Index
int64
1
5.05k
Unnamed: 0
int64
2
5.18k
city
stringclasses
293 values
attraction
stringlengths
3
60
address
stringlengths
2
189
article
stringlengths
77
18.1k
4,001
4,123
سراوان
دهستان گشت
ایران، استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، جاده سراوان به خاش
دهستان گشت یکی ازجاهای دیدنی سراوانبه شمار می‌رود که بین شهرستان‌های خاش و سراوان قرار دارد. این منطقه تاریخی جاذبه‌های متعددی همچون قبرستانی متعلق به دوران اشکانی و ساسانی، سنگ‌نگاره‌های تاریخی و قلعه باستانی را در خود جای داده است. تپه‌های نمکی، چشمه‌های گوگردی، آبشار کوه سفید، منطقه گردشگری بندیک و … دهستان گشت نیز جزو جاذبه‌های طبیعی معروف آن هستند. هرآنچه باید درباره دهستان گشت بدانید: دهستان گشت کجاست؟ معرفی دهستان گشتتاریخچه دهستان گشتوجه تسمیه دهستان گشتجاهای دیدنی دهستان گشتدر سفر به دهستان گشت کجا اقامت کنیم؟ بهترین زمان سفر به دهستان گشتدهستان گشت کجاست؟ آدرس: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، جاده سراوان به خاش (نمایش روی نقشه) گشت یکی از دهستان‌های بخش مرکزی شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان است و مابین دو شهرستان خاش و سراوان قرار دارد. شهر گشت، مرکز دهستان گشت است. معرفی دهستان گشتمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: ورنا بلوچ) دهستان گشت که ازجاذبه‌های گردشگری استان سیستان و بلوچستانبه حساب می‌آید، توسط دو قنات به دو بخش علیا و سفلی تقسیم می‌شود. این دو قنات پرآب مایه خیر و برکت برای مردم بومی هستند. با توجه به قنات‌ها و کاریزهای قدیمی در گشت شغل اصلی مردم کشاورزی بوده است و محصولات زراعی آن نیز گندم، جو، ذرت و پیاز هستند. در گذشته که کار نساجی سنتی در این دهستان رواج داشت، پنبه نیز کشت می‌شد. از محصولات باغی دهستان گشت می‌توان به خرما، انار، انگور، زردآلو، پرتقال و … اشاره کرد. منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمدرضا رجبیان) موقعیت مناسب و بین شهری گشت باعث شده است که امکانات بهتری نسبت به سایر دهستان‌های سراوان داشته باشد؛ به‌طوری که قبل از انقلاب دارای برق و آب لوله‌کشی بود و چندین سال قبل نیز مخابرات آن راه‌اندازی شد. همچنین قبل از انقلاب یک شعبه از کارخانه بافت بلوچ ایرانشهر در گشت آغاز به کار کرد و تا زمان انقلاب فعال بود. تاریخچه دهستان گشتمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: احمد حسین‌بور) دهستان گشت از نظر تاریخی دارای قدمتی طولانی است؛ به‌طوری که قبرستان قدیمی گشت به گفته باستان‌شناسان به دوران اشکانی و ساسانی تعلق دارد. باستان‌شناسان بر اساس شواهدی که در کاوش‌های خود به دست آورده‌اند، معتقد هستند که گشت به‌دلیل قرارگیری در دشتی حاصلخیر و وجود آب زیرزمینی، همواره محلی سرسبز و آباد بوده است. وجه تسمیه دهستان گشتمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: احمد حسین‌بور) علامه دهخدا گشت را بهشت معنی کرده است؛ شاید با توجه به این معنی، وجه تسمیه روستا به گشت، وفور آب و سرسبزی آن در گذشته باشد. گرچه نام اصلی دهستان، کشت (کشتن) بوده است؛ چراکه کشت و کشتارهایی در زمان هلاکو خان مغول در این محل صورت گرفته بود. سپس نام آن به مرور زمان به گشت تغییر پیدا کرد. شاهد این امر کوهی موسوم به کوه شهیدان در سمت شمال دهستان است که محل شهادت مجاهدان مدافع این دهستان به شمار می‌رود. انواع حیوانات وحشی و حتی خرس‌های قهوه‌ای متمایل به سرخ در اطراف گشت وجود داشتند. گشت شهری آباد و پررونق بود و به‌خاطر آبادانی و شکار فراوان و وفور گوشت احتمال می‌رود که در ابتدا گوشت نام داشته و به‌تدریج به گشت تغییر یافته است. جاهای دیدنی دهستان گشتاز آثار تاریخی دهستان گشت می‌توان به قلعه تاریخی، قبرستان ماقبل میلاد، سنگ‌نگاره‌های بندیک، سنگ‌نگاره‌های رزک و دو قنات قدیمی اشاره کرد. حوزه علمیه گشتمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: احمد حسین‌بور) حوزه علمیه عین‌العلوم که اولین حوزه علمیه بلوچستان وباسابقه‌ترین مدرسه دینی شرق ایران به شمار می‌رود، در سال ۱۳۵۸ توسط مولوی عبدالواحد سیدزاده، عالم و عارف بزرگ بلوچستان مولانا معروف به حضرت صاحب تاسیس شد. قبرستان گشتقبرستان قدیمی با ۱۳۰ هکتار وسعت یکی از جاذبه‌های تاریخی گشت است که طبق کارشناسی باستان‌شناسان ایتالیایی، قدمتی حدود ۲ , ۵۰۰ سال دارد. این قبرستان در تاریخ یک اردیبهشت ۱۳۴۵ با شماره ثبت ۵۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. قلعه باستانی گشتدهستان گشت دارای قلعه‌ای باستانی است که مبارزات و رشادت‌های مردم بومی در برابر نیروهای انگلیسی را نشان می‌دهد و قدمتی ۶۰۰ ساله یا بیشتر دارد. این قلعه نشان می‌دهد که در گذشته حکومت محلی در این منطقه حضور داشته است. تپه‌های نمکیمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: احمد حسین‌بور) تپه‌های نمکی، پدیده‌ای طبیعی و کم‌نظیر در دهستان گشت است که به اعتقاد بسیاری از گردشگران، مهم‌ترین پدیده طبیعی بلوچستان به شمار می‌رود. این پدیده طبیعی یک نوع آبفشان نمکی است که پس از خروج از درون زمین و جداشدن آب از املاح نمکی آن، به مرور زمان تپه‌های نمکی تشکیل می‌شود. در گذشته مردم معتقد بودند که اگر پای دزد را در این آب فرو کنند، در آن گیر می‌کند و برای رهایی از آن باید حیوانی قربانی کنند! تپه‌های نمکی و چشمه‌های گوگردی دهستان «گشت» از جاذبه‌های طبیعی استان محسوب می‌شود که سالانه پذیرای گردشگران بسیاری است. نمک این منطقه به سبب خلوص زیاد و وجود ید برای مصارف درمانی و خوراکی به کار می‌رود. گوگرد موجود در آب چشمه‌های دهستان نیز خاصیت درمانی فراوانی برای پوست دارد. تپه نمکی میرعمر که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، از صخره‌های سخت زردرنگ به ارتفاع تقریبا ۶ تا هفت متر و به وسعت حدود یک هکتار تشکیل‌شده است. این تپه دهانه‌ای شبیه به کوه‌های آتش‌فشانی دارد که آب‌نمک زلال به‌آرامی از آن بیرون می‌آید. پس از تابش مستقیم آفتاب، آب تبخیر شده و نمک سفید رنگ و بلورینی بر صخره‌های زردرنگ و صاف آن ته‌نشین می‌شود. قبلا نمک اهالی گشت و روستاها و حتی شهرهای اطراف از این محل تامین می‌شد. آبشار رزکآبشار رزک یکی از آبشارهای