቡ በተመሳሳይ ከአዲስ አበባ፣ ሞጆ ፣አዋሽ ፣አርባ ፣ዲችኤቶ በቡሬ አድርጎ አሰብ የሚያደርሰው 879 ኪ.ሜ. የአስፓልት መንገድ አብዛኛው ክፍል በአሁኑ ሰዓት አገልግሎት እየሰጠ መሆኑን ጠቁመው፤ ከደችኤቶ እስከ ቡሬ ጉዞ የሚደረገው በተለዋጭ መንገድ ላይ ስለሆነ በተወሰነ ደረጃ ለአሽከርካሪዎች ፈተና እንደሚሆን አልሸሸጉም። ከአዲስ አበባ ተነስቶ አዲግራት በዛላምበሳ ወደ አስመራ የሚዘልቀው 933 ኪ.ሜ. አስፓልት መንገድ ለአግልግሎት ዝግጁ መሆኑን ያረጋገጡት ዳይሬክተሩ፤ ቀሪው ከአዲስ አበባ ፣መቀሌ፣ አድዋ ፣ ራማ ወደ መረብ የሚደርሰው 1005 ኪ.ሜ. የአስፓልት እና ጠጠር መንገድ፤ በተለይ ከአድዋ እስከ መረብ ያለው መንገድ ግንባታ እየተካሄደለት መሆኑን አስታውቀዋል። "መኖር የምፈልገው ልጆቼን ለማየት ብቻ ነው" የመረብ ወንዝ ላይ ድልድይ በተመሳሳይ የአቅም ፍተሻ ሊደረግለት እንደሚገባም አክለዋል። መንገዶች በመጠቀም ተሽከርካሪዎች ተጓዦችን መጓጓዝ የሚጀምሩበትን ጊዜ የሚወስነው የመንገድ ትራንስፖርት ባለስልጣን እንደሆነ ዳይሬክተሩ ጠቁመዋል። የኢትዮጵያና ኤርትራን የአብሮነት እርምጃ ምን ይፈትነዋል?
45887116	https://www.bbc.com/amharic/45887116	ካናዳ ዕፀ ፋርስን ለመዝናኛነት ህጋዊ አደረገች	ከኡራጓይ በመቀጠል ካናዳ ዕፀ ፋርስን ለመዝናኛነት ህጋዊ በማድረግ ሁለተኛዋ ሀገር ሆናለች።	ምንም እንኳን የጤናና የአካባቢ ደህንነት ጥያቄዎች እንደተንጠለጠሉ ቢሆንም ሀገር አቀፉ የዕፀ ፋርስ ገበያ ክፍት ሆኗል። ህጋዊ ከመደረጉ በፊት ቅድመ ዝግጅቶች የተደረጉ ሲሆን በአዲሱ ህግ ዙሪያም ሆነ በአካባቢ ደህንነት ላይ ግንዛቤን ለመፍጠር ለ 15 ሚሊዮን ቤተሰቦች መልዕክት እንዲደርሳቸው ተደርጓል። ነገር ግን አሁንም ያልተመለሱ ጥያቄዎች ያሉ ሲሆን ከነዚህም ውስጥ ዕፀ ፋርስ ተጠቅሞ መንዳትና ፖሊስስ በምን መንገድ ነው የሚቆጣጣረው የሚሉት ይገኙበታል። •ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድን ለመግደል በመሞከር የተጠረጠሩ ግለሰቦች ላይ ቀጠሮ ተጠየቀ •የአዲስ አበባ ወጣቶች በሳምንቱ መጨረሻ እንደሚለቀቁ አዲስ አበባ ፖሊስ ኮሚሽን አስታወቀ •"የመሰረታዊ ፍጆታ እጥረት ካጋጠመን ዘጠነኛ ቀናችን ነው" የተለያዩ የካናዳ ግዛቶችም ዕፀ ፋርስ ይፈቀዳል በሚል ዝግጅትም ሲያደርጉ ቆይተዋል። ግዛቶቹና አስተዳደሮቹ ዕፀ ፋርስ የሚሸጡባቸውንም ቦታዎች የሚወስኑ ይሆናል። በምስራቃዊ ካናዳ በሚገኘው ግዛትም ከእኩለ ሌሊት ጀምሮ ዕፀ ፋርስን ለመሸጥ ሱቆቻቸውን ከፍተው ታይተዋል። ካናዳ ዕፀ ፋርስን ህጋዊ ለምን አደረገች የሚሉ ጥያቄዎች መነሳት የጀመሩ ሲሆን እንደ ዋነኛ ምክንያትም የተሰጠው ጠቅላይ ሚኒስትር ጀስቲን ትሩዶ የገቡትንም ቃል ተከትሎ ነው። ጠቅላይ ሚኒስትሩ ከግማሽ ክፍለ ዘመን በላይ የቆየው ዕፀ ፋርስን መጠቀም የሚከለክለው ህግ ተግባራዊ ያልተደረገ ሲሆን ምክንያቱም ካናዳ ከዓለም ከፍተኛ ተጠቃሚዎች አንዷ በመሆኗ ነው። ጨምረው እንደተናገሩትም ህጋዊ የሆነበትም ምክንያት ህፃናትና ወንጀለኞች ዕፀ ፋርስን የማይጠቀሙበት የህግ ማዕቀፍ ለመፍጠር ነው ብለዋል። ዕፀ ፋርስም ህጋዊ በመሆኑ ምክንያት ማዕከላዊ መንግሥቱ በአንድ አመት ብቻ 400 ሚሊዮን ዶላር ግብር የመሰብሰብ ዕቅድ አለው። የተለያዩ አውሮፖ ሃገሮችም ዕፀ ፋርስን ለመድሃኒነትነት ህጋዊ በማድረግም ላይ ናቸው።
news-50500390	https://www.bbc.com/amharic/news-50500390	ኢትዮጵያ አርባ በመቶ ዕፀዋቶቿን ልታጣ እንደምትችል ተነገረ	ኢትዮጵያን ጨምሮ በርካታ የአፍሪካ አገራት ከ40 በመቶ በላይ የዕፀዋት ሃብታቸውን ሊያጡ እንደሚችሉ አንድ ጥናት አመለከተ።	ከኢትዮጵያ በተጨማሪም በርካታ የምዕራብ አፍሪካ አገራት ታንዛኒያና ዴሞክራቲክ ኮንጎ ከአንድ ሦስተኛ በላይ ተፈጥሮ የለገሰቻቸውን የዕፀዋት ሃብታቸውን ያጣሉ ተብሏል። የመጥፋት አደጋ ከተጋረጠባቸው የዕፀዋት ዝርያዎች መካከል ዛፎች፣ ሃረጎች፣ የመድሃኒት ዕፀዋትና ሌሎችም የተፈጥሮ ሃብቶች ናቸው ተብሏል። ሳይንቲስቶች እንዳሉት ለእነዚህ ዕፅዋት መጥፋት አደጋን የደቀኑት በአገራቱ ውስጥ ያለው ከፍተኛ የደን ምንጣሮ፣ የህዝብ ቁጥር መጨመርና የአየር ሁኔታ ለውጥ ናቸው። • መፀደጃ ቤት ተጠቅሞ መታጠብ ወይስ መጥረግ? • ኢትዮጵያውያንን እየቀጠፈ ያለው የሞት ወጥመድ "የተፈጥሮ ብዘሃ ሕይወት ለሰው ልጆች ተገልጸው የማያልቁ ጥቅሞችን የሚያበረክቱ ሲሆን፤ የእነሱ መጥፋት ደግሞ የምድራችንን ቀጣይነት አደጋ ላይ ይጥለዋል" ሲሉ በፈረንሳይ ብሔራዊ የዘላቂ ልማት ተቋም ውስጥ አጥኚ የሆኑት ዶክተር ቶማ ኩቭረር ተናግረዋል። የብዝሃ ሕይወት ሃብቶች መጥፋት በተለይ በትሮፒካል የአየር ንብረት ክልል ውስጥ በሚገኙ የአፍሪካ አገራት ላይ ከባድ ችግርን ይጋርጣል። "በዚህ አካባቢ አስደናቂ የብዘሃ ሕይወት ሃብት ቢኖርም ነገር ግን የሚስተዋሉት ወሳኝ ማህበራዊና ፖለቲካዊ ችግሮች እንዲሁም በመጪዎቹ አስርት ዓመታት ከሚጠበቀው የሕዝብ ቁጥር መጨመር ጋር ተዳምሮ ጉዳቱን ያከፋዋል" ብለዋል። 'ሳይንስ አድቫንስስ' በተባለው የሳይንሳዊ ጥናት መጽሔት ላይ የወጣው የባለሙያዎቹ ምርምር ውጤት ለመጥፋት የተጋለጡ የተፈጥሮ ሃብቶችን ለማወቅ ተከልሶ የተዘጋጀን የጥናት ዘዴን መሰረት አድርጎ የተሰራ ነው። ከዕፅዋቱ በተጨማሪ በጥናቱ እስካሁን ድረስ ከ10 አጥቢ እንስሳት ዘጠኙ እንዲሁም ከአእዋፋት መካከል ደግሞ ሁለት ሦስተኞቹ ጥናት ተደርጎባቸዋል። ከዕፅዋት መካከልም ከስምንት በመቶ በታች የሚሆኑት፣ ውሃና ድንጋይ ላይ የሚበቅሉ የአልጌ ዝርያዎችን ሳይጨምር፣ የሚያብቡና ሌሎች ዕፅዋትን ጥናቱ ተመልክቷል። • ሥራ ቦታ ጋደም ማለት መፈቀድ አለበት? • ደግነት ለጤንነት ብቻ ሳይሆን ለረዥም እድሜ ይጠቅማል ተመራማሪዎቹ 20 ሺህ የሚሆኑ የመጥፋት አደጋ የተጋረጠባቸውን የዕፅዋት ዝርያዎች ላይ፣ ተመሳሳይ ግን በጣም የተፋጠነ ዘዴን ተጠቅመው ጥናታቸውን አካሂደውባቸዋል። በጥናታቸውም 33 በመቶ የሚሆኑት ዝርያዎች ከፍተኛ የመጥፋት አደጋ እንደተጋረጠባቸው ሲያመለክቱ በብዛት ከማይገኙ ሌሎች ዝርያዎች መካከል ደግሞ አንድ ሦስተኛው በቅርቡ የመጥፋት የስጋት ምድብ ውስጥ ሊገቡ እንደሚችሉም ተጠቁሟል። ለዚህ ሁሉ የዕፅዋት መጥፋት ስጋት እንደምክንያት በአብዛኛው የሚጠቀሱት የደን መመንጠር፣ በመሬት አጠቃቀም ላይ የታዩ ለውጦች፣ የሕዝብ ቁጥር መጨመርና የአየር ንብረት ለውጥ በቀዳሚነት በአጥኚዎቹ ተጠቅሰዋል።
news-48470257	https://www.bbc.com/amharic/news-48470257	የወባ ትንኝን 99 በመቶ የሚገድል ፈንገስ ተገኘ	በቅርቡ በተሰራ ትናት መሰረት የወባ አስተላላፊ ትንኞችን 99 በመቶ መግደል የሚችል ከሸረሪት መርዝ የሚሰራና ላብራቶሪ ውስጥ የሚያድግ የፈንገስ አይነት መገኘቱ ተገለጸ።	የቤተሙከራ ሥራዎቹ ቡርኪና ፋሶ ውስጥ የተከናወነ ሲሆን በ45 ቀናት ውስጥ ሁሉም በሚባል ደረጃ ትንኞቹ መሞታቸው ታውቋል። • ወባ አጥፊው ክትባት ሙከራ ላይ ሊውል ነው ተመራማሪዎቹ እንደሚሉት ዋና አላማቸው የትንኝ ዝርያዎችን ማጥፋት ሳይሆን በዓለማችን ትልቁ ገዳይ በሽታ የሆነውን የወባ በሽታ ማስቆም ነው። ከ400 ሺህ በላይ ሰዎች በየዓመቱ በወባ በሽታ ምክንያት ህይወታቸው የሚያልፍ ሲሆን 219 ሚሊዮን ሰዎች ደግሞ በበሽታው ይያዛሉ። ምርምሩን ቡርኪና ፋሶ ውስጥ ሲያከናውኑ የነበሩት የአሜሪካው ሜሪላንድ ዩኒቨርሲቲ ተመራማሪዎች ትንኞቹን የሚገድለውን ፈንገስ 'ሜታሪዚየም ፒንግሼንስ' የሚል ስያሜ ሰጥተውታል። ''ከዚህ በኋላ የሚቀረው ፈንገሱን ላብራቶሪ ውስጥ በደንብ ማሳደግና ይበልጥ ውጤታማ ማድረግ ነው'' ብለዋል በምርምር ቡድኑ ውስጥ የሚሳተፉት ፕሮፌሰር ሬይመንድ ሌገር። • የቢጫ ወባ ካርድ በቦሌ ለሚወጡ ሁሉ ግዴታ ሊሆን ነው? ከፈንገሱ ጋር ተቀላቅሎ ትንኞቹን ለመግደል የሚውለው የሸረሪት መርዝ አውስትራሊያ ከሚገኝ ሸረሪት የተገኘ ሲሆን ቡርኪና ፋሶ ውስጥ በምትገኝ 603 ስኩዌር ሜትር ላይ ባረፈች መንደር ውስጥ ነው ሙከራው የተደረገው። መንደሯ በትልቅ መረብ ከተሸፈነች በኋላ በምርምር የተገኘው ፈንገስ በአካባቢው እንዲረጭና መረቡ ላይ እንዲቀር ተደርጓል። ሙከራው የተሰራባቸውና መረቡ ላይ ያረፉት 15ሺህ ትንኞች ደግሞ 99 በመቶ ሞተዋል።
news-42686401	https://www.bbc.com/amharic/news-42686401	በቱኒዚያ የተቃውሞ ሰልፍ ቀጥሏል	የመንግሥት ድጎማ መቋረጥ የለበትም በሚል በተቀሰቀሰው ተቃውሞ ተጠናክሮ ሲቀጥል ፖሊስ አስለቃሽ ጭስ በመጠቀም ሰልፈኞችን በትኗል።	ተቃዋሚ ሰልፈኞች የ2018 በጀት በድጋሚ እንዲጤን እና መንግሥት ሙስናን እንዲዋጋ ጠይቀዋል ሮይተርስ የዓይን እማኞችን ጠቅሶ እንደዘገበው በ20ዎቹ መጀመሪያ ላይ የሚገኙ ወጣቶች የፖሊስ መኪኖችን በድንጋይ ሲደበድቡ እንዲሁም ጎማዎችን ሲያቃጥሉ ታይተዋል። ግጭቱ የተከሰተው ኤድታሜን በምትባል በዋና ከተማ ውስጥ በምትገኘ ድሆች በሚኖሩባት አካባቢ ነው። ትናንት ፕሬዝዳንት ቤጂ ሳይድ ለወጣቶች የሥራ እድልን ለመጨመር ቃል ገብተው ነበር። በቱኒዚያ የዛሬ ሰባት ዓመት ገደማ የአረብ ዓብዮት ተቀስቅሶ በነበረባት ወቅት የቀድሞውን ፕሬዝዳንት ቤን አሊን ከ23 ዓመታት የስልጣን ቆይታ በኋላ ከስልጣን አስወግዷል። በአሁኑ ወቅት በሳውዲ አረቢያ በስደት የሚኖሩት ቤን አሊ የህዝብን ንብረት ያለአግባብ በመጠቀም በሚል ክስ በሌሉበት የ32 ዓመት እስራት ተፈርዶባቸዋል። በፈረንጆቹ አዲስ ዓመት የመጀመሪያው ወር ላይ በቱኒዚያ የተቀውሞ ሰልፍ ማድረግ የተለመደ ሲሆን እኤአ 2011 በቱኒዚያ የተጀመረውን የዓረብ አብዮት ይታወሰበታል። ተቃዋሚዎች የ2018 በጀት በድጋሚ እንዲጤን እና መንግሥት ሙስናን እንዲዋጋ ጠይቀዋል። በሰሞኑ ተቃውሞ ከ800 በላይ ሰዎች የታሰሩ ሲሆን፣ የሀገር ውስጥ ጉዳይ ሚንስትሩ በዘረፋ እና አመጽ በመቀስቀስ ከስዋቸዋል። ሚንስትሩ ጨምረውም፤ 97 የጸጥታ አስከባሪ ኃይል አባላት ጉዳት ደርሶባቸዋል። በተቃዋሚዎች በኩል የደረሰው ጉዳት ግን አልተነገረም። ተቃውሞውን ተከትሎ መንግስተ የኑሮ ጫና የበረታባቸውን ዜጎች እንደሚደግፍ የአገሪቱ ባለስልጣናት ገልፀዋል። የቱኒዚያ ፕሬዚዳንትና ጠቅላይ ሚኒስትሩ የድሃ ዜጎች የመግዛት አቅም ከፍ በሚልበትና የዋጋ ቁጥጥር ማድረግ በሚቻልበት ሁኔታ ላይ መወያየታቸው ተጠቁሟል።
news-42316149	https://www.bbc.com/amharic/news-42316149	ለማነፍነፍ የሰነፈችው ጥሩ ውሻ	በአሜሪካው የስለላ ድርጅት ሲ አይ ኤ ፈንጂ ለማነፍነፍ ከተመለመሉት ውሾች አንዷ የነበረችው ሉሉ ቦምብ የማነፍነፍ ምንም አይነት ፍላጎት ስለሌላት ከስልጠናው እንድትወጣ ተደርጓል።	ሲ አይ ኤ ሉሉን ያባረራት በአንድ ጊዜ ሳይሆን ለሳምንት ያህል በስልጠናው እንድትቆይ ካደረገ በኋላ ነው። ቦምብም ሆነ ሌላ አይነት ፈንጂ የማነፍነፍ ፍላጎት የሌላት ሉሉ እድሉን አግኝታው የነበረ ቢሆንም ለመቆየት ግን አላለላትም። ስለዚህም እንደ አውሮፓውያኑ ከየሲ አይ ኤ የስልጠና ክፍል ልትሰናበት ግድ ሆኗል። የሲ አይ ኤ ባለስልጣናትም ሉሉ ለምን እንደተባረረች በተደጋጋሚ በትዊተር ገጻቸው ላይ ሲፅፉ ነበር። የዚህ አይነቱን ስልጠና የሚወስዱ ውሾች በ10 ሳምንታት 19 ሺህ የፈንጂ አካባቢዎችን ማነፍነፍ ይጠበቅባቸዋል። በመጨረሻም ፈተና ይሰጣቸዋል። ፈተናውን ማለፍ የቻሉት ደግሞ በፈንጂ አሰሳ ላይ እንዲሳተፉ ይደረጋል። ድንገተኛ አደጋዎች ሲኖሩም እንደ ፖሊስ ያሉ የመንግስት ተቋማትን እንዲያግዙ ይደረጋል። ወደ ሌሎች ሀገሮች እንዲሄዱና በፈንጂ አሰሳ ላይ እንዲሳተፉም የሚደረግበት አሰራር አለ። አዳዲሶቹ ምሩቅ አነፍናፊ ውሾች በሳምንት አስከ ስልሳ ሰዓት ይሰራሉ። ስራ ላይ ባልሆኑበት ጊዜ እንኳን ልክ ስራ ላይ እንዳሉ ሁሉ የነቁ መሆናቸውን የሲአይ ኤ መረጃ ያሳያል። አብዛኛውን ጊዜ በሲ አይ ኤ የሚመረጡት ውሾች እንደ ላብራዶርና ጀርመን ሸፐርድ ያሉ ናቸው። ከእነዚህ ውሾች በተለየ መልኩ የሲ አይ ኤ ቆይታ ለሉሉ ፈታኝ ነበር። የሚሰለጥኑት ውሾች ስራውን ሊወዱት ግድ መሆኑን ሲ አይ ኤ ይናገራል። ሉሉ ግን ምንም እንኳን በምግብና በጨዋታ ሊያታልሏት ቢሞክሩ እንኳን ስራውን ልትወደው አልቻለችም። የሉሉ ከሲ አይ ኤ ስልጠና መሰናበት ማህበራዊ ድረ ገፅ ላይአነጋጋሪ ሆኖ ነበር። አንዳንዶች "ፋታ ስጧት ትጫወትበት"ሲሉ ሌሎች ደግሞ ምናልባትም የሉሉ ፍላጎት "አርቲስት መሆን ዓለምን መዞር ሊሆን ስለሚችል ተዋት ህልሟን ታሳካበት"ሲሉ ተደምጠዋል።
53509806	https://www.bbc.com/amharic/53509806	የካናዳ ፍርድ ቤት አሜሪካ ለጥገኝነት 'የማትመች' አገር ናት ሲል በየነ	የካናዳ ፌዴራል ፍርድ ቤት፤ ካናዳ ከዩናይትድ ስቴትስ ጋር የነበራት የጥገኝነት ስምምነት ከዚህ በኋላ ዋጋ የለውም ሲል በይኗል።	ፍርድ ቤቱ ይህን ውሳኔ ያስተላለፈው አሜሪካ ስደተኞች ላይ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶች እየፈፀመች ስለሆነ ነው ብሏል። ሦስተኛ የጥገኝነት ሃገር [The Safe Third Country Agreement] የተሰኘው ስምምነት የተፈረመው በአውሮፓውያኑ 2014 ሲሆን ስደተኞች ጥገኝነት በጠየቁበት የመጀመሪያ አገር ደህንነታቸው እንዲጠበቅ ያዛል። ነገር ግን የፌዴራል ፍርድ ቤቱ ዳኛ አሜሪካና ካናዳ የገቡት ስምምነት ከዚህ በኋላ ኢ-ሕገ መንግሥታዊ ነው ብለውታል። አሜሪካ ስደተኞችን ልታስር ትችላለች ሲልም ምክንያታቸውን አስቀምጠዋል። ብያኔው ለካናዳውያን የስደተኞች መብት ተሟጋቾች ትልቅ ድል ነው ተብሏል። ከአሜሪካ ወደ ካናዳ ሊገቡ ሲሉ የተከለከሉ ስደተኞች ጠበቆች አሜሪካ ለስደተኞች 'ደህንነት አስጊ' አገር ናት ሲሉ ይሟገታሉ። ምንም እንኳ ውሳኔው ይተላለፍ እንጂ ተግራባራዊ የሚሆነው በሚቀጥሉት ስድስት ወራት ውስጥ የካናዳ ፓርላማ ከተወያየበትና የአሜሪካ ኮንግረስ ምላሽ ከሰጠበት በኋላ ነው ተብሏል። ነዲራ ጀማል ሙስጠፋ፤ አሜሪካ በስደት ለመቆየት ከተገደዱ ሰዎች መካከል ናት። አሜሪካ ውስጥ በእስር ያሳለፈችው ጊዜ በጣም የሚረብሽና አእምሯዊ ጫና ያሳደረባት እንደነበር ለፍርድ ቤቱ ተናግራለች። የአሜሪካና ካናዳ ድንበር ሁለት አገራት የሚጋሩት የዓለማችን ትልቁ ድንበር ነው። ድንበሩ 8 ሺህ 891 ኪሎ ሜትር ስፋት አለው። ዶናልድ ትራምፕ የአሜሪካንን የመሪነት ቦታ ከያዙ በኋላ 58 ሺህ ገደማ ስደተኞች ከአሜሪካ ወደ ካናዳ አቋርጠው ገብተዋል። የአሜሪካ ባለሥልጣናት በብይኑ ላይ እስካሁን ምንም ዓይነት አስተያየት አልሰጡም።
news-46062458	https://www.bbc.com/amharic/news-46062458	በሴቶች ጾታዊ ትንኮሳ የተበሳጩ የጉግል ሠራተኞች ቢሮ ለቀው ወጡ	የጉግል ሴት ሠራተኞች የሚያዙበት ሁኔታ ያበሳጫቸው በመላው ዓለም የሚገኙ የጉግል ሠራተኞች መሥሪያ ቤታቸውን ጥለው በመውጣት ያልታሰበ የተቃውሞ ድምጽ አሰሙ።	የጉግል ሠራተኞች ከጾታዊ ትንኮሳዎች ጋር በተያያዘ የሚቀርቡ ክሶች ትኩረት እንዲሰጣቸው ጠይቀዋል። የጾታ ትንኮሳ ክሶችን በሽምግልና ለመፍታት የሚደረገው ጥረት እንዲቆም የጠየቁ ሲሆን፤ ይህም ጉዳዩ ወደ ፍርድ ቤት እንዲያመራ ያስችላል ተብሏል። የጉግል ዋና ሥራ አስኪያጅ ሰንደር ፒቻይ ሠራተኞች መብታችሁን በመጠቀም እርምጃውን መውሰድ ትችላላችሁ በማለት ተናግረዋል። • የሴቶች መብት ታጋይዋ ወይዘሮ መዓዛ አሸናፊ ማን ናቸው? • የ29 ዓመቷ የህክምና ዶክተርና ኢንጅነር ዕልልታ ጉዞ ዋና ሥራ አስኪያጁ ''የሁላችሁም ቁጭት እና ቅሬታ ይገባኛል'' ብለዋል። ለሁሉም ሠራተኞች በላኩት የኤሌክትሮኒክ መልዕክት፤ ''እኔም ስሜታችሁን እጋራዋለሁ። በማኅበረሰባችን እና በኩባንያችን ለረዥም ጊዜ በቆየው ጉዳይ ላይ ለውጦችን ለማስመዝገብ እጥራለሁ'' በማለትም አክለዋል። የተቀውሞ ድምጻቸውን ካሰሙ የጉግል መሥሪያ ቤቶች መካከል የዙሪክ፣ የሎንዶን፣ የቶኪዮ፣ የሲንጋፖር እና የበርሊን ቅርንጫፎች ይገኙበታል። ደብሊን-የአየርላንድ መዲና ሎንዶን ዙሪክ የመጀመሪያው የተቃውሞ ድምጽ የተሰማው በሲንጋፖር የጉግል መስሪያ ቤት ነበር። የተቀውሞ ጅማሬ ምንድን ነው? ባሳለፍነው ሳምንት ኒው ዮርክ ታይምስ ከጉግል ከፍተኛ ሥራ አስፈጻሚዎች መካከል አንዱ፤ ጉግል የጾታ ትንኮሳ መፈጸሙን የሚያትት 'ተዓማኒነት' ያለው ክስ እንደቀረበበት እያወቀ፤ ኩባንያውን ሲሰናበት 90 ሚሊዮን ዶላር ይዞ እንዲወጣ ተፈቀደለት የሚል ዘገባ ይዞ ከወጣ በኋላ ነበር። ክሱ የቀረበበት የአንድሮይድ 'ፈጣሪ' ነው የሚባለው አንዲ ሩቢን ይህን ክስ አይቀበልም። ከቀናት በፊት የቀድሞ የጉግል ምርምር ጣቢያ ውስጥ የሚሰራ ከፍተኛ የሥራ አስፈጻሚ በፍቃዳቸው ሥራ ለቀዋል። ሪቻርድ ዲቮለ የተባሉት እኚህ ሥራ አስፈጻሚ፤ በሥራ ቅጥር ቃለ መጠይቅ ወቅት በአንድ ሴት እጩ ላይ አግባብ ያልሆነ ቀረቤታ አድርገዋል የሚል ክስ ቀርቦባቸዋል። ሪቻርድ ዲቮለ የሥራ መልቀቂያቸውን ካስገቡ በኋላ ምንም አይነት ምላሽ ባይሰጡም፤ ቀደም ብለው ''በተሳሳተ መንገድ ተረድተውኝ ነው'' የሚል ምላሽ ሰጥተው ነበር። የተቃውሞ ድምጻቸውን ለማሰማት ከመሥሪያ ቤታቸው የወጡት ሠራተኞች የሥራ ጠረቤዛቸው ላይ ''የሥራ ቦታዬ ላይ ያልተገኘሁት ከሌሎች የጉግል ሥራተኞች ጋር ጾታዊ ትንኮሳን፣ ያልተገቡ ባህሪዎችን፣ ግልጽነት አለመኖሩን እና ለሁሉም ያልተመቸውን መልካም ያልሆነን የሥራ አካባቢን ለመቃወም በመሄዴ ነው'' የሚል ማስታወሻ በመተው ነበር።
55300625	https://www.bbc.com/amharic/55300625	ቱርክ ከሩሲያ ሚሳኤል በመግዛቷ በአሜሪካ ማዕቀብ ተጣለባት	አሜሪካ የሰሜን አትላንቲክ ጦር ቃል ኪዳን ድርጅት (ኔቶ) አባል የሆነችው ቱርክ ላይ ማዕቀብ ጣለች።	ቱርክ ከሩሲያ የገዛችው እጅግ የረቀቀው ኤስ-400 ከመሬት ወደ አየር ተወንጫፊ የሚሳኤል ስርዓት (ሲስተም) ከኔቶ ስርዓት ጋር የሚግባባ ወይም የሚጣጣም አይደለም። ቱርክ ማዕቀቡ የተጣለባት ባለፈው ዓመት ከሩሲያ እጅግ ውስብስብና ዘመናዊ የሚባል የሚሳኤል መቃወሚያ ሲስተም በመሸመቷ ነው። አሜሪካ እንደምትለው ቱርክ ከሩሲያ የገዛችው ኤስ-400 ከመሬት ወደ አየር ተወንጫፊ ሚሳኤል ስርዓት (ሲስተም) ከኔቶ ስርዓት ጋር የሚግባባ ወይም የሚጣጣም አይደለም። ይህም የአውሮጳ አትላንቲክ ጦር ቃል ኪዳን ድርጅት (ኔቶ)ን ስጋት ላይ የሚጥል ነው። የአሜሪካ ማዕቀብ በቱርክ ላይ የጦር መሳሪያ ግዥና ተያያዥ ጉዳዮች ላይ የተጣለ ነው። አሜሪካ ማዕቀብ መጣሏን እንደተሰማ ሞስኮና አንካራ ቅሬታቸውን ለማሰማት ጊዜ አልወሰዱም። ቱርክ ዘመናዊ ሚሳኤል ስርዓት ከሩሲያ በመግዛቷ የተነሳ አሜሪካ ለቱርክ ከዚህ በኋላ ኤፍ-35 ዘመናዊ ተዋጊ ጄቶችን ለመሸጥ ፍቃደኛ እንዳልሆነች አስታውቃለች። የቱርክ ከሩሲያ ኤስ-400 የተሰኙ ከምድር ወደ አየር ተወንጫፊ ሚሳኤሎችን መሸመት አሜሪካንን ያበሳጫት በሁለት ምክንያት እንደሆነ ተብራርቷል። አንዱ ይህ መሳሪያ ከኔቶ አገሮች የሚሳኤል ስርዓት ጋር መጣጣም የሚችል አለመሆኑ ሲሆን በዋናነት ግን ቱርክ ግዢውን ከሩሲያ ስትፈጽም ወደ ሩሲያ መከላከያ ካዝና የሚገባው ጠቀም ያለ ገንዘብ የሩሲያ የመከላከያ ሠራዊትን ያጠናክራል የሚል ፍርሃት ነው። የኔቶ አባል ቱርክ በሩሲያ ቴክኖሎጂ መታጠቋ ለጦር ቃል ኪዳን ድርጅቱ አደጋ እንደሆነም አሜሪካ ስታስጠነቅቅ ቆይታለች። የአሜሪካ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ማይክ ፖምፔዮ ቱርክ ግዢውን እንዳትፈጽም ደጋግመን ብናስጠነቅቃም አልሰማ ብላለች ሲሉ ወቅሰዋል። "አሁንም ቢሆን አጋራችን የሆነችው ቱርክ ይህንን የሚሳኤል ስርዓት በመተው ወደኛ እንድትመለስ እንጠይቃለን" ይላል በፖምፒዮ ስም የወጣው መግለጫ። አዲሱ ማእቀብ የቱርክ የመከላከያ ኢንዱስትሪ ዳይሬክቶሬት ፕሬዝዳንት ኢስማኤል ደሚር እና ሌሎች ሦስት ባለሥልጣናት ላይ ጭምር የጉዞና የግዥ እንዲሁም የማይንቀሳቀስ ሀብታቸውን ጭምር ያገደ ማዕቀብ ነው። ቱርክ ማዕቀቡ ተገቢ አለመሆኑን አውስታ ነገሮችን በንግግርና በዲፕሎማሲ ለመፍታት ጊዜው አልረፈደም ብላለች። ሆኖም አሜሪካ በማዕቀቡ የምትገፋበት ከሆን ቱርክም በዚያው መጠን አሜሪካንን ትበቀላለች ብለዋል። አንካራ እንደምትለው ይህን ዘመናዊ የሚሳኤል ስርዓት ከሩሲያ ለመግዛት የተገደደችው አሜሪካ ሰራሽ ሚሳኤሎችን ለመግዛት አመልክታ ፍቃድ በማጣቷ ነው። የሩሲያው የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ሰርጌ ላቭሮቨ "የአሜሪካን በቱርክ ላይ የጣለችው ማዕቀብ ሌላ የአሜሪካ እብሪተኝነትና ማን አለብኝነት ማሳያ ነው" ብለውታል። ቱርክ 30 አባላት ባሉት የሰሜን ጦር ቀል ኪዳን ድርጅት ኔቶ ውስጥ ብዙ ጦር ያዋጣች 2ኛዋ አገር ናት። ለአሜሪካ ወሳኝ አጋር ተደርጋ የምትወሰደው ቱርክ ከሶሪያ፣ ኢራቅና ኢራን ጋር የምትዋሰንና በጂኦግራፊ አቀማመጥ ወደር የማይገኝለት ስትራቴጂክ ቦታ ያላት አገር ናት። የአሳድ ተቃዋሚዎች የጦር መሳሪያ እንዲያገኙ በማድረግ ረገድ ትልቅ ሚና የነበራት ቱርክ ከኔቶ አባል አገራት ጋር ተከታታይ ፖለቲካዊ ፍጥጫ ውስጥ መግባቷ ይታወሳል። ኤርዶጋን በ2016 መፈንቅለ መንግሥት ሙከራ ከተደረገባቸው ወዲህ አምባገነናዊና የቱርክ ብሔርተኝነትን የሚያቀነቅኑ ቆራጥ መሪ እየሆኑ መምጣታቸው በተለይ የአውሮጳ አጋሮቻቸውን ቅር ማሰኘቱ አልቀረም። ቱርክ ከጎረቤቷ ግሪክ ጋር በዚህ ዓመት ወታደራዊ ፍጥጫ ውስጥ መግባቷ የሚዘነጋ አይደለም።
news-54997641	https://www.bbc.com/amharic/news-54997641	ትግራይ፡ ኢትዮጵያ በ76 ወታደራዊ መኮንኖች ላይ የመያዣ ትዕዛዝ አወጣች	76 ወታደራዊ መኮንኖች ከህወሃት ጋር ግንኙነት አላቸው በሚል የመያዣ ትዕዛዝ ወጥቶባቸዋል።	የፌደራል ፖሊስ ኮሚሽን በትናንትናው ዕለት ህዳር 9/2013 ዓ.ም እንዳሳወቀው 76 ጄኔራሎች፣ ከፍተኛ ወታደራዊ መኮንኖችና የበታች ሹማምንቶች "ከህወሃት ጋር በመተባበር የሃገር ክህደትን ፈፅመዋል" በሚል የመያዣ ትዕዛዝ እንደወጣባቸው አስታውቋል። ከነዚህም መካከል በጡረታ የተገለሉ እንደሚገኙበትም ተገልጿል። ወታደራዊ መኮንኖቹ በሃገር መከላከያ ሰራዊት በስራ ላይ ያሉና በጡረታ የተሰናበቱ ጄኔራል መኮንኖች፣ ከፍተኛ ወታደራዊ መኮንኖችና የበታች ሹማምንቶች "ከህወሃት ጋር በመተባበር የአገርን ህልውና አደጋ ላይ ጥለዋል" በሚል ለህግ ለማቅረብ የፍርድ ቤት የመያዣ ትዕዛዝ እንደተቆረጠባቸው ኮሚሽኑ ገልጿል። ከዚህም በተጨማሪ በተለያዩ የአገሪቷ ክፍል የሚኖሩ የትግራይ ተወላጆች በብሄራቸው ምክንያት እየታሰሩ ነው የሚሉ ሪፖርቶች መውጣታቸውን ተከትሎ የጠቅላይ ሚኒስትሩ ቃለ አቀባይ ቢልለኔ ስዩም በብሄራቸው እንዳልታሰሩ ገልፃለች። በርካቶች በቁጥጥር ስር መዋላቸውን የምትናገረው ቢልለኔ ይህም "ከወንጀል ኔትወርኮች" ብላ በጠራቸው አባልነት ጋር የተያያዘ እንደሆነም ለቢቢሲ አስረድታለች። ከቀናት በፊት የፌደራል ፖሊስ ኮሚሽን ተፈላጊ ናቸው ባላቸው የህወሓት ከፍተኛ አመራሮችንና አባላትን በቁጥጥር ስር ለማዋል የሚያስችል የፍርድ ቤት የመያዣ ትዕዛዝ በ96 ግለሰቦች ላይ ማውጣቱ ይታወቃል። ፖሊስ መያዣ ትዕዛዙን ያወጣው ህወሓትን በበላይነት በመምራት፣ "በትግራይ ክልል በሚገኘው በአገር መከላከያ ሠራዊት የሰሜን ዕዝ ላይ ጥቃት በመፈፀም፣ የአገር ክህደት ወንጀል ፈጽመዋል" ያላቸውን ግለሰቦች አድኖ በመያዝ ለሕግ ለማቅረብ መሆኑ መግለፁ ይታወሳል። በፌደራል መንግሥትና በትግራይ ክልል መካከል እየተደረገ ያለው ጦርነት ከሁለት ሳምንት በላይ ያስቆጠረ ሲሆን በመቶዎች የሚቆጠሩ ሰዎችን ህይወት ቀጥፏል፤ በአስር ሺዎችም የሚቆጠሩ ኢትዮጵያውያንም ተፈናቅለዋል። ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ በትግራይ ክልል ተሰልፈው ያሉ የልዩ ኃይልና ሚሊሻ አባላት ለአገሪቱ የመከላከያ ሠራዊት በሠላም እጃቸውን እንዲሰጡ የተቀመጠው የሦስት ቀናት ቀነገደብ መጠናቀቁን ተከትሎ ተከትሎ የፌደራል ሰራዊቱ ሽረንና ራያን ተቆጣጥሯል። የክልሉ ርዕሰ መስተዳድር ደብረፅዮን ገብረሚካኤል የፌደራል ሰራዊት ከተሞቹን እንደተቆጣጠረ አረጋግጠው "ጊዜያዊ ድል ነው" እንዲሁም "ድል እንደሚቀናጁም" ቃል ገብተዋል። ኢትዮጵያን በትግራይ ክልል በኩል ከሱዳን ጋር የሚያዋስነው ድንበር የሚገቡ ኢትዮጵያውያን ተፈናቃዮች ከቀን ወደ ቀን እየጨመረ ሲሆን እስካሁንም 36 ሺህ ደርሰዋል ተብሏል። የተባበሩት መንግሥት አገሪቷ "ከፍተኛ የሰብዓዊ ቀውስ ይገጥማታል" በማለት እያስጠነቀቀ ይገኛል። "ከፍተኛ የሆነ መፈናቀል በትግራይ ክልል ያጋጥማል ይህ ከፍተኛ ስጋት ፈጥሮብናል። በተቻለም መጠን ለዚህ ቀውስ ለመዘጋጀት እየሞከርን ነው" በማለት የተባበሩት መንግሥታት የሰብዓዊ መብት ጉዳዮች ቃለ አቀባይ ጄንስ ላርክ ተናግረዋል። በአሁኑ ሰዓት ግጭቱን ፈርተው ከቤት ንብረታቸው የተፈናቀሉ ሰዎች ቁጥር በከፍተኛ ሁኔታ ሊጨምር እንደሚችልም ተመድ አስጠንቅቋል። ከትግራይ ክልል እየተሰደዱ ያሉ ዜጎችን ለመድረስ እንዲችል ያለገደብ አመቺ ሁኔታ እንዲፈጠር ጠይቋል። ጎረቤት አገራት ኬንያና ኡጋንዳ ሁለቱ ወገኖች ጦርነቱን አቁመው ወደ ሰላማዊ ድርድር እንዲመጡ ጠይቀዋል። የኢትዮጵያ መንግሥት በበኩሉ ከህወሃት ጋር ድርድር እንደማይኖር አሳውቋል። ከጊዜ ወደ ጊዜ እየሻከረ የመጣው የህወሃትና የብልፅግና፤ የፌደራልና የትግራይ ክልል መንግሥት ግንኙነት ወደማይታረቅ ደረጃ ደርሶ ወደ ወታደራዊ ውጊያ ተቀይሯል። በተለይም በኮሮናቫይረስ ወረርሽኝ ምክንያት የፌዴሬሽን ምክር ቤትም ሆነ ፓርላማው ምርጫው በሕገ መንግሥት ትርጓሜ እንዲራዘም ያፀደቀ ቢሆንም የትግራይ ክልል ምርጫ ማድረጉ የበለጠ ነገሩን አክርሮታል። ምክር ቤቱ ስልጣኑን የሕገ መንግሥት ትርጉም በመስጠት ማራዘሙ ሕገ መንግሥታዊ መሰረት እንደሌለውም የትግራይ ክልል ይጠቅሳል። የፌደራል መንግሥቱ ደግሞ ኢ-ሕገ መንግሥታዊ ነው ባለው ምርጫም ህወሓት አብላጫ ድምፅ አግኝቶ ሕጋዊ መንግሥት መስርቻለሁ፤ እንዲሁም ዶክተር ደብረ ፅዮን ገብረ ሚካኤልንም የክልሉ ፕሬዚዳንት አድርጌ ሰይሜያለሁ ብሏል። ሆኖም በትግራይ ክልል የተካሄደው ስድስተኛ ክልላዊ ምርጫ እንዳልተደረገ የሚቆጠርና ተፈፃሚ የሌለው ነው በማለትም የፌዴሬሽን ምክርቤት ውሳኔ አሳልፏል። ክልሉ በበኩሉ መስከረም 25/2013 ዓ.ም የፌደራል መንግሥቱ ስልጣን ማብቂያ በመሆኑ ጠቅላይ ሚኒስትሩም ሆነ ፓርላማው ሕጋዊ ስልጣን የላቸውም በማለት፤ ተወካዮቹ በፌዴሬሽንና በሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ውስጥ ያላቸውን ውክልናና ኃላፊነት እንዲያነሱ ባቀረበው መሰረት ውክልናቸውን አንስተዋል። በምላሹም የፌዴሬሽን ምክር ቤት የፌደራል መንግሥት ከትግራይ ክልል ጋር ምንም አይነት ግንኙነት እንዳያደርግና የፌደራል መንግሥት የትግራይ ሕዝብን የልማትና መሰረታዊ አገልግሎቶች ፍላጎትን ማዕከል በማድረግ የከተማና፣ ወረዳና ቀበሌ አስተዳደሮችና በክልሉ ከሚገኙ ሕጋዊ ተቋማት ጋር የሥራ ግንኙነት እንደሚያደርግም ማስታወቁ የሚታወስ ነው። የሚኒስትሮች ምክር ቤት በትግራይ ተግባራዊ እንዲሆን ያወጀውን የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅም የህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ያፀደቀ ሲሆን ከዚህም በተጨማሪ የፌዴሬሽን ምክር ቤት በህዝብ የፌደራል መንግሥት በትግራይ ክልል ጣልቃ እንዲገባና ጊዜያዊ አስተዳደር እንዲቋቋም ወስኗል። ከአስራ ሁለት ቀናት በፊት ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድ የትግራይ ልዩ ኃይል በክልሉ የሚገኘውን የመከላከያ ሰሜን ዕዝ ካምፕ ላይ ጥቃት ማድረሱን ገልፀው ጦርነት መከፈቱን አስታውቀዋል። ጠቅላይ ሚንስትሩ በአገሪቱ ብሔራዊ ቴሌቪዥን ጣቢያ ቀርበው የመከላከያ ሠራዊት በኮማንድ ፖስት እየተመራ "አገሩን የማዳን ተልዕኮውን እንዲወጣ ትዕዛዝ ተሰጥቶታል" ብለዋል። የትግራይ ክልል በበኩሉ በክልሉ የሚገኙት የኢትዮጵያ መከላከያ ሰሜን ዕዝ ሰራዊት አባላትና አዛዦች ከትግራይ ክልል መንግሥት ጎን ለመሰለፍ ወስነዋል ማለቱ ይታወሳል። የአገሪቱ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ ጦርነቱ ውስንና በተወሰኑ የህወሃት አባላት ላይ ያነጣጠረና ህገ መንግሥትን ለማስከበር እየተወሰደ እርምጃ መሆኑን ገልፀው በቅርቡ እንደሚጠናቀቅ መግለፃቸው ይታወሳል። የትግራይ ክልል በበኩሉ ከተለያዩ አቅጣጫዎች ጦርነት እንደተከፈተበትና ህዝቡም ላይ ያነጣጠረ ነው ይላል።
45810949	https://www.bbc.com/amharic/45810949	“ትጥቅ መፍታት ለድርድር አይቀርብም”፡ መንግሥት	ትጥቅ መፍታት ለድርድር የማይቀርብ ጉዳይ መሆኑን የመንግሥት ኮሙኒኬሽን ጉዳዮች ፅሕፈት ቤት ሚኒስትር ዴኤታ አቶ ካሣሁን ጎፌ ገልጹ።	መንግሥት ያቀረበውን ጥሪ ተከትሎ ወደ ሃገር ቤት የገባው የኦሮሞ ነጻነት ግንባር (ኦነግ) ሊቀመንበር የሆኑት አቶ ዳውድ ኢብሳ ከመንግሥት ጋር ትጥቅ ለመፍታት አልተደራደርንም፤ ትጥቅ የሚፈታም፣ የሚያስፈታም የለም ማለታቸው ይታወሳል። • ''ኦነግ በሚቀጥሉት ቀናት ወደ አገር ቤት ይገባል'' • ኦነግ ጊዜያዊ ተኩስ አቁም ማወጁን ገለፀ • መንግሥት ከኦነግ ጋር ካገር ውጭ ሊወያይ ነው በጉዳዩ ላይ ላይ መግለጫ የሰጡት አቶ ካሣሁን ''ኦነግ ወደ ሀገር የገባው ትጥቅ ፈትቶ ነው። አሁንም ቢሆን የቀረውንም ትጥቅ መፍታት አለበት፤ ካልሆነ ግን መንግሥት የዜጎችን ደህንነትና ህገ መንግስታዊ ስርዓቱን ለማስጠበቅ ሲል ትጥቅ የማስፈታቱን ሥራ ይሰራል'' ብለዋል። በመንግሥት የቀረበውን የሠላም ጥሪ ተከትሎ በርካታ የፖለቲካ ድርጅቶችና የትጥቅ ትግል ሲያደርጉ የነበሩ ሃይሎች ወደ ሀገር ቤት መግባታቸውን ገልጸው፤ ኦነግም ወደ ሀገር ሲገባ 1300 ያህል ጦሩን ትጥቅ እንዳስፈታና ጦሩም ስልጠና እየተከታተለ መሆኑን አክለዋል፡፡ ከኦነግ ጋር በተደረጉ ድርድሮች በሠላማዊ መንገድ ወደ ሀገር ገብቶ ለመፎካከር መስማማቱ የሚታወቅ ነው ያሉት አቶ ካሣሁን፤ በድርድሩ ወቅት ትጥቅ የመፍታት ጉዳይ ያልተነሳው የመደራደሪያ ጉዳይ ስላልሆነ ነው ብለዋል፡፡ "ሠላማዊ ትግል የሚደረገው በሃሳብ እንጂ በአፈሙዝ ስላልሆነ ትጥቅ የመፍታት ጉዳይ ለድርድር የማናቀርበውና ቀይ መስመር ነው" ሲሉ ተናግረዋል፡፡ ስለዚህም ኦነግ ውሳኔውን በድጋሚ እንዲያጤን መንግሥት ጥሪውን ያስተላልፋል ያሉት አቶ ካሣሁን፤ ይህ ካልሆነ መንግሥት ትጥቅ የማስፈታቱን ስራ ይሰራል ብለዋል፡፡ "በኦነግ በኩል የተገለጸው የቃላት ወለምታ ከሆነ እንዲታረም አቋማቸው ከሆነም እንደገና እንዲያጤኑት" ሲሉ ጥሪ አስተላልፈዋል። ጠቅላይ ሚንስትር ዐብይ አህመድ ጦር የማስፈታት ሂደቱን የሚከታተል ኮሚሽን እንደሚቋቋም ገልጸው ነበር።
50218916	https://www.bbc.com/amharic/50218916	በጃፓን የኤርትራ አምባሳደር በስማቸው ማህበራዊ ሚድያ ላይ የወጣ መረጃን ውድቅ አደረጉ	በጃፓን የኤርትራ አምባሳደር እስቲፋኖስ አፈወርቂ 'የኤርትራ ህዝብ ፕሬዝዳንት ኢሳያስ ወደ ትግራይ እንዲሄዱ አይፈልግም' ብለዋል በሚል ማህበራዊ መገናኛ መድረክ ላይ በስማቸው የተሰራጨው መረጃ የእርሳቸው እንዳልሆነ ለቢቢሲ ተናገሩ።	"እኔ እንደዛ ብዬ አልተናገርኩም፣ አላሰብኩም አልጻፍኩምም። ሶሻል ሚድያ ብዙ ሰዎች ስለሚጠቀሙበት፣ የሆነ አካል ያደረገው ሊሆን ይችላል" ብለዋል። • "በኢትዮ ቴሌኮም ኃላፊ ግድያ ተጠርጥሮ በቁጥጥር ስር የዋለ የለም" የነቀምቴ ፖሊስ አዛዥ • የአይኤሱ መሪ አቡ ባክር አልባግዳዲ እንዴት ተገደለ? ከሁለት ሳምንት በፊት ጠቅላይ ሚንስትር ዐብይ አህመድና የትግራይ ክልል ምክትል ርዕሰ መስተዳድር ዶክተር ደብረጽዮን ገብረሚካኤል የኤርትራው ፕሬዝዳንት ወደ ትግራይ ጉዞ የማድረግ ፍላጎት አላቸው በሚለው ጉዳይ ላይ ሃሳባቸውን ሰጥተው ነበር። ጠቅላይ ሚንስትር ዐቢይ "ፕሬዝዳንት ኢሳያስ በመቀለ ጎዳናዎች መዘዋወር እንሚፈልግ በተደጋጋሚ ገልጾልኛል . . . ይህም እንዲሳካ በጸሎት አግዙን" በማለት ተናግረው ነበር። ይህን ተከትሎ የትግራይ ክልል ምክትል ርዕሰ መስተዳድር ከጋዜጠኞች ለቀረበላቸው ጥያቄ መልስ ሲሰጡ "የክልሉ ህዝብና መንግሥት በሁለቱ አገራት መካከል የተጀመረው የሰላም ሂደት የተሳካ እንዲሆን ፍላጎት እንዳላቸው" ገለጸዋል። የሰላም ሂደቱ ሙሉ በሙሉ መሳካት የሚችለው ግን ፕሬዝዳንቱ በአውሮፕላን ሳይሆን የተዘጉ ድምበሮች ተከፍተው በእግር ወይም በመኪና ወደ ትግራይ መምጣት ሲችሉ መሆኑን በሰጡት ማብራርያ ላይ ተናግረው ነበር። አምባሳደር እስቲፋኖስ በእሳቸው ስም በማህበራዊ መገናኛ መድረክ ላይ ስለወጣው መልዕክት ለቢቢሲ ሲናገሩ "ይህን ሆን ብለው የሚያደርጉ በኢትዮጵም በምሥራቅ አፍሪካም የተጀመረውን የሰላም እንቅስቃሴ ማስተጓጎል የሚፈልጉ አካላት ናቸው" ሲሉ ገልጸዋል። "በአሁኑ ጊዜ በኢትዮጵያም ይሁን በአፍሪካ ቀንድ፤ ማለትም በኢትዮጵያና በኤርትራ፣ በኤርትራና በሱዳን፣ እንዲሁም በሶማሊያና በኤርትራ መካከል እየተፈጠረ ያለውን የሰላም እንቅስቃሴ የሚጻረሩ አካላት ናቸው" ብለዋል አምባሰደሩ። • በግጭት ለተፈናቀሉት የተሰበሰበው አስቸኳይ እርዳታ ከፍተኛ መሆኑ ተገለፀ • ስለባለፈው ሳምንት ግጭቶችና ጥቃቶች አስካሁን የምናውቃቸው ነገሮች ይህ ፍላጎታቸውም ዓመታት ያስቆጠረ መሆኑን በመግለጽ "በቀጠናችን ያለውን ህዝብ ለማጋጨት የሚፈጥሩት ዘዴ ነው" በማለት አብራርተዋል። አምባሳደር እስቲፋኖስ የፕሬዝዳንት ኢሳያስ ጉዞን በተመለከተ የሚሰጡ ሐሳቦችን "የቃላት ጨዋት" ናቸው ሲሉ ይገልጻሉ። "ብዙ ትርጉም የሚሰጥ አይደለም። በቃላት ዙርያ የሚደረግ ጨዋታ ወደ ምንም ሊያደርስ አይችልም" ሲሉ ለቢቢሲ ተናግረዋል። "በእግር ወይስ በአውሮፕላን እያሉ ወሬ ማብዛቱ ትርጉም አልባ ነው። በዚህ ላይ ብዙ ጊዜያችንን ማጥፋት ያለብን አይመስለኝም። የሰላም ሂደት ስለተጀመረ 'ሂደቱን ትደግፋለህ ወይስ አትደግፍም?' የሚል ነው ዋናው ጉዳይ" በማለት አስረድተዋል። የሰላም ሂደቱ የተሳካ እንዲሆን፡ የኢትዮጵያና የኤርትራ እንዲሁም የትግራይ ህዝብ ፍላጎት እንደሆነም ገልጸዋል።
news-54128742	https://www.bbc.com/amharic/news-54128742	የኢንሹራንስ ገንዘብ ለማግኘት እጇን የቆረጠችው ታሰረች	የኢንሹራንስ ክፍያ ለማግኘት በማሰብ ሆን ብላ እጇን በገዛ እጇ የቆረጠችው ስሎቬኒያዊት ጥፋተኛ ተብላ ሁለት ዓመት ተፈረደባት።	አቃቤ ሕግ ወጣቷ የኢንሹራንስ ገንዘብ ለማግኘት ሆነ ብላ እጇን በዚህ መሰል መጋዝ ቆርጣለች ይላሉ (ፋይል ፎቶ) በዋና ከተማዋ ጁብልጃና የሚገኘው ፍርድ ቤት እንደገለጸው ጁሊያ አድሌሲክ የተባለቸው የ 22 ዓመት ወጣት ከከስተቱ በፊት በያዝነው ዓመት ብቻ አምስት ጊዜ የኢንሹራንስ ክፍያ ተቀብላለች። በዚህ ወቅት ደግሞ እጇን ሆን ብላ ከቆረጠች በኋላ የዛፍ ቅርንጫፍ ስትቆርጥ አደጋ እንዳጋጠማት በመናገር የኢንሹራንስ ድርጅቱን ለማጭበርበር ሞክራለች ብሏል ፍርድ ቤቱ። ጁሊያ አድሌሲክ በካሳ መልክ ከኢንሹራንስ ኩባንያው ልትቀበለው ያሰበችው ገንዘብ እስከ 1.6 ሚሊየን ዶላር የሚደርስ ነው። በአሁኑ ወቅት ግን ጁሊያ ሁለት ዓመት እስር የተፈረደባት ሲሆን የፍቅር አጋሯ ደግሞ ተባባሪ ነው በሚል የሶስት ዓመት እስር ተፈርዶበታል። ጁሊያና በርካታ ዘመዶቿ ወደ ሆስፒታል በመሄድ እጇ እንደተቆረጠ ያስታወቁት ባሳለፍነው የፈረንጆቹ ዓመት 2019 ነበር። ፍርድ ቤቱ በሰጠው መረጃ መረጃ መሰረት ጁሊያና የፍቅር ጓደኛዋ እጇን ከቆረጡ በኋላ ሆነ ብለው የተቆረጠውን አካል ወደ ሆስፒታል ሳይወስዱት ቀርተዋል። ምክንያታቸው ደግሞ እጇ ተመልሶ እንዳይሰፋና ጉዳቱ ዘላቂ እንዲሆን በማሰብ ነው ብሏል ፍርድ ቤቱ። ነገር ግን የጤና ባለሙያዎች ባደረጉት ርብርብ የተቆረጠው እጅ ተመልሶ መሰፋት ችሏል። አቃቤ ሕግ ለፍርድ ቤቱ ባሰማው የክስ ንባብ ላይ የጁሊያ የፍቅር ጓደኛ እጇን ከመቆረጣቸው በፊት ባሉት ቀናት ስለ አርቴፊሻል እጅ በይነ መረብ ላይ መረጃ ሲፈልግ ነበር ብሏል። አክሎም የደረሰው ጉዳት ሆን ብሎ የተደረገ ለመሆኑ ይሄ ጥሩ ማስረጃ ነው ሲል ክሱን አሰምቷል። በተጨማሪ ደግሞ የጁሊያ የፍቅር ጓደኛ ወላጅ አባትም በወንጀሉ ተሳትፎ ነበራቸው ተብሎ ምርመራ ሲደርጋበቸው ነበረ ሲሆን ጥፋተኛ ሆነው በመገኘታቸው የአንድ ዓመት እስር ተፈርዶባቸዋል። ሙሉ የፍርድ ሂደቱ ሲከናወን ግን ጁሊያና የፍቅር ጓደኛዋ ወንጀሉን አልፈጸምንም ብለው ተከራክረዋል።
news-45443688	https://www.bbc.com/amharic/news-45443688	ወጣቱ እራሱን 'ሰልፊ' ሲያነሳ ህይወቱ አለፈ	አንድ እስራኤላዊ ወጣት በአሜሪካ ካሊፎርኒያ በሚገኘው ዮዝማይት ብሄራዊ ፓርክ ውስጥ እራሱን ፎቶ እያነሳ ሳለ ነው ይህ አሳዛኝ ክስተት የተፈጠረው።	ይህን ፓርክ በየዓመቱ በብዙ ሺ የሚቆጠሩ ሰዎች ይጎበኙታል የእስራኤል መገናኛ ብዙሃን እንደዘገቡት ቶመር ፍራንክፉተር የ18 ዓመት ወጣት ሲሆን፤ ለጉብኝት ብሎ ነበር የሁለት ወራት ቆይታውን በአሜሪካ ለማድረግ ከሃገሩ የወጣው። የወጣቱ እናት እንደተናገሩት ልጃቸው አሜሪካ በሚገኘው ፓርክ ውስጥ እራሱን ፎቶ ለማንሳት ሲሞክር 250 ሜትር ከፍታ ካለው ጉብታ ላይ ወድቆ ህይወቱ አልፏል። የወጣቱን የቀብር ስነ ስርአት ለመፈጸም ሬሳውን ወደ ሃገር ቤት ለመመለስ እየሰራ መሆኑን የእስራኤል የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር አስታውቋል። • 'ጫልቱን በመድፈር የተጠረጠረው ክስ አልተመሠረተበትም' • የዓመቱ የቢቢሲ አማርኛ ተነባቢ ዘገባዎች • ከውጭ ሀገራት የሚላከው የገንዘብ መጠን አምስት ቢሊዮን ዶላር መድረሱ ተገለፀ ባለፈው ሰኔ ወር በዚሁ ፓርክ ሁለት የተራራ አድናቂዎች የአካባቢውን ተፈጥሯዊ አሰራር ለመመልከት ወደ ተራራው ጫፍ ሲወጡ ወድቀው ሁለቱም ህይወታቸው አልፏል። ከዚህ በተጨማሪ ከባለፈው ዓመት ጀመሮ ጥቂት የማይባሉ ሰዎች በፓርኩ ውስጥ ከተራራ ላይ ከመውደቅ አደጋ ጋር በተያያዘ ህይወታቸውን አጥተዋል። ዮዝማይት ብሄራዊ ፓርክ በካሊፎርያ ግዛት ባጋጠመው ከባድ የእሳት ቃጠሎ ምክንያት ተዘግቶ የቆየ ሲሆን፤ ለጎብኚዎች አገልግሎት መስጠት የጀመረው በቅርቡ ነው።
51116646	https://www.bbc.com/amharic/51116646	የቱርካዊው የእግር ኳስ ኮከብ ጉዞ ከታዋቂ ፖለቲከኛነት እስከ ታክሲ ሹፌርነት	ሃካን ሱኩር በቱርክ እግር ኳስ ታሪክ በርካታ ጎሎችን ያስቆጠረ ተጫዋች ነው። እስካሁንም የሚድርስበት አልተገኘም። በአንድ ወቅት በአውሮጳ እግር ኳስ አሉ ከሚባሉ ተጫዋቾችም አንዱ ነበር።	አሁን ግን አሜሪካ ውስጥ የታክሲ ሹፌር ሆኗል፤ መፃሕፍትም ይሸጣል። እንዴት? ከአንድ የጀርመን ጋዜጣ ጋር ቆይታ ያደረገው የ48 ዓመቱ ሳኩር ሕይወቱ ባልተጠቀ መንገድ እንዴት እንዲህ ሊሆን እንደቻለ ያስረዳል። ሱኩር፤ ከቱርክ ፕሬዝደንት ረሲፕ ጣይብ ኤርዶዋን ጋር ያለኝ ቅራኔ ነው ለዚህ ያበቃኝ ይላል። ከእንገድልሃለን ማስፈራሪያ ጀምሮ እስከ ገንዘብ ክልከላ ድረስ የዘለቀ እርምጃ እንደተወሰደበት ይዘክራል። «ምንም ነገር የለኝም። ኤርዶዋን ሁሉን ነገር ወስዶብኛል። ነፃነቴን ገፎኛል። ሃሳቤን ነፃ ሆኜ መግለፅ ተሳነኝ፤ ሠርቼ መብላት አልቻልኩም።» በፈረንጆቹ ከ92-2007 ባለው ጊዜ ሳኩር ለቱርክ 112 ጊዜ ተሰልፎ የተጫወተ ሲሆን 51 ጎሎችን አስቆጥሯል። ቱርክ በ2002 የዓለም ዋንጫ ሶስተኛ ስትወጣ የቡድኑ አባል ነበር። ለእንግሊዙ የእግር ኳስ ክለብ ብላክበርን ይጫወት የነበረው ሱኩር፤ የእግር ኳስ ሕይወቱን አብዛኛውን ጊዜ ያሳለፈው ጋላታሳራይ ለተሰኘው የቱርክ ክለብ በመጫወት ነበር። ሱፐር ሊግ በመባል በሚታወቀው የቱርክ እግር ኳስ ሊግ እንደ ሱኩር ብዙ ጎል ያገባ እስካሁን አልተገኘም። ሱኩር ጫማ ሲሰቅል ወደ ፖለቲካ ገባ። በግሪጎሪያን አቆጣጠር 2011 ላይ ምርጫ የኤርዶዋንን ፓርቲ ወክሎ ተዋዳድሮ በማሸነፉ በላይኛው ምክር ቤት የሕዝብ እንደራሴ ለመሆን በቃ። ነገር ግን ፌቱላህ ጉሌን ከተሰኘው የኤርዶዋን ዋነኛ ተቀናቃኝ ድርጅት ጋር ተያይዞ ስሙ ይነሳ ነበር። የቱርክ መንግሥት ደግሞ 2016 ላይ ለተከሰተውና በርካታ ሰዎችን ለቀጠፈው የቱርክ የመፈንቅለ-መንግሥት ሙከራ ድርጅቱን ተጠያቂ ያደርጋል። ሱኩር በወቅቱ አሜሪካ ነበር። የመፈንቅለ-መንግሥት ሙከራውንም አጣጥሏል። ነገር ግን የቱርክ መንግሥት ቴሌቪዥን ጣቢያ ተጨዋቹ የፌቱላህ አባል ነው፤ አሁን በጥገኝነት አሜሪካ ይገኛል ሲል ዘገበ። ዘገባው ሱኩር፤ ሳን ፍራንሲስኮ በተሰኘችው የአሜሪካ የሃብታሞች ከተማ 3 ሚሊዮን ዶላር በሚያወጣ ቤት ውስጥ ይኖራል፤ የራሱ ካፌም አለው ሲል አተተ። «እርግጥ ነው ካሊፎርኒያ ውስጥ ካፌ ነበረኝ። ነገር ግን የማላውቃቸው ሰዎች ካፌዬን መጎብኘት ጀመሩ። አሁን የኡበር ሹፌር ነኝ።» ቱርክ ውስጥ ያሉ ቤቶቹ፣ ቢዝነሶቹም ሆኑ የባንክ አካውንቶቹ በኤርዶዋን መንግሥት እግድ እንደተጣለባቸው ይናገራል። የመንግሥትን ወቀሳም ያጣጥላል። ከዛሬ ሁለት ዓመት በፊት ኒው ዮርክ ታይምስ ከተሰኘው ጋዜጣ ጋር ቆይታ ያደረገው ሱኩር «ሃገሬን እወዳለሁ፣ ሕዝቡን እንዲሁ። ምንም እንኳ ስለኔ ያላቸው አተያይ የተጣመመ ቢሆንም» ብሏል። በወቅቱ ዘገባው የኤርዶዋን መንግሥትን ጨቋኝነት ያሳያል በሚሉ ሰዎች ዘንድ ትኩረት አግኝቷል። 2018 ላይ የአርሴናሉ አማካይ ሜሱት ኦዚል ከፕሬዝደንት ኤርዶዋን ጋር ፎቶ በመነሳቱ ነቀፌታ አስተናግዶ ነበር። ኤርዶዋን፤ ኦዚል ሲሞሸር ሚዜው ሆነው መታየታቸውም አይዘነጋም።
news-48313163	https://www.bbc.com/amharic/news-48313163	ኢትዮጵያ ለሱዳን ሙሉ በሙሉ ፤ ለጅቡቲ በግማሽ ኃይል ማቅረብ ማቋረጧ ተገለፀ	በመላው ሃገሪቱ ሲያጋጥም የሰነበተው በየዕለቱ ለረጅም ሠዓታት የኤሌክትሪክ ኃይል መቋረጥ ምክንያቱ በኃይል ማመንጫ ግድቦች ውስጥ በቂ ውሃ ባለመኖሩ የተከሰተ እንደሆነ የውሃ፣ መስኖና ኤነርጂ ሚኒስቴር አስታወቀ።	ሚኒስትሩ ዶ/ር ኢንጅነር ስለሺ በቀለ ዛሬ በሰጡት መግለጫ የኤሌክትሪክ ኃይል መቆራረጡ ያጋጠመው በተለይ በግልገል ጊቤ ሦስት የኃይል ማመንጫ ግድብ ላይ ባጋጠመው የዝናብ እጥረት ምክንያት መሆኑም የገለፀው፤ በአሁኑ ወቅትም የ476 ሜጋ ዋት የኃይል አቅርቦት እጥረት መከሰቱን አመልክተዋል። በዚህም ሳቢያ ኢትዮጵያ ለሱዳንና ለጅቡቲ የኤሌክትሪክ ኃይል በመሸጥ 180 ሚዮን ዶላር ታገኝበት የነበረውን የኃይል አቅርቦት እንደምታቋርጥም ተገልጿል። ስለሆነም ለሱዳን የምታቀርበውን የኤሌክትሪክ ኃይል ሙሉ ለሙሉ፤ እንዲሁም ለጂቡቲ ከምታቀርበው ደግሞ ግማሹን ኃይል እንደምታቋርጥ ተነግሯል። • ትላልቅ የኤሌክትሪክ ማመንጫ ግድቦች "አዋጭ አይደሉም" በተከሰተው እጥረት ምክንያትም የኤሌክትሪክ ኃይል አቅርቦት በመላው አገሪቱ በሦስት ፈረቃ እንደሚሆንና የፈረቃ አገልግሎቱም እስከ ሰኔ 30 2011ዓ.ም የሚቆይ መሆኑም ተነግሯል። ባለፉት ሳምንታት በመላው ሃገሪቱ በተከሰተው የኤሌክትሪክ ኃይል አቅርቦት በተደጋጋሚ ለረጅም ሠዓታት ምክንያት የንግድ ተቋማትና ግለሰቦች ከፍተኛ ችግር እየገጠማቸው መሆኑን ሲናገሩ ቆይተዋል። የሆቴል ሥራ አስኪያጅ የሆነው ሐይማኖት ልመንህ የኤሌክትሪክ ኃይል መቆራረጥ በሥራቸው ላይ ከፍተኛ ተፅእኖ እንዳለው ይናገራል። መብራት በሚቆራረጥበት ጊዜ የኃይል መጠን ከፍና ዝቅ ማለት የኤሌክትሮኒክስ እቃዎች መበላሸት፣ ሥራ መቆምና ሌሎችም እክሎች እንደፈጠሩ ከዚያም ባሻገር "ለምሳሌ ያህል መጠጥ አይቀዘቅዝም፤ ካልቀዘቀዘ አይሸጥም፤ ሽያጫችን ሙሉ በሙሉ ቆመ ማለት ነው" ይላል። ምንም እንኳን መብራት መቆራረጥ የተለመደ ችግር ቢሆንም ባለፉት ሳምንታት ግን የከፋ መሆኑን ይናገራል። • ''የሚፈርስ የግድቡ አካል የለም'' የግድቡ ዋና ሥራ አስኪያጅ በልብስ ስፌት ሙያ የሚተዳደረው ሌላኘው የባህርዳር ነዋሪ በበኩሉ መብራት መቆራረጥ ሥራቸውን በአግባቡ እንዳይሰሩና፤ በተደጋጋሚ ቀጠሮዎችን ለመሰረዝ እንደተገደዱም ይናገራል። ከዚህ ቀደምም መብራት ፈረቃ በነበረበት ወቅት በጄኔረተር ይገለገሉ የነበረ ሲሆን፤ በአሁኑ ወቅት ግን መብራት በፈረቃ ሳይሆን በዘፈቀደ በመጥፋቱ ከፍተኛ ችግር እንደተፈጠረባቸው ይገልፃል። በገቢያቸው ላይ ከፍተኛ ተፅእኖ እንዳለው የሚናገረው ይኼው ነዋሪ ንግዳቸውን እየጎዳው እንደሆነ አልደበቀም። በተለይም ባለፉት ሦስትና አራት ወራት ውስጥ ችግሩ መክፋቱን ሲናገር "አሁን ወቅቱ የረመዳን ከመሆኑ አንፃር ሌሊት ለመብላትም ሆነ ለመፀለይ ስንነሳ በጨለማ ነው" ይላል። • ስለአዲሱ የታላቁ ህዳሴ ግድብ ሥራ አስኪያጅ ጥቂት እንንገርዎ ከአርባ እስከ ሃምሳ ሰው በቀን የምታስተናግደው አዲስ አበባ አስኮ አካባቢ ሽሮ ቤት ያላት ማኅደር ተስፋዬ በበኩሏ ሁልጊዜም መብራት መቆራረጥ እንዳለና በተለይም በዚህ ሳምንት ሙሉ ቀን ጠፍቶ ወደ አመሻሹ ስለሚመጣ ለሥራዋ አስቸጋሪ እንደሆነባትና "ወደ ኋላ ተመልሰን በእንጨትና በከሰል ለመስራት ተገደናል" ስትል ትገልጻለች። ምንም እንኳን ሬስቶራንቷ ከተከፈተ ከሁለት ዓመታት ጀምሮ መብራት መቆራረጥ እንዲሁም በፈረቃ መብራት ማግኘት የተለመደ ቢሆንም በዚህ ሳምንት ሙሉ በየቀኑ መጥፋቱ ግራ እንዳጋባት ትናገራለች። ባለፉት ሳምንታት በተለያዩ የሃገሪቱ ክፍሎች ያጋጠመው መደበኛ የኤሌክትሪክ ኃይል አቅርቦት መቆራረጥን በተመለከተ ከሚመለከታቸው የመንግሥት አካላት አስፈላጊው ማብራሪያ ባለመሰጠቱ ግራ መጋባት ተፈጥሮ ቆይቷል። ቅሬታውና ግራ መጋባቱ ከፍተኛ ደረጃ በደረሰበት በአሁኑ ወቅት የውሃ፣ መስኖና ኤነርጂ ሚኒስቴር ለቀጣይ በርካታ ሳምንታት የኤሌክትሪክ አቅርቦት በፈረቃ እንደሚሆን የሚገልጽ መግለጫ ሰጥቷል።