زیبا و مرتفع منطقه گشت به شمار می‌رود که در پایین‌دست رود رزک در شمال شهر گشت واقع‌شده است. رودخانه رزک از «کوهی سر» سرچشمه می‌گیرد و به دشت‌های منتهی به پاکستان سرازیر می‌شود. سنگ‌نگاره‌های گشتمنبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: HozeifaHB) نقوش اسرارآمیزی روی سنگ‌ها و صخره‌ها در مناطقی همچون بندیک، گیشان گوادر و دورآپ در منطقه گشت پیدا شده که تصاویر جانوران و ادوات جنگی روی آن‌ها نقش بسته است. قدمت این سنگ‌نگاره‌ها به ۱۲ , ۰۰۰ قبل برمی‌گردد. این آثار بهترین روشی بودند که انسان‌های گذشته از طریق آن‌ها ادامه حیات می‌دادند و با یکدیگر و جوامع بشری ارتباط برقرار می‌کردند. نقوش این سنگ‌نگاره‌ها مملو از رمز و رازهای فراوان است و احتمالا در تجربیات عینی، باورها و اعتقادات و نگرش پیشینیان به محیط‌زیست ریشه دارد. منطقه گردشگری بندیکمنطقه گردشگری بندیک در جوار رودخانه‌ای دائمی به همین نام در گشت قرار دارد. وجود انواع درختان جنگلی چون گون، کسور (گون ریز)، گواتام (بادام وحشی)، انجیر کوهی، بید و گز در کنار نیزارهای سرسبز بر جذابیت این منطقه افزوده‌اند. رویش داروهای گیاهی و سبزی‌های معطر و خوراکی از دیگر مزیت‌های این ناحیه گردشگری است. آبشارهای متعدد و گاه مرتفع و حوضچه‌های وسیع آب در پایین آبشارها از جاذبه‌های این منطقه هستند که در فصل بهار و تابستان مکانی مناسب برای آب‌تنی و شنا محسوب می‌شوند. آبشاره کوه سفیدآبشار کوه سفید با ارتفاع ۷۰ متر یکی از آبشارهای همیشه جاری در منطقه گشت است که در فاصله ۹۰ کیلومتری شمال غرب شهر سراوان قرار دارد. این آبشار مرتفع از صخره‌ای با جریان خیلی تند جاری می‌شود و چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای خلق می‌کند. کوه اسپیتکوه اسپیت (کوه سفید) در شمال شرقی شهر گشت قرار دارد و به‌لطف مرغوب‌ترین نوع سنگ‌های گرانیتی، از جاذبه‌های منحصربه‌فرد منطقه محسوب می‌شود. طبیعت بکر کوه اسپیت، آن را به زیستگاه انواع و اقسام گونه‌های نادر گیاهی و جانوری از جمله بز کوهی تبدیل کرده است. در سفر به دهستان گشت کجا اقامت کنیم؟ در سفر به گشت می‌توانید از اهالی درباره امکان اجاره اتاق در منطقه یا کمپ در طبیعت جویا شوید. در صورت تمایل به سراوان بروید که اقامتگاه‌های مناسبی برای گردشگران دارد. بهترین زمان سفر به دهستان گشتدهستان گشت اقلیم بیابانی گرم و خشک دارد و از همین رو هوای آن در پاییز و زمستان معتدل می‌شود. در نتیجه می‌توانید این دو فصل را برای زمان بازدید خود از گشت انتخاب کرده و لحظاتی فراموش‌نشدنی را تجربه کنید. پرسش‌های متداولدهستان گشت کجاست؟ دهستان گشت در مسیر سراوان به خاش در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. جاهای دیدنی دهستان گشت کدامند؟ قبرستان تاریخی، قلعه، سنگ‌نگاره‌ها، منطقه گردشگری بندیک، آبشار کوه سفید، تپه‌های نمکی و چشمه‌های گوگردیقدمت قبرستان گشت به چه زمانی می‌رسد؟ دوران اشکانی و ساسانیقدیمی‌ترین مدرسه دینی شرق ایران کدام است؟ حوزه علمیه عین‌العلوم در دهستان گشت سراواننویسنده: زهرا صالح‌نژاد / بازنویسی: صدیقه شجاعی
4,002
4,124
سراوان
رودخانه ماشکل
ایران، سیستان وبلوچستان، ۹۸ کیلومتری غرب سراوان
رودخانه ماشکل که ازجاذبه‌های گردشگری سیستان و بلوچستاناست، از کوه‌های بیرک در ۹۸ کیلومتری غرب سراوان سرچشمه می‌گیرد و از طریق دهستان زابلی به جنوب شرق روان می‌شود. در طول مسیر رودهای متعددی به آن می‌پیوندد و در نهایت در پنج کیلومتری جنوب روستای کوهک به مرز ایران و پاکستان وارد می‌شود. طول این مسیر مرزی هشت کیلومتر است. رودخانه ماشکل در هشت کیلومتری شرق کوهک از مرز خارج و به کشور پاکستان وارد می‌شود. طول رودخانه از سرچشمه ۲۴۰ کیلومتر است.
4,003
4,125
سراوان
دریاچه سه دریا
ایران، استان سیستان و بلوچستان، ۷۵ کیلومتری شهرستان خاش
دریاچه سه دریا که از جاذبه‌های طبیعی وجاهای دیدنی استان سیستان و بلوچستاندر ناحیه بلوچستان است، در فاصله ۷۵ کیلومتری شهرستان خاش و در قلل کوه تفتان قرار دارد. همان طور که از نام آن مشخص است، از سه دریاچه کوچک تشکیل‌شده که عمق دو دریاچه در قسمت شمالی کم و اغلب آب گوارا دارند و دریاچه دیگر که نسبتا بزرگ‌تر است، دارای آب دائمی و شور است.
4,004
4,126
سراوان
آبشار کوهک
سیستان و بلوچستان، سراوان، جنوب روستای کوهک، سه کیلومتری نفطه صفر مرزی ایران و پاکستان
آبشار کوهک از مقاصد طبیعت‌گردی وجاهای دیدنی سراواناست و در جنوب روستای کوهک قرار دارد. این آبشار در ۳ کیلومتری نقطه صفر مرزی ایران و پاکستان واقع‌شده است. ریزش آب در حاشیه آبشار بر روی صخره‌ها، مناظر صخره‌ای زیبایی ایجاد کرده که در صورت سرمایه گذاری مناسب می‌تواند به یکی از قطب‌های گردشگری ایران منجر شود. آبشار کوهک شرقی‌ترین آبشار شناخته‌شده ایران است.
4,005
4,127
سراوان
مسجد جامع خاش
سیستان و بلوچستان، خاش، خیابان امام خمینی
مسجد جامع خاش متعلق به دوره قاجار است و از آثار تاریخی وجاهای دیدنی خاشبه شمار می‌آید. این اثر در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۲۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا الهام گرفته از معماری سنتی ایران است. مناره از نوع استوانه‌ای مارپیچ و به صورت منفرد است که این بنا دارای بدنه‌ای بلند و کشیده است. این مناره با آجرهای سخت و مقاوم ساخته‌شده که با آجرهای به هم فشرده و کنار هم چسبیده پوشیده شده است. مناره دارای پایه‏ ای کوتاه و مدور است که با آجرچینی با اشکال مختلف و طرح‌های هندسی تزئین شده است. بر روی قاعده این مناره پایه‏ای کوتاه با شیبی ملایم که با شیب داخلی دیوار منطبق گردد ایجاد شده است. آجر و آجرچینی در مناره و بندکش‏ی‌ها به چند طریق انجام‌گرفته که به مناره مسجد خاش ابهت خاصی داده است.
4,006
4,128
سراوان
چشمه آب معدنی پیرگیابان
ایران، استان سیستان و بلوچستان، سراوان، شهرستان سیب و سوران، روستای دهان
چشمه آب معدنی پیرگیابان ازجاهای دیدنی سراوانبه شمار می‌آید و در مسیر جاده سوران به سمت سب و در روستای دهان قرار دارد. آب چشمه بسیار شور و غیر قابل شرب است و در دوره‌های طولانی خشکسالی در این استان، از شدت و حجم آن کم نمی‌شود. علاوه بر زیبایی طبیعی، آب چشمه دارای املاح معدنی است که برای برخی از بیماری‌ها خواص درمانی دارد.