news-45894146	https://www.bbc.com/amharic/news-45894146	በውሽት ሞትኩ ያለው ቻይናዊ ሚስት የራሷንና የልጆቿን ህይወት አጠፋች	ቻይናዊው ባለትዳር እና የሁለት ልጆች አባት ለልጁ ማሳከሚያ የወሰደው ብድር ዕረፍት ቢነሳው ገንዘብ የሚያገኘበትን አማራጮች ማሰላሰል ጀመረ።	ብዙ አውጥቶ አውርዶ ከአንድ ውሳኔ ላይም ደረሰ። ይሄ ውሳኔው ግን እጅግ የሚወዳቸውን ሚስቱን እና ሁለት ልጆቹን አሳጣው። ፖሊስ የመዝገብ ስሙ ሂ ነው ያለው ቻይናዊ አባት ዕዳውን ለመክፈል የፈጠረው ዘዴ በአደጋ ምክንያት የሞተ ማስመሰል ነበር። ከዚያም በህይወት መድህን የሚገኘውን ገንዘብ ዕዳውን ሊከፍልበት አስቦ ነበር። • ሞባይል ስልክዎ ላይ መከራን አይጫኑ ለዚህ ደግሞ የ34 ዓመቱ ሂ አደጋ የደረሰበት በማስመሰል መኪናውን ወንዝ ውስጥ ይከታል። ፖሊስ የሂን አስክሬን ባያገኘም ሂ ሞቷል ተብሎ ደመደመ። ይህን እቅዱን ያላወቀችው ባለቤቱ ግን ሂ መሞቱን አመነች። እጅግ ሲበዛም በሃዘን ተጎዳች። ሃዘኑ እጅግ ቢበረታባት፤ የሦስት እና የአራት ዓመት ልጆቿን እንደያዘች በመኖሪያ አካባቢዋ በሚገኝ ኩሬ ውስጥ ከነልጆቿ እራሷን አሰጠመች። በዜናው ልቡ በሃዘን የተሰበረው ሂ ባሳለፍነው ዓርብ እጁን ለሚኖርበት ግዛት ፖሊስ ሰጠ። • ሙሽሪት እጮኛዋ መቃብር ላይ ድል ባለ ሠርግ ተሞሸረች ሂ ላይ የመድህን ማጭበርበር እና ንብረት ላይ ሆነ ብሎ ጉዳት ማድረስ የሚሉ ክሶች ቀርበውበታል። ፖሊስ ሂ ባለቤቱን ሳያሳውቅ ከሳምንታት በፊት 145 ሺህ ዶላር የሚያወጣ የሕይወት መድህን ገዝቷል ብሏል። የቻይና መገናኛ ብዙሃን እንደዘገቡት ከሆነ ሂ በሞት ሲለይ ባለቤቱ ወራሽ ሆና ስሟ በመዝገብ ላይ ሰፍሯል። ከአንድ ወር በፊት ሂ በብድር የወሰደውን መኪና በመጠቀም በአደጋ የሞተ አስመስሏል በማለት የፖሊስ መዝገብ ያስረዳል። ሂ ከአንድ መቾ ሺህ በላይ ዩዋን (የቻይና ገንዘብ) እዳ እንዳለበት ፖሊስ ጨምሮ አሳውቋል። • የዓለምፀሐይ፣ የፍስሃ እና የካሳሁን አዲስ ተስፋ ሂ የሞተ ባስመሰለ በሶስተኛው ሳምንት የባለቤቱ፣ የአራት ዓመት ወንድ ልጁ እና የሦስት ዓመት ሴት ልጁ አስከሬን ከኩሬ ውስጥ እንዲወጣ ተደርጓል። ባለቤቱ ከነልጆቿ እራሷን ከማጥፋቷ በፊት ዊቻት በተሰኘው የማሕበራዊ መገናኛ አውታር ላይ 'ከአንተ ጋር ልንቀላቀል እየመጣን ነው'' ብላ ነበር። ከዚህ በተጨማሪ ባለቤቱ ያሰፈረችው መልዕክት ''እኔ የምፈልገው ነገር አራታችንም እንደ ቤተሰብ አብረን እንድንሆን ብቻ ነው'' ይላል። ሂ ለፖሊስ እራሱን አሳልፎ ከመስጠቱ በፊት በማሕበራዊ ሚዲያ ላይ በለቀቀው የቪዲዮ መልዕክት ገንዘቡን የተበደረው የሚጥል በሽታ ያለባት ሴት ልጁን ለማሳከም እንደሆነ እያነባ ያስረዳል።
53880315	https://www.bbc.com/amharic/53880315	በመፈንቅለ መንግሥት የተወገዱት የማሊ ፕሬዚዳንት ከምዕራብ አፍሪካ ልዑካን ጋር ተወያዩ	ማሊ አባል የሆነችበትና አስራ አምስት አባላት ያሉት የምዕራብ አፍሪካ ሀገራት የኢኮኖሚ ማህበረሰብ (ኢኮዋስ) ልዑካን ከመፈንቅለ መንግሥቱ በኋላ ማሊን ጎብኝተዋል።	በቀድሞ የናይጄሪያ ፕሬዚዳንት ጉድ ላክ ጆናታን የሚመራው የልዑካን ቡድን ስልጣኑን ከተቆጣጠረው ወታደራዊ ኃይልና ከስልጣን ከተወገዱት ፕሬዚዳንት ኢብራሂም ባውባካር ኬታ ጋር ተወያይተዋል። "ፕሬዚዳንት ኢብራሂም ባውባካር ኬታን አግኝተናቸዋል፤ በጥሩ ሁኔታም ላይ ናቸው" በማለት ፕሬዚዳንት ጉድ ላክ ጆናታን መናገራቸውንም አጃንስ ፍራንስ ፕሬስ አስነብቧል። ከወታደራዊው ኃይል ጋር የሚደረጉት ድርድሮች በጥሩ ሁኔታ እየተካሄዱ እንደሆነና ተስፋም እንደሰጣቸው "ፕሬዚዳንት ኢብራሂም ነግረውኛል" ብለዋል ጉድ ላክ ጆናታን። ኢኮዋስ ፕሬዚዳንት ኢብራሂም ወደ ስልጣን እንዲመለሱ ጠበቅ ያለ ማስጠንቀቂያን አስተላልፏል። ከዚህም በተጨማሪ አገራት ድንበሮቻቸውን እንዲዘጉ አድርጓል፤ ማንኛውንም የገንዘብ እንቅስቃሴም የገደበ ሲሆን ከማህበረሰቡም የውሳኔ ሰጭነት ቦታ እንድትገለል ወስኗል። ሆኖም በመፈንቅለ መንግሥቱ የተደሰቱ ማሊያውያን በመዲናዋ ባማኮ ጎዳናዎች በመውጣት ድጋፋቸውን ለወታደራዊው ኃይል አሳይተዋል። ለባለፉት ሁለት ወራት ያህል የተቃዋሚ ፖለቲካ ፓርቲዎች ጥምረት፣ መንግሥታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች ከፍተኛ ህዝብ የተሳተፈባቸውን የተቃውሞ ሰልፎች መርተዋል። በሃገሪቱ ውስጥ ያለውን ሙስና፣ የምጣኔ ኃብት ኢ-ፍትሃዊ ክፍፍልና አወዛጋቢ የምርጫ ህግን በተመለከተ ተቃውሞን ከማሰማት ባለፈ የሁሉም መሰረታዊ ጥያቄ ፕሬዚዳንቱ ከስልጣን እንዲወርዱ ነበር። አስተዳደራቸው በርካታ የሙስና ቅሌቶችን ማስተናገድ ብቻ ሳይሆን የመስረተ ልማቶች ችግር ብዙዎችን አስመርሯል። በተለይም አርሶ አደሮች የማዳበሪያ እጥረት ማጋጠሙ ቀውስን አስከትሏል። ከዚህም በተጨማሪ የሃገሪቱ ሰራዊት ፅንፈኛ አክራሪዎች ጋር በሚያደርገው እልህ አስጨራሽ ትግል የሚከፈላቸው ክፍያ ትንሽ መሆኑ ቁጣን ፈጥሯል።
news-46054053	https://www.bbc.com/amharic/news-46054053	ታንዛኒያ የተመሳሳይ ፆታ አፍቃሪዎችን አድኖ የሚያስር ግብረ-ኃይል አቋቋመች	ታንዛኒያ ውስጥ አንድ ሃገረ ገዥ በተመሳሳይ ፆታ ግንኙነት ውስጥ ያሉ ሰዎችን አድኖ የሚያሥር ግብረ-ኃይል እንደተቋቋመ ይፋ አደረጉ።	የዋና ከተማዋ አስተዳዳሪ የሆኑት ፖል ማኮንዳ የግብረ ኃይሉን መቋቋም ለጋዜጠኞች ይፋ ባደረጉበት ወቅት አሰሳው በሚቀጥለው ሳምንት እንደሚጀምር አሳውቀዋል። ግብረ-ኃይሉ ማሕበራዊ ሚድያውን እንደዋና መሳሪያ በመጠቀም በተመሳሳይ ፆታ ግንኙነት ውስጥ ያሉ ሰዎችን አድኖ ለማሰር እንደተዘጋጀ ሃገረ ገዢው ይፋ አድርገዋል። ታንዛኒያ ውስጥ ከተመሳሳይ ፆታ ጋር የፍቅር ግንኙነት መመስረት በሕግ ያስቀጣል፤ በተለይ ይህ ጉዳይ ጥብቅ እየሆነ የመጣው ከፕሬዝደንት ጆን ማጉፉሊ መመረጥ በኋላ ነው። • «የወሊድ መቆጣጠሪያን ወዲያ በሉት»፦ ፕሬዚዳንት ማጉፉሊ በዚህ ምክንያት የተመሳሳይ ፆታ ጋር ግንኙነት ያላቸውና ፆታቸውን በቀዶ ህክምና የቀየሩ (ትራንስጀንደር) ግለሰቦች ለመደበቅ ይገደዳሉ። የማጉፉሊ ቀኝ እጅ እንደሆኑ የሚነገርላቸው ፖል ማኮንዳ «ምንም እንኳ በዚህ ጉዳይ ትችት ሊገጥመን ቢችልም፤ እግዚአብሔር ከሚቆጣ ሕዝብ ቢቆጣ ይሻላል» ብለዋል። ማኮንዳ «ስማቸውን ስጡኝ» ማለታቸውንም አጃንስ ፍራንስ ፕሬስ ዘግቦ «ግብረ ኃይሌ ከሚቀጥለው ሳምንት ጀምሮ ማደኑን ይጀምራል» ሲሉ ማስጠንቀቂያ መስጠታቸውንም አክሏል። • የምስራቅ አፍሪካ ሃገራት የሃሰት መረጃን ሊቆጣጠሩ ነው እንደ ሃገረ ግዢው ከሆነ ግብረ ኃይሉ ከመገናኛ ሚኒስትር መሥሪያ ቤት፤ ከፖሊስ እና ከመገናኛ ብዙሃን የተወጣጡ 17 ሰዎች የተካተቱበት ነው። «እርቃናችሁን ያላችሁበት ፎቶ ካለ ከተንቀሳቃሽ ስልካችሁ ላይ አጥፉት፤ የብልግና ቪድዮም ካላችሁም ዋ!» ሲሉ ማስጠንቀቃቸውም ተነግሯል። በሃገሪቱ የሚገኙ የኤችአይቪ ክሊኒኮች የተመሳሳይ ፆታ ግንኙነት እያስፋፉ በመሆኑ እንዲዘጉ ይሁን መባሉም እየተሰማ ነው። • በታንዛንያ አርግዘው የተገኙ ተማሪዎችና ወላጆቻቸው ታሰሩ
54769252	https://www.bbc.com/amharic/54769252	ጎንደር፡ አንድ ትምህርት ቤትን ለማደስ የተደረገ የፌስቡክ ዘመቻ ውጤት	አክሱማይት አብርሃ ተወልዳ ያደገችው፣ የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርቷንም የተማረችው በጎንደር ከተማ ነው።	እርሷ እንደምትለው በተማረችበት የካቶሊክ ትምህርት ቤት አቅራቢያ የሚገኘው ቀይ አምባ የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርት ቤት እርጅና ተጭኖት፣ እንክብካቤ ርቆት ከመማሪያ ክፍል ጎዳና ሊወጣ ቀርቶት ነበር። በዚህ ትምህርት ቤት ባትማርም፣ የልጅነት ጓደኞቿ፣ የሰፈሯ ልጆች እንዲሁም አብሮ አደጎቿ ተምረውበታል። እርሷ ወደ ተማረችበት የካቶሊክ ትምህርት ቤት ስታመራ አብረዋት የሚሄዱ ጓደኞቿ እዚህ ትምህርት ቤት ነው እውቀት የገበዩት። የእርሷ ጓደኞች የቀለም ዘር የለዩበት፣ በእውቀት የታነፁበትና ማንነታቸውን የቀረፁበት ይህ ትምህርት ቤት በዘንድሮ የትምህርት ዓመትም ከስድስት መቶ በላይ ተማሪዎችን ተቀብሎ ያስተናግዳል። ለአክሱማይት የልጅነት ትዝታ፣ የትውልድ ከተማዋ ማስታወሻ ከሆኑት መካከል ይህ ትምህርት ቤት አንዱ ነው። ቀይ አምባ የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርት ቤት እስከ ስምንተኛ ክፍል ድረስ የሚያስተምር ሲሆን፣ አክሱማይት እንዲህ ለእርጅናና ለጉስቁሉና እጁን ሰጥቶ ያየችው ድንገት ወደ ከተማው ባቀናችበት አጋጣሚ ነው። ትምህርት ቤቱ የነበረበትን ጉድለት ማየትና መስማት ብቻ ለእርሷ በቂ አልነበረም፤ የኖረችበት ማህበረሰብ ልጆቹን የሚያስተምርበት ትምህረት ቤትን በምን መልኩ ማገዝ እችላለሁ የሚለው የዘወትር ሃሳቧ እንደነበር ታስታውሳለች። ኑሮዋን በአዲስ አበባ ያደረገችውና ኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ ላይ የተሰማራችው መሃንዲሷ አክሱማይት ትምህርት ቤቱ እንዲህ ጎስቁሎ ስታየው አምስት መቶ ተማሪዎችን ተቀብሎ በእውቀትና በሥነ ምግባር ለማነጽ ይታትር ነበር። "ክፍሎቹ ፈራርሰዋል፣ ውስጣቸው ጨለማ ነው፣ ወደ መማሪያ ክፍሉ ውስጥ እንስሶች ይገቡ ነበር" ስትል የነበረውን ሁኔታ ታስታውሳለች። ትምህርት ቤቱ ጥሩ ምድረ ግቢ ቢኖረውም፣ ቅጥሩም አጥሩም ሰፊ ቢሆን፣ ነገር ግን ለተማሪዎች የአካል ብቃት እንቅስቃሴ መስሪያ የሚያገለግሉ ሜዳዎች የሉትም። ይህንን እንደ ቅንጦት ተቆጥሮ ቢታለፍ እንኳ የመማሪያ ክፍሎቹ በቂ አይደሉም ትላለች አክሱማይት። በክፍሎቹ ውስጥ የተማሪዎች መቀመጫ ወንበር ማግኘት ከባድ ነበር። ግን ድንጋይ ላይ አስቀምጠው የሚማሩ ተማሪዎች የሚታይበት መሆኑንም ታስተውላለች። የትምህርት ቤቱን ችግር ያዩ አይኖች ምን አደረጉ? ቀይ አምባ የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርት ቤት የቀለም እድሳት ቢደረግለት ነገ ተመልሶ ቀለሙ ሊፋፋቅ፣ ከጭቃና ከእንጨት የቆሙ ግድግዳዎች ሊፈርሱ እንደሚችሉ መረዳቷን አክሱማይት ትናገራለች። ከዚያ ይልቅ የተሻለ እድሳት ማድረግ አስፈላጊ መሆኑን አመነች። "የተሻለ" ማለት ትላላች አክሱማይት፣ በብሎኬት በጥሩ ሁኔታ ክፍሎቹ ቢገነቡ የሚል ነው። ይህንን ሃሳብ በመነሻነት ስታስብ ወዳጆቿን፣ ቤተሰቦቿን እና የአካባቢውን ማህበረሰቦች ብቻ ተማምና መሆኑን ከቢቢሲ ጋር ቆይታ በነበራት ወቅት ተናግራለች። "የእድሳት ሃሳቡን እኔ ባመጣውም የተማመንኩት ግን በማህበረሰቡ እና በወዳጆቼ ነበር" በማለትም የእንቅስቃሴውን ጅማሬ ታስረዳለች። ማህበረሰቡ በገንዘብና በቁሳቁስ ድጋፍ በማድረግ እንዲሳተፍም በማድረግ በኩል እንደተሳካላት ትናገራለች። እነዚህ አካላት በገንዘብ ስምንት የመማሪያ ክፍሎችን ለማስራት ወደ 1.6 ሚሊየን ብር ማዋጣታቸውን ትናገራለች። ትምህርት ቢሮ የክፍሎቹን ጣሪያ በመግዛት መሳተፉንም ታስታውሳለች። ገንዘብ የማሰባሰብ ስራ በፌስቡክ ገንዘብ የማሰባሰብ ስራው በአንድ ጀንበር የተሰራ አለመሆኑን የምትናገረው አክሱማይት አብርሃ፣ እርሷና ጓደኞቿ ትምህርት ቤቱን እንደ አዲስ ለመገንባት ካሰቡ በኋላ ከመሰረት ማውጣት ጀምሮ እስከ ጣሪያ ማልበስ ድረስ ያለውን የግንባታ ሂደት ለማከናወን በሂደት በትንሽ በትንሹ ገንዘብ የማሰባሰብ ስራዎችን በፌስቡክ ለማካሄድ እንቅስቃሴ ጀመሩ። ሰዎች በፌስቡክ የትምህርት ቤቱን የግንባታ ሂደት አይተው ለዚህ ተብሎ በተከፈተው የባንክ ሂሳብ ገንዘብ ከላኩ በኋላም፣ ገንዘባቸው ምን ላይ እንደዋለ ማየት እንዲችሉ በየጊዜው መረጃዎችን የማቅረብ ስራ መስራት ያስፈልግ እንደነበር ታስታውሳለች። ይህ ሰዎች በስራው ላይ እምነት እንዲኖራቸው፣ እንዲሁም ደግሞ ለሌላ መዋጮ እንደሚያበረታታቸው ትናግራለች። በፌስቡክ መረጃ የሚለዋወጠውና በመዋጮ የሚሳተፈው ግለሰብ ከራሱ ባለፈ ሌሎች ወዳጆቹ፣ የማህበራዊ ሚዲያ አጋሮቹ እንዲሳተፉ በመቀስቀስ ረገድ የራሱን አስተዋጽኦ ማድረጉንም ትገልጻለች። ወደ አሜሪካም ለግል ጉዳይዋ በተንቀሳቀሰችበት ወቅት የጎ ፈንድ ሚ አካውንት በመክፈትም በአጠቃላይ ከ13 ሰዎች 17000 ዶላር አካባቢ መሰብሰቡን ትናገራለች። ከአገር ውስጥ የፌስቡክ ተጠቃሚዎች በርካታ ሰዎች ገንዘብ በማዋጣት መሳተፋቸውን፣ እርሷም በየጊዜው የሂሳብ ሪፖርት በማቅረብ ለተሳታፊዎች ገንዘባቸው ምን ላይ፣ ለምን ጥቅም እንደዋለ በማሳየት በሃላፊነት ስሜት መስራቷን ታስረዳለች። ትምህርት ቤቱ የተገነባው በሁለት ዙር ነው የምትለው አክሱማይት፣ የመጀመሪያውን አራት ክፍሎች የያዘውን ብሎክ ለመገንባት ሰባት ወር መፍጀቱን ትናገራለች። ይህንን ግንባታ በ2012 መስከረም ወር ላይ አጠናቅቃ ማስረከቧን በማስታወስ አክላም ክፍሎቹ ሲገነቡ ጎን ለጎን የገንዘብ መዋጮው እየተካሄደ ሁለተኛው አራት ክፍል የያዘው ብሎክ ግንባታው ተጠናቅቆ በቅርቡ እንደምታስረክብ ገልፃለች። ትምህርት ቢሮ ለአራት ክፍሎች የተማሪዎች መቀመጫ በመማቅረብ ተሳትፎ ማድረጉንም ትናገራለች። ፌስቡክን ለበጎ ማህበራዊ ግልጋሎት የፌስቡክ ዓለም ተሳታፊው ብዙ ነው። ከፖለቲካው እስከ እዚህ ግባ የማይባሉ ቧልቶች ይዘወተሩበታል። ሁሉም ልቡ ወደፈቀደው መንደር ጎራ ብሎ በመከተል ይሳተፋል። አክሱማይት ከፌስቡክ የተማርኩት ሁላችንም ተመሳሳይ የሆነ ፍላጎት እንደሌለንና እንዲህ አይነት በጎ መነሳሳቶችንም ለማገዝ ደግሞ ልብ እና የማይሰስት እጅ ያላቸው ሰዎች መኖራቸውን ነው ትላለች። ተሰርቶ የሚያዩ ከሆነ እና ገንዘባቸው ተገቢው ስፍራ ላይ መዋሉን ካወቁ በርካታ ሰዎች ለውጥ ለሚያመጣ ነገር ለመተባበር እንደሚሹ ትመሰክራለች። ከዚህ በመቀጠል በፋሲል ክፍለ ከተማ ቀበሌ13 የንባብ ማዕከል ለመገንባት በእንቅስቃሴ ላይ መሆኗን ገልጻ፣ ዘንድሮ ይህንን ካሳካሁ የሚቀጥለው ዓመት ደግሞ ሌላ እድሳት የሚያስፈልገው ብዙዎችን በእውቀትና በሥነ ምግባር የሚያንጽ ትምህርት ለማደስ እቅዶች አሉኝ ብላናለች። ቀይ አምባ የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርት ቤት በዚህ አመት 670 ተማሪዎችን ተቀብሎ በፈረቃ ለማስተማር ተሰናድቷል።
51172543	https://www.bbc.com/amharic/51172543	ደቡብ አፍሪካዊው ከ2 ወራት በላይ የተሰቀለ በርሜል ላይ በመኖር የዓለም ክብረ ወሰንን ሰበረ	ደቡብ አፍሪካዊው ጎልማሳ የተሰቀለ በርሜል ላይ ከሁለት ወራት በላይ ተቀምጦ በመኖር የዓለም ክብረ ወሰንን ሰበረ።	ጎልማሳው 25 ሜትር ከፍታ ባለው ለዚሁ ተግባር ተብሎ በተዘጋጀ ባላ ጫፍ ላይ በተቀመጠ በርሜል ላይ ለሁለት ወራት በመኖር ከዓለም ተወዳዳሪ የሌለው ግለሰብ ሆኗል። በዓለም ክብረወሰንነት ተይዞ የነበረው የተመሳሳይ ጀብዱ ክብረ ወሰን 54 ቀናት ነበር። ደቡብ አፍሪካዊዉ ክሩገር የዛሬዋን ሰኞ ጨምሮ 67 ቀናትን 'በርሜል መኖሪያዬ' ብሎ ምድርን ወደታች አቀርቅሮ እያየ ከርሟል። ራሱን በርሜል ላይ ሰቅሎ በማቆየት ተወዳዳሪ ያልተገኘለት ጎልማሳው ከዚህ ቀደምም ከ22 ዓመት በፊት የነበረውን ክብረ ወሰን የሰበራው ራሱ ነበር። በ1997 (እ.አ.አ) ክብረ ወሰኑን አሻሽሎ 54 ቀናት ያደረገው ራሱ ቬርኖን ክሩገር ነበር። አሁን ክብረወሰኑን ያሻሻለበት በርሜል 500 ሊትር የመያዝ አቅም ያለው ሲሆን አንድ ሜትር ከፍታና ግማሽ ሜትር ደግሞ የጎን ስፋት እንዳለው ክሩገር ተናግሯል። ምግብን ጨምሮ ሁሉም የሚፈልገው ነገር በቅርጫት ታስሮ ይላክለታል፤ እርሱ ደግሞ ከላይ ሆኖ በገመድ በመጎተት በተላከለት ነገር የበርሜል ቤቱን ፍላጎት ያሟላል። በዚህ ሂደት ታዲያ አድናቂህ ነን ያሉ ግለሰቦች ለጊዜው ሚስጥር ያደረጋቸውን የተለያዩ ሰጦታዎች እንደሚልኩለት የተናገረው ክሩገር ከህጻናት የሚላኩ ከረሜላዎችን ሁሉ መቀበሉን ያስታውሳል። በርሜሉ ውስጥ መኖር ከጀመረ ከቀናት በኋላ ስፖርት የሚያሰሩት ሰዎች መኖራቸውን ገልጿል። "ሁልጊዜ ጠዋት ሰዎች መጥተው ለግማሽ ሰዓት እራሴን እንዳፍታታ ያደርጉኛል" ያለው ክሩገር ከዚያ በኋላ በአንጻሩም ቢሆን ኑሮ እንደቀለለለት ይናገራል። ባላው በንፋስ ወቅት የተወሰነ ቢንቀሳቀስም ብዙም አያስፈራኝም ብሏል። ክሩገር እንደሚለው ልቡን በፍርሃት የሚያርደው ግን በደመና ወቅት የሚሰማው ከፍተኛ የመብረቅ ድምጽ ነው። በነእዚህ 67 ቀናት ውስጥ ታዲያ ለክሩገር ሁሉም ነገር ቀላል ባይባልም መፍትሔው ግን የሚከብድ አልነበረም። ከነገሮች ሁሉ ክሩገርን ያስቸገረው ጎኑን በእንቅልፍ ማሳረፍ አለመቻሉ እንደነበር ለቢቢሲ ተናግሯል። "ምንም እግሬን መዘርጋት አልችልም፣ ጠርዙ ላይ ጋደም ማለት እፈልጋለሁ ግን እርሱም ስስ በመሆኑ ሲወጋኝ ያመኝና ወዲያውኑ እነቃለሁ" በማለት ለመተኛት ይቸገር እንደነበር ገልጿል።
55056388	https://www.bbc.com/amharic/55056388	የተባበሩት መንግሥታት በትግራይ "የጦር ወንጀል" እንዳይፈጸም ስጋት ገብቶኛል አለ	የተባበሩት መንግሥትታ ድርጅት የ72 ሰዓታት ቀነ ገደቡ ሲጠናቀቅ በመቀለ ሊከሰት የሚችለው ሁኔታ ከወዲሁ አሳስቦኛል አለ። የጦር ወንጀል ሊፈጸም ይችላል የሚል ስጋት እንዳለውም ደርጅቱ ከወዲሁ አስታውቋል።	ከ40ሺህ በላይ ዜጎች ግጭቱን ሸሽተው ተሰደዋል ጠቅላይ ሚንስትር ዐብይ አህመድ የአገር መከላከያ ሠራዊት ወደ መቀለ ከተማ መቃረቡን ተከትሎ ሊደርስ የሚችለውን ጉዳት ለማስቀረት የህወሓት አመራሮች እና የትግራይ ክልል ኃይሎች እጃቸውን እንዲሰጡ ባለፈው እሁድ ምሽት የ72 ሰዓታት የጊዜ ገደብ መስጠታቸው ይታወሳል። ይሁን እንጂ የህወሓት ከፍተኛ አመራሮች የጠቅላይ ሚንስትሩን ጥሪ እንደማይቀበሉት አስታውቀዋል። የትግራይ ክልል ፕሬዝዳንት ደብረጺዮን ገብረ ሚካኤል (ደ/ር) የጠቅላይ ሚኒስትሩን ጥሪ እንደማይቀበሉትና ክልላቸውን የማስተዳደር መብታቸውን ለማስጠበቅ እስከመጨረሻው ለመታገል ብሎም ለመሞት ዝግጁ እንደሆኑ ተናግረዋል። የህወሓት ከፍተኛ አመራር ጌታቸው ረዳ "እያንዳንዱ የትግራይ ተወላጅ ጠመንጅ የያዘም ያልያዘም . . . የሚመክተው ጦርነት ነው" በማለት ሕዝቡ ባለው መሳሪያ እንዲዋጋ ጥሪ አቅርበዋል። በሌላ በኩል የጠቅላይ ሚንስትሩን ጥሪ ተከትሎ በርካታ የትግራይ ኃይሎች እጅ መስጠታቸውን የኢትዮጵያ መንግሥት ትናንት አስታውቋል። ሦስተኛ ሳምንቱን በደፈነው በሰሜን ኢትዮጵያ እየተካሄደ ባለው ግጭት በርካቶች ተገድለዋል፣ ከ40ሺህ በላይ የሚሆኑ ዜጎች ደግሞ ቀያቸውን ጥለው ወደ ጎረቤት አገር ሸሽተዋል። የተባበሩት መንግሥታት የስደተኞች ጉዳይ ኤጀንሲ ጦርነቱ ቶሎ ካላበቃ በሚቀጥሉት 6 ወራት ብቻ 200ሺ ዜጎች ሊፈናቀሉ ይችላሉ ብሎ ይሰጋል። የተራድኦ ድርጅቶች የሰብአዊ ቀውሱ ከቁጥጥር ውጭ ወጥቶ ምሥራቅ አፍሪካን ሊያተረማምስ የሚችል ችግር ሊፈጥር ይችላል እያሉ ነው። የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ስጋት ገብቶኛል ያለው የኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት የመጨረሻ ይሆናል ባለውና የትግራይ ዋና ከተማ በሆነችው መቀለ በቀጣይ ቀናት ይደረጋል ተብሎ በሚጠበቀው ወታደራዊ ዘመቻ ነው። በዋና ከተማ መቀለ ግማሽ ሚሊዮን ሕዝብ ይኖርባታል ተብሎ ይገመታል። ይህ በአንዲህ እያለ የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን ትናንት ባወጣው መግለጫ በማይካድራ ለ600 ሰዎች እልቂት "ሳምሪ" የተባለ ኢ መደበኛ የወጣቶች ቡድንን ተጠያቂ አድርጓል። ዜጎቹ በግፍ የተጨፈጨፉበት መንገድም "ግፍና ጭካኔ የተሞላበት በሰላማዊ ሰዎች ላይ የተፈጸመ ዘግናኝ የጭፍጨፋ ወንጀል" ነው ሲል ኮሚሽኑ ገልጾታል። አምነስቲ ኢንተርናሽናልም ይህ ጥቃት መፈጸሙን የተመለከተ ሪፖርት ቀደም ብሎ ማውጣቱ ይታወሳል። ሆኖም አንድን ቡድን ለይቶ ተጠያቂ አለደረገም። ህወሓት በበኩሉ ከዚህ ጥቃት ጀርባ የለሁበትም ሲል ክሱን ከዚህ ቀደም አስተባብሏል። ነጻ የሆነ ዓለም አቀፍ ቡድን ክስተቱን እንዲያጣራም ጠይቋል። በተባበሩት መንግሥታት ድርጅት የሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን ኮሚሽነር ሚሸል ባቸሌት በመቀለ ዙርያ ታንኮችና ከባድ መሣሪያዎች ክምችት እየተደረገ መሆኑ ስጋት ፈጥሮብናል ብለዋል። ኮሚሽነሯ ሚሸል ሁለቱም ወገኖች ለወታደሮቻቸው ሰላማዊ ዜጎች ላይ ያነጣጠረ አደጋ እንዳያደርሱ "ግልጽና የማያሻማ" መመርያ እንዲሰጡ አበክረው አሳስበዋል። "ከሁለቱም ወገኖች የሚሰማው ጠንካራ ዛቻ ነው። የመቀለ ጦርነት ብዙ ንጹሐንን አደጋ ላይ ሊጥል የሚችል ነው። እንዲህ ዓይነት ተቀጣጣይ ንግግሮች የዓለም አቀፍ የሰብአዊ መብት ሕጎችን ወደሚጥሱ ሁኔታዎች እንዳያመሩ ስጋት አለኝ" ብለዋል ኮሚሸነሯ። ዐቢይ አሕመድ በበኩላቸው የኢትዯጵያ መከላከያ ሰራዊት ለዜጎች ጥበቃ እንደሚያደረግላቸው በተደጋጋሚ ተናግረዋል። ነገር ግን ኮሚሽነር ባቸሌት በትግራይ የግንኙነት መስመሮች ሙሉ በሙሉ በመቋረጣቸው እዚያ ያለውን የሰብአዊ መብት ጥበቃና ሁኔታ በትክክል ለመገምገም አላስቻለም ብለዋል። "ሰዎች ትግራዋይ በመሆናቸው ማሰር፣ ከስራ ማፈናቀል፣ ማግለልና ግድያም ጭምር እንዳሉ የሚያሳዩ ሪፖርቶች እየወጡ ነው" ሲል ስጋቱን የገለጸው የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ይህ እንዲቆም ጠይቋል። የተባበሩት መንግሥታት የጸጥታው ምክር ቤት በትግራይ እየተካሄደ ያለውን ጦርነት አስመልክቶ ስብሰባ ይቀመጣል ተብሎ ይጠበቃል። በፌደራል መንግሥቱ እና የትግራይ ክልልን በሚመራው ህወሓት መካከል ለወራት የቆየው አለመግባባትና መካሰስ ባለፈው ዓመት ማብቂያ ላይ በትግራይ ክልል በተናጠል የተካሄደውን ምርጫ ተከትሎ መባባሱ ይታወሳል። በጥቅምት ወር ማብቂያ ላይ በትግራይ በሚገኘው የሰሜን ዕዝ ላይ በክልሉ ኃይሎች ጥቃት መፈጸሙን በመግለጽ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አሕመድ ወታደራዊ እርምጃ እንዲወሰድ ማዘዛቸውን ተከትሎ ፍጥጫው ወደ ግጭት ማምራቱ ይታወሳል። ባለፉት ሳምንታት በተካሄዱት ወታደራዊ ዘመቻዎች የመንግሥት ኃይሎች የተለያዩ ከተሞችን መያዛቸው የተነገረ ሲሆን በክልሉ ዋና ከተማ መቀለ አቅራቢያ መድረሳቸውም ተገልጿል። ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድ ወደ መቀለ የአገሪቱ ሠራዊት ከመንቀሳቀሱ በፊት ሊደርስ ይችላል የተባለ ጉዳትን ለማስቀረት የትግራይ ክልል ኃይሎችን የህወሓት አመራሮች እጃቸውን እንዲሰጡ ነገ ረቡዕ የሚያበቃ የ72 ሰዓታት የጊዜ ገደብ አስቀምጠዋል።
news-49835530	https://www.bbc.com/amharic/news-49835530	ያለፈቃድ መንገድ ያጸዳው ናይጄሪያዊ ስደተኛ ቅጣቱ ተነሳለት	በሰሜናዊ ጣልያን በምትገኝ ከተማ ፈቃድ ሳያገኝ መንገድ አጽድቷል በሚል ቅጣት ተጥሎበት የነበረው ናይጄሪያያዊ ስደተኛ በነዋሪዎች ጥያቄ ቅጣቱ እንዲነሳለት ተደረገ።	የ 29 ዓመቱ ስደተኛ ስራ አጥ ሲሆን አላፊ አግዳሚውን ቁጭ ብሎ ገንዘብ ከመጠየቅ ሌላው ቢቀር መንገዱን አጽድቼላቸው ገንዘብ ቢሰጡኝ ብዬ ነው ተግባሩን የፈጸምኩት ብሏል። • በኢትዮጵያ ስላሉ ስደተኞች አንዳንድ ነጥቦች • "በሜዴትራንያን ባህር ልሰምጥ ነበር" ያለፈቃድ መንገዱን በማጽዳቱም 383 ዶላር (11ሺ ብር አካባቢ) እንዲቀጣ ተወስኖበት ነበር። ነገር ግን የከተማዋ ነዋሪዎች ውሳኔውን በመቃወማቸው የከተማዋ ምክር ቤት ቅጣቱን አንስቻለሁ ብሏል። ጉዳዩን የሰሙ ጣልያናውያንም በማህበራዊ ሚዲያ ሰዎችን በማስተባበር የቅጣቱን ገንዘብ ለማሰባሰብ ጥረት አድርገዋል። ናይጄሪያዊው መንገድ ሲያጸዳ የነበረው '' ምንም አይነት ልመና ውስጥ ሳልገባ በታማኝነት ከማህበረሰባችሁ ጋር መቀላቀል እፈልጋለሁ፤ መንገዶቻችሁን ንጹህና ማራኪ አደርግላችኋለሁ፤ እናንተ ደግሞ ለስራዬ ትንሽ ትከፍሉኛላችሁ'' የሚል መልእክት በወረቀት ላይ ጽፎ ነበር። መጀመሪያ ላይ ጉዳዩን በማህበራዊ ሚዲያ ይዞት የወጣው ማቴዎ ዲ አንጀሎ የተባለ ጣልያናዊ በፌስቡክ ገጹ ላይ ባሰፈረው መልእክት '' ቅጠሎች፣ የሲጋራ ቁራጭ እና ሌሎች የምንጥላቸው ቆሻሻዎች የውሃ መፍሰሻውን እየደፈኑት ነበር፤ ይህ ግለሰብ ይህንን ችግር ነው ያቃለለልን'' ብሏል። • በሊቢያ የስደተኞች ጀልባ ሰምጦ ተሳፋሪዎቹ የገቡበት ጠፋ ናይጄሪያዊው ግለሰብ የፖሊስ አይን ውስጥ የገባው በአካባቢው የነበሩ አንዳንድ ነዋሪዎች ቅሬታ በማሰማታቸው ነበር። ነገር ግን ሌሎች የከተማዋ ነዋሪዎች ወደ ከተማዋ ምክር ቤት ስልክ በመደወል ግለሰቡ ምንም ያጠፋው ነገር እንደሌለ በመግለጻቸው ምክንያት ቅጣቱ እንዲነሳ መደረጉ ታውቋል። ምክር ቤቱም ቅጣቱን ያስተላለፉት ለስራው አዲስና ልምድ የሌላቸው የፖሊስ አባላት መሆናቸውን አስታውቋል።
49930436	https://www.bbc.com/amharic/49930436	በኦሮሚያ የሚንቀሳቀሱ ፓርቲዎች የደረሱት ሥምምነት ምንድን ነው?	በኦሮሚያ የሚንቀሳቀሱ እና በርካታ ደጋፊ ያላቸው የፖለቲካ ፓርቲዎች አብረው ለመስራት የሚያስችል ስምምነት ተፈራርመዋል።	የፊርማ ስምምነቱ የተካሄደው ማክሰኞ መስከረም 20/2012 ዓ.ም ሲሆን በፊርማ ሥነ ሥርዓቱ ላይ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ ተገኝተው መልዕክት አስተላልፈዋል። በስምምነቱ ላይ በዋናነት ከተገኙና ፊርማቸውን ካኖሩ የፖለቲካ ፓርቲዎች መካከል የኦሮሞ ዲሞክራሲያዊ ፓርቲ (ኦዲፒ)፣ የኦሮሞ ነፃነት ግንባር (ኦነግ)፣ የኦሮሞ ፌደራሊስት ኮንግረስ (ኦፌኮ)፣ የኦሮሞ አንድነትና ነፃነት ግንባር፣ እና ሌሎችም ይገኙበታል። • የኦሮሞ ፓርቲዎች የጋራ ፎረም ለማቋቋም ከስምምነት ላይ ደረሱ • ከምዕራብ ኦሮሚያ ከተሞች ጥቃት ጀርባ ያለው ማን ነው? በዕለቱ "እርስ በእርሳችን ሰላም ከሌለን እንዴት ለሌሎች ሰላም መስጠት እንችላለን?" ያሉት ጠቅላይ ሚኒስትሩ ተቀራርቦ መወያየቱ ወደፊት ለመጓዝ ወሳኝ መሆኑን ጠቅሰዋል። መጪው ምርጫ ያለምንም ጥርጥር ፍትሃዊና ዲሞክራሲያዊ እንደሚሆንም ተናግረዋል። በኦዲፒ በኩል ስምምነቱን የፈረሙት የመከላከያ ሚኒስትሩና የፓርቲው ምክትል ሊቀመንበር አቶ ለማ መገርሳ ሲሆኑ የአቋም መግለጫውን ደግሞ ጃዋር መሃመድ ነበር በንባብ ያሰማው። ጠቅላይ ሚኒስትሩ ባስተላለፉት መልዕክት ላይ "ከመካሰስና እርስ በእርስ ከመነቋቆር ወጥተን እንደ 21ኛው ክፍለ ዘመን ሰው ቁጭ ብለን ተነጋግረን መስራት አለብን" ብለዋል። ምን ምን ጉዳዮች ላይ ተስማሙ? የፖለቲካ ፓርቲዎቹ ስምምነት ላይ የደረሱት በተናጠልና በጋራ ላለፉት አምስት ወራት በጉዳዩ ላይ ውይይት ሲያደርጉ ከቆዩ በኋላ መሆኑን ገልፀዋል። ከውይይቱም በኋላ በዋናነት ትግል በሚሹ ጉዳዮች ላይ በአንድነት መሥራት የሚያስችል አደረጃጀት ለማኖር መስማማታቸውን ተናግረዋል። በዚህም መሠረት የኦሮሞ አመራር ጥላ የተሰኘ የጋራ መድረክ የተቋቋመ ሲሆን፣ ይህንን አደረጃጀት አቶ ለማ መገርሳ በኃላፊነት ሲመሩት፣ አቶ ሌንጮ ለታ፣ አቶ ገላሳ ዲልቦ እና ዲማ ነገዎ (ዶ/ር) ደግሞ አማካሪዎች በመሆን ተሰይመዋል። የኦሮሚያ ሚዲያ ኔትወርክ መስራችና ሥራ አስኪያጅ ጃዋር መሀመድና አቶ አበራ ቶላ የዚህ አደረጃጀት አስተባባሪዎች ሆነው ተመርጠዋል። በዕለቱ ስምምነት ከተፈረመባቸው ሌሎች ነጥቦች መካከልም ስምምነቱን በፈረሙት ፓርቲዎች መካከል አለመግባባትና ቅሬታዎች ካሉ ወደ ተቋቋመው አደረጃጀት በማምጣት ጉዳያቸውን በንግግርና በውይይት እንዲፈቱ የሚል ይገኝበታል። እንዲሁም ኦሮሚያ ውስጥ ባለው አለመግባባትና ግጭት እየጠፋ ያለውን የሰው ሕይወትና ንብረት በአስቸኳይ ማስቆም የስምምነቱ አንድ አካል ነው ተብሎ ተጠቅሷል። መጪው ምርጫ ነፃና ፍትሃዊ እንዲሆን በጋራ መስራት ላይም ተስማምተው ፊርማቸውን ማኖራቸውን በዕለቱ ተገልጿል። አቶ ዳውድ ኢብሳ (ግራ) እና አቶ ለማ መገርሳ (ቀኝ) በአሥመራ ተገናኘተው ውይይት ሲያደርጉ በጉዳዩ ላይ ማን ምን አለ? ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ ወደ ስልጣን ከመጡ በኋላ ኦነግ የትጥቅ ትግሉን በመተውና በሰላም ለመታገል በመወሰን ወደ ሀገር ከገባ በኋላ ከኦዲፒ ጋር ስምምነት ላይ ደርሶ ነበር። ነገር ግን ይህ ስምምነት ውጤታማ ሳይሆን ፓርቲዎቹ ወደ አለመግባበት በመግባታቸው፣ አባ ገዳዎች፣ አደ ሲንቂዎችና የፖለቲካ ምሁራን በተገኙበት ዳግመኛ ስምምነት እና እርቅ ቢወርድም ይህም ብዙም ውጤታማ ሳይሆን ቀርቷል። ይህ የአሁኑ ስምምነትም ብዙ ላይዘልቅ ይችላል በሚል አንዳንዶች ጥርጣሬ እንዳደረባቸው በተለያዩ የማህበራዊ መገናኛ ብዙኀን ላይ ሲናገሩ ይደመጣል። የአዲሱ አደረጃጀት ሰብሳቢ የሆኑት አቶ ለማ መገርሳ ግን የአሁኑ ስምምነት ከዚህ በፊት ከተደረሱት ስምምነቶች የተለየ ስለመሆኑና ተስፋ ሰጪ መሆኑን ይናገራሉ። "ምክንያቱም ከጥርጣሬ እና ከመወነጃጀል ወጥተን በቅን ልቦና ስለተነጋገርን፣ ይህ ስምምነት ለእኔ ተስፋ ሰጥቶኛል" ያሉት አቶ ለማ አክለውም ''አጀንዳችን የኦሮሞ ሕዝብ አጀንዳ ስለሆነ ቢመቸንም ባይመቸንም ቁጭ ብለን በጋራ መነጋገር አስፈላጊ መሆኑ ላይ ተግባብተናል'' ብለዋል። ስምምነቱ ጥንቅቅ ያለ ነው አይባልም ያሉት አቶ ለማ ውይይቱን ማጠናከርና በኦሮሞ ፓርቲዎች መካከል አንድ የጋራ ግንባር መፍጠር አስፈላጊ ነው ብለው እንደሚያምኑ ተናግረዋል። አለመግባባቶችና የሚያቀያየሙ ነገሮች እንኳ ቢኖሩም ትልቁን የኦሮሞ ሕዝብ ጥቅም በማስቀደም ነገሮችን በውይይት የመፍታት ባህል እንዲጠናከርም አሳስበዋል። ማክሰኞ መስከረም 20/2012 ዓ.ም የስምምነት ፊርማቸውን ያኖሩ ፓርቲዎች በጋራ በመሆን ሐሙስ ምሽት መግለጫ ሰጥተዋል። • በምዕራብ ኦሮሚያ የጉሊሶ ከተማ ከንቲባ ግድያ የነዋሪውን ስጋት አባብሷል • በባርነት ከመሸጥ የተረፉት 64 ኢትዮጵያዊያን የኦሮሞ ፌደራሊስት ኮንግረስ ተቀዳሚ ሊቀመንበር ፕሮፌሰር መረራ ጉዲና ሕዝባችን በጋራ አንድነቱን ጠብቆ ለውጡን እንዳመጣ ሁሉ እንዲሁ አንድነቱን ጠብቆ ወደፊት ማስቀጠል ይገባዋል ሲሉ ተናግረዋል። አክለውም በኦሮሞ ፓርቲዎች እንዲሁም የፖለቲካ ሰዎችና ምሁራን መካከል ያለው መለያየትም በዚህ አደረጃጀትና ስምምነት መሰረት ትክክለኛ መስመር መያዙን ተናግረዋል። "ይህ ተጠናክሮ መቀጠል አለበት" ሲሉም አሳስበዋል። የኦሮሞ አንድነትና ነፃነት ግንባር ሊቀመንበር ብርጋዴር ጄነራል ከማል ገልቹ በበኩላቸው የሕግ የበላይነትንና የሀሳብ ነፃነትን በማክበር በጋራ መስራት ይቻላል ብለዋል። የሀሳብ ልዩነት እንኳ ቢኖር በመከባበር በጋራ መስራት ያስፈልጋል ያሉት ጄነራሉ፣ አክለውም በኦሮሞ ፓርቲዎች መካከል የተፈጠረው አለመግባባት የሁላችንም ስለሆነ በፍጥነት መፈታት አለበት ሲሉ ተናግረዋል። የኦነግ ሊቀመንበር አቶ ዳውድ ኢብሳ ሕብረ ብሔራዊ ፌደራሊዝም ተጠብቆ ዲሞክራሲያዊ መሆኑ የሁሉ ችግር መፍትሄ ነው ብለዋል። በዚህ ሂደት ውስጥ የኦሮሞ ፓርቲዎች አንድ አቋም ይዘው በጋራ መስራት፣ ብሔር ብሔረሰቦችም ይህንኑ ሕብረ ብሔራዊ ፌደራሊዝምን ተቀብለው ሊተገብሩት እንደሚገባ ተናግረዋል። አቶ ሌንጮ ለታ በበኩላቸው ለረዥም ጊዜ የኦሮሞ ፓርቲዎችን ወደ አንድ ለማምጣት ሲታገሉ እንደነበር ገልፀው አሁን በመሳካቱ "እድለኛ ነኝ" ብለዋል።
news-53578166	https://www.bbc.com/amharic/news-53578166	ኮሮናቫይረስ ለምን ጥቁሮች ላይ እንደሚበረታ ሊጠና ነው	የዩናይትድ ኪንግደም ሳይንቲስቶች ኮሮናቫይረስ ለምን ከነጮች ይልቅ ጥቁሮችንና ሌሎች የእስያ ዘር ያላቸውን በይበልጥ እያጠቃ እንደሆነ ለማጥናት ተነስተዋል።	ለዚህ ጥናታቸው የሚሆን በሚሊዮን ፓውንድ ገንዘብ ከመንግሥት ሊለቀቅላቸው መሆኑም ተሰምቷል። ጥናቱ በስድስት ግዙፍ ፕሮጀክቶች የተከፋፈለ ነው። ዘረመል ከቫይረሱ ጋር የተለየ ቁርኝት ይኑረው አይኑረው የሚጠና ሲሆን፣ ዕለታዊ እንቅስቃሴ፣ የሥራ ባህሪ፣ የኑሮ ሁኔታና ሌሎችም በጥናቱ ትኩረት ይደረግባቸዋል። ከስድስቱ የፕሮጀክቱ ክፍሎች አንዱ ፕሮጀክት ብቻውን 30 ሺህ የጤና ባለሙያዎችን ለአንድ ዓመት እየተከታተለ ጥናቱን ያገባድዳል ተብሎ ይጠበቃል ውጤቱ እንደታወቀ መንግሥት በጥናቱ ግኝት ላይ ተመስርቶ እርምጃ ይወስዳል። በሌስተር ዩኒቨርስቲ የኅብረተሰብ ጤና ፕሮፌሰር ካምሌሽ ኩንቲ ለቢቢሲ እንደተናገሩት የጥናት ውጤቱ በቶሎ ጥቁሮችን፣ እስያዊያን እና ሌሎች ቡድኖችን ለመታደግ እንደሚውል ተስፋ ያደርጋሉ። የዚህ ግዙፍ ጥናት ውጤት ለጥቁር ማኅበረሰብ መሪዎችና ለእስያ ማኅበረሰብ የሚጋራ ሲሆን በቀጣዩ ስለሚወሰዱ እርምጃዎችም ምክክር ይደረጋል። "ለምሳሌ ተሰባስቦ በአንድ ላይ መኖር ለኮሮናቫይረስ አጋልጧቸዋል የሚል ውጤት ካገኘን ወይም ደግሞ የሰውነት እንቅስቃሴ አለማድረጋቸው ነው የጎዳቸው የሚል ውጤት ካገኘን ይህን ተመስርተን መፍትሄ እናበጃለን።" በተለያዩ አካባቢዎች እየወጡ ያሉ ጥናቶች እንዳሳዩት ጥቁሮችና እስያውያን ከአገሬው ሰዎች ይልቅ ለኮቪድ-19 ተጋላጭ ሆነዋል። ይሁንና ጥቁሮችና እስያዉያን ከነጮች የበለጠ ለምን ተጎጂ ሆኑ ለሚለው ከመላምት ያለፈ አስተማማኝ መንስኤ እስከዛሬ በጥናት ተደግፎ አልወጣም። እስካሁን እየተሰጡ ያሉ መላምቶች የሚከተሉትን ነጥቦች የያዙ ናቸው፡- • ጥቁሮች በአኗኗራቸው ብቻም ሳይሆን የሚሰሩት ሥራ ከብዙ ሰዎች ጋር የሚያገናኝ ስለሆነ ለተጋላጭነት የቀረቡ ናቸው፤ ለምሳሌ በጽዳት፣ በሾፌርነት እና በጤና ረዳትነት መሰማራታቸው። • ለመሰረታዊ የጤና ምርመራ ቅርብ አለመሆናቸው • በስኳር፣ በደም ግፊት በአስም የሚሰቃዩ መሆናቸው እና አለቅጥ ውፍረት በብዛት ስለሚያጠቃቸው • ስፖርታዊ እንቅስቃሴ ስለማያዘወትሩ በዩናይትድ ኪንግደም የሕክምና ጉዳዮች አማካሪ ፕሮፌሰር ክሪስ ዊቲ ይህንን ጥናት በበጎ ተመልክተውታል። "ትክክለኛ እርምጃ እንድንወስድ ትክክለኛ ጥናት ማድረግ ይኖርብናል። ይህ ጥናት ትክክለኛ ውጤት ላይ ያደርሰናል" ይላሉ ፕሮፌሰሩ። ይህ ጥናት ጥቁሮችንና ሌሎች የእስያ ዝርያ ያላቸውን እንግሊዛውያን በጾታ፣ በዕድሜ፣ በገቢ መጠን ከፋፍሎ የሚያጠና ሲሆን 30 ሺህ ሐኪሞችን፣ ነርሶችንና ሌሎች የጤና ባለሙያዎችን በቅርብ ሆኖ ለአንድ ዓመት ክትትል ያደርግባቸዋል። ኦክስፎርድ ዩኒቨርስቲና ሳውዝሃምፕተን ዩኒቨርስቲ ያዋቀሯቸው የጥናት ቡድኖች ደግሞ ጥቁሮችና እስያዊ ዝርያ ያላቸውን ታማሚዎች በተለየ ይከታተላሉ፣ ያጠናሉ። የሞቱትንም ቢሆን ሰነዳቸውን ከሆስፒታሎች ወስደው ይመረምራሉ። ጥናቱ ከዚህ በፊት በዩናይትድ ኪንግደም ባዮባክን ፕሮጀክት የተወሰዱ የግማሽ ሚሊዮን ሰዎችን የዘረመል ናሙና፣ የሽንትና የምራቅና ደም ቅንጣቶች በስፋት ይመረምራል፣ ውጤቱንም ይተነትናል ተብሏል።
news-49404699	https://www.bbc.com/amharic/news-49404699	ኮንጎ ለድንበር ተሻጋሪ ነጋዴዎች የኢቦላ ክትባት ልትሰጥ ነው	ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ የኢቦላን ወረርሽኝ ለመግታት ከ60 ሺህ በላይ ለሚሆኑና በመደበኛነት ወደ ሩዋንዳና ኡጋንዳ ለሚገቡ ድንበር ተሻጋሪ ነጋዴዎች የኢቦላ ክትባት ልትሰጥ እንደሆነ አስታወቀች።	• በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ የጤና ባለሙያዎች ጥቃት ደረሰባቸው • የኢቦላ መከላከያ ክትባት በኮንጎ ሊሰጥ ነው በሩዋንዳ ድንበር ላይ በሚገኘው የኮንጎያዊያን የንግድ ማዕከል' ጎማ' የኢቦላ ኬዝ መገኘቱን በቅርቡ አንድ ሪፖርት ይፋ ማድረጉን ተከትሎ ነበር ለድንበር ተሻጋሪ ነጋዴዎች ትኩረት መሰጠት የተጀመረው። ባለፈው ዓመት ብቻ በኢቦላ ምክንያት በትንሹ 1900 ሰዎች ሕይወት ያለፈባት ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ የኢቦላ ወረርሽኝ መከላከል አስተባባሪ የሆኑት ጂን ጃኪዩስ ሙየምቤ ከሆነ፤ በሩዋንዳ የሚገኙ የጤና ባለሥልጣናትም ድንበር ተሻጋሪ ነጋዴዎችን በተመለከተ ለሚደረገው የክትባት ዘመቻ 100 ሺህ ክትባቶችን ጠይቀዋል። ይሁን እንጂ የክትባት ዘመቻው መቼ እንደሚጀመር አልታወቀም። • ኢቦላ ወደ ኡጋንዳ እየተዛመተ ነው ዶ/ር ሙየምብ እንዳሉት ለድንበር ተሻጋሪ ነጋዴዎቹ ክትባት ከተሰጠ በኋላ የኢቦላ ታማሚ በተገኘባቸው አካባቢዎች ክትባቱን መስጠት እንደሚጀምሩ የህክምና ቡድኑ አስታውቋል። ዓለም አቀፉን የጤና ድርጅት ጨምሮ ዓለም አቀፍ የጤና ባለሙያዎች የተሳተፉበት ክትባት አገልግሎት ላይ መዋል የጀመረ ሲሆን ክትባቱ በዲሞክራቲክ ኮንጎ ግርታን ፈጥሮ ነበር። ክትባቱ በጆንሰን እና ጆንሰን የተሰራ ሲሆን በዲሞክራቲክ ኮንጎ ባለፈው ዓመት ሲሰጥ ከነበረው ከአንድ የሜርክ ክትባት መጠን የተለየ ነው ተብሏል። በምስራቃዊ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ በሚዛመቱ ሀሰተኛ መረጃዎችና እምነት ማጣት ሳቢያ የኢቦላ ወረርሽኝን ለመቆጣጠር የሚደረገውን ጥረት ገትቶታል።
51922475	https://www.bbc.com/amharic/51922475	ኮሮናቫይረስና የአእምሮ ጤና ምን አገናኛቸው?	ኮሮናቫይረስ ዓለምን የማያባራ መጠራጠር ውስጥ ከትቷል። ስለ ቫይረሱ የሚወጡ መረጃዎች ማብቂያ ያላቸው አይመስልም። ይህ ሁሉ የሰዎች ስነልቦና ጤና ላይ የሚያሳድረው ተፅእኖ ቀላል አይደለም።	በተለይም ቀድሞም የአእምሮ ጭንቀት ያለባቸው ላይ። ስለዚህም በዚህ ፈታኝ ወቅት ሰዎች እንዴት የአእምሮ ጤናቸውን ይጠብቁ? ስለ ኮሮናቫይረስ የሚወጡ ዜናዎችን ሁሉ በትኩረት መከታተል የሚጠበቅ ነገር ቢሆንም ይህ ግን የአእምሮ ጭንቀት ላለባቸው ከባድ ጫና ነው። • አሜሪካ የኮሮናቫይረስ ክትባት ሙከራ ጀመረች እንደዚህ ባሉ ሁኔታዎች መጠራጠርን እና ፍርሃትን መቋቋም አለመቻል የተለመደ የአእምሮ ህመም ባህሪ እንደሆነ የአእምሮ ጤና ባለሙያዋ ኒኪ ሊድቤተር ይናገራሉ። እኚህ እንግሊዛዊ "ብዙ ጊዜ የጭንቀት ህመም ገና ባልተፈጠረና ባልታወቀ ነገር ላይ ይሆናል ብሎ አብዝቶ በመጨነቅ የሚመጣ ነው። ከዚህ አንፃር ኮሮናቫይረስ ከባድ ነገር ነው" ይላሉ። የምትከታተሉትን ዜና መቀነስና የምታነቡትን መጠንቀቅ ስለ ኮሮናቫይረስ በርካታ ዜናዎችን ማንበብ ቀድሞም ጭንቀት ያለባቸውን የሁለት ልጆች አባት በተደጋጋሚ ለሚመላለስ የልብ ህመም እንደዳረገ ይናገራሉ ባለሙያዋ። "ስጨነቅ ልቆጣጠረው በማልችል መልኩ እጅግ መጥፎ የሆነ ነገር እንደሚመጣ አውጠነጥናለሁ" በማለት ኮሮናቫይረስ ቤተሰቦቼን እና የማውቃቸውን አዛውንት ሰዎች ይጎዳል በማለት እንደሚጨነቁ ተናግረዋል። ማህበራዊ ሚዲያን ጨምሮ ጭንቀት ቀስቃሽ ነገሮችን ማስወገድ ለተወሰኑ ጊዜያት ማህበራዊ ሚዲያዎችን እንዲሁም የዜና ድረ ገፆችን አለመመልከት ከእንዲህ ያለ ጭንቀት እንደሚገላግል ይነገራል። ማህበራዊ ሚዲያ ለአንዳንዶች ጭንቀት አምጭ ነገር ነው። በማንችስተር ከተማ ኗሪ የሆነቸው 24 ዓመቷ አሊሰን ጭንቀት ያለባት ሲሆን በማህበራዊ ሚዲያ የምታያቸው ነገሮች ምን ያህል እንደሚረብሿት ትናገራለች። "ከአንድ ወር በፊት ትዊተር ላይ ሃሽታጎችን እየተከታተልኩ ያነበብኳቸው የሴራ ትንታኔዎች በጣም ረበሹኝ፤ ተስፋም አስቆረጡኝ" በማለት ማልቀሷንም ጭምር ትናገራለች። ከዚያ በኋላ ግን የምትመለከታቸውን ዜናዎች በጥንቃቄ መምረጥ መጀመሯን ትገልፃለች። ማህበራዊ ሚዲያ ላይ የምታጠፋውን ጊዜም እንደቀነሰች ትናገራለች። ከልክ በላይ እጅን አለመታጠብ • ኮሮና ቫይረስ ከየት መጣ? • መዓዛ መላኩ፤ መስማት ለተሳናቸው ዜጎች ስለኮሮናቫይረስ መረጃ የምታቀብለዋ በጎ ፍቃደኛ እጃችሁን በተደጋጋሚ ታጠቡ የሚለውን የጥንቃቄ መልእክትን በተደጋጋሚ መስማት ጭንቀት ላለባቸው ሰዎች ከፍተኛ ጫና ነው። እነዚህ ሰዎች ሌሎች በተደጋጋሚ እጃቸውን ሲታጠቡ ወይም በሳኒታይዘር እጃቸውን ሲያፀዱ መመልከትን ከህመም ጋር ያያይዛሉ። በተላላፊ በሽታ እያዛለሁ የሚል ከፍተኛ ስጋት የበርካታ የአእምሮ ጭንቀት ያለባቸው ሰዎች ባህሪይ እንደሆነ የምትናገረውና በዚህ ጉዳይ መፅሃፍ የፃፈችው ሊሊ ቤሊ የእጃችሁን ታጠቡ ተደጋጋሚ መልእክት የእነዚህን ሰዎች ጭንቀት ቀስቃሽ ነው ትላለች። ሊሊ ቤሊ ራሷ ጭንቀት ህመም ያለባት ሰው ነች። ለእንዲህ ያለ አጋጣሚ እንዲሁ በተደጋጋሚ እጃችሁን ታጠቡ ማለት ሳይሆን በቀን ይህን ያህል ጊዜ ወይም በዚህ ጊዜ ልዩነት ውስጥ እጃችሁን ብትታጠቡ የቫይረሱን ስርጭት ትገታላችሁ ቢባል መልካም እንደሆነ ታስረዳለች። ራስን ነጥሎ መቀመጥም እንዲህ ያለ ችግር ላለባቸው ሰዎች ትልቅ ችግር እንደሆነ "ቤት እንድንቀመጥ ከተገደድን ብዙ ለማሰብ ጊዜ አለን ፤ እንደበራለንም" በማለት ትገልፃለች። ከሰዎች ጋር መገናኘት ወደ ለይቶ ማቆያ የሚገቡ ሰዎች ቁጥር እየጨመረ ስለሆነ ሰዎች ከአጠገብ ቢርቁ እንኳ በስልክና በኢሜል ለመገናኘት ትክክለኛ የሰዎችን የስልክ ቁጥሮችና ኢሜል አድራሻዎች መያዞን ያረጋግጡ። በዙሪያዎ ካሉ ሰዎች ጋር ሁሌም ግንኙነት ይኑርዎ። በለይቶ ማቆያ ካሉ ቀን በቀን በመደበኝነት ከሚያደርጓቸው ነገሮች ባሻገር እያንዳንዱ ቀን የተለየ ተግባር እንዲኖረው ያድርጉ። ይህ ከሆነ በለይቶ ማቆያ የሚኖርዎት ቆይታ ውጤታማና ይሄን ሳደርግ ነበር የቆየሁት የሚሉበት ሊሆን ይችላል። አንዱ መፅሃፍ ማንበብ አንዱ ሊሆን ይችላል። ድካም መቀነስ የእረፍት ጊዜ አስፈላጊ ሲሆን የሰው ልጅ አእምሮ እንደ ፀሃይ ብርሃን ያሉ ተፈጥሯዊ ነገሮችን በዘላቂነት ማግኘትን ይመርጣል። ስለዚህም ማረፍ ፣ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማድረግ፣ መመገብ እና በቂ ፈሳሽ ማድረግ ወሳኝ ነው።
news-48979808	https://www.bbc.com/amharic/news-48979808	የጋዜጠኛዋ መገደል ለምን የዓለም መነጋገሪያ ሆነ?	አብዛኛዎቹ መገናኛ ብዙኃን ሶማሊያን የጦርነት ቀጣና፣ ድርቅ እና ረሃብ የማይለያት፣ የእርዛትና ጥማት ተመሳሌት፣ እንዲሁም የእርስ በርስ እልቂት ምሳሌ አድርገው ነው የሚስሏት። አንዲት ሴት ግን ይህን ለመቀልበስ ተነሳች።	ይህቺ ሴት ሆዳን ናላያህ ትባላለች። ትውለደ ሶማሊያዊ የሆነችው ሆዳን ከ6 ዓመቷ ጀምሮ ካናዳ ነው ያደገችው። ይሁን እንጂ ልቧ ሁሌም ሶማሊያ ነው ያለው። የሶማሊያን ውበት፣ መልካም ገጽታና የሕዝቧን ትስስር ለተቀረው ዓለም ለማሳየት ቆርጣ የተነሳች ሴት በመሆኗ ከዓመት በፊት ከካናዳ ወደ ሶማሊያ ተመለሰች። • በሶማሊያ በአንድ ሆቴል ታጣቂዎች ባደረሱት ጥቃት 26 ሰዎች ሞቱ • ኒው ዮርክ መብራት መጣ • ትራምፕ የኢራን ኒውክሌር ስምምነትን ያፈረሱት ''ኦባማን ለማበሳጫት'' ነው ዓላማ ያደረገችው በዓለም ላይ እንደ አሸዋ የተበተኑ ሕዝቦቿን በተለይም ውጭ አገር ያደጉ የሶማሊያ ወጣቶችን ማነቃቃትና አገራችን እንዲወዱ ማድረግ ነበር። "ሶማሊያ ጦርነት ብቻ አይደለም ያለው...፣ሕይወት አለ፣ ፍቅር አለ..." ሆዳን ዕሮብ ዕለት ከኪሰማዮ ከተማ ወጣ ብሎ ወደ ሚገኝ ስፍራ በመጓዙ አሳ እያጠመዱ ለገብያ ስለሚያቀርቡ ወጣቶች እና ስለአካባቢው ውብ ተፍጥሮ በትዊተር ገጿ ብዙ ብላ ነበር። አርብ 'ለታ ተገደለች ይቺ በመላው ዓለም የሶማሊያ አምባሳደር ሆና ትታይ የነበረችው ናላያህ አርብ 'ለታ በደቡባዊ ሶማሊያ ኪስማዮ ከተማ ባረፈችበት አንድ ሆቴል ውስጥ በድንገት ተገደለች። በርካታ ሶማሊያዊያንና በተለይም የርሷን ሥራዎች የሚከታተሉ፣ የርሷን ተስፋ የሚመገቡ በሚሊዮን የሚቆጠሩ ታዳሚዎቿ እጅግ አዘኑ። አልሸባብ ኃላፊነቱን በወሰደበት ጥቃት እሷና ባለቤቷን ጨምሮ 26 ሰዎች ተገድለዋል። ጥቃቱ የተፈጸመበት አሳሰይ ሆቴል የአገር ሽማግሌዎች፣ የጎሳ መሪዎችና ፖለቲከኞች መጪውን ምርጫ ተአማኒና ዲሞክራሲያዊ ማድረግ የሚቻልበት ሁኔታ ለማመቻቸት እየተወያዩ ነበር። ናላዬህ 43ኛ ዓመቷ ላይ ነበረች። ሁለት ልጅችም ነበሯት። "በተገደለችበት ወቅትም ነፍሰጡር ነበረች" ብለዋል ቤተሰቦቿ በፌስቡክ ገጻቸው ላይ። ናላያህ በሰሜን ሶማሊያ ላስ አኖድ በምትባል ከተማ ብትወለድም ያደገችው ግን ካናዳ ውስጥ ነው። በአንድ ወቅት ለቶሮንቶ ለሚገን አንድ መገናኛ ብዙሃን እንደተናገረችው አባቷ የቀድሞ የሶማሊያ ዲፕሎማት የነበሩ ቢሆንም አሁን ግን በካናዳ የመኪና ማቆሚያ አስተናባሪ ሆነው በመሥራት ላይ ናቸው። ካናዳ ሳለች በብሮድካስት ጆርናሊዝም ሁለተኛ ዲግሪዋን እንደያዘች ነበር የራሷን ቴሌቪዥን የጀመረችው። በቢቢሲ የምትሰራዋ ጓደኛዋ ፋርሃን ናላያህን «ብሩህ አእምሮና ውብ ነፍስ የታደለች» ስትል ትገልጻታለች። ብዙዎች ትውልደ ሶማሊያዊያን ወደ አገራቸው መትመም የጀመሩት በርሷ አነቃቂ የጋዜጠኝነት ሥራዎች ምክንያት ነበር። የርሷ መገደል ይበልጥ ሶማሊዊያን እንዲቀራረቡና የቆመችለትን ዓለማ ወደፊት እንዲገፉ ነው የሚያደርጋቸው ትላለች ጓደኛዋ። በአንድ ወቅት ሟች ናላያህ ወደፊት በምን እንድትታወስ እንደምትፈልግ ተጠይቃ። "እኔ ገንዘብም ዝናም ብዙም አይማርከኝም፤ የሶማሊያን አንድነት ማየት ነው ለኔ ትልቁ ህልም...ያን ለማሳካት ነው የምኖረው" ስትል ተናግራ ነበር።