4,007
4,129
سراوان
تپه میل مارو
ایران، استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، ۵۲ کیلومتری جنوب غربی سراوان
تپه میل مارو در شهرستان سراوان، ۵۲ کیلومتری جنوب غربی سراوان قرار دارد. با قدمتی که به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد، این تپه تا اوایل دوران اسلامی آباد بوده است. با توجه به ارزش تاریخی و فرهنگی، تپه میل مارو ازجاهای دیدنی سراوانبه شمار می‌آید و در تاریخ ۱ اردیبهشت ۱۳۴۵، با شماره ثبت ۵۵۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
4,008
4,130
سراوان
روستای گردشگری کلپورگان
ایران، استان سیستان و بلوچستان، سراوان، کیلومتر ۲۰ جاده سراوان به دهک
روستای گردشگری کلپورگان جایی است که زنان هنرمند بلوچ هنر خود را در آن به نمایش می‌گذراند. سفال کلپورگان، هنر شگرف بانوان بلوچی است؛ سفالی منقوش که از جوامع ابتدایی بازمانده است. زنان سفالگر کلپورگان خود موزه‌های زنده‌ای هستند که می‌توان ساعت‌ها آن‌ها را به تماشا نشست و در آخر ظرفی را از ایشان تحویل گرفت که گویی از اعماق خاکی با هزاران سال قدمت سربرآورده است. روستای گردشگری کلپورگان یکی از مقاصد وجاذبه‌های گردشگری استان سیستان و بلوچستاناست و در فاصله کمی از سراوان قرار دارد. موزه زنده سفال روستا به همت مسئولان برپا شده و فرصتی ایدئال است برای آشنایی با این هنر ارزنده. در سفری به جنوب کشور با کجارو همراه باشید و با روستای گردشگری کلپورگان آشنا شوید. هرآنچه می‌خواهید درباره روستای گردشگری کلپورگان بدانید: معرفی روستای گردشگری کلپورگانروستای گردشگری کلپورگان کجاست؟ سفال روستای گردشگری کلپورگانسفالگری در روستای گردشگری کلپورگانتکنیک‌های سفال کلپورگانموزه زنده سفال کلپورگاناقامت در روستای گردشگری کلپورگاننکات بازدید از روستای گردشگری کلپورگانمعرفی روستای گردشگری کلپورگان «کلپوره» نام گیاهی با مصرف دارویی ویژه منطقه بلوچستان است و کلپورگان نام روستایی در ۲۵ کیلومتری شهرستان سراوان. در این روستا نیز مانند دیگر روستاها شغل اکثریت مردم کشاورزی است و محصولات آن عبارت‌اند از خرما، مرکبات و سبزیجات. اما تنها مشخصه‌ای که کلپورگان را از بقیه مناطق متمایز می‌کند، سفالگری آن است؛ هنری که شیوه ساخت آن با قدمتی بین ۴ تا ۶ هزار سال همچنان دست‌نخورده باقی‌مانده است و تنها کارگاه سفالی که هنوز به‌شیوه بدوی به کارش ادامه می‌دهد، کارگاه سفال کلپورگان است. عکس از وب‌سایت visitiran. ir (عکاس: نامشخص) سفال کلپورگان یادگاری بازمانده از هنر سفالگری هزاره‌های قبل از میلاد و نشان‌دهنده تداوم حیات نوعی سفال به نام سفال قرمز است. این سفالینه‌ها شاهکار اندیشه و هنر زنان سیستان و بلوچستان هستند؛ هنری که نسل‌به‌نسل و سینه‌به‌سینه از مادران به دختران بلوچ منتقل‌شده است و گذشت زمان و حوادث تاریخ نه‌تنها از اصالت آن کم نکرده، بلکه بیش از پیش بر ارزش‌های هنری آن افزوده است. خالقان سفال کلپورگان در طول تاریخ همیشه زنان بوده‌اند. آن‌ها از چرخ برای سفالگری استفاده نمی‌کنند؛ بلکه سفال را با دست می‌سازند و برای تزیین سطح آن، از اشکال خاص هندسی با پیشینه‌ای بسیار استفاده می‌کنند. تمام تزیینات سفالینه‌ها نمادهای تجدیدی و ذهنی هستند. این نقوش حکایت از خواسته‌های روحی هنرمند دارند و گاهی نشانگر اعتقادات و باورهای نشئت گرفته از محیط هستند. عکس از گوگل‌مپ (عکاس: بهفر شکیب) یافته‌های باستان‌شناسی نشان از آن دارد که ظروف سفالی به‌دست آمده ازشهر سوختههمگی از کلپورگان تامین و با شتر به این شهر منتقل می‌شده است. این سفالینه‌های خاص و بی‌نظیر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۴۷۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. روستای گردشگری کلپورگان کجاست؟ شهرستان سراوان با وسعتی حدود ۲۳ هزار و ۸۸۰ کیلومتر مربع با سابقه‌ای تاریخی و تمدنی بسیار کهن، شرقی‌ترین شهرستان سیستان و بلوچستان و در فاصله ۳۴۰ کیلومتری از مرکز استان واقع‌شده است. روستای گردشگری کلپورگان ازجاهای دیدنی سراوانبه شمار می‌آید و در فاصله ۱۵ دقیقه‌ای از آن قرار دارد. آدرس: استان سیستان و بلوچستان، سراوان، کیلومتر ۲۰ جاده سراوان به دهک، روستای کلپورگان (مشاهده روی نقشه) فاصله روستای کلپورگان تا زاهدان:۳۵۰ کیلومترفاصله روستای کلپورگان تا زابل:۵۶۰ کیلومترفاصله روستای کلپورگان تا چابهار:۴۷۵ کیلومترفاصله روستای کلپورگان تا ایرانشهر:۲۵۰ کیلومترسفال روستای گردشگری کلپورگاندر طول تاریخ هنر سفالگری متعلق به زنان بوده است؛ زیرا مردان به شکار یا کشاورزی می‌پرداختند. همچنین بنا بر شواهد تاریخی زنان ابداع‌کنندگان هنر سفالگری بوده‌اند. یک سنگ بزرگ قرمز، سه سنگ کوچک، یک‌کاسه آب و یک‌تخته چوب کوچک، ابزار کار زنان هنرمند بلوچ را تشکیل می‌دهند؛ زنانی که دهه‌ها است سعی در حفظ سنت پیشینیان خود دارند تا خاک را به کیمیای تاریخ مبدل کنند. زنان با دستان هنرمند خود گل را به‌شکل کاسه، کوزه، جام، پارچ و لیوان می‌سازند. زنان سخت‌کوش و هنرمند کلپورگان با وجود تمام سختی‌ها هزاران سال است که شاهکار هنر پارینه‌سنگی را حفظ کرده‌اند. عکس از وب‌سایت ahoog. com (عکاس: نامشخص) آنچه سفالگری کلپورگان را از سایر نقاط متمایز می‌کند، ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن است: تمام امور ظریف توسط زنان انجام می‌گیرد و مردان فقط کارهایی مثل آماده‌سازی گل پختن سفال و … را انجام می‌دهند؛ برای تهیه سفال از چرخ سفالگری استفاده نمی‌شود و تمام سفالینه‌ها با روش‌های سنتی و بدیع و به کمک دست انجام می‌شود؛ در سفالینه‌ها لعاب به کار نمی‌رود؛ طرح‌ها و نقش‌های آن کاملا هندسی و تداعی‌گر نقش‌های باستانی است؛ طر‌ح‌ها و نقش‌های آن معمولا شامل یک دایره توخالی، یک دایره توپر و یک خط است که با هم ترکیب شده‌اند؛ ماده تزیینی آن رنگی است از سنگ تیتوک که در آب حل می‌شود. سفالگری در روستای گردشگری کلپورگانخاک و سنگخاک برای سفال‌سازی از فاصله دو تا سه کیلومتری کارگاه، یعنی معدن خاک رس مشکوتان تامین می‌شود. این خاک در قدیم توسط چهارپایان یا سبدهای مخصوص (کچو) به کارگاه حمل می‌شد؛ اما امروزه با کمک بیل مکانیکی از زمین برداشته و با ماشین به کارگاه حمل می‌شود. مواد موجود در خاک باعث می‌شود، ابتدا به رنگ خاکستری متمایل به سبز روشن دیده شود. پس از خیس شدن به رنگ خاکستری مایل به سبز زیتونی درمی‌آید. سنگ تیتوک نیز در منطقه تپه آچار در کهوران بخش زابلی یافت می‌شود و رنگ آن معمولا قهوه‌ای یا سیاه است. این سنگ نوعی سنگ منگنز و رنگ حاصل از آن قهوه‌ای است. درصد بالای اکسید آهن و اکسیدهای دیگر و همچنین مقداری ناخالصی‌های دیگر با محتوای بسیار زیاد آن باعث سیاه رنگ شدن به هنگام پخت می‌شود. عکس از وب‌سایت visitiran. ir (عکاس: نامشخص) ساخت گلهنرمندان کلپورگانی «گل هاجک» را با سنگ مخصوص مدوری می‌کوبند تا خرد و نرم شود و پس از الک، خاک را همراه با آب در حوضچه‌ای می‌ریزند و به شیوه‌های کاملا سنتی آن را تصفیه می‌کنند. آب گل‌آلود یک تا دو روز در حوضچه می‌ماند و پس از آن آب را تخلیه می‌کنند و گل ته‌نشین‌شده را بر می‌دارند و پس از ورز دادن، برای ساخت سفال آماده می‌کنند. خلق سفالینهزنان گل ورز داده‌شده را درون بشقاب مانندی از جنس سفال که کف آن تکه پارچه کتانی قرار داده‌اند، می‌گذارند و با دست، ظرف موردنظر را می‌سازند. انگشت شست پا نقش همان موتور چرخ سفال را برای هنرمندان بازی می‌کند و با چرخاندن ظرف زیرین و کشیدن دیواره ظرف، سفالینه تازه دیگری شکل می‌گیرد. شاید یکی از دلایلی که زنان همان روش سنتی خود را نسبت به چرخ سفالگری ترجیح می‌دهند خاک منطقه باشد که به‌راحتی انعطاف‌پذیر است و به‌علاوه قدرت چسبندگی زیادی دارد. تمام تولیدات سفالی پس از ساخت ده روز در معرض تابش آفتاب قرار می‌گیرد تا کاملا خشک شود. از تخیل تا تزیینقبل از اینکه سفالینه به کوره برود با رنگ تیتوک رنگ‌آمیزی می‌شود تا ظرف همراه با رنگ در یک زمان پخته شود. تیتوک را در آب حل می‌کنند که رنگ قهوه‌ای تیزه مایل به سیاه دارد. سپس آن را روی سنگی با گودی حدود ۱۰ سانتی‌متر قرار می‌دهند و به بدنه سنگ می‌سابند. این عمل آن‌قدر ادامه می‌یابد تا تیتوک رنگ سیاه پس دهد. عکس از خبرگزاری تسنیم (عکاس: نامشخص) مثلث (چت)، زنجیرهای متوالی (گیلو)، لوزی‌های تو‌درتو (کونروک) و دایره‌هایی به نام تکوک برخی از نقش‌های محلی هستند. این نقش‌ها اغلب از طرح‌هایی با ریشه‌های طبیعی تشکیل شده‌اند و بسیار ساده و تا حدی انتزاعی هستند. این نقاشی‌ها به‌وسیله تکه‌ای چوب کوچک به‌اندازه چوب کبریت، معمولا از جنس چوب درخت خرما انجام می‌شود. نقش‌های گل، زنجیره، موج، درخت خرما و … به‌صورت مکتوب در جایی نقش نبسته‌اند تا سفالگران از روی آن‌ها نقاشی کنند یا از نقش‌های سایر سفال‌ها و دیگر صنایع‌دستی محلی اقتباس نشده‌اند؛ بلکه تمامی طرح‌ها از تخیل زنان و دختران محلی نشئت می‌گیرد که زمینه آن سینه‌به‌سینه به ایشان منتقل‌شده است. پخت در کورهدو روز پس از تزیین که ساعت‌ها زمان می‌برد، سفالینه‌ها باید به کوره بروند. دو کوره نفتی فعال در کلپورگان کار پخت را بر عهده دارند. این کوره‌ها طبق زمان‌بندی خاصی روشن می‌شوند و زنان تا این تاریخ منتظر می‌مانند تا در نهایت بتوانند سفالینه‌های خود را در کوره‌های مشترک قرار دهند. سفالینه‌ها پیش از پخت رنگی روشن‌بین سبز و کرم دارند. این رنگ پس از پخت به‌دلیل درصد بالای آهن در خاک، به نارنجی تغییر می‌کند. نقوش نیز کاملا سیاه می‌شوند. عکس از گوگل‌مپ (عکاس: مهرداد مایک اسکندری) کلپورگان در فنلاندجذابیت این هنر آن‌چنان است که چند سال پیش محققی فنلاندی برای تحقیق به این روستا سه سفر متمادی انجام داد. در دور نخست سفر خود توانست به‌منظور گسترش بیشتر این هنر در کشور فنلاند نمایشگاهی با عنوان سفال کلپورگان را دایر کند. الینا سراینه در سفر دوم خود به منطقه توانست از همه فیلم‌هایی که از روستای کلپورگان و نحوه سفالگری زنان روستا تهیه‌کرده بود، فیلم پنج دقیقه‌ای کامل و جامعی را برای مدیران و مسئولانی که وقت سفر به این منطقه را ندارند، مونتاژ کند تا این هنر به همه شناسانده شود. در دور سوم سفر الینا به کلپورگان، سفیر کشور فنلاند نیز با او به کلپورگان سفر کرد. سفال کلپورگان و هنرمندی زنان این روستا توانست توجه وی را به‌طور چشمگیری جلب کند. این محقق فنلاندی حدود ۶۰ سال سابقه سفالگری داشت و انگیزه و هدف خود از سفر به منطقه را معرفی، حفظ و حمایت از این هنر اصیل عنوان کرد که دسترنج زحمات دستان زنان سفالگر است. تکنیک‌های سفال کلپورگانتکنیک‌های ساخت سفال این منطقه به همان روش‌های چندهزار سال قبل صورت می‌گیرد و همین روش ابتدایی و بسیار ساده است که هنر سفالگری کلپورگان را منحصربه‌فرد جلوه می‌دهد. در منطقه بیشتر دو روش برای ساخت ظروف به کار می‌رود. الف: روش پینچ (pinch) برای ساخت سفال با این شیوه از دیسک گردان و سینی به‌شکل بشقاب استفاده می‌کنند که در اصطلاح محلی به «بونو» مشهور است. ابتدا توده‌ای از گل ورز داده‌شده را روی «بونو» می‌گذارند که جنسش از سفال است و معمولا روی بونو پارچه‌ای برای نچسبیدن گل قرار می‌دهند. حفره‌ای با انگشتان دست در میان آن ایجاد و سپس همراه با چرخش گل روی بونو حفره ایجاد شده توسط انگشتان دو دست را به‌تدریج گشاد می‌کنند. با این عمل دیواره ظرف نازک می‌شود. در حین انجام این عمل از تکه چوبی به طول حداکثر ۲۰ سانتی‌متر استفاده می‌کنند و دیواره ظرف را به جهات مختلف که مناسب کار است، هدایت می‌کنند. با این شیوه دیواره‌های ظرف در همه قسمت‌های آن یکسان می‌شود. در اصطلاح محلی به این تکه چوب (گل موش) می‌گویند. عکس از وب‌سایت manodeliar. com (عکاس: نامشخص) ب: روش لوله‌ای یا فتیله‌ای (کویل) در این روش ابتدا پارچه‌ای را روی بونو پهن می‌کند، کف ظرف مورد نظر را روی پارچه قرار می‌دهند و برای ساختن فرم ظرف، گل را با استفاده از فتیله‌های گلی درست می‌کنند. در واقع این فتیله‌ها به‌شکل مارهایی هستند که روی‌هم قرار می‌گیرند و شکل ظرف را خلق می‌کنند. سپس فتیله‌ها را با استفاده از سنگ مخصوصی به یک‌دیگر متصل می‌کنند و در معرض آفتاب قرار می‌دهند تا کاملا خشک شوند. این کار شاید چندین روز طول بکشد. پس از خشک شدن سفال آن را با سنگ سائنوک می‌سایند و سطح خارجی آن را صیقل می‌دهند. با این عمل سطح سفال خام برای نقاشی آماده می‌شود. موزه زنده سفال کلپورگانموزه سفالگری کلپورگان برای بازدید گردشگران دایر شده است و مسافران و گردشگران ایرانی و خارجی را فرامی‌خواند. این موزه را در قطعه زمینی به مساحت حدود سه هزار و ۸۰۰ متر مربع و با زیربنای ۲۶۰ متر مربع احداث کرده‌اند. این