news-55510236	https://www.bbc.com/amharic/news-55510236	ትግራይ፡ የተያዙና የተገደሉ የህወሓት አመራሮችና ወታደራዊ መኮንኖች ዝርዝር ይፋ ሆነ	የኢትዮጵያ ፈደራል መንግሥት በትግራይ ክልል ሕግ ማስከበር ባለው ዘመቻ ውስጥ በቁጥጥር ስር የዋሉና ተገደሉ ወታደራዊ መኮንኖችን ስም ዝርዝር የአገር መከላከያ ሠራዊት ይፋ አደረገ።	የአገሪቱ መከላከያ ሠራዊት ስምሪት መምሪያ ኃላፊ ብርጋዴል ጄኔራል ተስፋዬ አያሌው ለአገር ውስጥ መገናኛ ብዙሃን እንደገለጹት የመከላከያ ሠራዊትና የፌዴራል ፓሊስ በጋራ በወሰዱት እርምጃ ነው መኮንኖቹ የተያዙትና እርምጃ የተወሰደባቸው። ኃላፊው እንዳሉት በርካታ ከህወሓት አመራሮች ጋር የተሰለፉ ወታደራዊ መኮንኖች እና የልዩ ኃይል አባላት እጃቸውን መስጠታቸውን ጠቅሰው እጅ ለመስጠት ፈቃደኛ ያልሆኑት "መደምሰሳቸውን" ገልጸዋል። ብርጋዴር ጄነራል ተስፋዬ እንዳሉት ጥቅምት 30/2013 በሰሜን ምዕራብ ኢትዮጵያ ከ600 በላይ ሰዎች ተገድለውበታል የተባለውን የማይካድራውን ጭፍጨፋ መርተዋል የተባሉትን ኮሎኔል የማነ ገብረሚካኤልን ጨምሮ ሌሎች ከፍተኛ ወታደራዊ መኮንኖች መገደላቸውን አመልክተዋል። በተጨማሪ መገደላቸው የተገለጸው መኮንኖች ኮሎኔል ዓለም ገብረመድኅን፣ ኮሎኔል ቢንያም ገብረመድኅን፣ ኮሎኔል አምባዬ፣ ኮሎኔል ማዕሾ፣ ኮሎኔል ይርጋ ስዩም፣ ኮሎኔል ሃዱሽ፣ ኮሎኔል አጽብሃ፣ ኮሎኔል ተስፋዬ ገብረመድኅን፣ ኮሎኔል ዮሐንስ ካልአዩ፣ ኮሎኔል ተክለእግዚአብሄርና ሌተናል ኮሎኔል ብርሃኔ ቶላ ናቸው። ጨምረውም ሌሎች በስም ያልተገለጹ አራት ኮሎኔሎች እንዲሁም ሁለት የዞን አመራሮች መገደላቸውን አስታውቀዋል። ተደብቀው እየተፈለጉ ያሉ የህወሓት ከፍተኛ አመራሮችና አባላትን መከላከያ ሠራዊትና ፖሊስ እየተከታተሏቸው መሆኑን ገልጸው፤ ለዚህም የተለያዩ አካባቢዎችን ላይ ፍተሻና አሰሳ እያደረጉ መሆኑን የገለፁት ብርጋዴር ጄነራሉ "ፍለጋው ከሰፊ ወደ ጠባብ ቦታ መጥቷል" ማለታቸው ተዘግቧል። እየተካሄደ ባለው ፍተሻ የቡድኑ አመራሮች በየዋሻውና በየቤተክርስቲያኑ ተደብቀው መገኘታቸውንና የቤተክርስቲያን አባቶችን አልባሳት በብሰው የተገኙ መኖራቸውንም ጠቅሰው፤ የተደበቁ የህወሓት አመራሮች ከማንም ጋር የሚገናኙበት ዕድል የላቸውም በማለት ተናግረዋል። እጅ ከሰጡ የሕወሓት አመራሮች መካከልም የቀድሞ የትራንስፖርት ሚኒስትር ሚኒስትር ዴኤታ ወይዘሮ ሙሉ ገብረ እግዚአብሔር፣ የትግራይ ክልል ኦዲት ኃላፊ የነበሩት ሃዱሽ ዘውገ ገዛኸኝ፣ የክልሉ ልማት ስልጠና ኃላፊ የነበሩት አቶ ሰለሞን ህሉፍ ንጉሤ እንዲሁም የክልሉ ጠቅላይ አቃቤ የነበሩት አቶ ኪዳነማሪያም ገብረክርስቶስ ፋሲል ይገኙበታል። በተጨማሪም የክልሉ ትምህርት ቢሮ ኃላፊ የነበሩት አቶ ባህታ ወልደሚካኤል፣ የክልሉ ኢኮኖሚ ቢሮ የልማት እቅድ አስተባባሪ አቶ ሀጎስ ወልደኪዳን ገብረማሪያምና የመቀለ ዩኒቨርሲቲ የሕግ መምህር የሆኑት አቶ ገብረአምላክ ይኸብዮ እንዳሉበት ወታደራዊ ኃላፊው ገልፀዋል። ከዚህ ባሻገር ደግሞ ዶክተር ዓለም ብርሃኔ፣ ኮሎኔል መብርሃቱ ገብረመድኅን፣ ኮሎኔል ሃዱሽ ሃጎስ፣ ኮሎኔል ህሉፍ ተ/መድኅን፣ ሌተናል ኮሎኔል ተክለ ህይወት አሰፋ እጃቸውን ከሰጡ መካከል እንደሚገኙበት ብርጋዴል ጄኔራሉ በመግለጫቸው ላይ አመልክተዋል። ከወታደራዊና ከሲቪል አመራሮች በተጨማሪም በርካታ ቁጥር ያላቸው የሚሊሻና ልዩ ኃይል አባላት እጃቸውን መስጠታቸውንም አብራርተዋል። እስካሁን ድረስ የክልሉ ርዕሰ መስተዳደር የነበሩት ዶ/ር ደብረፂዮንም ሆኑ ሌሎች ከፍተኛ ሹማምንቶች ያሉበት ሁኔታ በዚህ መግለጫ ላይ አልተጠቀሰም። ከጥቂት ሳምንት በፊት የመከላከያ ሠራዊቱ ከፍተኛ የህወሓት አመራሮች ያሉበትን ለጠቆመ የ10 ሚሊዮን ብር ሽልማት ማዘጋጀቱን መግለጹ ይታወሳል። መንግሥት በቁጥጥር ስር ውለዋል ወይም ተገድለዋል ያላቸውን የህወሓት ወታደራዊ መኮንኖችና ሲቪል አመራሮችን በተመለከተ ከቡድኑም ሆነ ከሌላ ገለልተኛ ወገን የተሰማ ነገር የለም። የክልሉ ዋና ከተማ መቀለ በፌደራል መንግሥቱ ሠራዊት ቁጥጥር ስር ስትገባ የህወሓት አመራሮች ውጊያውን እንደሚቀጥሉ ከገለጹ በኋላ ስላሉበት ሁኔታና ወቅታዊ ጉዳዮች በይፋ የሰጡት መግለጫ የለም። አሁን መገደላቸው እንዲሁም እጃቸውን መስጠታቸው ከተገለፁ የህወሓት አባላት ሌላ የቀድሞዋን የፌዴሬሽን ምክር ቤት አፈጉባዔ ኬርያ ኢብራሂም ጨምሮ ጉዳያቸው በፍርድ ቤት እየታየ የሚገኙ የተለያዩ ከፍተኛ ወታደራዊ መኮንኖችና የቀድሞ ባለሥልጣናት ይገኛሉ። ጥቅምት 24/2013 ዓ.ም ምሽት የህወሓት ኃይሎች በሰሜን ዕዝ ላይ ጥቃት መፈፀማቸውን ተከትሎ በትግራይ ክልል ወታደራዊ ግጭት ተቀስቅሶ ክልሉን ይመራ የነበረው ህወሓት ከሥልጣን መወገዱ ይታወሳል። በትግራይ ክልል ከተከሰተው ቀውስ ጋር በተያያዘ የፌደራል ጠቅላይ ዐቃቤ ሕግ በ167 ሰዎች ላይ የእስር ትዕዛዝ ማውጣቱን ይፋ አደረጎ ነበር። ከዚህ በተጨማሪም የፌደራል ፖሊስ ኮሚሽን ህወሓትን በበላይነት በመምራት፣ በትግራይ ክልል በሚገኘው በአገር መከላከያ ሠራዊት የሰሜን ዕዝ ላይ ጥቃት በመፈፀም፣ የአገር ክህደት ወንጀል ፈጽመዋል ያላቸውን ግለሰቦች አድኖ በመያዝ ለሕግ ለማቅረብ ተፈላጊ ናቸው ባላቸው የህወሓት ከፍተኛ አመራሮችንና አባላትን በቁጥጥር ስር ለማዋል የሚያስችል የፍርድ ቤት የመያዣ ትዕዛዝ በ96 ግለሰቦች ላይ ማውጣቱን አስታወቆ ነበር። በተጨማሪም የፌደራል ፖሊስ በአገር ክህደት እና ትግራይ ውስጥ የመከላከያ ሠራዊትና የፖሊስ አባላት እንዲታገቱ አድርገዋል ብሎ የጠረጠራቸውን ከአርባ በላይ የቀድሞ ከፍተኛ መኮንኖች ላይ የመያዣ ትዕዛዝ ማውጣቱን አስታወቋል። እነዚህ የቀድሞው የአገሪቱ ጦር ኃይሎች ጠቅላይ ኤታማዦር ሹም የነበሩት ሜጀር ጄኔራል ጻድቃን ገብረተንሳይን ጨምሮ፣ ከፍተኛ የቀድሞ የኢትዮጵያ አየር ኃይል፣ የመከላከያ ሠራዊትና የፖሊስ አመራሮች የተጠረጠሩትም በአገር ክደትና በሠራዊት አባላት ላይ በተፈጸመ ወንጀል መሆኑ በወቅቱ ተገልጿል።
news-49541152	https://www.bbc.com/amharic/news-49541152	ደቡብ አፍሪቃዊቷን የቦክስ ቻምፒዮን ገድሏል የተባለው ተጠርጣሪ በቁጥጥር ሥር ውሏል	ደቡብ አፍሪቃዊቷን የቡጢ ተፋላሚ ቻምፒዮን በክፉ ሁኔታ ተኮሱ ገድሏል የተባለ አንድ ተጠርጣሪ በቁጥጥር ሥር ውላል።	ሊያንድሬ ጄንግልስ [በቅፅል ስሟ ቤቢ ሊ] በመባል የምትታወቀው ቦክሰኛ በምስራቃዊ ደቡብ አፍሪቃ አርብ ዕለት ነው በተተኮሰባት ጥይት የሞተችው። ባለሥልጣናት ገዳዩ የደቡብ አፍሪቃ ፖሊስ አግልግሎት አባል ነው ሲሉ አሳውቀዋል። በጥቃቱ ቦክሰኛዋ ሕይወቷ ሲያልፍ አብረዋት መኪና ውስጥ የነበሩት እናትዋ ጉዳት እንደደረሰባቸው ታውቋል። ወጣቷ ደቡብ አፍሪቃዊት ቦክሰኛ ባለፉት 9 ግጥሚያዎቿ ያልተሸነፈች ብርቱ ተቧቃሽ ነበረች። ለሚቀጥለው ውድድሯም ዝግጅት ላይ እንደነበረች ተሰምቷል። በጥቃቱ ሥፍራ አብሯት ነበረ የተባለው ይህ የ37 ዓመት ግለሰብ የቦክሰኛዋ የአሁን ወይም የቀድሞ የፍቅር ጓደኛ ሳይሆን አልቀረም የሚሉ ዘገባዎች እየወጡ ነው። ለሃገሪቱ መገናኛ ብዙሃን ቃላቸውን የሰጡት የፖሊስ አፈ-ቀላጤ የጥቃቱ መንስዔ በጥንዶቹ መካከል የተከሰተ ግጭት ሳይሆን አይቀርም ብለዋል። ቃል አቀባዩ የፖሊስ ባልደረባ የሆነው ግሰለብ ጓደኛው ላይ በተከታታይ ተኩሷል፤ ጥቃት የደረሰባት ግለሰብም ወዲያውኑ ሕይወቷ ሊያልፍ ችሏል ሲሉ ተናግረዋል። በቁጥጥር ሥር የዋለው ግለሰብ ሰኞ ዕለት ፍርድ ቤት ይቀርባል ተብሎ ይጠቃል። በርካታ ደቡብ አፍሪቃውያን ጥቃቱን በማሕበራዊ ድረ-ገፆቻቸው አማከይነት እየኮነኑት ይገኛሉ።
news-46042287	https://www.bbc.com/amharic/news-46042287	"ወንዶች በጡት ካንሠር እንደሚያዙ አላውቅም ነበር"	ሞሰስ ሙሶንጋ በሽታው እንዳለባቸው እስካወቁበት ጊዜ ድረስ የጡት ካንሰር ወንዶች ላይም እንደሚከሰት ፈጽሞ አያውቁም ነበር።	ሞሰስ ሙሶንጋ እንደሚለው ህክምናው ከፍተኛ ህመም አለው የ 67 ዓመቱ ኬንያዊ ለቢቢሲ እንደገለጹት በአውሮፓዊያኑ 2013 ደረጃ ሦስት የጡት ካንሰር እንዳለባቸው ዶክተሮች ሲነግሯቸው በከፍተኛ ድንጋጤ ውስጥ ከመግባት ባለፈ ህይወታቸውንም እስከወዲያኛው ነበር የቀየረው። "ወንዶችን የማያጠቃው እንዲህ ያለው በሽታ በዓለም ላይ ከሚገኙ በሚሊዮን ከሚቆጠሩ ወንዶች መካከል እኔን ላይ በመከሰቱ ሊሆን አይችልም በሚል ስሜት ውስጥ ከቶኝ ነበር" ይላሉ ሙሶንጋ። • ኢትዮጵያዊቷ ሰው አልባ አውሮፕላን • ቀዶ ህክምና በአፍሪካ ስጋት መሆኑ ከፍ ብሏል መጀመሪያ ላይ በቀኝ ጡታቸው ጫፍ ላይ የተከሰተው እብጠት በየጊዜው ያድግ ነበር። ፈሳሽ መውጣት እና አለፍ ሲልም የደረት ህመም ተከተለ። ስለጉዳዩ እርግጠኛ ባለመሆናቸው የአምስት ልጆች አባት ለሆኑት ሙሶንጋ ሐኪሞች የህመም ማስታገሻ ብቻ መስጠት ቀጠሉ። ጡቶቻቸው ከብዙ ወንዶች እጅግ በጣም የሚበልጡ ቢሆኑም ይህ ግን ለሙሶንጋ አስጨናቂ ነገር አልነበረም። በቀኝ በኩል ያለው ጡት ቆዳው መቁሰል ሲጀምር ከፍተኛ የሕክምና እርዳታ ማግኘት አስፈላጊ ሆነ። በተደረገው የናሙና ምርመራም ሙሶንጋ የጡት ካንሰር እንዳለባቸው ተረጋገጠ። "የጡት ካንሰር ወንዶችን እንደሚያጠቃ ስለማላውቅ ጉዳት ያደረሰብኝ ነገር የጡት ካንሰር እንደነበር አላስተዋልኩም" ብለዋል። በኬንያ ርዕሰ መዲና ናይሮቢ በሚገኘው የአጋ ካህን ዩኒቨርሲቲ ሆስፒታል አማካሪና የዕጢ ሐኪም የሆኑት ዶክተር ሲትና ምዋንዚ እንደሚሉት ወንዶች ላይ የሚያግጥመው የጡት ካንሰር የተለመደ አይደለም። ከተሞክሮ እንዳወቁት ከ100 የጡት ካንሰር ህሙማን መካከል አንዱ ወንድ ነው። ወንዶች ለምን በጡት ካንሠር ይያዛሉ? የወንዶች የጡት ካንሠር መነሻ ትክክለኛው ምክንያት ባይታወቅም በሚከተሉት ምክንያቶች የመከሰት ዕድሉ ሊጨምር ይችላል፡ ስጋትዎን ለመቀነስ ቢያደርጉ ሊረዳዎት ይችላል: ምንጭ: የእንግሊዝ ብሔራዊ የጤና አገልግሎት የዓለም የጤና ድርጅት የምርምር አካል የሆነው ግሎቦካን 2008 እንዳለው በመላው አፍሪካ 170,000 ያህል ህሙማን እንዳሉ ይገመታል። ዶክተር ምዋንዚ እንደሚሉት ከወንዶች የበለጠ ተፈጥሮአዊ ኦስትሮጀን ያላቸው መሆኑን ጨምሮ ሴቶች በተለያየ ምክንያት ለችግሩ የመጋለጥ ዕድላቸው ከፍተኛ ነው። "ኤስትሮጅን በብዛት ካለ ተጨማሪ የጡት ህብረ ህዋሳትን የሚፈጥር ሲሆን አንዳንዴ እነዚህ ያልተለመደ እድገት ከመፍጠር ባለፈ ወደ የጡት ካንሠር ሊያመሩ ይችላሉ" ብለዋል። ዶክተር ምዋንዚ አክለው እንደተናገሩት ወንዶችም ሆኑ ሴቶች በተለይም በጡት ላይ እብጠትን ጨምሮ ሌሎች ምልክቶችን ሊከታተሉ ይገባል። • ሞባይል ለኢትዮጵያ እናቶችና ህፃናት ጤና • ልባችን ከእድሜያችን ቀድሞ ሊያረጅ እንደሚችል ያውቃሉ? በጡት እና በጡቱ ላይ ያለው የቆዳ ለውጥ፤ ከጡቱ የሚወጣ በደም የተሞላ ፈሳሽ እና የአንዱ ወይም የሁለቱም ጡቶች ቅርፅ ወይም መጠን ለውጥ ሌሎቹ ምልክቶች ናቸው። ካንሠር የክብደት መቀነስ ሊያመጣ ይችላል። ዶክተር ምዋንዚ እንደሚሉት የጡት ካንሠር ዋና ሕክምናዎች ራዲያቴራፒ፣ ኬሞቴራፒ፣ ቀዶ ህክምና እና የሆርሞን ሕክምናዎች ናቸው። "ወንዶች የጡቶቻቸውን ጫፍ ማየት አለባቸው። ራሳቸውን በየጊዜው መፈተሽም አለባቸው" ብለዋል። "ምንም መድልዎ የለም" የ67 ዓመቱ ኬንያዊ የኬሞቴራፒ ሕክምናቸውን ከጀመሩ በኋላ በመተንፈስ ችግር ምክንያት በኮሌጅ ማስተማራቸውን ለማቆም ተገደዋል። የጡት ካንሰር ከሴቶች ጋር የተቆራኘ በመሆኑ ሙሶንጋ ስለህክምናው ለሰዎች በሚነግሩበት ወቅት መድሎዎ እንዳይደርስባቸው ይፈሩ ነበር። "ብዙ ሰዎች ከመደንገጥ እና ከመፍረድ ይልቅ በሴቶች ላይ ብቻ የሚከሰት አድርገው ስለሚያስቡት የጡት ካንሰር የበለጠ ለማወቅ ይፈልጋሉ " ብለዋል። በሽታውን በቁም ነገር እንዲወስዱና ህክምና ቶሎ እንዲጀምሩ ወንዶችን ይመክራሉ። "ሊቀበሉት ይገባል። ሊታከሙ እና ወደ የተለመደ ህይወታቸው ሊመለሱ ይችላሉ" ብለዋል።
49822055	https://www.bbc.com/amharic/49822055	ዲሞክራቶች ትራምፕን ለመክሰስ ተፍ ተፍ እያሉ ነው	ዲሞክራቶች ፕሬዝዳንት ትራምፕ የፖለቲካ ተቀናቃኛቸውን ለማጥፋት ከውጪ ኃይሎች ድጋፍ ጠይቀዋል በሚለው ውንጀላ የተነሳ እንዲጠየቁላቸው ማመልከቻ ለማስገባት እየተንቀሳቀሱ ነው።	የዲሞክራቶችን ቡድን እየመሩ ያሉት ናንሲ ፔሎሲ ፕሬዝዳንቱ " መጠየቅ አለባቸው" ብለዋል። ፕሬዝዳንት ትራምፕ ውንጀላውን የካዱ ሲሆን " የሌለን ነገር ፍለጋና ርባና ቢስ" ሲሉ አጣጥለውታል። ፕሬዝዳንቱን የመክሰሱ ሀሳብ ከዲሞክራቶች ጠንካራ ድጋፍ ያገኘ ቢሆንም፣ የመክሰሱ ሃሳብ ቢጸድቅ እንኳን በሪፐብሊካን ጠንካራ ቁጥጥር ስር ያለውን ሴኔት ማለፍ አይቻለውም እየተባለ ነው። • ኢንዶኔዢያውያን ከትዳር በፊት የወሲብ ግንኙነት የሚከለክለውን ህግ ተቃወሙ • ባለፈው አንድ ዓመት ከ1200 ሰዎች በላይ መገደላቸውን ጠቅላይ አቃቤ ህግ አስታወቀ ውንጀላው የተሰማው ፕሬዝዳንቱ ከዩክሬኑ አቻቸው ጋር ያደረጉትን የስልክ ልውውጥ ተከትሎ በቀረበ መረጃ ላይ ነው። መረጃውን ለዲሞክራቶች ሹክ ያለው ግለሰብ ማንነት ባይገለፅም፣ ትራምፕ ዩክሬን የቀድሞው ምክትል ፕሬዝዳንት ጆ ባይደንና ልጃቸው ላይ የሙስና ምርመራ እንዲጀምሩ በወታደራዊ እርዳታ አስታከው አስፈራርተዋቸዋል ብለዋል ዲሞክራቶች። ትራምፕ በዚህ የስልክ ምልልሳቸው ውስጥ ኮንግረስ ለዩክሬን ያፀደቀውን የ250 ሚሊየን ዶላር የወታደራዊ እርዳታ ሳያነሱ አልቀሩም ተብሏል። የትራምፕ አስተዳደር ይህንን እርዳታ እስከ መስከረም አጋማሽ በሚል አዘግይቶት ነበር። ፕሬዝዳንት ትራምፕ ከዩክሬኑ አቻቸው ጋር የጆ ባይደንን ስም አንስተው መወያየታቸውን አልካዱም። ነገር ግን አሉ ፕሬዝዳንቱ አውሮፓ ወታደራዊ እርዳታ ድጋፏን እንድታሻሽል ለመገፋፋት ብቻ ነው ወታደራዊ ድጋፋችንን ላይ እናስብበታለን ያልኩት ብለዋል። ናንሲ ፒሎሲ ግን ፕሬዝዳንቱ " የሕግ ጥሰት" ፈፅመዋል ሲሉ በመክሰስ " ሕገመንግሥታዊ ግዴታዎቹን የተላለፈ ነው" ሲሉ አክለዋል። "በዚህ ሳምንት ፕሬዝዳንት ትራምፕ የፖለቲካ ትርፍ የሚያገኙበትን እርምጃ እንዲወስዱ የዩክሬኑ አቻቸውን መጠየቃቸውን አምነዋል" ያሉት ናንሲ " ለዚህም ተጠያቂ መሆን አለባቸው" ሲሉ ተደምጠዋል። ጆ ባይደን በበኩላቸው ምንም የሠሩት ስህተት እንደሌለ በመናገር ፕሬዝዳንት ትራምፕ በጉዳዩ ላይ ምርመራ እንዲደረግ የማይተባበሩ ከሆነ የይከሰሱልን ጥያቄውን እንደሚደግፉ ተናግረዋል። ትራምፕን መክሰስ " አሳዛኝ ነው የሚሆነው" ያሉት ባይደን " ነገር ግን ሐዘኑን በራሱ ላይ ያመጣው ነው የሚሆነው" ብለዋል። ጆ ባይደን በ2020 ምርጫ የትራምፕ ተፎካካሪ ሲሆኑ የዲሞክራቶቹን ጎራ ከፊት እየመሩት ይገኛሉ። አፈ ጉባኤ ናንሲ ፒሎሲ ደግሞ አንጋፋ የዲሞክራት አባል ናቸው። • የ40 ሺህ ብር ጉቦ አልቀበልም ያለው ፖሊስ ምን ይላል? • ሳናውቀው እያለቁብን ያሉ ስድስት ነገሮች ፕሬዝዳንት ትራምፕ በትዊተራቸው ላይ ዲሞክራቶች "ሆን ብለው" የተባበሩት መንግሥታት ጎዟቸው ላይ ጥላ ለማጥላት " ሰበር ዜና እና ተልካሻ ወሬ" በማምጣት ለማደናቀፍ እየሞከሩ እንደሆነ ፅፈዋል። " የስልክ ምልልሱ ቃል በቃል ተጽፎ እንኳ አላዩትም" ያሉት ፕሬዝዳንት ትራምፕ ከዩክሬኑ ፕሬዝዳንት ጋር ያደረጉትን የስልክ ቃለምልልስ አንድ በአንድ ተፅፎ ይፋ እንደሚያደርጉ ቃል ገብተዋል።
news-56778226	https://www.bbc.com/amharic/news-56778226	"ህይወቴን እንዳጣ የሚደረግ ሙከራ ነው" አቶ ልደቱ አያሌው	ለሦስተኛ ጊዜ ህክምና ለማግኘት ወደውጪ አገር እንዳይሄዱ የተከለከሉት ፖለቲከኛው አቶ ልደቱ አያሌው ድርጊቱ በህክምና እጦት "ህይወቴን እንዳጣ የሚደረግ ሙከራ ነው" አሉ።	አቶ ልደቱ አያሌው ለቢቢሲ ይህንን የተናገሩት ለህክምና ወደ ውጪ አገር ሊያደርጉት የነበረው ጉዞ ለሦስተኛ ጊዜ ከተስተጓጎለና ፓስፖርታቸው ከተወሰደ በኋላ ነው። ያለባቸው የጤና ችግር በአገር ውስጥ ሊታከም የማይችል "የልብ ጉዳይ ነው። ከልብም የደም ቧንቧ መዘጋት [አርተሪ ብሎኬጅ] ነው። ስለዚህ ተገቢውን ህክምና ካላገኘሁ ለህይወቴ የሚያሰጋ ነው" ነው ሲሉ ጨምረው ለቢቢሲ ተናግረዋል። አቶ ልደቱ ከዓመት ከስምንት ወር በፊት ተመሳሳይ ህክምና ማግኘታቸውን ገልጸው፤ በአሁኑ ጉዟቸው የተደረገላቸው ህክምና በትክክል ስለመስራቱ ለማረጋገጥና ተጨማሪ ቀዶ ህክምና ለማድረግ ነበር። የጤና ችግራቸው ያለህክምና የሚድን ስላልሆነ እንዲሁም የሚያስፈልጋቸው ህክምና ደግሞ በአገር ውስጥ ስለሌለ ያሉበት ሁኔታ "ለህይወቴ አስጊ" ነው ብለዋል። በተለያዩ የወንጀል ድርጊቶች ተጠርጥረው ለወራት በእስር ላይ የቆዩት አቶ ልደቱ አያሌው ባለባቸው የጤና ችግር ምክንያት እራሳቸውን ከዚህ በፊት ሲያደርጉት ከነበረው ንቁ የፖለቲካ ተሳትፎ ማግለላቸውን በቅርቡ መግለጻቸው ይታወሳል። የተደረገባቸውን ተደጋጋሚ የጉዞ ክልከላ በተመለከተ "ምን ያህል ያለአግባብ ህይወቴን እንዳጣ እየተሞከረ እንደሆነ የሚያሳይ ነው። እኔም ከዚህ የተለየ ትርጉም ልሰጠው አልችልም" ብለዋል። አቶ ልደቱ ካለባቸው የልብ ህመም ጋር በተያያዘ ከዚህ በፊት የተደረገላቸው ህክምና ያለበት ሁኔታን ለማወቅና ተጨማሪ ተከታይ ህክምና ለማግኘት ነበር ወደ አሜሪካ ሊጓዙ የነበረው። ሐሙስ ዕለት ወደ አሜሪካ ለመሄድ ወደ ቦሌ አውሮፕላን ማረፊያ ያቀኑት አቶ ልደቱ ሻንጣቸውን አስረክበው ወደ አውሮፕላን ለመሳፈር የመጨረሻ ፓስፖርት በሚያሳዩበት ጊዜ ከአገር እንዳይወጡ እገዳ እንዳለባቸው በመግለጽ እንደመለሷቸው ተናግረዋል። በዚህ ጊዜ ከብሔራዊ መረጃና ደኅንነት የተጻፈ ደብዳቤን ቢያሳዩም "የፍርድ ቤት እገዳ ስላለብህ መውጣት አይችሉም" እንደተባሉ ለቢቢሲ ተናግረዋል። አቶ ልደቱ ከዚህ ቀደም ሁለት ጊዜ ከአገር እንዳይወጡ በኢሚግሬሽን ሠራተኞች ተከልክለው እንደነበር መናገራቸው የሚታወስ ሲሆን፤ ሁለቱንም ጊዜ ጉዞ እንዳያደርጉ የተከለከሉት በብሔራዊ መረጃና ደኅንነት መሆኑን ገልጸዋል። ከአገር እንዳይወጡ በተከለከሉበት ጊዜ ለኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን አቤቱታ አቅርበው የነበሩት አቶ ልደቱ፤ ክልከላው በብሔራዊ መረጃና ደኅንነት አለመፈጸሙን መግለጹ ይታወሳል። የደኅንነት መሥሪያ ቤቱን ምላሽ ተከትሎም የነበረው ችግር ተፈትቷል በሚል ጉዞ ለማድረግ መነሳታቸውን የሚጠቅሱት አቶ ልደቱ፤ ነገር ግን ውጤቱ ቀደም ካሉት ጉዞዎች ጋር ተመሳሳይ ሆኗል ብለዋል። ሐሙስ ዕለት ጉዞ ማድረግ እንደማይችሉ በተነገራቸው ጊዜም ለኮሚሽኑ ዋና ኃላፊ ለዶክተር ዳንኤል በቀለ በስልክ እንዳሳወቁና እሳቸውም የኢሚግሬሽን ባለስልጣናትን ለማነጋገር መሞከራቸውን ለቢቢሲ ተናግረዋል። ዶ/ር ዳንኤልም ያገኙት መልስ "መውጣት አይችልም፤ የፍርድ ቤት እገዳ አለበት " የሚል ነበር ያሉት አቶ ልደቱ ከዚህ በኋላ ለጉዞ አስረክበው የነበረውን ሻንጣቸውን በመቀበል መመለሳቸውን ገልጸዋል። ቀደም ባለው የጉዞ ክልከላ ወቅት "የመለሱኝ ብሔራዊ ደህንነቶች ናቸው። ሁለቱንም ጊዜ ሲመልሱኝ የፍርድ ቤት እገዳ አለብህ፤ መውጣት አትችልም እያሉ ነው። የት ነው የፍርድ ቤት እገዳ ያለብኝ ስላቸው የሚነግሩኝ ነገር የለም።" ብለዋል። ለሦስተኛ ጊዜ ለህክምና የሚያደርጉት ጉዞ በማያውቁት ምክንያት መስተጓጎሉን የሚናገሩት አቶ ልደቱ፤ "ሁለት ጊዜ ከአገር እንዳልወጣ የከለከለኝ ብሔራዊ ደኅንነት ነበር" ብለዋል። ቢቢሲ ከብሔራዊ መረጃና ደኅንነት እንዲሁም ከኢሚግሬሽን መሥሪያ ቤት በጉዳዩ ላይ ማብራሪያ ለማግኘት ያደረገው ጥረት ለአሁን አልተሳካም። በአንደበተ ርቱዕነታቸው የሚታወቁት አቶ ልደቱ አያሌው ለረጅም ዓመታት በተቃውሞው ፖለቲካ ውስጥ በቀዳሚነት ከሚጠቀሱ ፖለቲከኞች መካከል አንዱ ሲሆኑ፤ በተለይ በአወዛጋቢው የ1997 ምርጫ ወቅት በነበራቸው ሚና ከፍ ያለ እውቅና አግኝተዋል። አቶ ልደቱ ባለፈው ዓመት ሰኔ ወር የድምጻዊ ሃጫሉ ሁንዴሳን ግድያ ተከትሎ የተለያዩ ክሶች ቀርበውባቸው በኦሮሚያ ፖሊስ ቁጥጥር ስር ለበርካታ ወራት የቆዩ ሲሆን በመጨረሻም ከቀረቡባቸው ክሶች ነጻ ተብለው መለቀቃቸው ይታወሳል።
53783108	https://www.bbc.com/amharic/53783108	እግር ኳስ፡ የኢትዮጵያ ፕሪሚዬር ሊግ መቼ ይመለሳል? በዝግ ስታድየም ወይስ...?	የኢትዮጵያ ፕሪሚዬር ሊግ በኮሮናቫይረስ ምክንያት ከተቋረጠ ወራት ተቆጥረዋል። ነገር ግን ከቅርብ ጊዜ ወዲህ የሊጉ ክለቦች አዳዲስ ተጫዋቾች ማስፈረም፤ የነባር ተጫዎቻቸውን ውል ማራዘም ተያይዘዋል። ይህ ደግሞ ፕሪሚዬር ሊጉ ሊጀመር ይሆን የሚል ጥያቄ አጭሯል።	ለመሆኑ ፕሪሚዬር ሊጉ በቅርቡ ይመለሳል? ምላሹ አዎ ከሆነነስ በዝግ ሜዳ ወይስ በታዳሚ? በኢትዮጵያ አግር ኳስ ፌዴሬሽን የክለብ ላይሰንሲንግ [ፈቃድ] ዳይሬክተር የሆኑት አቶ ቴድሮስ ፍራንኮ የእግር ኳስ ወድድሮች ወደ ሜዳ እንዲመለሱ ከመንግሥት ጋር እየተመካከርን ነው ይላሉ። ዳይሬክተሩ፤ የክለቦች አስተዳዳሪው ኩባንያ ከጤና ሚኒስቴር ፈቃድ ካገኘ በኋላ ባሉት ሳምንታት [ከ6-8 ሳምንታት] ውስጥ ሊጉ ይጀመራል ይላሉ። ነገር ግን የኢትዮጵያ ፕሪሚዬር ሊግ በዚህ ቀን ነው የሚጀመረው ብለን ቀን አልቆረጥንም ሲለ ያክላሉ። ከክለቦች ምን ይጠበቃል? «ክለቦች 'አሳይመንት' ወስደዋል። ያንን ልክ ሲጨርሱ የሚስማሙበት ነገር ካመጡ በኋላ ለጤና ሚኒስቴር እናቀርባለን። ሚኒስቴር መሥሪያ ቤቱ ፈቃድ ሲሰጠን ወደ ሥራ እንገባለን» ይላሉ አቶ ቴድሮስ። ዳይሬክተሩ አክለው ክለቦች የኢትዮጵያ መንግሥት ባወጀው የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ መሠረት የተጣለውን መመሪያ መከተል አለባቸው ይላሉ። ክለቦች ጨዋታ ሲጀመር ሊያሟሏቸው የሚገቡ ቅድመ-ሁኔታዎች፡ በዝግ ስታድየም ወይስ በታዳሚ? አቶ ቴድሮስ፤ መንግሥት በዝግ ስታድየም ይሁን ወይስ ስለሚለው ጉዳይ እያዘጋጀ ያለው ስትራቴጂ (እቅድ) አለ ይላሉ። ነገር ግን ለጊዜው በይፋ የሚታወቀው ነገር ጨዋታዎቹ በዝግ ስታድየም እንደሚካሄዱ ነው ይላሉ። «ጨዋታዎቹ በቴሌቪዥን እንዲሠራጩ በማድረግ ተመልካቾች የኢትዮጵያ ፕሪሚዬር ሊግ ጨዋታዎችን በቴሌቪዥን መስኮት እንዲከታተሉ ማስቻልና ክለቦች የቴሌቪዥን ገቢያቸውን በማሳደግ ተጨማሪ ገቢ እንዲያገኙ ማድረግ አስበናል።» ከዚህ በተጨማሪ የሊጉ ጨዋታዎች በተወሰኑ ስታድየሞች እንደሚካሄዱ ዳይሬክተሩ ለቢቢሲ ተናግረዋል። «ጨዋታዎቹ የትኞቹ ስታድየሞች ላይ ነው የሚካሄዱት በሚለው ላይ እስካሁን ውሰኔ አላሰለፍንም። ሜዳዎቹን መርጠው ውሳኔ ማሳለፍ የሚችሉት አወዳዳሪ አካላት ናቸው። ግን ከተመረቱ በኋላ እንኳ የማሕበረሰብ ጤና መስፈርቱን ያላሟላ ስታድየም ጥቅም ላይ ላይውልም ይችላል።» የዝውውር መስኮት...? የፕሪሚዬር ሊጉ ክለቦች አዳዲስ ተጫዋቾች ማስፈረም፤ የነባር ተጫዎቻቸውን ውል ማራዘሙን ተያይዘውታል። ሲዳማ፣ ቡና፣ ሃዲያ ሆሳዕና፣ ሃዋሳና ባህርዳር የተጫዎቾችን ውል በማራዘም ከተጠመዱ ክለቦች መካከል ናቸው። ፌዴሬሽኑ ግን እየተካሄዱ ያሉት ዝውውሮች እውቅና የሌላቸው ናቸው ይላል። «ክለቦች ተጫዋቾችን እያስፈረሙ እንደሆነ ከመገናኛ ብዙኃን እንሰማለን። ነገር ግን የፌዴሬሽኑ የዝውውር መስኮት ገና አልተከፈተም። ሶስቱ አካላት [ፌዴሬሽን፣ ተጫዋችና ክለብ] የተፈራረሙት ውል ሲኖር ነው ሕጋዊ እውቅና ያለው የሚሆነው።» አቶ ቴድሮስ አክለው ጨዋታ ይጀመራል የሚል ፈቃድ ሳይገኝ ክለቦች እንዲህ በፊርማ ሂደት ውስጥ መገኘታቸው ግራ የሚያጋባ ነገር ነው ይላሉ። «የገንዘብ እጥረት አለብን እያሉ አሁን ተጫዋቾችን ማስፈረማቸው ምንድነው የሚያመለክተው ስትል የሆነ ነገር እንዳለ ይነግርሃል።» መጋቢት አጥቢያ ላይ የተቋረጠው የዘንድሮው የኢትዮጵያ ፕሪሚዬር ሊግ በኮሮናቫይረስ አማካይነት ነው የተቋረጠው ቢባልም ውሳኔው የሊጉ መሪዎች የነበሩት ፋሲል ከነማን ጨምሮ ሌሎች ክለቦችን አስቆጥቶ እንደነበር አይዘነጋም። የኢትዮጵያ ፕሪሚዬር ሊግ ለወትሮው ጥቅምትና ወር የሚጀመር ቢሆን የቀጣዩ ዓመት ወድድር መቼ እንደሚጀምር ቀን አልተቀመጠለትም።
news-55868496	https://www.bbc.com/amharic/news-55868496	በሕገወጥ የተያዙ የጋራ መኖሪያ ቤቶች ለ1997 ዓ.ም ተመዝጋቢዎች በእጣ ይተላለፋሉ ተባለ	የአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር በህገ-ወጥ መንገድ የተያዙና ዝግ ሆነው የተቀመጡ ናቸው ያላቸውን 21 ሺህ 695 የጋራ መኖሪያ ቤቶችን በ1997 ዓ.ም ተመዝጋቢዎች ለሆኑና በቋሚነት እየቆጠቡ ላሉ በእጣ እንዲተላለፍ መወሰኑን አስታውቋል።	የአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር ምክትል ከንቲባ አዳነች አቤቤ በይፋዊ የትዊተር ገጻቸው ላይ በትናንትናው፣ ጥር 22/2013 ዓ.ም እንዳስታወቁት የከተማ አስተዳደሩ ካቢኔ ባካሄደው ስብሰባ በህገወጥ ወረራ፤ ባለቤት አልባ ህንፃዎች፤ የጋራ መኖሪያ ቤቶች፤ የቀበሌ መኖርያና ንግድ ቤቶችን አስመልክቶ በቅርቡ ይፋ ያደረገው ጥናት ላይ የተገኙ ግኝቶች ላይ ውሳኔ አስተላለፏል። የአዲስ አበባ ምክትል ከንቲባ ወይዘሮ አዳነች አቤቤ በሕገ-ወጥ የመሬት ወረራና ባለቤት አልባ ህንፃዎች እንዲሁም የጋራ መኖሪያና የቀበሌ ቤቶች ዙሪያ የተደረገ የማጣራት ውጤትን በዚህ ሳምንት መጀመሪያ ላይ ለሕዝብ ይፋ መማድረጋቸው ይታወሳል። ምክትል ከንቲባዋ ማክሰኞ ዕለት ይፋ ባደረጉት የጥናት ውጤት 1 ሺህ 338 ሄክታር መሬት በሕገ-ወጥ የተወረረ መሆኑን፣ 21 ሺህ 695 የጋራ መኖርያ ቤቶች በተለያየ በሕገ-ወጥ ሁኔታ ላይ የሚገኙ መሆኑን፣ 322 ግንባታቸው ያለቀና ያላለቀ ህንፃዎች ባለቤት አልባ ሆነው መገኘታቸውን፣ 14 ሺህ 641 መኖርያና ለንግድ የተከራዩ የቀበሌ ቤቶችን ያለ አግባብና በሕገ-ወጥ ይዞታነት የሚገኙ መሆኑን አስታውቀው ነበር። የአዲስ አበባ ከተማ ም/ከንቲባ ወ/ሮ አዳነች አቤቤ ማክሰኞ እለት፣ በሰጡት ጋዜጣዊ መግለጫ በአጠቃላይ በአዲስ አበባ 13 ሚሊዮን 389 ሺህ 955 ካሬ ወይም 1 ሺህ 338 ሄክታር መሬት በሕገ-ወጥ መያዙን አስታውቀዋል። በዚህም መሰረት በሕገወጥ መንገድ የተያዙ እና ዝግ ሆነው የተቀመጡ 21 ሺህ 695 የኮንዶሚኒየም ቤቶች ለ1997 ዓ.ም ተመዝጋቢዎች እና በቋሚነት እየቆጠቡ ላሉ ነዋሪዎች በእጣ እንዲተላለፍ የከተማዋ ካቢኔ ወስኗል ብለዋል። የአዲስ አበባ ከተማ ካቢኔ በተጨማሪም በጥናቱ የተገኙ 322 ባለቤት አልባ ህንጻዎች የከተማ አስተዳደሩ እንዲወርስ እና በግልፅ ጨረታ እንዲሸጡ ውሳኔ ማሳለፉን ምክትል ከንቲባዋ ገልጸዋል። የቀበሌ መኖሪያ እና ንግድ ቤቶችን በተመለከተም በህገ-ወጦች የተያዙ የመኖርያ ቤቶች ግልፅ የሆነ መስፈርት ወጥቶላቸው ለአቅመ ደካሞችና ለተለያየ ችግር ለተጋለጡ የከተማው ነዋሪዎች እንዲሰጥ፤ ንግድ ቤቶቹም ቢሆኑ በህገ-ወጥነት ከያዙት ቤቶች አስለቅቆ ለስራ አጥ ወጣቶች በእጣ እንዲከፋፈል መወሰኑን አስታውቋል። ይህ እስኪከናወን ድረስ ግን ቤቶቹ ባሉበት ታግደው እንዲቆዩ ለፌዴራል ሰነዶች ማረጋገጫ ውሳኔውን ማሳወቅ እንዳለባቸው መወሰኑን ምክትል ከንቲባዋ በትዊተር ሰሌዳቸው ላይ አስታውቀዋል። በከተማዋ ሕገ ወጥ የመሬት ወረራ ባህሪያት ጋር በተያያዘ በህገወጥ መንገድ ባዶ የሆነ የመንግስትን መሬት በወረራ በመያዝ የተፈፀመ መሆኑ የተገለፀ ሲሆን ይህ ድርጊት በግለሰብ ደረጃና በሀይማኖት ተቋማትም ጭምር የተፈፀመ መሆኑ ምክትል ከንቲባዋ ተናግረው ነበር። የኢትዮጵያ ዜጎች ለማኅበራዊ ፍትህ (ኢዜማ) በአዲስ አበባ ከተማ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ በተለያዩ ክፍለ ከተሞች እየተባባሰ የመጣ፣ የመንግሥታዊ መዋቅሮች ድጋፍ ያለው ሕገ-ወጥ የመሬት ወረራ እና የጋራ መኖሪያ ቤቶች ኢፍትሃዊ ዕደላ እንዳለ ባካሄድኩት ጥናት ደርሼበታለሁ ሲል ማስታወቁ ይታወሳል።
news-54252615	https://www.bbc.com/amharic/news-54252615	ኮሮናቫይረስ ፡ ኮቪድ-19ን ለመከላከል የሚላጥ የጫማ ሶል የሰራው ወጣት	2012 ዓ.ም በጤናውም፣ በትምህርቱም፣ በፖለቲካውም፣ በኢኮኖሚውም፣ በማኅበራዊውም ዘርፍ በርካታ ክስተቶችን አስተናግዷል። ከእነዚህ ክስተቶች አንዱ የኮሮናቫይረስ ወረርሽኝ ዋነኛው ነው።	አብርሃም ዮሐንስ ወረርሽኙ እንዲህ ዓለምን አዳርሶ፤ የበርካታ ሰዎችን ሕይወት ይቀጥፋል ብሎ የገመተ አልነበረም። እንደ ዘበት በቻይና ሁቤይ ግዛት ዉሃን ከተማ የጀመረውና በመጀመሪያ የከተማዋን ነዋሪዎች አስጨንቆ የነበረው የኮሮናቫይረስ፤ በአጭር ጊዜ አህጉራትን አዳርሶ የዓለም አገራትን በተመሳሳይ ስጋት ውስጥ ሲጥል ጊዜ አልፈጀበትም። ይሄ ነው ታዲያ ሁሉም በየፊናው ወረርሽኙን የሚገታ አንዳች ነገር ለማግኘት መራወጥ የጀመረው። ፈጠራው የሰላምታ አሰጣጥን ከመለወጥ ነበር የጀመረው። አንዳንዱ በክናድ፣ አንዳንዱ በእግር፣ ሌሎች እጅ በመንሳት ንክኪን በማስወገድ በሽታውን ለመካላከል ሞክረዋል። ይህ በሽታ ያልቀየረው ነገር የለም ማለት ይቻላል። የአፍና አፍንጫ መሸፈኛንም 'ላይቀር ነገር' በሚል ወደ ፋሽንነት የለወጡትም ብዙዎች ናቸው። አካላዊ ርቀትን ለመጠበቅ፣ እጅን ለመታጠብ የተለያዩ መላዎች ተግባር ላይ ሲውሉም ተስተውለዋል። ከእጅ ንክኪ ነፃ ከሆነ የእጅ ማስታጠቢያ እስከ የሰዎችን እንቅስቃሴ የሚቆጣጠሩ ሮቦቶች ድረስ ተፈጥረዋል። በኢትዮጵያም ባለፈው ዓመት በሽታውን ለመከላከልና ለመቆጣጠር የሚያስችሉ ስምንት የፈጠራ ሥራዎች በአዕምሯዊ ንብረት ጽ/ቤት መመዝገባቸውን በጽ/ቤቱ የፓተንት መርማሪ የሆኑት አቶ ጌታቸው ጣፋ ለቢቢሲ ገልፀዋል። ለዛሬ አንዱን እናጋራችሁ። 'ፉትኤንዶ' የፈጠራ ሥራውን ፉትኤንዶ የሚል ስያሜ ሰጥቶታል። በእንግሊዝኛው ፉት (እግር) እና በተለምዶ 'ኤርገንዶ' ከሚባል ከፕላስቲክ ከሚሰራ ነጠላ ጫማ ስያሜን አዳቅሎ ነው ስያሜውን የሰጠው (ፉት + ኤርገንዶ)። ፉትኤንዶ የሚላጥ የጫማ ሶል ነው። የፈጠራ ሥራው ባለቤቱ አብርሃም ዮሐንስ ይባላል። አብርሃም የ22 ዓመት ወጣት ሲሆን የሲቪል ምህንድስና የመጨረሻ ዓመት ተማሪ ነው። የፋሽን ሞዴልም እንደሆነ ይናገራል። በዚሁ ዘርፍ ለአምስት ዓመታት ያህል ሰርቷል፤ ለሦስት ዓመታት ያህል ደግሞ ሞዴሊንግ አስተምሯል። ይሁን እንጅ ይህ ወረርሽኝ ያልነካው የለምና የእርሱንም ሥራ አስተጓጉሎበታል። ነገር ግን ከዚሁ በሽታ ጋር በተያያዘ የፈጠራ ሥራ ለማበርከት ምክንያት ሆኖታል። የጫማው ሶል ንድፍ የኮሮናቫይረስ ወረርሽኝን ለመከላከል ሁሉም ሰው ትኩረቱ እጅን ከንክኪ ማቀብና ማፅዳት ላይ ቢሆንም፤ የትም አዙሮ በሚመልሰን ጫማ ወደ ቤትም ሆነ ወደ ቢሮ ይዘነው የምንገባው ቆሻሻ ግን አብርሃምን ያሳስበው ነበር። አብርሃም እናቱ የስኳር ህመምተኛ በመሆናቸው እርሳቸው ለቫይረሱ እንዳይጋለጡ ከቤት ሲወጣ አንድ ትርፍ ጫማ ይዞ እንደሚወጣና ወደ ቤት ከመግባቱ በፊት ጫማውን እንደሚለውጥ አጫውቶናል። በእርግጥ አብርሃምን ለፈጠራ ሥራው የገፋፋው ምክንያት ይህ ብቻ አይደለም። ወረርሽኙ በተከሰተ ሰሞን በጣሊያን እና ስፔን ውስጥ የሌሎችን ሕይወት ለማትረፍ ሲሉ የራሳቸውን ሕይወት ያጡ የጤና ባለሙያዎች ጉዳይ ልቡን ስለነካውም ነው። ከዚህ በኋላ ነበር ለእጃችን ጓንት፤ ለአፋችን ማስክ እንዳለ ሁሉ ለጫማችን ለምን ሽፋን አልሰራለትም ሲል ያሰበው። ይህ የፈጠራ ሥራው በተለይ ጫማን እንደልብ መቀየር በማይቻልባቸው ሆቴሎች፣ ትምህርት ቤቶች፣ ሆስፒታሎችና የመሳሰሉት ስፍራዎች ውስጥ ጠቀሜታው የጎላ እንደሚሆን እምነት አለው። ይህ የጫማ ሶል ስለሚለጠጥ ለየትኛውም ዓይነት ጫማና የጫማ ቁጥር መሆን የሚችል ነው። ሶሉ በየትኛውም ዓይነት መንገድ ላይ ቢራመዱበት የማይቀደድ ሲሆን የወዳደቁ ፕላስቲኮችን እንደገና በመጠቀም በቀላሉ መስራት የሚቻል ነው ይላል አብረሃም። የፈጠራ ሥራውን ለማስመዝገብ ሲያስብም ወደ 27 ዓይነት የሴቶች ጫማ፣ ሸራ ጫማዎች፣ ስኒከሮች ላይ እንደሞከረው የሚናገረው አብርሃም፤ ለሁሉም ዓይነት ጫማ ተስማሚ እንዲሆን ተደርጎ መሰራቱን ይናገራል። የፈጠራ ሥራው ወረርሽኙ ከተገታ በኋላም ንፅህናን ለመጠበቅ ስለሚረዳ አገልግሎቱ በዘላቂነት እንደሚቀጥል አብረሃም ያምናል። ምንም እንኳን ሶሉን ለመለጠፍና ለመላጥ በእጅ መንካት ግድ ቢልም፤ አንዴ አጥልቆም ሆነ አውልቆ እጅን ማፅዳት ይቀላል ይላል። "ይህ የፈጠራ ሥራ ለዓለም አቀፍም ገበያም ሊውል የሚችልበት እድል አለው" የሚለው አብርሃም፤ እስካሁን ግን የሚደግፈው እንዳላገኘ ይናገራል። አብረሃም ይህንን የፈጠራ ሥራውን ከሐሳብ አንስቶ ወደ ተግባር ባመጣበት ሂደት ውስጥ 12 ሺህ ብር ገደማ እንዳወጣበት ገልጿል። ይህንን የኮሮናቫይረስን መስፋፋት ለመከላከል በጫማ ሶል ላይ ተደርጎ ወደ ቤትም ሆነ ወደ የትኛውም ቦታ ሲገባ ሊላቀቅ የሚችለውን የፈጠራ ሥራውን አብረሃም በስፋት አምርቶ ለአገር ውስጥና ለውጭ ገበያ የማቅረብ እቅድ አለው።
47412121	https://www.bbc.com/amharic/47412121	አሜሪካ የኦሳማ ቢን ላደን ልጅ ያለበትን ለጠቆመኝ 1 ሚሊዮን ዶላር እሰጣለሁ አለች	አሜሪካ የኦሳማ ቢን ላደን ልጅ ያለበትን ለጠቆመኝ ወደ 1 ሚሊዮን ዶላር እሰጣለሁ አለች።	ሀምዛ ቢን ላደን ያለበትን ለጠቆመ ሰው አንድ ሚሊየን ዶላር ይሰጣል ተብሏል የአሜሪካ የውጭ ጉዳይ መሥሪያ ቤት እንዳስታወቀው፣ እንደ አውሮፓውያኑ በ2011 ኦሳማ ቢን ላደን ከተገደለ በኋላ ልጁ ሃምዛ ቢን ላደን የአልቃይዳ ቁልፍ ሰው ሆኗል። በዚህ ዓመት የአባቱን ገዳዮች ለመበቀል በምስልና በድምጽ የተቀረጸ መልዕክት ለተከታዮቹ አስተላልፏል። • የቢንላደን የቀድሞ ጠባቂ በጀርመን መስከረም 11፣ 2001 አሜሪካ፣ ኒው ዮርክ ውስጥ የአውሮፕላን ግጭት በመፍጠር ወደ 3000 የሚጠጉ ሰዎች በመግደል ተጠያቂ የሆነው ቢን ላደን፣ ከአደጋው ከአስር ዓመት በኋላ በ2011 ፓኪስታን ውስጥ በአሜሪካ ልዩ ሃይል መገደሉ ይታወሳል። 30 ዓመት እንደሚሆነው የሚነገርለት ልጁ ሃምዛ ቢን ላደን፣ ከሁለት ዓመት በፊት በአሜሪካ መንግስት ሽብርተኛ ተብሎ ተፈርጇል። • የጀማል ኻሾግጂን ግድያ ለመሸፈን 'ባለሙያዎች ተልከዋል' መረጃው እንደሚያትተው ቢን ላደን የተገደሉት ልጃቸው ሃምዛን እየሞሸሩ በነበረበት ወቅት ነው። ቢን ላደን ልጁ ሀምዛ እንዲተካው የመጀመሪያ ምርው ነበር። ሃምዛ በአፍጋኒስታንና በፓኪሰታን ድንበር አካባቢ ወይም ደግሞ ወደ ኢራን ተሻገሮ ሊሆን ይችላል ተብሏል። • አሜሪካ ፍልስጤምን አስጠነቀቀች የት ቦታ እንዳለ በትክክል ባይታወቅም ደቡብ ማዕከላዊ እስያ ውስጥ ይገኛል ተብሏል። ስለዚህም አሜሪካ ያለበትን ትክክለኛ ቦታ ለሚናገር ሰው 1 ሚሊዮን ዶላር እሰጣለሁ ብላለች።
news-49506633	https://www.bbc.com/amharic/news-49506633	የሊዮ ቶልስቶይ መፅሐፍ ህንዳውያን 'አክቲቪስቶች' ላይ መዘዝ አምጥቷል	የሊዮ ቶልስቶይ [War and Peace] መፅሐፍ ከሰሞኑ ሕንድ ውስጥ መነጋገሪያ ሆኗል። ምክንያቱ ደግሞ ሕንዳውያኑ 'አክቲስቶች' መፅሐፉን ለምን ያዛችሁ ተብለው መጠየቃቸው ነው።	ቬርነኖን ጎንሳልቬስ የተባለው ሕንዳዊ ተሟጋች ሰኞ ዕለት ክሱን ሊከታተል ፍርድ ቤት ሲቀርብ ከተጠየቀው ጥያቄ መካከል አንዱ 'ለምን ይህንን መፅሐፍ ይዘህ ተገኘህ?' የሚል ነበር። ቬርኖን እና ሌሎች አራት ጓደኞቹ አመፅ ቀስቅሳችኋል ተብለው በፖሊስ ቁጥጥር ሥር የዋሉት በያዝነው ወር ነው። የዳኛው ጥያቄ ሕንዳውያን ወደ ማሕበራዊ ድር-አምባ ዘምተው በጉዳዩ ላይ እንዲመክሩ እና እንዲሳለቁ አድርጓቸዋል። ፖሊስ የአምስቱን ሰዎች ቤት ሲበረብር በርካታ መፃሕፍት፣ ሲዲዎች እና ሌሎች አነሳሱት ከተባለው አመፅ ጋር ግንኙነት አላቸው የተባሉ ንብረቶች ያገኛል። ከእነዚህ መካከል አንዱ የሌዎ ቶልስቶይ መፅሐፋ [War and Peace] ነው። ይህን የተረዱት ዳኛ 'ለምን ይሆን ይህንን መፅሐፍ ቤትህ ሊገኝ የቻለው? እስቲ ለፍርድ ቤቱ አስረዳ' ብለው ይጠይቁታል። አልፎም 'የመንግሥትን ጭቆና መቃወም' የሚል ርዕስ የተሰጠው ሲዲ መገኘቱ ሞጋቾቹ ከአገዛዙ ጋር አንድ የሆነ ቅራኔ እንዳላቸው የሚያሳይ ነው ሲሉ ዳኛው ተናግረዋል። ፖሊስ አምስቱ ሰዎች ባነሳሱት የተቃውሞ ሰልፍ ምክንያት ብዙ ጥፋት ደርሷል፤ የአንድ ሰው ሕይወትም ጠፍቷል ሲል ግለሰቦቹን ይከሳል። በርካታ ሕንዳውያን ግን የሰዎቹ መታሠርም ሆነ መሰል ጥያቄ መጠየው 'የመናገር ነፃነትን' የሚጋፋ ነው ሲሉ ይቃወሙታል። የዳኛው ጥያቄ ያስደነቃቸው ብዙዎች ወደ ትዊተር አምባ በመዝለቅ በሁኔታው ምን ያህል እንደተደነቁና እንደተበሳጩ እየገለፁ ነው። አልፎም በርካቶች መደርደሪያቸው ላይ ያሉ መፃሕፍትን ፎቶ በማንሳትና በማጋራት ክስተቱን እየተቃወሙት ይገኛሉ።
news-45393677	https://www.bbc.com/amharic/news-45393677	በሊቢያ በተፈጠረ ግጭት ከአራት መቶ በላይ እስረኞች አመለጡ	በሊቢያዋ መዲና ትሪፖሊ በሚሊሺያ ቡድኖች መካከከል በተፈጠረ ግጭት ከአራት መቶ በላይ እስረኞች አምልጠዋል።	"እስረኞቹ በሩን በኃይል ከፍተው" አይን ዛራ ተብሎ ከሚጠራው እስር ቤት መውጣት እንደቻሉ የአካባቢው ፖሊስ ገልጿል። የእስር ቤቱ ጠባቂዎችም የነበረውን ረብሻ በመፍራት እስረኞቹን ከማስመለጥ መቆጣጠር አልቻሉም ነበር። በተለያዩ ሚሊሺያ ቡድኖች የተፈጠረውን ግጭት ተከትሎ በተባበሩት መንግሥታት ድርጅት የሚደገፈው የሊቢያ መንግሥት የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅን አስተላልፏል። •"አቶ በረከት ባለሐብቶችን ለቅመህ እሰር ብሎኝ ነበር" አቶ መላኩ ፈንታ •አቶ ታደሰ ካሳ፡ "…ወሎዬ ነኝ፤ መታወቂያዬም አማራ የሚል ነው" •«ወይዘሮ ጎሜዝ፤ እርስዎ አያገባዎትም! አርፈው ይቀመጡ በልልኝ» በተፎካካሪ ሚሊሺያ ቡድኖች መካከል የተፈጠረው ይህ ቀውስ የወንዶች እስር ቤት አጠገብ ነው። ከትሪፖሊ በደቡብ ምስራቅ ክፍል የሚገኘው አይን ዛራ እስር ቤት የሚገኙ አብዛኛው እስረኞች የቀድሞው የሊቢያ መሪ ሙአመር ጋዳፊ ደጋፊ እንደሆኑ ተገልጿል። ለእስር የተዳረጉትም በአውሮፓውያኑ 2011 ተፈጥሮ በነበረው ህዝባዊ ተቃውሞ ግድያን ፈፅመዋል በሚል ነው። •ከዶ/ር ብርሃኑ ነጋ ጋር የፍቅር ግንኙነት አለዎት? ከዚህ በተጨማሪ በዛኑ ዕለት በትሪፖሊ የተወነጨፈ ሮኬት የተፈናቃዮች መጠለያን መትቶ ሁለት ሰዎች ህይወታቸውን ያጡ ሲሆን ብዙዎችም ቆስለዋል። የሊቢያ የጤና ሚኒስትር እንደገለፁት አርባ ሰባት የሚሆኑ ሰዎች በሚሊሺያዎች መካከል በተፈጠረው ግጭት ህይወታቸውን እንዳጡ በሺዎች የሚቆጠሩ ግለሰቦችም ቆስለዋል። በተባበሩት መንግሥታት ድርጅት የሚደገፈው መንግሥት በመዲናዋ ተቀማጭነቱን ቢያደርግም፤ የተለያዩ የሚሊሺያ ቡድኖች መላ ሀገሪቷን ተቆጣጥረዋታል።
news-50052021	https://www.bbc.com/amharic/news-50052021	ኮንታ ልዩ ወረዳ፡ የ22 ሰዎች ሕይወትን የቀጠፈው የመሬት ናዳ	በደቡብ ክልል ኮንታ ልዩ ወረዳ ጥቅምት 2/2012 ዓ.ም ከሌሊቱ አስር ሰዓት ተኩል አካባቢ በደረሰ የመሬት መንሸራተት አደጋ የአምስት ቤተሰቦች አባላት መሞታቸውን የልዩ ወረዳው አስተዳደር ሕዝብ ግንኙነት ኃላፊ አቶ ፋሲካ ሙሉጌታ ለቢቢሲ ገልፀዋል።	እነዚህ አምስት ቤተሰቦች ይኖሩባቸው የነበሩ አምስት ቤቶች ሙሉ በሙሉ ሰጥመው የ22 ሰዎች ሕይወት ማለፉን ኃላፊው ለቢቢሲ አስረድተዋል። የልዩ ወረዳው ኮሚዩኑኬሽን ኃላፊ እንደገለፁት እነዚህ አምስት ቤተሰቦች ያረቧቸው የነበሩ እንስሳቶችም ሙሉ በሙሉ ሞተዋል፤ ሰብልም ወድሟል። • የናይጄሪያው ፕሬዚዳንት የማግባታቸው ወሬ ቢነፍስም ቀዳማዊቷ እመቤት ወደ ሃገራቸው ተመለሱ • "የተርባይኖች መቀነስ በሚመነጨው ኃይል ላይ የሚያመጣው ለውጥ የለም" የህዳሴ ግድብ ዋና ሥራ አስኪያጅ • የዩሮ 2020 ማጣሪያ ጨዋታ በዘረኛ ስድብ ሁለቴ መቋረጡ ተሰማ የአካባቢው ነዋሪዎችን ዋቢ አድርገው አቶ ፋሲካ እንደሚናገሩት በቤቶቹ ውስጥ በእንግድነት መጥተው የነበሩ ሰዎች ከነበሩ የሟቾች ቁጥር ሊጨምር ይችላል የሚል ስጋት አላቸው። የአስራ ሰባት ሰዎች አስክሬን በሰው ጉልበት ተቆፍሮ መውጣቱንና የቀሩትን ለማውጣት ኅብረተሰቡ ርብርብ እያደረገ መሆኑን አቶ ፋሲካ ጨምረው ገልጸዋል። በአሁኑ ሰዓት የልዩ ወረዳው አስተዳደር ኃላፊዎች፣ የካቢኔ አባላትና በልዩ ወረዳው አቅራቢያ በኮይሻ የኤሌክትሪክ ኃይል ማመንጫ ግንባታ ሥራ ላይ የተሰማራው ሳሊኒ ባለሙያዎቹንና ኤክስካቫተር በማምጣት ቀሪ አስክሬኖችን ለማውጣት እየተረባረቡ ነው። በልዩ ወረዳው ዱካ ዛሌ ቀበሌ 03 በተባለው ስፍራ በሚገኙ መኖሪያ ቤቶች ላይ የደረሰው ይህ አደጋ ነዋሪዎች በእንቅልፍ ላይ እያሉ በሌሊት በጣለ ከፍተኛ ዝናብ ምክንያት ከፍተኛ ጉዳት ማድረሱንም ኃላፊው ተናግረዋል። በልዩ ወረዳው ባለፈው ዓመት ነሐሴ 4 በተከሰተ ናዳና ጎርፍ የሁለት ሰው ሕይወት ማለፉን የሚያስታውሱት አቶ ፋሲካ፤ በተጨማሪም በዚህ ዓመት መስከረም 24 ደግሞ በተከሰተ ሌላ ናዳ በርካታ ሰብል የወደመ ሲሆን 130 ሰዎችም ከቤት ንብረታቸው ተፈናቅለው በመጠለያ እንደሚገኙ ተናግረዋል። • የመደፈሬን ታሪክ ከስልሳ ሰባት ዓመታት በኋላ የተናገርኩበት ምክንያት ይህ ጥቅምት 2 ንጋት ላይ የደረሰው ናዳ የ22 ሰዎችን ሕይወት የቀጠፈ በመሆኑ የአካባቢው አስተዳደርና ህብረተሰብን ከፍተኛ መደናገጥ ውስጥ እንደጣለ ተናግረዋል። ኮንታ ልዩ ወረዳ አብዛኛው የመሬት አቀማመጥ ተዳፋት መሆኑን አስታውሰው በአካባቢው አሁንም የመሬት መንሸራተት እና የጎርፍ አደጋ ሊከሰትባቸው የሚችሉ ስፍራዎች ስላሉ የክልሉና የፌደራል መንግሥት ዘላቂ መፍትሄ ሊፈልጉ ይገባል ሲሉ ይማፀናሉ። ዛሬ ማለዳ ከደቡብ ክልል የተለያዩ ድጋፎችን ይዘው የመጡ ባለሙያዎች መኖራቸውን አቶ ፋሲካ ገልጸው ዘላቂ መፍትሄ ግን እንደሚያስፈልግ አሳስበዋል። የደቡብ ክልል መንግሥት የደረሰውን አሰቃቂ አደጋ አስመልክቶ ሰብአዊ ድጋፍ የሚያደርጉ አካላትን ወደ ስፍራው ያንቀሳቀሰ መሆኑን እና ለተጎጂ ቤተሰቦች አልባሳት እና መድሀኒቶች ወደ ስፍራው መላኩንም በፌስቡክ ገፁ ላይ አስታውቋል። በቀጣይ ተጨማሪ ድጋፍ ወደ ስፍራው እንደሚላክና በአካባቢው በሚጥለው ከባድ ዝናብ የተነሳ ለመሰል አደጋ ተጋላጭ የሆኑ የህብረተሰብ ክፍሎችን ከአደጋ የመከላከል ስራ ትኩረት የሚሰጠው እንደሚሆንም የደቡብ ክልል ፕሬዝዳንት ፅ/ቤት ፕሬስ ሴክሬቴሪያት መናገሩን ዘግቧል።