بنا دارای چهار اتاق بزرگ با ابعاد متفاوت است که در ساخت آن سعی شده از معماری بومی پیروی شود. در برخی اتاق‌ها و آجرکاری‌ها در نمای ساختمان قوس‌های خاصی را ایجاد کرده‌اند که نمونه آن را می‌توان در مقابر جالق سراوان نیز مشاهده کرد. این موزه از سال ۱۳۸۸ به‌عنوان کارگاه زنده تولید سفال هم‌زمان به جنبه تولید و همچنین نمایش و عرضه آثار هنرمندان بلوچ می‌پردازد. جای دیگری از ایران به‌جز بلوچستان، سفال دست‌ساز تولید نمی‌شود. سفالگری بدوی تقریبا در همه جای دنیا منسوخ‌شده است؛ البته در برخی مناطق مانند جنوب‌شرقی آسیا همچنان به این شیوه سفال ساخته می‌شود که به این فرایند در اصطلاح «موزه زنده» می‌گویند. به این معنی که هنگام سفال‌گری هنرمندان، شما می‌توانید شکل‌گیری یک اثر باستانی را به‌صورت زنده ببینید. عکس از گوگل‌مپ (عکاس: ehlalzahey rashed) با توجه به تبلیغات بسیار زیادی که برای معرفی سفال کلپورگان صورت گرفته، متاسفانه کلپورگان مظلوم واقع‌شده است. زنان این روستا که تقریبا به ۳۰ نفر می‌رسند، از راه تهیه سفال زندگی خود را می‌گذرانند. شاید از نظر اقتصادی و تامین معاش تولید سفال سنتی کلپورگان در عصر جدید مقرون‌به‌صرفه نباشد؛ اما رها کردن این هنر غنی به‌معنای تخریب تمدنی ۶ هزار ساله است. آنچه به این هنر اهمیت ویژه‌ایی می‌بخشد، عدم تغییر روش‌های ساخت آن طی دوره‌ای طولانی است و می‌توان تمدن‌های اطراف، آداب و سنت‌ها، آیین‌ها و نوع مراودات و تجارت با همسایگان را در سیمای سفال کلپورگان مشاهده کرد. در طی این دوره طولانی روش ساخت، تزیین و روش تامین مصالح این نوع سفال تغییر نکرده و از نسلی به نسل دیگر به یادگار مانده است. تلفن موزه:۰۹۱۵۹۴۸۹۲۹۹ عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: ali summit، ehlalzahey rashed و somayeh nmt) اقامت در روستای گردشگری کلپورگانکلپورگان در جایگاه روستاهای هدف گردشگری استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته است. با توجه به اینکه این روستا از شهر سراوان فاصله دارد، با همکاری بخش خصوصی و استفاده از منازل افراد بومی، کمبودی برای اسکان مسافران در این منطقه وجود ندارد. در واقع گردشگران علاقه‌مند علاوه بر بازدید از کلپورگان و دیدن کار هنرمندان سفالگر می‌توانند در خانه‌های ایشان نیز مهمان و با زندگی و معیشت آن‌ها از نزدیک آشنا شوند. همچنین می‌توانید در اقامتگاه‌های بوم‌گردی روستاهای اطراف و هتل‌های سراوان اقامت کنید. اقامتگاه بوم‌گردی دزک سراوان / عکس از وب‌سایت shab. ir (عکاس: نامشخص) نکات بازدید از روستای گردشگری کلپورگانبهترین زمان بازدید از کلپورگان، فصول خنک سال است. به‌دلیل پهناوری سیستان و بلوچستان، در سفرهای خود در این استان حتما از پر بودن باک ماشین و همراه داشتن آب آشامیدنی و خوراکی مطمئن باشید. توفان شن گاه رانندگان نا‌آشنا را در جاده‌های سیستان و بلوچستان غافلگیر می‌کند. حتما پیش از حرکت در جاده‌های استان از وضعیت هوا مطلع شوید. در سفر به نواحی مختلف، به باورهای مردم محلی احترام بگذارید. با خرید محصولات محلی و اقامت در خانه‌های بومی، در رونق اقتصادی منطقه نقش موثری ایفا کنید. عکس از گوگل‌مپ (عکاس: ali summit) پرسش‌های متداولروستای گردشگری کلپورگان کجاست؟ روستای گردشگری کلپورگان در استان سیستان و بلوچستان، سراوان، کیلومتر ۲۰ جاده سراوان به دهک قرار دارد. دلیل شهرت روستای گردشگری کلپورگان چیست؟ تنها مشخصه‌ای که کلپورگان را از بقیه مناطق متمایز می‌کند، سفالگری آن است؛ هنری که شیوه ساخت آن با قدمتی بین ۴ تا ۶ هزار سال همچنان دست‌نخورده باقی‌مانده است. در موزه کلپورگان چه می‌توانیم ببینیم؟ در موزه کلپورگان می‌توانید شکل‌گیری یک اثر باستانی را به‌صورت زنده ببینید و در نهایت انواع سفالینه‌های بی‌نظیر کلپورگان را تهیه کنید. در روستای گردشگری کلپورگان کجا اقامت کنیم؟ در سفر به کلپورگان می‌توانید در خانه‌های بومی اقامت کنید و با زندگی و معیشت آن‌ها از نزدیک آشنا شوید. نویسنده: زهرا صالح نژاد
4,009
4,131
سراوان
سد ماشکید علیا
ایران، استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، ۵۵ کیلومتری جنوب غرب سراوان
سد ماشکید علیا در روستای کهن کهور از توابع شهرستان مهرستان واقع‌شده است و در ۵۵ کیلومتری جنوب غرب سراوان، در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. وسعت دریاچه پشت سد معادل با ۱۱۸۰ هکتار است. به دلیل شرایط اقلیمی مناسب و سطح وسیع آب، اطراف این دریاچه به یکی از زیستگاه‌ها و پناهگاه‌های پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی در استان تبدیل‌شده است. با برخورداری از چشم‌اندازهای طبیعی و بکر، این سد از مقاصد تفریحی وجاذبه‌های گردشگری سراوانبه‌شمار می‌رود و برای فعالیت‌هایی چون قایق‌رانی، ماهیگیری و پیاده‌روی مناسب است. عکس‌ها از محسن رضایی
4,010
4,132
سراوان
دره نگاران
ایران، استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، بخش جالق، روستای ناهوک
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان سنگ‌نگاره‌ها از اهمیت خاصی در مطالعات جوامع بشری در عصر پیش از تاریخ برخوردارند. انسان در اعصار گذشته، به‌ویژه در دوران پیش از تاریخ برای انتقال پیام‌ها و مفاهیم ذهنی خود اقدام به ترسیم یا ایجاد نقوش و علایم روی سطوح مختلف کرده است. نقوش کنده‌شده روی سنگ‌ها توسط مردان شکارچی یا گله‌دار به‌دلایل گوناگون ترسیم می‌شدند و شامل نقوش انسانی به‌صورت ملبس یا برهنه و نقوش حیوانی مانند اسب، الاغ وحشی، مار، گاو، سگ و روباه می‌شوند. با توجه به وضع ظاهری، شیوه اجرا و موضوعات نقوش می‌توان به قدمت و پیشینه آن‌ها و منطقه پی برد. در شهرستان‌های مختلف بلوچستان، «نگارکند» یا «سنگ‌نگاره» و در مواردی نقاشی‌های فراوانی را می‌توان روی سینه سنگ‌ها دید که در ادوار مختلف به تناوب ایجاد شده‌اند. سنگ‌نگاره‌های شهرستان سراوان در رشته کوه‌های سیاهان، با نام دره نگاران شناخته می‌شود و از جالب‌ترین آثار تاریخی ومکان‌های دیدنی استان سیستان و بلوچستاناست. این دره مجموعه‌ای کم‌نظیر از نقش‌و‌نگار‌های کنده‌شده روی سنگ‌ها و صخره‌ها را در خود جای می‌دهد و از آن به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین نگارخانه‌های سنگی ایران یاد می‌شود. برای آشنایی با این میراث ارزشمند بشری با کجارو همراه باشید. دره نگاران را بیشتر بشناسید: معرفی دره نگارانسنگ‌نگاره‌های دره نگاراندره نگاران کجاست؟ عکس‌های دره نگارانمعرفی دره نگاراندره نگاران در روستای ناهوک، یکی از ارزشمندترینجاهای دیدنی سراواناست و یکی از بزرگ‌ترین نگارخانه‌های سنگی در ایران به شمار می‌آید. نقوش این سنگ‌نگاره‌ها به ادوار مختلف زندگی بشر و حدود ۱۰ هزار سال قبل تا دوران معاصر تعلق دارد. اهالی روستای ناهوک سراوان از این نقوش به نام «سنگ پیر گوران» یاد می‌کنند و اعتقاد دارند این نقوش را غیرمسلمانان (زرتشتیان) در این محل حک کردند. عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: آرمان گلستانه) دره نگاران در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۵۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. سنگ‌نگاره‌های دره نگاراناین مجموعه فوق‌العاده از نقوش سنگی نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. در این محل انبوهی از نقوش اصیل وجود دارد که غالب آن‌ها نقش‌های انسانی و حیوانی هستند. قدمت سنگ‌نگاره‌ها به سه دوره قدیم، میانه و جدید تقسیم می‌شود. دوره قدیم به حدود هزاره‌های چهارم تا هشتم برمی‌گردد. عکس از وب‌سایت آراد موبایل (عکاس: نامشخص) نقوش حیوانی شامل گاو وحشی، شتر دوکوهانه و بز کوهی با شاخ‌های بزرگ و کشیده می‌شود که به اشکال گوناگون در غالب صحنه‌ها کنده‌کاری شدند. نقوش انسانی نیز شامل شکارچی و مبارزه انسان با انسان است. همچنین تصاویری از ماه و خورشید را می‌توان روی سنگ‌ها مشاهده کرد. دره نگاران کجاست؟ سنگ‌نگاره‌های شهرستان سراوان در رشته کوه‌های سیاهان در شمال آن واقع‌شده است. این رشته‌کوه از یک‌سو از ناحیه سرحد بلوچستان و حوالی تفتان شهرستان خاش به نام کوه‌های مورپیش و گزور شروع می‌شود، در ادامه مسیر به‌سوی شرق، از شمال شهر سراوان می‌گذرد و در ناحیه مرزی کوهک، از مرز شرقی کشور ایران خارج می‌شود. آدرس: استانسیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، بخش جالق، روستای ناهوک (مشاهده روستای ناهوک روی نقشه) عکس‌های دره نگاراندر پایان عکس‌هایی از دره نگاران و سنگ‌نگاره‌های آن را تماشا کنید: عکس‌های گالری از همشهری آنلاین و پایگاه اطلاع‌رسانی میارجل (عکاسان: نامشخص) پرسش‌های متداولدره نگاران کجاست؟ دره نگاران در استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، بخش جالق، روستای ناهوک قرار دارد. چرا دره نگاران شهرت دارد؟ دره نگاران یکی از بزرگ‌ترین نگارخانه‌های سنگی در ایران است. قدمت سنگ‌نگاره‌های دره نگاران به چه دورانی بازمی‌گردد؟ قدمت سنگ‌نگاره‌های دره نگاران به سه دوره قدیم، میانه و جدید تقسیم می‌شود. دوره قدیم به حدود هزاره‌های چهارم تا هشتم برمی‌گردد. آیا دره نگاران از آثار ملی ایران است؟ بله. دره نگاران در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۵۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. نویسنده: زهرا صالح نژاد
4,011
4,133
سراوان
دهستان ناهوک
استان سیستان و بلوچستان، سراوان، ۳۵ کیلومتری شمال سراوان
دهستان ناهوک از مقاصد روستاگردی در استان سیستان و بلوچستان وجاهای دیدنی سراوانبه شمار می‌آید. این دهستان در بخش مرکزی شامل دو روستای کوچک‌تر به نام‌های «کوپک» در قسمت جنوبی و «کوشکوک» در قسمت شمالی است. این دهستان در میان دره‌ای قرار گرفته که در قسمت مرکزی دره، رودخانه فصلی نسبتا بزرگی قرار دارد و به هنگام بارندگی پر از آب می‌شود. منازل مسکونی و زمین‌های کشاورزی و باغات در کوهپایه قرار گرفته‌اند. این روستا از خوش آب و هواترین روستاهای سراوان است.
4,012
4,134
سراوان
قلعه سب
ایران، استان سیستان و بلوچستان، ۴۵ کیلومتری جنوب غربی سراوان، شهرستان سیب و سوران، شهر سب
یکی از جاذبه‌های تاریخی وجاهای دیدنی استان سیستان و بلوچستان، قلعه سب یا سیب است که در شهری به همین نام قرار دارد. این قلعه که متعلق به دوران اسلامی است و قدمت آن به عصر صفویه برمی‌گردد، از سالم‌ترین و زیباترین قلعه‌های این دوره به شمار می‌رود. در سفر به استان سیستان و بلوچستان و دیدن این بنا، با کجارو همراه شوید. هرآنچه می‌خواهید درباره قلعه سب بدانید: معرفی قلعه سبچرا به این قلعه، سب می‌گویند؟ قلعه سب متعلق به چه دورانی است؟ قلعه سب از چه بخش‌هایی تشکیل‌شده است؟ چرا قلعه سب همچنان پابرجا مانده است؟ جاهای دیدنی اطراف قلعه سبدر بازدید از قلعه سب، کجا اقامت کنیم؟ چطور به قلعه سب برویم؟ معرفی قلعه سبشاید با شنیدن نام قلعه، به یاد قلعه‌های اسرارآمیز و مخوفی بیفتید که در فیلم‌ها دیده و در داستان‌ها شنیده‌اید، یا حاکمان و فرمانروایان ثروتمندی در ذهن‌تان تداعی شود که در قلعه‌های باشکوه زندگی می‌کردند. در هر صورت این بناها می‌توانند بیان‌کننده اتفاق‌هایی باشند که در طول زمان‌بر آن‌ها گذشته و شاهدش بوده‌اند. قلعه سب نیز یکی از این قلعه‌های تاریخی است که چندین قرن از عمر آن می‌گذرد و در ساخت آن از مصالح بومی منطقه مانند خشت و گل استفاده‌شده است؛ علاوه بر این، از بی‌نظیرترین قلعه‌های دوران اسلامی محسوب می‌شود. منبع عکس: irnaقلعه سب ازجاهای دیدنی سراوانو قلعه‌های تاریخی سیستان و بلوچستان است که در جنوب شرقی این استان واقع‌شده است. این قلعه در شهری تاریخی به نام سب، از بخش سیب و سوران در ۴۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان سراوان قرار دارد. چرا به این قلعه، سب می‌گویند؟ منبع عکس: danaنام قلعه سب که به آن سیب و کلای (قلعه) سب نیز می‌گویند، از شهر سب گرفته‌شده و به‌معنای جایگاهی است که در آن آب روان بوده است. همچنین این واژه به طایفه‌های کهن در سراوان نیز اطلاق می‌شود و در لغت‌نامه دهخدا به‌معنای محل چشمه‌ساران فراوان است. قلعه سب متعلق به چه دورانی است؟ منبع عکس: irnaقلعه سب از بناهای متعلق به دوران اسلامی است که قدمت آن به عصر صفویان برمی‌گردد و از سالم‌ترین و زیباترین قلعه‌های دوره اسلامی استان سیستان و بلوچستان محسوب می‌شود. این قلعه تاریخی، محل فرامانروایی حاکمان در دوره‌های مختلف است که بر مناطقی چون کنت، هیدوچ، سوران، زابلی، پسکوه، گشت حکومت داشتند. در قرن ۱۲ هجری قمری، فردی به نام ملک دینار و فرزندان وی (از حکام محلی) بر منطقه سیب و سوران حکمرانی می‌کرد. غلام رسول خان نیز از دیگر فرمانروایان قلعه سب بود. در دوران حکومت محمد شاه از حاکمان محلی قلعه که نسب وی به شاه نعمت‌الله ولی (از عارفان و صوفیان قرن هشت هجری قمری) می‌رسد، بخش‌هایی از قلعه آسیب می‌بینید. در این زمان جنگی صورت می‌گیرید که قلعه به‌مدت ۹ شبانه‌روز تصرف و قسمت‌هایی از حصار و ارگ قلعه تخریب می‌شود؛ هرچند در زمان سید غلام رسول مورد بازسازی قرار می‌گیرد. این قلعه روی صخره‌ای طبیعی و با مصالح خشت و گل در طی دوره‌های مختلف ساخته‌شده است. قلعه سب از چه بخش‌هایی تشکیل‌شده است؟ منبع عکس: mehrnewsقلعه سب که از مرتفع‌ترین بناهای خشتی ایران به شمار می‌رود، بنایی مصطبه‌ای شکل در دو طبقه است که ارتفاع آن به ۲۷ متر می‌رسد. قاعده این ساختمان را مستطیلی به ابعاد حدود ۳۶ در ۲۵ متر تشکیل می‌دهد و هرچه ارتفاع آن افزایش می‌یابد، از حجم آن کم می‌شود. ورود به قلعه از طریق پلکان جنوب شرقی امکان دارد. این قلعه شامل بنایی اصلی در وسط حیاط، حصار و مجموعه سازه‌های الحاقی است. شاه‌نشین قلعه نیز در بالاترین قسمت قرار دارد. از ویژگی‌های قلعه سب، وجود درز انبساط در ساختمان اصلی قلعه، شاه‌نشین، دسترسی به آب چاه در طبقه فوقانی، وجود لوله‌های سفالی هدایت‌کننده آب، درهای منبت‌کاری و مصالح بومی مانند خشت، کاهگل و چوب درخت خرما است. طبقه دوم قلعهوقتی به طبقه دوم قلعه بروید، یک فضای حیاط‌مانند مشاهده می‌کنید که دارای دیوارهای تزیین شده است و برای آفتاب گرفتن در زمستان و استراحت در فصل تابستان استفاده می‌شد. در این حیاط که به محیط پیرامون قلعه اشراف دارد، برجک‌هایی برای دیده‌بانی و نگهبانی مشاهده می‌شود. در طبقه دوم بنا، چندین اتاق با کاربری متفاوت وجود دارد که توسط حاکمان مختلف ساخته شده‌اند. یکی از این اتاق‌ها را میر محمود خان ساخت که بعدها از آن‌که برای جلسه‌های خصوصی استفاده می‌کردند. اتاق میر محمود خان و محمد عمر خان از دیگر فضاهای این طبقه محسوب می‌شود که در آن یک راه مخفی جهت دسترسی به طبقه دوم تعبیه‌شده است. منبع عکس: دانافضاهای امنیتی قلعهبرای داشتن امنیت، حصاری با ارتفاع سه متر در اطراف قلعه کشیده شده و چهار برج و محل‌هایی برای نگهبانی و تیراندازی داشته است. علاوه بر این، تیرکش‌هایی در بخش‌های مختلف بنا اعم از دیوارهای حیاط، طبقه‌های اول دوم و دوم دیده می‌شود. سوراخ‌هایی که در نمای بیرونی قلعه، در بالای برجک، دو طرف آن و همچنین کنار پنجره‌های برجک وجود دارد، نمونه‎ای از این تیرکش‌ها هستند. سایر فضاهای قلعهاز دیگر قسمت‌های این قلعه می‌توان به فضاهایی اشاره کرد که برای کاربری‌های مختلف، از جمله آشپزخانه، اتاق‌های اقوام نزدیک حاکم، پیشکاران و غلامان، انبارها زندان، دستشویی آقایان و بانوان، اسطبل و … طراحی شده‌اند. در وسط حیاط نیز چاهی برای آب آشامیدنی ساکنان قلعه وجود داشته است. چرا قلعه سب همچنان پابرجا مانده است؟ منبع عکس: danaبرای ساخت قلعه سب از گیاهی محلی به نام «توتری» استفاده‌شده است که آن را با گل مخلوط و از آن ملاطی چسبناک درست می‌کردند. این ملاط در برابر رگبارهای شدید و باران‌های فصلی سیستان و بلوچستان مقاوم است و شسته نمی‌شود. معماری بنا نیز به‌گونه‌ای است که با افزایش ارتفاع بنا، از حجم آن کاسته شده و این امر باعث ایستایی بیشتر بنا و جلوگیری از رانش دیوارهای قطور و مرتفع آن می‌شود. علاوه بر این، ساخت دیوارهای قطور یک متری و به کار بردن چوب درخت نخل برای سقف‌ها، به استحکام بنا کمک کرده است. جاهای دیدنی اطراف قلعه سبمنبع عکس: mehrnewsدر شهر تاریخی سب، بناهای دیدنی دیگر نیز وجود دارد که از آن جمله می‌توان به مسجد جامع قدیمی شهر، مسجد ملا دینار، مسجد ملا شکرالله، گنبد حاج صاحب ثوب و … اشاره کرد. پیشنهاد می‌کنیم از سایر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی سیب و گوران نظیر قبرستان قدیمی سیب، میل مارو، پیر کهور و کله برزاد، تپه شنی، چشمه آب‌درمانی منطقه پیرگیابان، سد ماشکید علیا، نخلستان‌های آپاتان، آبشار‌های دامنه کوه بیرک، قلعه‌های کنت، هیدوچ، کرشان و پسکوه دیدن کنید. در بازدید از قلعه سب، کجا اقامت کنیم؟ منبع عکس: irnaبرای اقامت می‌توانید شب را در خانه‌های بوم‌گردی دهستان‌های سب، کنت و پسکوه سپری کنید. این خانه‌ها با داشتن معماری اصیل و بومی، خاطره‌ای فراموش‌نشدنی را برایتان رقم خواهند زد. چطور به قلعه سب برویم؟ منبع عکس: irnaبرای دیدن قلعه باشکوه سب باید به جنوب شرقی شهر سیب و سوران و سپس شهر سیب بروید. در ادامه به فاصله این قلعه تا مراکز شهری اشاره کرده‌ایم. فاصله تا مراکز شهری: فاصله تا سوران: ۱۰ کیلومترفاصله تا سراوان: ۴۵ کیلومترفاصله تا زاهدان: ۴۵۰ کیلومترمنبع عکس: mehrnews، dana و irnaپرسش‌های متداولقلعه سب کجاست؟ قلعه سب در استان سیستان و بلوچستان، ۴۵ کیلومتری جنوب غربی سراوان، شهرستان سیب و سوران، شهر سیب قرار دارد. قدمت قلعه سب به چه زمانی بازمی‌گردد؟ قلعه سب از بناهای متعلق به دوران اسلامی است که قدمت آن به عصر صفویان برمی‌گردد. چرا به این قلعه، سب می‌گویند؟ نام قلعه سب که به آن سیب و کلای (قلعه) سب نیز می‌گویند، از شهر سیب (سب) گرفته‌شده و به‌معنای جایگاهی است که در آن آب روان بوده است. همچنین این واژه به طایفه‌های کهن در سراوان نیز اطلاق می‌شود و در لغت‌نامه دهخدا به‌معنای محل چشمه‌ساران فراوان است. شهر سیب چه جاهای دیدنی دیگری دارد؟ در شهر تاریخی سب، بناهای دیدنی دیگر نیز وجود دارد که از آن جمله می‌توان به مسجد جامع قدیمی شهر، مسجد ملا دینار، مسجد ملا شکرالله، گنبد حاج صاحب ثوب و … اشاره کرد. نویسنده: اکرم زمانی نوری
4,013
4,135
سراوان
قلعه کنت
ایران، استان سیستان و بلوچستان، سراوان، شهرستان سیب و سوران، روستای کنت
قلعه کنت با قدمتی که به دوره افشاریه بازمی‌گردد، از آثار تاریخی وجاهای دیدنی سراواناست و در روستایی با همین نام در ۴۵ کیلومتری سوران، در جنوب شرق سیستان و بلوچستان قرار دارد. این قلعه در سه‌طبقه و با استفاده از خشت و گل خام، به دستور فردی قدرتمند به نام سردار شهسوار ساخته‌شده است. طبقه اول به غلامان و کنیزان اختصاص داشت و اسطبل اسب و محل نگهداری گاو و گوسفندهای سردار در آن قرار گرفته بودند. طبقه دوم و سوم نیز محل زندگی سردار و خانواده‌اش بود. مردم عادی حق ورود به قلعه را نداشتند.