news-53806058	https://www.bbc.com/amharic/news-53806058	ኮሮናቫይረስ፡ ዓለም 7 ቢሊዮን ዜጎቿን መከተብ ትችል ይሆን?	በመላው ዓለም የሚገኙ ጥቂት የማይባሉ የተመራማሪዎች ቡድን በፍጥነት ለኮቪድ-19 የሚሆን ክትባት ለማግኘት ሌት ተቀን እየሰሩ ይገኛሉ።	ክትባት በርካታ መሪዎችም ከየትኛውም ጊዜ በበለጠ ተባብረን ይህንን ለኮሮናቫይረስ ክትባት ማግኘት አለብን የሚል መልዕክታቸውን እያስተላለፉ ነው። ለመሆኑ ተመራማሪዎች ከሚሰሩት ክትባቶች ለ7 ቢሊየን ህዝብ በበቂ ሁኔታ ክትባቱን ማዳረስ ይቻል ይሆን? በቅርቡ ደግሞ የሩሲያው ፕሬዝዳንት ቭላድሚር ፑቲን ክትባት ስለማግኘታቸው አስታውቋል። በአገር ውስጥ በተደረገ ምርምር አገር በቀል ክትባት አግኝተናል፤ ለሰዎች ጥቅም አገልግሎት እንዲውልም ይፋዊና ብሔራዊ ፍቃድ ሰጥተናል ብለዋል። አሁን ሳይንቲስቶችን እያነጋገረ ያለው ነጥብ የትኛውም መድኃኒት ወይም ክትባት ሲፈጠር ሦስት ጥብቅ ምዕራፎችን ማለፍ እያለበት ፑቲን በሁለት ምዕራፍ ብቻ መድኃኒቱ ተፈጠረ ማለታቸው ነው። በዓለም የመጀመርያው የተባለው ይህ ስፑትኒክ-5 ክትባት ሞስኮ የሚገኘው ጋማሊያ ኢንስቲትዩት ነው ያመረተው። ኢንስቲትዩቱ እንደሚለው ክትባቱ አስተማማኝ የመከላከል አቅም ይሰጣል። ሩሲያ ቀድማ ክትባቱን ስለማግኘቷ ትግለጽ እንጂ በተለያዩ የዓለማችን ክፍሎች የሚገኙ በርካታ ተመራማሪዎች ክትባቱን ለማግኘት ደፋ ቀና እያሉ ሲሆን በቅርብ ወራት ውስጥ አመርቂ ውጤት ይዘው እንደሚመጡ ይጠበቃል። ከነዚህ መካከል አንዱ የሆነውና ኦክስፎርድሻየር የሚገኘው ሃርዌል የሳይንስ ካምፓስ ትልቅ ተስፋ ተጥሎበታል። ማዕከሉ በዩናይትድ ኪንግደም የክትባቱ ምርምርና ምርት ዋነኛ ማዕከል እንዲሆንም ተደርጓል። ''እጅግ በጣም ጠባብ በሆነ የጊዜ ገደብ ውስጥ ነው እየሰራን ያለነው፤ ከተለመደው አሰራር ከሚኖረን ጊዜ በግማሽ ባነሰ ምርምሩን ማስኬድ ይጠበቅብናል። በ2022 መጨረሻ አካባቢ ዝግጁ ሊሆን የሚገባውን ክትባት በ2021 ዝግጁ ለማድረግ እየሰራን ነው'' ብለዋል የማዕከሉ ዋና ስራ አስፈጻሚ ማቲው ዱካርስ። ማቲው ዱካስ እንደሚሉት ዓመታዊ እረፍታቸውን እንኳን አልወሰዱም። ምክንያቱም ማዕከሉ በየትኛውም ጊዜ ለኮቪድ-19 የሚሆን ክትባት ሊያመርት ስለሚችል ነው። በየቀኑ ከቡድኑ አባላት ጋር ስለደረሱበት ሂደት መወያየት ግድ ነው። ''ከባድ ኃላፊነት ነው። እጅግ በጣም ወሳኝ ሰአት ላይ ነው ያለነው። በአንድ አገር የሚወሰን ችግር አይደለም፤ መላው ዓለም በዚሁ ወረርሽኝ ምክንያት ከባድ መከራ ውስጥ ገብቷል'' ሲሉ ያስረዳሉ። ''ልክ በቤት ውስጥ ኬክ እንደ መጋገር አይነት ስሜት አለው። ተጨንቀን ተጠበነን ለራሳችን ብለን የምንሰራውን ኬክ ለ7 ቢሊየን ሰዎች ማዘጋጀት እንደማለት ነው'' የኦክስፎርድ ዩኒቨርሲቲ ዓለማቀፍ ሙከራ ማድረግ እንኳን ሳይጀመር ክትባቱን ለማምረት የሚያስችል ቤተ ሙከራ በጊዜያዊነት ለማዘጋጀት ተገዷል። ክትባቱ ሲገኝ ደግሞ የሰው ልጅ በርካታ አይነት ያላቸው ክትባቶችን ለቢሊየኖች በሚበቃ መልኩ ማዘጋጀት ይጠይቃል። ማምረት ብቻ ሳይሆን ክትባቶቹ እንዳይበላሹ አድርጎ ማሸግ፣ ማጓጓዝ እና ለተጠቃሚዎች ማድረስ ቀላል የሚባል ተግባር አይደለም። በአራቱም የዓለማችን ማዕዘናት የሚገኙ ሰዎችን መድረስ መቻል በራሱ ወራትን ካልሆነም ዓመታት ሊፈጅ ይችላል። ዓለማ አቀፉ የክትባት ጥምረት በቅጽል ስሙ 'ጋቪ' ይባለል። አገራት ክትባቱ ሲገኝ እንዴት ሊሰራጭ እንደሚችል ከአሁኑ ሊያስቡበት እንደሚገባ እያስጠነቀቀ ይገኛል። ምንም እንኳን በዚህ ሰዓት በሙከራ ላይ ካሉ ክትባቶች መካከል የትኛው ቀድሞ ይደርሳል የሚለውን መገመት ቢከብድም፤ የበለፀጉት አገራት በመቶ ሚሊዮን ዶላሮች እያወጡ ከላብራቶሪዎች እነዚህን ክትባቶች እየገዙ ይገኛሉ። ለምሳሌ ዩናይትድ ኪንግደም የክትባት ሙከራውን ከሚያቀርቡት አስትራዜንካ፣ ፋይዘርና ባዮንቴክና ቫልኔቫ ከተባሉት ኩባንያዎች ጋር ስምምነት ፈርማለች። መንግሥታት ከሁሉ በፊት የራሳቸውን አገራት በማስቀደምም ላይ ይገኛሉ። እነዚህ አገራት በበላይነት ክትባቶቹን ከያዟቸው ቢሊዮኖችን ሊገለሉ እና ክትባቱ በፍጥነት ላይደርሳቸው ይችላል። በተለይም ተጋላጭ ለሆኑት ማኅበረሰብ አለመድረሱ ቀውስን የሚፈጥር ነው።
news-56099468	https://www.bbc.com/amharic/news-56099468	አረብ ኤምሬቶች ፡ የተባበሩት መንግሥታት በአባቷ ስለታገተችውን ልዕልት ሊነጋገር ነው	የተባበሩት መንግሥታት የዱባዩ መሪ ልጅ የሆነችው ልዕልት ላቲፋ መታገቷን በተመለከተ ከተባበሩት አረብ ኤምሬቶች ጋር እንደሚነጋገር አስታወቀ።	ልዕልቷ እአአ በ2018 አገሪቱን ለቃ ለመውጣት ከሞከረች በኋላ አባቷ ዱባይ ውስጥ እንዳገቷት የሚያሳይና በሚስጥር የተቀዳ ቪድዮ ለቢቢሲ ልካለች። ልዕልቷ ለሕይወቷ እንደምትሰጋ በቪድዮው ገልጻለች። ቪድዮው ከተለቀቀ በኋላ ጉዳዩን የተባበሩት መንግሥታት እንዲያመረምረው ተጠይቋል። የዩናይትድ ኪንግደም የውጭ ጉዳይ ሚንስትር ዶምኒክ ራብ "ቪድዮው ይረብሻል። በጣም አሳስቦናል" ብለዋል። ዩናይትድ ኪንግደም በጉዳዩ ላይ ተመድ የሚያደርገውን ምርመራ በቅርብ እንደምትከታተልም ተናግረዋል። የመንግሥታቱ ድርጅት የሰብዓዊ መብቶች ከፍተኛ ኮሚሽነር፤ ልዕልቷን በተመለከተ በቅርቡ ከተባበሩት አረብ ኤምሬቶች ጋር እንደሚነጋገሩ ገልጸዋል። ቃል አቀባዩ ሩፔት ኮቪል "የተባበሩት አረብ ኤምሬቶችን ማብራሪያ እንጠይቃለን። ከዚያም ቪድዮው ተመርምሮ ሌሎች የድርጅቱ አባሎችም ይካተታሉ" ብለዋል። የልዕልት ላቲፋ አባት ሼክ መሐመድ ቢን ራሺድ አል ማክቱም የዱባይ መሪና የኤምሬቶች ምክትል ፕሬዘዳት ሲሆኑ፤ ከዓለም ሀብታሞች መካከል ይጠቀሳሉ። የሰብዓዊ መብት ተሟጋቾች የአገሪቱ የፍትሕ ሥርዓት ሴቶችን እንደሚጨቁን ይናገራሉ። ልዕልት ላቲፋ በጓደኞቿ እገዛ ከዱባይ ለማምለጥ የሞከረችውም ለዚህ ነው። "መኪና መንዳት አልችልም። ከዱባይ መውጣት አይፈቀድልምኝም" ስትል ከዱባይ ለማምለጥ ከመሞከሯ በፊት በቀረጸችው ቪድዮ ተናግራለች። ለማምለጥ ሞክራ በቀናት ውስጥ በሕንድ ውቅያኖስ መርከብ ውስጥ ተይዛ ወደ ዱባይ ተመልሳለች። አባቷ የእሷን ፍላጎት ለመጠበቅ እየሞከርኩ ነው ሲሉ፤ ቤተሰቧም ከእነሱ ጋር መሆን እንዳለባት ተናግረው ነበር። ኤምሬቶችና የሴቶች መብት ጥሰት የልዕልት ላቲፋ ጉዳይ የመላው ዓለም መነጋገሪያ ከመሆኑ ባሻገር በኤምሬቶች ያለውን የሴቶች ጭቆና አጋልጧል። የዓለም የምጣኔ ሀብት ፎረም በ2020 ባወጣው የጾታ እኩልነት ጥሰት ሪፓርት፤ የተባበሩት አረብ ኤምሬቶች ከመካከለኛው ምሥራቅ እና ከሰሜን አፍሪካ አገሮች ሁለተኛውን ደረጃ ይዟል። ከእስራኤል ውጪ ያሉት አገራት በቀጠናው የጾታ እኩልነትን ባለማክበር ይታወቃሉ። በዓለም የጾታ እኩልነት ዝርዝር ውስጥ ዝቅተኛውን ደረጃም ይዘዋል። የሴቶች ሕይወት በወንድ ቤተሰቦቻቸው ወይም የትዳር አጋራቸው ቁጥጥር ሥር ነው። ለማግባት ወይም ለመፋታትም የወንዶች ይሁንታ ያስፈልጋል። ባለፉት ጥቂት ዓመታት ሕጉ ላይ አንጻራዊ መሻሻል ቢታይም፤ አሁን ሥርዓቱ ጨቋኝ ነው። ለምሳሌ የአገሪቱ ሕግ የቤት ውስጥ ጥቃትን እንደ ጥፋት አያይም ነበር። 2016 ላይ ግን ይህ ተቀይሯል። ሕጉ ሴቶች ባላቸውን ማክበር "ግዴታቸው ነው" ይል የነበረ ሲሆን፤ 2019 ላይ ይህ አንቀጽ ተቀይሯል። ሆኖም ግን ሕጉ የቤት ውስጥ ጥቃት የሚለው፤ አንድ ሰው የሚያደርሰው ጥቃት እንደ አስተዳዳሪ ከተፈቀደለት ሲያልፍ ብቻ ነው ይላል። ይህ ማለትም ዳኞች የደረሰውን የጥቃት መጠን መዝነው "ከተፈቀደው በላይ ነው ወይስ በታች" ሲሉ ይወስናሉ ማለት ነው። ሼክ መሐመድ ልጃቸው ልዕልት ላቲፋን በተመለከተ ሲተቹ ነበር። የልዕልቷ እንጀራ እናት ልዕልት ሀያ ቢንት አልሁሴን ከሁለት ልጆቻቸው ጋር በ2019 ወደ ለንደን መሸሻቸውም ይታወሳል።
news-48987009	https://www.bbc.com/amharic/news-48987009	ለሲዳማ ክልልነት 'ይሁንታ ተሰጠ' በሚል በርካቶች ሐዋሳ ውስጥ ደስታቸውን እየገለጹ ነው	የሲዳማ ክልል የመሆን ጥያቄ 'ይሁንታ ተሰጠ' በሚል በሐዋሳ በርካቶች ደስታቸውን እየገለጹ ይገኛሉ።	ምንም እንኳን ከየትኛውም የመንግሥት አካል የተሰጠ ይፋዊ መግለጫ ባይኖርም፤ ክልሉን የሚያስተዳድረው የደቡብ ኢትዮጵያ ሕዝቦች ዴሞክራሲያዊ ንቅናቄ (ደኢህዴን) ሲዳማ በክልል እንዲዋቀር 'ያለውን ድጋፍ ገልጿል' በሚል በርካቶች በተለያየ መንገድ ደስታቸውን እየገለጹ ነው። ዛሬ ከረፋዱ ጀምሮ የሲዳማ የዘመን መለወጫ በዓል በሚከበርበት ጉዱማሌ ተብሎ በሚጠራው ስፍራ በርካቶች እየተሰባሰቡ ይገኛሉ። ደኢህዴን ባለፉት 9 ቀናት በአዲስ አበባ ከተማ ስብሰባ እያካሄደ የሚገኝ ሲሆን ከሚነጋገርባቸው ጉዳዮች መካከል በክልሉ ውስጥ የቀረቡ ክልል የመሆን ጥያቄዎች ዋነኛው እንደሚሆን ይገመታል። ባለፈው ዓመት ክልል የመሆን ጥየቄን የተነሳበት የሲዳማ ዞን ነዋሪዎች ትናንት እሁድ በሐዋሳ ከተማ ተሰብስበው የሲዳማ ክልል በሚመሰረትበት ሁኔታ ላይ መወያየታቸውም ተነግሯል። በሲዳማ የሐገር ሽማግሌዎች በተመራው በዚህ ስብሰባ ላይ በርካታ በማኅበረሰቡ ውስጥ ተሰሚነት ያላቸው ሰዎች የተገኙበት ሲሆን ዋነኛው አጀንዳም ውጥረትን በፈጠረው የክልል የመሆን ጥያቄ ሂደት ላይ ነበር። በስብሰባው መጀመሪያ ላይ ከጸጥታ ኃይሎች ጋር አለመግባባት የነበረ ሲሆን በስብሰባው መሪዎችና በጸጥታ አካላት መካከል ንግግር ከተደረገ በኋላ ያለምንም ችግር ስብሰባው መካሄዱን ተሳታፊዎች ለቢቢሲ ተናግረዋል። • ያልተነገረለት የኮንሶ ጥያቄ በጉዱማሌ በተካሄደው በዚህ ስብሰባ ላይ ከተለያዩ የሲዳማ አካባቢዎች የመጡ የሐገር ሽማግሌዎች፣ ባህላዊ መሪዎችና የብሔረሰቡ ወጣቶች ተወካዮች ተሳትፈዋል። በስብሰባው ላይ በዋናነት ምላሽ እየተጠበቀበት ስላለው ክልል የመሆን ጉዳይ ውይይት መደረጉን ከታዳሚዎቹ መካከል ለቢቢሲ የገለጹ ሲሆን፤ በዋናነት ከህጋዊ ሂደቱ ቀደም ብሎ ክልልነትን ለማወጅ የተያዘው ዕቅድ ዙሪያ ከተሰብሳቢዎቹ ሃሳብ መሰንዘሩም ተገልጿል። በዚህም ዞኑ ክልል የመሆን ጥያቄን ያቀረበበት ሐምሌ 11ን መሰረት በማድረግ፤ በዚሁ ዕለት ክልልነትን ማወጅ ወይም ይህንን ውሳኔ ማዘግየት በሚሉት ሁለት ሃሳቦች ዙሪያም ውይይት መደረጉን ስማቸው እንዲጠቀስ ያልፈለጉ ስብሰባው የታደሙ ለቢቢሲ ተናግረዋል። • አምስት ነጥቦች ስለጌዲዮ ተፈናቃዮች በስብሰባው ላይ ስለተደረሰበት ውሳኔ በግልጽ የተነገረ ነገር ባይኖርም አንዳንድ ሰዎች የሲዳማ የሐገር ሽማግሌዎች ዞኑን ወደ ክልል የመሸጋገሩ ሂደት እንደታቀደው እንዲካሄድ ወስነዋል ቢሉም ቢቢሲ ያነጋገራቸው የስብሰባው ተሳታፊዎች ግን ግልጽ ያለ ነገር እንደሌለ ተናግረዋል። የስብሰባው አስተባባሪዎችም ስለደረሱበት የመደምደሚያ ውሳኔ የሰጡት መግለጫ የለም፤ ነገር ግን በጥቅሉ የዞኑ ሕዝብ ከራሱ በኩል ክልል የመሆን ጥያቄውን በተመለከተ የሚጠበቅበትን ማድረጉንና ቀሪው ጉዳይ የደቡብ ክልልና የማዕከላዊው መንግሥት እንደሆነ ገልጸዋል። ሲዳማ ዞን ወደ ክልል እንዲሸጋገር በዞኑ ምክር ቤት ጥያቄ የቀረበው ባለፈው ዓመት ሐምሌ 11 ሲሆን እስካሁን ተግባራዊ ምላሽ ስላልተሰጠ በዚሁ ዕለት ክልልነትን ለማወጅ እንቅስቃሴ መጀመሩ እርምጃው ወዳልተፈለገ አቅጣጫ እንዳይሄድ ስጋትን ፈጥሯል። • ደቡብ ክልል አዲስ ለተፈናቀሉ 54 ሺህ ጌድዮዎች የፌደራል መንግሥትን ድጋፍ ጠየቀ ይህንንም በተመለከተ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ ከሳምንት በፊት በተወካዮች ምክር ቤት እንደተናገሩ ለቀረበው ጥያቄ ሕጋዊ ምላሽ እስኪሰጥ ድረስ በትዕግስት መጠበቅ እስደሚያስፈልግ ገልጸው "በኃይል እና በደቦ ለማስፈጸም የሚሞክሩ አካላት ካሉ" ሕግን ለማስከበር መንግሥት እርምጃ እንደሚወስድ ማስጠንቀቃቸው ይታወሳል። የደቡብ ክልልን የሚመራው ፓርቲ ደኢህዴን አዲስ አበባ ውስጥ ስብሰባ ማድረግ ከጀመረ ቀናት ያለፉት ሲሆን ከስብሰባው በኋላ የሲዳማን ጉዳይና ስለክልሉ አጠቃላይ አወቃቀር አንዳች ውሳኔ ይሰጣል ተብሎ ይጠበቃል። ከሃምሳ በላይ ብሔር፣ብሔረሰቦችና ሕዝቦች የሚገኑበት የደቡብ ኢትዮጵያ ክልል ውስጥ ከሚገኙ ማኅበረሰቦች መካከል ሲዳማን ጨምሮ ጥቂት የማይባሉት ክልል የመሆን ጥያቄ እያቀረቡ ነው።
42007428	https://www.bbc.com/amharic/42007428	በዚምባብዌ 'መፈንቅለ መንግሥት' የተካሄደ ይመስላል ሲል የአፍሪካ ህብረት ገለጸ	የዚምባብዌ ጦር ስልጣን የተረከበበትና ፕሬዝዳንት ሮበርት ሙጋቤን በቁጥጥር ስራ ያዋለበት መንገድ " መፈንቅለ መንግሥት ይመስላል" ሲል የአፍሪካ ህብረት አስታውቋል።	የህብረቱ ኃላፊ አልፋ ኮንዴ እንዳሉት የአፍሪካ ህብረት ጉዳዩ በአስቸኳይ ህገ-መንግሥታዊ መፍትሔ እንዲሰጠው ያስፈልጋል ብለዋል። ጦሩ በበኩሉ መፈንቅለ መንግሥስት እንዳልተካሄደ በመግለጽ ሙጋቤ ደህንነታቸው እንደተጠበቀ እና ትኩረት የተደረገው በዙሪያቸው በሚገኙ ወንጀለኞች ላይ መሆኑን አስታውቋል። ጦሩ ጣልቃ የገባውም ሙጋቤን ማን ይተካቸዋል በሚለው የስልጣን ፍትግያ መሃል ነው። ምክትል ፕሬዝዳንት የነበሩት ኤመርሰን ምናንጋግዋ ባለፈው ሳምንት ከኃፊነት የተነሱ ሲሆን ይህም ቀዳማዊ እመቤት ግሬስ ሙጋቤ ተተኪ ሊሆኑ ይችላሉ ተብሎ ነበር። ይህ ውሳኔ ግን የጦሩ ከፍተኛ ኃላፊዎች የመገፋት ስሜት እንዲኖራቸው አድርጓል። ፕሬዝዳንት ሙጋቤ ሃገራቸው እ.አ.አ በ1980 ነጻነቷን ከእንግሊዝ ከተቀዳጀች ጀምሮ በፖለቲካው ውስጥ ትልቅ ሚና ነበራቸው። የጊኒ ፕሬዝዳንት የሆኑት ኮንዴ "ጦሩ የሃገሪቱን ስልጣን ለመያዝ ሙከራ አድርጓል" ሲሉ አስተያየታቸውን ሰጥተዋል። የአፍሪካ ህብረት ጉዳዩ "በጣም አሳሳቢ" እንደሆነበት ገልጸው፤ "ለሃገሪቱ ህጋዊ ተቋማት ሙሉ ድጋፍ እንደሚያደርግ" ተናግረዋል። የቢቢሲዋ አን ሶይ እንደምትለው እ.አ.አ በ2013 በግብጽ የተካሄደውን መፈንቅለ መንግሥት ተከትሎ ሃገሪቱ ከአፍሪካ ህብረት እንድትወጣ በመደረጉ የዚምባብዌ ጦርም ተመሳሳይ ዕጣ እንዳይደርሰው በመስጋት መፈንቅለ መንግሥት አለመሆኑን በማስተባበል ላይ ነው። ድራማው ምን ይመስላል? ከቀናት ውጥረት እና ሽኩቻ በኋላ ጦሩ የሃገሪቱን ብሔራዊ ቴሌቪዥን ጣቢያ የሆነውን ዜድ ቢ ሲን ማክሰኞ በቁጥጥር ስር አዋለ። የጦሩ አባል ሆኑት ሜጀር ጄነራል ሲቡሲሶ ሞዮ በቴሌቭዥን ቀርበው ዒላማቸው በሙጋቤ ዙሪያ በሚገኙ "ወንጀለኞች" ላይ መሆኑን አስታውቀው ነበር። "ይህ ጦሩ የመግሥትን ስልጣን የተቆጣጠረበት አይደለም" ብለዋል። ሜጀር ጄነራል ሞዮ ሙጋቤና ቤተሰቦቻቸው "በመልካም ሁኔታ ላይ እንደሚገኙ እና ደህንነታቸውም እንደሚጠበቅ አረጋግጠዋል።" የዚምባብዌ ጦር ጄነራል ኮንስታንቲኖ ቺዌጋ (በስተግራ) ከስልጣን የተባረሩት የኤመርሰን ምናንጋግዋ ወዳጅ ናቸው ፕሬዝዳንት ሮበርት ሙጋቤና ኤመርሰን ምናንጋግዋ ጦሩን ማን እንደሚመራ እሰካሁን የታወቀ ነገር የለም። ከመግለጫው በኋላ የጦሩ መኪኖች በሃራሬ ጎዳናዎች ላይ የተስተዋሉ ሲሆን ፕሬዝዳንት ሙጋቤና ሌሎች ከፍተኛ ባለስልጣናት በሚኖሩበት ሰሜናዊ የከተማዋ ክፍል ተኩስ ተሰምቷል። የደቡብ አፍሪካው ፕሬዝዳንት ጃኮብ ዙማ ጽህፈት ቤት "ፕሬዝዳንት ዙማ ዛሬ ከፕሬዝዳንት ሮበርት ሙጋቤ ጋር ተነጋግረዋል። ፕሬዝዳንቱ ከቤታቸው እንዳይወጡ እንደተደረጉ ቢገልጹም በመልካም ሁኔታ ላይ ይገኛሉ" ብሏል። ፕሬዝደንት ሮበርት ሙጋቤና ባለቤታቸው ግሬስ ሙጋቤ የት እንዳሉ በትክክል የማይታወቅ ሲሆን የተለያዩ ሪፖርቶች ግሬስ ሙጋቤ ናሚቢያ ገብተዋል ቢሉም የናሚቢያ ምክትል ጠቅላይ ሚኒስትር ግን ግሬስ ሙጋቤ ናሚቢያ የሉም ሲሉ ተናግረዋል። እንዴት እዚህ ተደረሰ? በግሬስ ሙጋቤና ከስልጣን ተባረው የነበሩት ምክትል ፕሬዝዳንት ኤመርሰን ምናንጋግዋ መካከል ያለው ልዩነት ገዢው ዛኑ ፒ ኤፍ ፓርቲንም ለሁለት ከፍሎታል። ምናንጋግዋ ከስልጣን እንዲወርዱ ግሬስ ከጠየቁ በኋላ ከምክትል ፕሬዝዳንትነታቸው ተነስተዋል። ሰኞ ዕለትም የጦሩ ኃላፊ ጄነራል ኮንስታንቲኖ ቺዌንጋ የፓርቲውን መከፋፈል ለማስቆም ጦሩ ጣልቃ ይገባል ብለው ነበር። ፕሬዝዳንት ሙጋቤና ባለቤታቸው ግሬስ ሙጋቤ ጄነራሉ የምናንጋግዋ የቅርብ ወዳጅ ሲሆኑ እ.አ.አ በ1970ዎቹ በተካሄደውና የነጮችን አገዛዝ በገረሰሰውም ጦርነት ተሳትፈዋል። የሙጋቤ ደጋፊ እንደሆኑ የሚነገርላቸው የዛኑ ፒ ኤፍ ወጣት ክንፍ መሪ ኩዲዛይ ቺፓንጋ ጦሩ በማዘዣው መቆየት አለበት ሲል ምላሽ ሰጥቷል። እንደ ዜድ ቢ ሲ ዘገባ ከሆነ ቺፓጋ "ወጣቶች ነን። ጥፋት እንፈጽማለን" በማለት ጄነራል ቺዌንጋንና ሌሎች ከፍተኛ የጦር አመራሮችን ይቅርታ ጠይቋል።
news-56563214	https://www.bbc.com/amharic/news-56563214	ናይኪ የሰው ደም ጠብታ ያረፈበት "የሰይጣን ጫማ" ላይ ክስ መሰረተ	ናይክ ብሩክሊን የጥበብ ሥራዎችን ሰብሳቢ የሆነው ኤምኤስሲኤችኤፍ (MSCHF) ያመረተው ጫማ ላይ ክስ መሰረተ።	በዚህ አወዛጋቢ ጫማ ሶል ላይ እውነተኛ የሰው ደም ጠብታ ያረፈበት ሲሆን "የሰይጣን ጫማ" በመባል ይታወቃል። 1,018 ዶላር ዋጋ የተተመነለት ይህ ጫማ የተገለበጠ መስቀል፣ አምስት ጫፍ ያለው ኮከብ እንዲሁም ሉቃስ ወንጌል ምዕራፍ 10 ቁጥር 18 የሚል የሰፈረበት ሲሆን የተሰራው ናይኪ ኤይር ማክስ 97ን በማስመሰል ነው። ኤምኤስሲኤችኤፍ (MSCHF) 666ን ጫማን ሰኞ ዕለት ከራፐር ሊል ናስ ኤክስ ጋር በመሆን ለገበያ ያቀረበው ሲሆን በደቂቃ ውስጥ ተሸጦ ማለቁ ተነግሯል። ናይክ የንግድ ምልክት ጥሰት በማለት ክስ መስርቷል። በኤምኤስሲኤችኤፍ (MSCHF) ለገበያ የቀረበው ይህ ጥቁሩና ቀይ ጫማ አርብ ዕለት ከራፐር ሊል ናስ ኤክስ ከለቀቀው "ኮል ሚ ባይ ዩር ኔም" ከሚሰኘው የሙዘቃ ሥራ ጋር ተገጣጥሟል። በሙዚቃ ቪዲዮው ላይ ራፐሩ ከመንግሥተ ሰማያት ወደ ሲኦል ይህንን ጫማ ተጫምቶ ተንሸራትቶ ሲወርድ ይታያል። በሙዚቃ ቪዲዮ ላይ የቀረበው ምሰላ እና ጫማው ላይ የሉቃስ ወንጌል ምዕራፍ 10 ከቁጥር 18 "ሰይጣንን ከሰማይ እንደመብረቅ ሲወድቅ አየሁ" የሚለውን ጥቅስ ለማስታወስ ነው። እያንዳንዱ ጫማ የናይኪን ሶል የያዘ ሲሆን 60 ኪዮቢክ ሴንቲሜትር ቀይ ቀለም እና ከጥበብ ሥራዎችን ከሚሰበስበው ድርጅት አባላት የተወሰደ ጠብታ የሰው ደም አለበት። የስፖርት ጫማ አምራቹ ናይኪ ኒውዮርክ ለሚገኝ ፍርድ ቤት ባስገባው ክስ ላይ ይህንን ተመሳስሎ የተሰራ 'የሰይጣን ጫማ' እንዲመረት አልፈቀድኩም ብሏል። ናይኪ ለችሎቱ ኤምኤስሲኤችኤፍ (MSCHF) ጫማውን መሸጥ እንዲታገድ እንዲሁም ዝነኛ የሆነውን የንግድ ምልክታቸውን እንዳይጠቀም እንዲከለከል ጠይቋል። ግዙፉ ጫማ አምራቹ በክሱ ላይ"ኤምኤስሲኤችኤፍ (MSCHF) እና ፈቃድ ያላገኘው የሴጣን ጫማው ግርታን፣ ናይኪን ከኤምኤስሲኤችኤፍ (MSCHF) ጋር የተሳሳተ ዝምድና እንዲፈጠር ያደርጋሉ" ብሏል ። የኤምኤስሲኤችኤፍ (MSCHF) ሰይጣን ጫማ ለገበያ ከቀረበ በኋላ ናይኪ ምርቱን አጽድቆ ለገበያ ያቀረበው የመሰላቸው ደንበኞች የናይኪን ምርት ላለመግዛት ዘመቻ መክፈታቸውን በመጥቀስ ግርታ መኖሩን ማሳያ መሆኑን አመልክቷል። ወግ አጥባቂ የሆኑ አሜሪካውያን ራፐሩን እና ጫማውን በመቃወም በትዊተር ላይ መልዕክታቸውን አስፍረዋል።
news-52953830	https://www.bbc.com/amharic/news-52953830	ኮሮናቫይረስን በተመለከተ አፍሪካን የሞሉት የተሳሳቱ መረጃዎች	የኮሮናቫይረስ በተለያዩ አፍሪካ ሃገራት እየጨመረ ባለበት በአሁኑ ወቅት በተለያዩ ማህበራዊ ሚዲያዎችና ድረገፆችም ላይ የተሳሳቱ መረጃዎች እንዲሁ በርክተዋል።	በቅርቡ በተለያዩ ማህበራዊ ሚዲያዎች ላይ እየተጋሩ ካሉት የተሳሳቱ መረጃዎች በጥቂቱ 1. አፍሪካ የራሷን የኮሮናቫይረስ መድኃኒት እንዳታገኝ የተወጠነው ሴራ የማዳጋስካሩ ፕሬዚዳንት አንድሪ ራጆይሊና አሪቲን ጨምሮ ከተለያዩ ዕፅዋት የተቀመሙ የኮሮናቫይረስ ፈውስ አግኝቻለሁ ማለታቸውን ተከትሎ የተለያዩ ሴራ የተሞሉ መላ ምቶች እየተንከባለሉ ይገኛሉ። ከነዚህም ውስጥ አንዱ የአለም የጤና ድርጅት ለማዳጋስካሩ ፕሬዚዳንት ከፍተኛ ገንዘብ በጉቦነት ሊሰጣቸው ማቅረቡ በተለያዩ ማህበራዊ ሚዲያ ተጠቃሚዎች ዘንድ እየተጋራ ነው። ፕሬዚዳንቱ ይህ ጉቦ የሚሰጣቸው ያመረቱትን መድኃኒት ሚስጥራዊ በሆነ ሁኔታ እንደሚመርዙ የሚስማሙ ከሆነ ነው። ይሄ መሰረት የሌለው ፅንሰ ሃሳብንም እያንሸራሸሩ ያሉት ሰዎች እንደ ምክንያትነት የሚጠቅሱት አፍሪካውያን ራሳቸውን ችለው ለኮሮናቫይረስ ፈውስ ማግኘት እንደማይችሉና መቼም ቢሆን በራሳቸው መቆም የማይችሉ መሆናቸውን የአለም ጤና ድርጅት ማሳየት ይፈልጋል እያሉ ነው። በመጀመሪያ ይሄ ፅሁፍ የወጣው ሚያዝያ አካባቢ መቀመጫውን አንጎላና ኮንጎ ባደረገ የፌስቡክ ገፅ ላይ ሲሆን በፈረንሳይኛ ቋንቋም ነበር። በመቀጠልም በግንቦት ወር ላይ ሁለት የታንዛንያ ጋዜጦች ይህንኑ መረጃ ይዘውት ወጡ። በአንደኛው ጋዜጣ ላይ በቀረበው ዘገባም የማዳጋስካሩ ፕሬዚዳንት ከፍራንስ 24 ጋር ባደረጉት ቃለ መጠይቅ ከአለም አቀፉ ጤና ድርጅት ገንዘብ እንስጥዎት ጥያቄ ቀርቦልኛል ማለታቸውን አካቷል። ይሄ ሪፖርትም በአፍሪካ በሚገኙ የማህበራዊ ሚዲያ ተጠቃሚዎች ዘንድ በከፍተኛ ሁኔታም ተጋርቷል። የማዳጋስካሩ ፕሬዚዳንት በፍራንስ 24 ቀርበው ቃለ መጠይቅ ማድረጋቸው እውነት ቢሆንም ከድርጅቱ የጉቦ ጥያቄ ቀርቦልኛል አላሉም። የአለም ጤና ድርጅትም በበኩሉ ለቢቢሲ እንደገለፀው ይሄ ታሪክ ሃሰተኛ መሆኑን ነው። የማዳጋስካር መንግሥትም ውንጀላውን አጣጥሎታል። "የኮቪድ- 19 ፈውስ መገኘቱን ተከትሎ ከፕሬዚዳንት አንድሪ ራጆይሊና ጋር የተያያዙ ሃሰተኛ መረጃዎች ይነዛሉ" በማለት የመንግሥት ቃለ አቀባይ ሎቫ ራኖራሞሮ ተናግረዋል። ከዕፅዋት የተቀመመው መድኃኒት አሁንም በማዳጋስካር መመረቱ የቀጠለ ሲሆን በርካታ የአፍሪካ ሃገራትም መድሃኒቱን ወደሃገራቸው አስገብተዋል። ሆኖም እስካሁን ድረስ ቫይረሱን ስለመፈወሱ የተረጋገጠ መረጃ የለም። የአለም ጤና ድርጅት ሃገር በቀል የሆኑ መድሃኒቶች ላይ ያሉ ምርምሮች መበረታታት እንደሚገባቸው ጠቅሶ ነገር ግን ያልተፈተሹ መድሃኒቶችን መጠቀም ላይ ያለውን ጉዳት በማስመልከት ማስጠንቀቂያ ሰጥቷል። 2•የታንዛንያ ጤና ሚኒስትር በኮሮናቫይረስ አልተያዙም አንድ የታንዛንያ ድረ ገፅ የሃገሪቱ ጤና ሚኒስትር ኡሙ ምዋሊሙ ባደረጉት ምርመራ በኮሮናቫይረስ መያዛቸውን ጠቅሶ አንድ ዘገባ አወጣ። ይህም ዘገባ በሃገሪቱ አሉ በሚባሉ ጋዜጠኞችም ዘንድ በትዊተር ገፃቸው አጋሩት። ነገር ግን ይህ መረጃ እውነት አይደለም። ዘገባው እንደ ምንጭ የተጠቀመበት ሚኒስትሩ አጋርተዋል የተባለውን ትዊት በፎቶ አንስቶ እንደሆነ አሳውቋል። በስዋሂሊ ቋንቋ ተጋርቷል በተባለው መረጃም " ያለመታደል ሆነ የኮሮናቫይረስ ተገኝቶብኛል። ነገር ግን ራቅ ብዬም ቢሆን ሁኔታዎች እስኪሻሻሉ ድረስ ሃገሬን ለማገልገል ወስኛለሁ" የሚል ነው። ነገር ግን ይህ ፅሁፍ በሚኒስትሩ የትዊተር ገፅ ላይ አልተገኘም። ሚኒስቴር መስሪያ ቤቱም ሆነ ሚኒስትሩ ሃሰተኛ መረጃ ነው ብለዋል። 3•በደቡብ ሱዳን ቫይረሱን መከላከል የሚችል የደረት አርማ የደቡብ ሱዳን ፕሬዚዳንት ሳልቫኪርን ጨምሮ ከፍተኛ የመንግሥት ኃላፊዎች የኮሮናቫይረስ መከላከል የሚያስችል የደረት አርማ ማድረጋቸው ቢገለፅም አይሰራም ተብሏል። በፕሬዚዳንቱ ፕሬስ መረጃ ማዕከል ወጣ የተባለ ፎቶ እንደሚያሳየው ፕሬዚዳንቱም እንዲሁም ሌሎች ባለስልጣናት በተለያዩ ድረገፆች ላይ መሸመት የሚችሉ "ኤይር ዶክተር"ና "ቫይረስ ሸት አውት" የሚሉ አርማዎችን አድርገው ታይተዋል። እነዚህ አርማዎች ቫይረስ እንዲሁም ባክቴሪያዎችን ስለመከላከላቸው ምንም አይነት መረጃ የለም። ቢቢሲ የደቡብ ሱዳን መንግሥት ቃለ አቀባይን ስለ ጉዳዩ በጠየቃቸው ወቅት በጃፓን መንግሥት ስም አንድ ግለሰብ እንደሰጣቸው ተናግረዋል። በአለም ጤና ድርጅትም እውቅና ባለማግኘታቸው አርማዎቹን ደረታቸው ላይ ማድረግም ማቆማቸውን ተናግረዋል። በደቡብ ሱዳን የሚገኘው የጃፓን ኤምባሲ በበኩሉ ከነዚህ አርማዎች ጋር ምንም አይነት ግንኙነት እንደሌለው አሳውቋል። ተመሳሳይ የደረት ላይ አርማዎች በተለያዩ ሃገራት እየተሸጡ ሲሆን የሩሲያ ፓርላማ አባላትም ከሰሞኑ አድርገዋቸው ታይተዋል። ከነዚህ የደረት አርማዎች ከሚወጡት ንጥረ ነገሮች መካከል አንዱ ክሎሪንዳይኦክሳይድ ሲሆን የአሜሪካው የመድሃኒት ቁጥጥርም ለሰው ልጅ ጉዳት ከሚያስከትሉ መካከል አንዱ መሆኑንም ጠቅሷል። 4.የታንዛንያው ፕሬዚዳንት ማጉፊሊ የፊት ጭምብል ማድረግን አልከለከሉም የታንዛንያው ፕሬዚዳንት ጆን ማጉፉሊ በህዝባዊ ቦታዎች ላይ የፊት ጭምብል ማድረግን ከልክለዋል የሚሉ አሳሳች መረጃዎች ከሰሞኑ በማህበራዊ ሚዲያዎች ላይ ወጥተዋል። በነዚህ ሃሰተኛ የማህበራዊ ሚዲያዎች ፅሁፎች መሰረት ፕሬዚዳንቱ ህዝባዊ በሆኑ ቦታዎች ላይ የፊት ጭምብልን ማድረግ ፍራቻን እንደሚነዛና ሃገሪቷን መጎብኘት ለሚፈልጉ የውጭ ቱሪስቶችም የተሳሳተ መልዕክት ያስከትላል በማለት እንዳታደርጉ ብለዋል። በሳቸው ተፃፈ የተባለም የትዊተር ፅሁፍ መረጃ ቢሰራጭም ሃሰተኛ ሆኖ ተገኝቷል። ከዚህ በተጨማሪም ከሳቸው ቢሮ ወጣ የተባለ መግለጫም ሲዟዟር የነበረ ሲሆን ይህም ትክክለኛ እንዳልሆነ ቢቢሲ ማረጋገጥ ችሏል። የፕሬዚዳንቱ ቃል አቀባይም እንዲህ አይነት ተጨባጭ ያልሆኑ መረጃዎችን ችላ እንዲሉ ለህዝቡ ጥሪ አቅርበዋል። የታንዛንያ መንግሥት ዜጎቹ የፊት ጭምብል እንዲያደርጉና አካላዊ ርቀታቸውንም እንዲጠብቁ ያበረታታል። ነገር ግን የታንዛንያ ባለስልጣናት ከዚህ ቀደም ያደርጉ የነበረውን በቫይረሱ የተያዙ ሰዎችን ቁጥር ዕለታዊ መረጃዎች ከመስጠት የታቀቡ ሲሆን ፕሬዚዳንቱ ወረርሽኙን ቀለል በማድረግም እየተተቹ ነው።
news-52883364	https://www.bbc.com/amharic/news-52883364	ትራምፕ ተቃውሞውን ለማብረድ እስከ አፍንጫው የታጠቀ ወታደር ለማዝመት ዛቱ	ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ የአሜሪካ ከተሞችና የግዛት አስተዳዳሪዎች እየተቀጣጠለ ያለውን ተቃውሞ ማብረድ የማይችሉ ከሆነ እኔ ራሴ ወታደር አዝምቼ አበርደዋለሁ ሲሉ ዛቱ።	ገዢዎች "የነዋሪዎቻችሁን ደኅንነት መጠበቅ ከተሳናችሁ ያን እኔ ላደርገው እችላለሁ" ብለዋል በሰጡት መግለጫ። ይህን በማድረግም በአጭር ጊዜ ውስጥ የተቀጣጠለውን ተቃውሞ ጸጥ ረጭ ላደርገው እችላለሁ ይላሉ ትራምፕ። የ46 ዓመቱ ጆርጅ ፍሎይድ በግፍ መገደል በተንቀሳቃሽ ምሥል በማኅበራዊ ድርአምባው እንደ ሰደድ እሳት ከጫፍ ጫፍ ከተዳረሰ በኋላ በሜኔሶታ ሚኒያፖሊስ ቁጣ መቀስቀሱ ይታወሳል። ይህም ወደ ሌሎች የአሜሪካ ግዛቶችና ከተሞች ተስፋፍቶ ነገሮች ከቁጥጥር ውጭ ሆነው ቆይተዋል። ዋና ዋና የአሜሪካ ከተሞች ሰዓት እላፊ እስከማወጅ ቢደርሱም ተቃዋሚዎች ግን ያ ግድ አልሰጥ ብሏቸዋል። ለምሳሌ ኒውዮርክ እስከ ንጋት 11፡00 ሰዓት ዝግ ስታደርግ ዋሺንግተን ዲሲ ያወጀችውን ሰዓት እላፊ ለሁለት ቀናት አራዝማለች። ለጊዜው በዚያች አገር ኮሮናቫይረስንም ሆነ ሰዓት እላፊውን ቸል ተብለውታል። ትራምፕ የተናገሩት ምንድነው? ዶናልድ ትራምፕ በነጩ ቤተ መንግሥት ሮዝ ጋርደን ከተሰኘው አጸድ ሆነው ነበር መግለጫ የሰጡት። የሚገርመው እርሳቸው መግለጫ በሚሰጡበት ወቅት ፖሊስ አስለቃሽ ጭስና አድማ መበተኛ ጥይት ሲተኩስ በቅርብ ርቀት ይሰማ ነበር። "ሁሉም አሜሪካዊያን በሆነው ነገር ሐዘን ተሰምቷቸዋል። ነገር ግን የእርሱ ሞት መታወስ ያለበት በብጥብጥና በሥርዓት አልበኝነት መሆን የለበትም" ሲሉ ነው ንግግራቸውን የጀመሩት፤ ትራምፕ። አሁን በከተሞች የታየው ዘረፋና ጋጠወጥነት "አሳፋሪ" ብለውታል ፕሬዝዳንቱ። አሁን ነገሩ የማያበቃ ከሆነ "በሺህ የሚቆጠርና እስከ አፍንጫው የታጠቀ ወታደር፣ የመከላከያ ኃይል እና ሕግ አስከባሪዎችን አሰማርቼ ሕግና ሥርዓት እንዲከበር አደርጋለሁ" ሲሉ ዝተዋል ዶናልድ ትራምፕ። ከተሞችና የግዛት አስተዳዳሪዎች ነገሩን የማያቆሙት ከሆነ እኔ አቆመዋለሁ። መፍትሄውም መከላከያ ሠራዊትን መላክ ነው ሲሉ አክለዋል። የትራምፕ ተገዳዳሪ የዲሞክራት ፓርቲ እጩው ጆ ባይደን መግለጫውን ተከትሎ ተቃውሞ ለማሰማት አልዘገዩም። "በአሜሪካ ሕዝብ ላይ የአሜሪካ መከላከያ ሠራዊት አሰማራለሁ ማለት ምን የሚሉት እብደት ነው?" ሲሉ የትራምፕን ንግግር ተችተዋል። የሕግ መወሰኛው ምክር ቤት አባል ቸክ ሹመር በበኩላቸው "ይሄ ፕሬዝዳንት ወርዶ ወርዶ ዘቀጠ፤ ንግግሩ ማንነቱን ነው የሚነግረን" ሲሉ የሰላ ትችት ሰንዝረዋል። በአሜሪካ ሕግ የውስጥ ተቃውሞን ለማብረድ መከላከያ ሠራዊት በአገሪቱ ላይ ማዝመት ይቻላል ወይ? የሚለው የሕግ አዋቂዎችንና ሚዲያውን እያከራከረ ይገኛል። ጆርጅ ፍሎይድን ጉሮሮውን በጉልበቱ ረግጦ በመግደል ተጠርጥሮ የተከሰሰው የቀድመው የፖሊስ ባልደረባ ዴሪክ ቾቪን በሦስተኛ ደረጃ ነፍስ በማጥፋት ወንጀል ተከሶ ወህኒ ቤት ይገኛል። በሚቀጥለው ሳምንት ፍርድ ቤት እንደሚቀርብ ይጠበቃል። ትናንት የሟች ቤተሰብ ጠበቃ ክሱ መሆን ያለበት አንደኛ ደረጃ የግድያ ወንጀል ነው ሲል ለሲቢኤስ ቴሌቪዥን ጣቢያ መናገሩ ይታወሳል። ሦስተኛ ደረጃ የግድያ ክስ በቸልተኝነት ነፍስ ማጥፋት ጋር የሚያያዝ ቀለል ያለ ክስ ሲሆን፤ የአንደኛ ደረጃ የግድያ ወንጀል ክስ ግን ገዳይ ሆን ብሎ፣ አቅዶና አልሞ በክፋት ተነሳስቶ ነፍስ ሲያጠፋ የሚመዘዝ የክስ አንቀጽ ነው። ከፖሊስ መኮንኑ ዴሪክ ጋር በወቅቱ አብረው የነበሩት ሦስት የፖሊስ መኮንኖች ከሥራ የተባረሩ ሲሆን እስከዛሬም ድረስ በቁጥጥር ሥር አለመዋላቸው ብዙ ሰልፈኞችን አበሳጭቷል፤ አስቆጥቷል። የተጠርጣሪው ፖሊስ መኮንን ባለቤት የፍቺ ፋይል መክፈቷን አንዳንድ መገናኛ ብዙሃን ዘግበዋል።
48538324	https://www.bbc.com/amharic/48538324	የጃፓን ሰራተኛ ሚኒስትር በስራ ቦታ ታኮ ጫማ አስፈላጊ ነው አሉ	የጃፓን ሚኒስትር ሴቶችን ታኮ ጫማ እንዲጫሙ የሚያስገድደው የሥራ ቦታ የአለባበስ ስርዓትን ማስጠበቅ አስፈላጊ መሆኑን ተናገሩ።	የጃፓን ጤናና ሰራተኛ ሚኒስትር የሆኑት ታኩሚ ኔሞቶ፣ ይህንን አከራካሪ ልምድ " በሥራ ቦታ ላይ አስፈላጊና ተገቢ የሆነ ነገር እንዲሁም ማህበራዊ ተቀባይነት ያለው" በማለት ደግፈው አስተያየታቸውን ሰጥተዋል። ይህንን አስተያየት የሰጡት የሕዝብ እንደራሴዎች ኮሚቴ ረቡዕ ተሰብስቦ በነበረበት ወቅት ነው። ወዲያውኑ አንድ ሕግ አውጪው አባል የሆኑ ግለሰብ እንዲህ አይነት ሕጎች "ጊዜ ያለፈባቸው ናቸው" ሲሉ የሚኒስትሩን ሀሳብ አጣጥለውታል። ሚኒስትሩ በጃፓን በአንዲት ተዋናይት ስለተጀመረውና በሥራ ቦታ ላይ አግላይ የሆነ የአለባበስ ስርዓትን የሚያዘው ደንብ እንዲሻር ስለሚጠይቀው የፊርማ ማሰባሰብ ላይ አስተያየታቸውን እንዲሰጡ ተጠይቀው ነበር ይህንን ያሉት። • ድምጻዊ ዳዲ ገላንን ገድሏል የተባለው የእድሜ ልክ እስራት ተፈረደበት • አሜሪካ፡ የመድኃኒት ዋጋ ሰማይ የደረሰባት ሃገር • በአዲስ አበባ የኮሌራ በሽታ ምልክት ታየ ተዋናይቷ ታኮ ጫማ በሥራ ቦታ ላይ መጫማትን የሚያዘውን ደንብ እንዲነሳ ፊርማ ማሰባሰብ የጀመረችው የቀብር አስፈፃሚዎች ደንቡን እንዲያከብሩ ከታዘዙ በኋላ ነው። የፊርማ ማሰባሰቡ ዘመቻ በዓለም አቀፍና በሀገር ውስጥ ከፍተኛ ድጋፍ አስገኝቶላታል። የተሰበሰበው 18 ሺህ 800 ፊርማም ለጃፓን ሰራተኛ ሚኒስቴር መሥሪያ ቤት ገቢ የተደረገ ሲሆን ደጋፊዎቹም የትዊተር ዘመቻ ጀምረዋል። የዚህ ዘመቻ መሪዎች እንደሚናገሩት በጃፓን አንዲት ሴት ለሥራ ስታመለክት ታኮ ጫማ ማድረግ እንደ ግዴታ ይቀርብላታል። "ይህ ዘመቻ ማህበራዊ ቅቡልነት ያለውን ይህ ተግባር አስወግዶ ሴት ልጅ እንደ ወንድ ማንኛውንም ጫማ አድርጋ በሥራ ገበታዋ ላይ እንድትገኝ ይፈቅዳል የሚል እምነት አለኝ" ብላለች የዘመቻው መሪ ኢሺካዋ። ከዚህ ቀደም በእንግሊዝ አንዲት ሴት በጊዜያዊነት በተቀጠረችበት የፋይናንስ መሥሪያ ቤት ታኮ ጫማ ካላደረግሽ ተብላ መገደዷ የመገናኛ ብዙኃን ሽፋን በማግኘቱ ብቻ ድርጅቶች ሴቶች የፈለጉትን መጫማት እንደሚችሉ ገልፀው ነበር። እ.ኤ.አ በ2017 በአንዲት የካናዳ ግዛት ሴቶች ታኮ ጫማ እንዲጫሙ የሚያዝዘውን ደንብ ከሥራ ውጪ ማድረጋቸው ይታወሳል። አሁን ደግሞ ተራው የጃፓን ይመስላል።
51396097	https://www.bbc.com/amharic/51396097	የእስር ትዕዛዝ የወጣባቸው የዙማ ፎቶ እያነጋገረ ነው	የቀድሞው የደቡብ አፍሪካ ፕሬዝዳንት ጃኮብ ዙማ የአገሪቱ ፍርድ ቤት የመያዣ ትዕዛዝ ካወጣባቸው በኋላ ወዲያውኑ በትዊተር ገጻቸው ላይ ጠመንጃ ይዘው ሲያነጣጥሩ የሚያሳይ ፎቷቸውን መለጠፋቸው ውዝግብ ቀስቅሷል።	ዙማ ፍርድ ቤት መቅረብ በነበረባቸው የቀጠሮ ዕለት ስላልመጡ ነበር ማክሰኞ ዕለት የፒተርማርዝበርግ ከፍተኛ ፍርድ ቤት የእስር ትዕዛዙን ያስተላለፈው። ጠበቃቸው ዙማ ስለታመሙ መቅረብ እንዳልቻሉ በመግለጽ በወቅቱም ለፍርድ ቤቱ መታመማቸውን የሚገልጽ የሐኪም ወረቅት አቅርቧል። ፍርድ ቤቱ ያወጣው የእስር ማዘዣው ተግባራዊ የሚሆነው ዙማ ስለጤናቸው ሁኔታ ያቀረቡት ማስረጃ ሐሰት መሆኑ ከተረጋገጠና ግንቦት ወር ላይ ፍርድ ቤት ካላቀረቡ ነው። • ለፍርድ የቀረቡ አፍሪካውያን መሪዎች • "ሙሰኛ አይደለሁም" የጃኮብ ዙማ ልጅ • የደቡብ አፍሪካ ፕሬዚዳንት ዙማ በሙስና እንዲከሰሱ ፍርድ ቤት ወሰነ። ጃኮብ ዙማ የፍርድ ቤቱን ውሳኔ ተከትሎ ቀንና ማብራሪያ የሌለውን ጠመንጃ ይዘው አንዳች ነገር ላይ ሲያልሙ የሚያሳውን ፎቷቸውን ትዊተር ላይ እንዲሰራጭ መለጠፋቸው አነጋጋሪ ሆኗል። ምናልባትም ዙማ የፍርድ ቤቱን ውሳኔ ተከትሎ ማስተላለፍ የፈለጉት መልዕክት አለ በሚልም ትችቶች እየተሰነዘሩባቸው ነው። የደቡብ አፍሪካ መገናኛ ብዙሃን እንዳሉት ፎቶው የተነሳው ክዋዙሉ ናታል ውስጥ በሚገኘው መኖሪያ ቤታቸው ነው። ዙማ ፍርድ ቤት ሙስናን፣ ማጭበርበርንና ሕገ ወጥ የገንዘብ ዝውውርን ጨምሮ በበርካታ የወንጀል ድርጊቶች ክስ በመመስረቱ ነው ፍርድ ቤት መቅረብ የነበረባቸው። በርካታ የደቡብ አፍሪካ ዜጎችም በቀድሞው ፕሬዝዳንት ፎቶ ላይ የተለያዩ አስተያየቶችን ሰጥተዋል፤ ከእነዚህም መካከል "ለፍርድ ቤት ያቀረቡት ደብዳቤ መታመምዎትን ነው፤ ወይስ የሐኪም ትዕዛዝ ማደን ነው?" የሚል ይገኝበታል። "እንዳሉት ኩባ ወይም ፕሪቶሪያ ውስጥ በሚገኝ አንድ ሆስፒታል አልጋ ላይ አልነበረም እንዴ መገኘት የነበረብዎ?" ሲል ሌላኛው ጥያቄ አቅርቧል። ሌሎች ደግሞ ዙማን የሚከላከሉ አስተያየቶችን በማህበራዊ መገናኛ መድረኮች ላይ አስፍረዋል።
46915225	https://www.bbc.com/amharic/46915225	ኳታር ለሶማሊያ ወታደራዊ ተሽከርካሪዎች ለገሰች	የኳታር መንግሥት ለሶማሊያ 68 ወታደራዊ ተሽከርካሪዎችን ለገሰች።	የሶማሊያ መከላከያ ሚንስትር ሀሰን አሊ ሞሀመድ እና የሶማሊያ መከላከያ ሚንስትር ኃላፊ ዳሂር አዳን ኤልሚ፤ ሞቃዲሾ ውስጥ በተካሄደ የርክክብ ስነ ስርዐት መኪኖቹን ተቀብለዋል። • ሶማሊያ የተመድ መልዕክተኛን አባረረች ጎብጆግ የተባለው የሶማሊያ ሚዲያ የኳታር አመራሮችን ጠቅሶ እንደዘገበው፤ ወታደራዊ ተሽከርካሪዎች የተለገሱት አል ሸባብን ለመዋጋት የሚደረገውን ጥረት ለመደገፍ ነው። • ከሽብር ጥቃቱ ጋር በተገናኘ 9 ሰዎች በቁጥጥር ሥር ዋሉ • በሞቃዲሾ ፍንዳታ የሟቾች ቁጥር ከ270 በላይ ደርሷል ጎብጆግ የሶማሊያ የመከላከያ ሚንስትር የኳታርን መንግሥትን ለልገሳው ማመስገናቸውንም ጨምሮ ዘግቧል። የሶማሊያ መከላከያ ሠራዊት ከኳታር ወታደራዊ ኃላፊዎች ጋር በሞቃዲሾ በቅርቡ ተገናኝተው ነበር። ኳታር የሶማሊያ መንግሥትን ከሚደግፉ ሀገሮች አንዷ ናት።
news-55170442	https://www.bbc.com/amharic/news-55170442	ትግራይ፡ "ግጭቱ አጎቴን ሱዳን ውስጥ ስደተኛ እንዲሆን አደረገው"	በፌደራል መንግሥቱና በትግራይ ክልል ኃይሎች መካከል የተነሳውን ግጭት ተከትሎ አጎታቸው ወደ ሱዳን የተሰደዱበትን ሁኔታ የቢቢሲ ሪፖርተር ፅፈዋል።	በንግድ ሥራና የእርሻ መሬት ባለቤት የሆነው አጎቴ በአስር ሺዎች ከሚቆጠሩ ወደ ሱዳን ከተፈናቀሉ መካከል አንዱ ሆነ። ጨርቄን ማቄን ሳይል ነው የሸሸው፤ ጫማ እንኳን አላደረገም። ንብረቱን በግጭቱ ያጣው አጎቴ ነፍሴን ላድን ብሎም ነው በእግርና በጀልባ ወደ ሱዳን የተሰደደው። በጭራሽ ግጭት ይፈጠራል ብሎም አላሰበም። ለዚያም ነው ጥቅምት መጨረሻ ላይ አድዋ ያሉትን ሚስቱንና ልጆቹን ተሰናብቶ ወደ ግብርና ማዕከሏ ሁመራ ያቀናው። ሁልጊዜም በየዓመቱ የሚያደርገው ጉዞ ነው። ሁመራ ያለው እርሻው የሄደውም የሰሊጥና የማሽላ ምርቶቹ የሚሰበበሰቡበት የመኸር ወቅትም በመሆኑ ነው። ከዚህ ቀደም ምርቱን ሰብስቦ በትግራይና ሱዳን ገበያዎች ይሸጣል። በዚህ ዓመት ግን ያልተጠበቀው ሆነና የአጎቴ ህይወት ብቻ ሳይሆን በትግራይ ክልል ያሉ በስምንት ሚሊዮን የሚቆጠሩ ሰዎች ህይወት ግልብጥብጥ አለ። የኢንቨስትመንት መሸጋገሪያዋ በግጭቱ ተጎዳች ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድ የህወሓት ኃይሎች በክልሉ ባለው የመከላከያ ሰሜን ዕዝ ጥቃት በመፈፀም "ቀዩን መስመር" አልፈዋል በማለትም ወታደራዊ ተልዕኮ እንዲካሄድ ትዕዛዝ ሰጡ። በፌደራል መንግሥትና በትግራይ ክልል መካከል ውጥረት ከነገሰ ሰነባብቷል። በተለይም በኮሮናቫይረስ ወረርሽኝ ምክንያት የፌዴሬሽን ምክር ቤትም ሆነ ፓርላማው ምርጫው በሕገ መንግሥት ትርጓሜ እንዲራዘም ያፀደቀ ቢሆንም የትግራይ ክልል በተናጠል ምርጫ ማድረጉ የበለጠ ነገሩን አክርሮታል። ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድ ክልላዊው ምርጫ ሕገወጥ ነው በማለት ያወገዙ ሲሆን ህወሓት በበኩል ድግሞ የፌደራል መንግሥቱ ስልጣን ማብቂያ በመሆኑ ሕጋዊ ባልሆነ ሁኔታ ነው ስልጣን ላይ ያሉት ብሏል። ግጭቱ ከተነሳበትት ጥቅምት 24/2013 ዓ.ም አንድ ሳምንት በኋላ መከላከያ ሠራዊት፣ በአማራ ክልል ልዩ ኃይልና ሚሊሺያ በመታገዝ የሁመራን ከተማን ከትግራይ ክልል መንግሥት ኃይሎች ጋር በመዋጋት ተቆጣጠረ። 30 ሺህ የሚቆጠር ሕዝብ ያላት ሁመራ ልማትን ለማፋጠን በሚል የኢንቨስትመንት ኮሪደር (መተላለፊያ) ከሆኑት ከተሞች መካከል አንዷ ናት። ከፍተኛ የሰሊጥና ጥጥ ምርቷንም ወደ አሜሪካና ቻይና ወጪ ንግድ ይደረጋል። በዚህ ዓመትም ምናልባት ምርቶች ላይላኩ ይችላሉ። አጎቴ በግጭቱ ማሳዎች በእሳት ሲጋዩ የተመለከተ ሲሆን የእሱ እርሻ ከዚህ ውስጥ መካከል መሆኑን እስካሁን አያውቅም። "አጎቴ በምሽት ነው የተሰደደው" ወታደራዊው ግጭት የብሔር ውጥረቱንም ያጋጋለው ሲሆን፤ ከተማዋን ለመቆጣጠር በሚደረገው ትግልም አማራና ተጋሩ ንፁሃን ዜጎች ህይወታቸውን አጥተዋል። ተጋሩው አጎቴ እንደሚለው በትግራይ ተወላጆች ላይ ያነጣጠረ ከፍተኛ ዘረፋና ግድያ ነበር። ህይወቱም ከፍተኛ አደጋ ውስጥ እንደገባ የተረዳው ከእነሱ ጋር ሲኖሩና አብረው ሲሰሩ የነበሩ ወዛደሮች ለአማራ ልዩ ኃይልና ሚሊሺያዎች በሁመራ ውስጥ የሚኖሩ ተጋሩዎችን መጠቆም ሲጀምሩ ነው ይላል። በተለይም ከኤርትራ በኩል የከባድ መሳሪያ ድብደባ የተፈፀመ እንደሆነ ቢናገርም የኤርትራ ፕሬዚዳንት ኢሳያስ አፈወርቂም ሆኑ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ በትግራይ ክልል ላይ በተደረገው ወታደራዊ ውጊያ የኤርትራ ሠራዊት ከመከላከያ ጋር ተጣምሮ ክልሉን ወግቷል የሚለውን አይቀበሉትም። ለህይወቱም በመስጋት፤ ነፍሱንም ለማትረፍ በሚል ምንም ነገር ሳይዝ ከቤቱ ወጣ። ረዘም ያለ መንገድም በእግሩ ተጉዞ ተከዜ ወንዝ ደረሰ። እዚያም በርካታ ተጋሩዎችን አገኘ። ወደ ሱዳንም ለመሻገር በጀልባው ላይ ወጣ። በሞትና ህይወት ስጋት ላይ የነበረው አጎቴ እፎይታ ተሰማኝ የሚለው የተባበሩት መንግሥታት የተፈናቃዮች መጠለያ ማዕከል ሲደርስ ነበር። የነበሩት ድንኳኖች በተፈናቃዮች በመጨናነቁም ውጭ ለማደርም ተገደደ። በመጠለያ ማዕከሉም ከሰው ተውሶ በሱዳን የስልክ ቁጥር ደወለልኝ። ከሁለት ሳምንት በፊት በስልክ አውርተን የነበረ ቢሆንም እስከዚያ ወቅት ድረስ የት እንዳለ አላውቅም ነበር። እኔ ብቻ አይደለሁም ግጭቱን ተከትሎ በትግራይ ክልል የስልክ አገልግሎት በመቋረጡ ሚስቱና ልጆቹም ቢሆን ያለበትን አያውቁም፤ እስካሁንም ድረስ በሱዳን ስደተኛ መሆኑን አላወቁም። "የአየር ጥቃቱ ቤተሰቤን ከቤታቸው አስወጣቸው" አድዋ ያሉት የእሱም ቤተሰቦች በምን ሁኔታ ላይ እንዳሉ አላውቅም። የመከላከያ ሠራዊት የትግራይ ክልል ዋና ከተማን መቀለን ከመቆጣጠሩ በፊት አድዋን መቆጣጠሩን አስታውቋል። ወላጆቼና እህት ወንድሞቼ መቀለ ነው የሚኖሩት- እኔ ደግሞ ልክ እንደ ሌሎቹ ዲያስፖራዎች በውጭ አገር በመኖሬ በከተማዋ ከተደረገው ከፍተኛ ድብደባና ጥቃት ተርፈው ይሁን አላውቅም። የዓለም አቀፉ ቀይ መስቀል የመቀለ አይደር ሆስፒታል የቆሰሉትን ለማከም በህክምና ቁሳቁሶች እንዲሁም በአስከሬኖች ማስቀመጫ እጥረት መቸገሩን አስታውቋል። ባለፈው ሳምንት ቅዳሜ በነበረው ጥቃት በመቀለ ብቻ 19 ንፁሃን ዜጎች እንደተገደሉና 30 ሰዎችም እንደቆሰሉ ህወሓት የገለፀ ሲሆን ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ አህመድ በበኩላቸው ወር ባስቆጠረው ግጭት አንድም ንፁህ ዜጋ አልተገደለም ብለዋል። ስለ ቤተሰቤ የሰማሁት አንድ ከማውቀው ሰውና የስልክ አገልግሎት ማግኘት ከቻለ ሰው ነበር። የፌደራል መንግሥት ህዳር 7/2013 ዓ.ም መቀለ ዩኒቨርስቲ አካባቢ የአየር ጥቃት ባደረሰበት ወቅትም ነው። በህይወቴ ፈታኙ ወቅት ቤተሰቦቼና ወንድም እህቶቼ ጥቃት የደረሰበት የመቀለ ዩኒቨርስቲ ካምፓስ አካባቢ ነበር የሚኖሩት እናም ይህንንም ተከትሎ ቤተሰቦቼ ከትውልድ ትውልድ ሲተላለፍና ለዘመናት የኖሩበትን ቤት ትተው ሄዱ። በከተማም ሌላ ሰፈር ጎዳኞቻቸው ጋር ለመኖር ተገደዋል። እስካሁንም ቤተሰቦቼን ማግኘት አልቻልኩም። በህይወቴ ውስጥ ፈታኙ የምለው ወቅት ነው። ከውጭ ሆኜም ማድረግ የምችለው ስለ ቤተሰቦቼም ሆነ ስለ ሌሎቹ ደኅንነት መፀለይ ነው። በቅርብ ዓመታት ውስጥ ግጭት በአብዛኛው ኢትዮጵያ ክፍል የተከሰተ ሲሆን ይህንንም ተከትሎ ሁለት ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች ተፈናቅለዋል። ነገር ግን በትግራይ ክልል መረጋጋት ነበር። ይህ ሁኔታ ተቀይሯል። ምንም እንኳን ጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ መከላከያ መቀለን መቆጣጠሩን ተከትሎ ወታደራዊው ዘመቻ እንደተጠናቀቀ ቢገልፁም በተለያዩ የትግራይ ክፍሎች አሁንም ውጊያ እንዳለና የአየር ጥቃትም መኖሩን ሪፖርቶች እየወጡ ነው። ይህ ቅዠትም ሆነ ስቃይ መቼ እንደሚያበቃ አናውቅም። የደረሰው ጠባሳ መቼ እንደሚሽር፣ ቤተሰቦች መቼ እንደሚገናኙ፣ ለሞቱ ቤተሰቦች መቼ እርማቸውን እንደሚያወጡ፣ ትምህርት ቤቶች መቼ እንደሚከፈቱ፣ መቼ ትምህርት ቤትና የኤሌክትሪክ አገልግሎት እንደሚጀመር፣ ግብርናና ንግድ መቼ እንደሚጀምር- ህይወት በአጠቃላይ ወደቀደመው ሁኔታ እንደሚመለስ አናውቅም። *በሪፖርቱ ላይ የግለሰቦቹ ስም ያልተጠቀሰው ለደኅንነታቸው ሲባል ነው
news-47354914	https://www.bbc.com/amharic/news-47354914	ኖኪያ አምስት ካሜራ ያለው ተንቀሳቃሽ ስልክ ሠራ	ኖኪያ አምስት ካሜራዎች ያለው ተንቀሳቃሽ ስልክ ሰርቶ ይፋ አደረገ።	ኖኪያ9 የተባለው አዲሱ የኖኪያ ተንቀሳቃሽ ስልክ ባልተለመደ መልኩ ከስልኩ ጀርባ አምስት ካሜራዎች ተገጥመውለታል። አምስቱም ካሜራዎች በአንድ ጊዜ በመናበብ የላቀ ጥራት ያለው ፎቶ ያነሳሉ። • ሞባይል ስልክዎ ላይ መከራን አይጫኑ • የስልክዎን ባትሪን ለረዥም ጊዜ ለመጠቀም ሦስቱ ካሜራዎች ቀይ፣ አረንጓዴና ሰማያዊ ቀለምን ለማመጣጠን ያገለግላሉ። ቀሪዎቹ ሁለቱ ደግሞ መደበኛ ምስል ይወስዳሉ። ካሜራዎቹ በአጠቃላይ በቂ ብርሃን በመስጠት ምስሉ ላይ ጥራትን ከመጨመር ባሻገር በሚነሳዉ ምስል ላይ ምንም አይነት ጥላ እንዳይኖር ያደርጋሉ። አምስቱም ካሜራዎች እያንዳንዳቸዉ 12 ሜጋ ፒክስል የጥራት መጠን ሲኖራቸዉ በአንድ ላይ ተናበዉ ያለቀለት ምስል እንዲያወጡ ተደርገው ነው የተሠሩት። የስልኩ የጥራት መጠን በአጠቃላይ እስከ 240 ሜጋ ፒክስል ይደርሳል ተብሏል። • ጃፓን ከቀበሌ መታወቂያ ያነሰች ሞባይል ሠራች • ሳምሰንግ እንደ መጽሐፍ የሚገለጥ ስልክ አመረተ ስልኩ በኖኪያ ስም ቢወጣም ሥራው የተከናወነው ከ2016 ጀምሮ በገበያ ላይ በሚገኘዉ ኤች ዲ ኤም ኩባንያ ነው። ኩባንያዉ በእንግሊዝ ብቻ ባለፉት ሦስት ዓመታት ከ3 በመቶ በላይ ድርሻ እንዳለው ይነገራል። ስልኩ ስፔን ባርሴሎና ላይ በተከሄደ አውደ ርዕይ ለእይታ ቀርቧል። ኖኪያ9 የመነሻ ዋጋ የተቆረጠለት ሲሆን ለጊዜውም በ699 የአሜሪካን ዶላር እየተሸጠ ይገኛል።
news-47890792	https://www.bbc.com/amharic/news-47890792	ግሪክ ውስጥ አንድ ህጻን ከሶስት ሰዎች ተወልዷል	በግሪክና ስፔን የሚገኙ የስነተዋልዶ ህክምና ባለሙያዎች የአንዲት ልጅ መውለድ የማትችል እናት ችግር ለመፍታት በማሰብ ከሶስት ሰዎች የተወጣጣ ወንድ ልጅ እንድትገላገል ማድረጋቸውን ገልጸዋል።	ልጁ ባለፈው ማክሰኞ የተወለደ ሲሆን 2.9 ኪሎ እንደሚመዝንም ታውቋል። እናትና ልጅም በጥሩ የጤንነት ሁኔታ ላይ እንደሚገኙ ተገልጿል። የህክምና ባለሙያዎቹ እንደሚሉት ልጅ መውለድ ለማይችሉ በመላው ዓለም ለሚገኙ ጥንዶች ትልቅ ዜና እንዲሁም ታሪካዊ የህክምና ግኝት ነው። • በርካቶች ከምጥ ይልቅ በቀዶ ህክምና መውለድን እየመረጡ ነው • ኢትዮጵያዊያን ቶሎ አያረጁም? • እንግሊዛዊው ከኤችአይቪ 'ነጻ' ሆነ ነገር ግን የህክምና ሂደቱን የሚቃወሙ ሰዎች አልጠፉም። ምክንያቱም ዶክተሮቹ የተከተሉት የህክምና ስርአት የሙያ ስነምግባር ጥያቄ ያስነሳል ብለዋል በእንግሊዝ የሚገኙ ዶክተሮች። የሙከራ ህክምናው የእናቲቱን እንቁላል፣ የአባትየውን ዘር ፍሬና ፈቃደኛ የሆነች አንዲት ሴት እንቁላል በመጠቀም ሲሆን የተሞከረው በስኬት መጠናቀቁ ደግሞ መውለድ ለማይችሉ አስደሳች ዜና ያደርገዋል። በሙከራ ህክምናው ተሳትፋ ወንድ ልጅ ለመሳም የበቃችው የ32 ዓመቷ ግሪካዊት ከዚህ በፊት በተደጋጋሚ አራት ያልተሳኩ የእርግዝና ሙከራዎችን አድርጋ ነበር። እንደ ዶክተሮቹ ከሆነ የእናትየው 'ማይቶኮንድሪያ' የተባለውና በእያንዳንዱ ሴል ውስጥ ያሉ ምግቦችን ወደ ሃይልነት የሚቀይረው አካል ችግር ስለላበት የግድ እንቁላል ከእሷ ተወስዶ 'ማይቶኮንድሪያ' ደግሞ ከፈቃደኛዋ ሴት እንዲቀላቀል ተደርጓል። አሁን የተወለደው ህጻን በአማካይ ህጻናት ከሚኖራቸው ክብደት ትንሽ አነስ ያለ ቢሆንም በጤናው ላይ ምንም አይነት ችግር እንደማይገጥመው ተገልጿል። የስነተዋልዶ ችግር ያለባቸው ሴቶች የእራሳቸው ዘረመል ያለበት ልጅ መውለድ የመቻል መብታቸው በሙከራ ህክምናው እውን ሆኗል ብለዋል በህክምናው የተሳተፉት ዶክተር ፓናጎዪስት ፕሳታስ። በግሪክ እየተከናወነ ባለው የሙራ ህክምና እስካሁን 24 ሴቶች እየተሳተፉ ሲሆን በቅርቡ ደግሞ ስምንቱ ሊያረግዙ እንደሚችሉ ተጠቅሷል።

Subsets and Splits