4,014
4,136
سراوان
رشته‌کوه بیرک
ایران، سیستان و بلوچستان، کوه مشترک بین سه شهرستان خاش، سوران و مهرستان
رشته‌کوه بیرک بلندترین نقطه شهرستان زابلی (مهرستان) است و ازجاهای دیدنی استان سیستان و بلوچستانمحسوب می‌شود. کوه بیرک از شرق دشت پی گل شروع (غرب رشته‌کوه، واقع در ایرندگان) و تا جنوب غربی شهرستان مهرستان ادامه دارد. طول تقریبی آن حدود ۱۲۰ کیلومتر و عرض آن به‌طور متوسط ۱۰ کیلومتر است. بلندترین ارتفاع این کوه در منطقه سپتوک ایرندگان قرار دارد.
4,015
4,137
سراوان
آبشار پالیزوک
سیستان و بلوچستان، ۱۲ کیلومتری غرب ناهوک
آبشار پالیزوک از مقاصد طبیعت‌گردی استان سیستان و بلوچستان به شمار می‌آید و ازجاهای دیدنی سراوانمحسوب می‌شود. این آبشار در غرب ناهوک و ۱۲ کیلومتری آن قرار دارد.
4,016
4,138
سراوان
موزه تاس و کپل دزک گنجین دران
استان سیستان و بلوچستان، سراوان، دزک
موزه تاس و کپل دزک گنجین دران ازجاهای دیدنی سراواندر منطقه دزک است. این موزه اولین موزه شخصی است که به همت عبدالله سپاهی بنا گردیده است. این موزه در باغ شخصی نام‌برده قرار داشته و به نام باغ عبدالله نیز شهرت دارد. بازدیدکنندگان موزه از طریق راهرویی که دو طرف آن توسط چوب‌های برگ درخت خرما محصور شده است به سمت موزه هدایت می‌شوند. درب ورودی راهرو، درب کوچک چوبی قدیمی است که روی آن منبت‌کاری شده است. موزه از دو اتاق تشکیل‌شده که اتاق ابتدایی از طریق دری به اتاق دیگری متصل می‌شود. مصالح به‌کار رفته در ساخت موزه از چوب‌های برگ درخت خرما و طناب‌های بافته‌شده از برگ درختچه داز می‌باشند. همچنین از حصیرهای بافته‌شده از درختچه داز برای پوشش سقف بنا استفاده‌شده است و برای نفوذ ناپذیر شدن بنا در برابر باران از یک‌لایه پلاستیکی استفاده‌شده است. دور تا دور بنا فضاهایی برای قرار دادن اشیا موزه در نظر گرفته‌شده است. در زبان بلوچی به این نوع بنا، کمبی می‌گویند. پلان بنا حالت مستطیلی بوده و بنا شکل نیم‌دایره دارد. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این موزه حالت تماما کلاسیک و سنتی بنا می‌باشد، که قرار گرفتن صنایع‌دستی، چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.
4,017
4,139
سراوان
مسجد جامع دزک
مسجد جامع دزک, سراوان, استان سیستان و بلوچستان, ایران
مسجد جامع دزک از آثار تاریخی وجاهای دیدنی سراواناست و در روستای دزک در سه کیلومتری شرق سراوان قرار دارد. زمان ساخت مسجد مشخص نیست و احتمالا به دوران صفویه تعلق دارد. مصالح به کار رفته در دیوارها و ستون‌ها از خشت و چینه و پوشش سقف از فرآورده‌های نخل و خرما و گز و کنار است.
4,018
4,140
سراوان
آبشار چوتین گون
ایران، سیستان و بلوچستان، سراوان، ۱۲ کیلومتری غرب ناهوک
آبشار چوتین گون یکی از مکان‌های زیبا وجاهای دیدنی سراوانسیستان و بلوچستان است. وجه تسمیه این نام، برگرفته از گون نام محلی درخت بنه بوده که حاکی از وجود جنگل‌های بنه در این منطقه است. جاری بودن آب در اکثر روزهای سال و طبیعت بکر و زیبای این آبشار باعث شده سالانه گردشگران زیادی از این منطقه دیدن کنند. این آبشار در دره‌ای معروف به دره نگاران واقع‌شده است.
4,019
4,141
سراوان
تپه شنی ریگ زرگران
ایران، استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، بخش سیب و سوران، روستای آپاتان
تپه شنی ریگ زرگران در شهرستان سراوان، بخش سیب و سوران، روستای آپاتان قرار گرفته است و افسانه‌های متعددی درباره آن وجود دارد. برخی می‌گویند اگر مقداری از شن‌های تپه به مکانی دیگر منتقل شود، شن‌ها دوباره به محل اصلی خود، یعنی تپه شنی بازمی‌گردند. همچنین برخی بر این باور هستند که تپه شنی ریگ زرگران زیارتگاه است یا اجنه از آن مراقبت می‌کنند. از آنجا که در گذشته، زرگران برای ساخت گوشواره از ریگ این تپه استفاده می‌کردند، این مکان چنین نامیده شده است. تپه شنی ریگ زرگران از جملهمکان‌های دیدنی سراوانبه شمار می‌رود که ارزش بازدید دارد.
4,020
4,142
سراوان
قلعه پسکوه
ایران، استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، بخش سیب سوران، روستای پسکوه
قلعه پسکوه ازجاهای دیدنی سراواندر روستای پسکوه است و قدمت آن به دوره اسلامی بازمی‌گردد. این قلعه شامل دو قسمت حاکم‌نشین و عامه‌نشین می‌شود که قسمت حاکم‌نشین دارای دو طبقه است. طبقه اول این قسمت به جلسات روزانه حاکم اختصاص داشت و طبقه دوم نیز محل قرارگیری اتاق‌ها و آشپزخانه بود. قسمت‌های بیشتر بخش عامه‌نشین نیز از بین رفته‌اند. مصالح به‌کار رفته در بنای قلعه شامل خشت خام و گل می‌شود و ضخامت دیوارهای آن بیش از یک متر بوده است. این اثر در تاریخ ۷ آذر ۱۳۸۳، با شماره ثبت ۱۱۲۴۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
4,021
4,143
سراوان
دهستان گشت
ایران، استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، جاده سراوان به خاش
دهستان گشت یکی ازجاهای دیدنی سراوانبه شمار می‌رود که بین شهرستان‌های خاش و سراوان قرار دارد. این منطقه تاریخی جاذبه‌های متعددی همچون قبرستانی متعلق به دوران اشکانی و ساسانی، سنگ‌نگاره‌های تاریخی و قلعه باستانی را در خود جای داده است. تپه‌های نمکی، چشمه‌های گوگردی، آبشار کوه سفید، منطقه گردشگری بندیک و … دهستان گشت نیز جزو جاذبه‌های طبیعی معروف آن هستند. هرآنچه باید درباره دهستان گشت بدانید: دهستان گشت کجاست؟ معرفی دهستان گشتتاریخچه دهستان گشتوجه تسمیه دهستان گشتجاهای دیدنی دهستان گشتدر سفر به دهستان گشت کجا اقامت کنیم؟ بهترین زمان سفر به دهستان گشتدهستان گشت کجاست؟ آدرس: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، جاده سراوان به خاش (نمایش روی نقشه) گشت یکی از دهستان‌های بخش مرکزی شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان است و مابین دو شهرستان خاش و سراوان قرار دارد. شهر گشت، مرکز دهستان گشت است. معرفی دهستان گشتمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: ورنا بلوچ) دهستان گشت که ازجاذبه‌های گردشگری استان سیستان و بلوچستانبه حساب می‌آید، توسط دو قنات به دو بخش علیا و سفلی تقسیم می‌شود. این دو قنات پرآب مایه خیر و برکت برای مردم بومی هستند. با توجه به قنات‌ها و کاریزهای قدیمی در گشت شغل اصلی مردم کشاورزی بوده است و محصولات زراعی آن نیز گندم، جو، ذرت و پیاز هستند. در گذشته که کار نساجی سنتی در این دهستان رواج داشت، پنبه نیز کشت می‌شد. از محصولات باغی دهستان گشت می‌توان به خرما، انار، انگور، زردآلو، پرتقال و … اشاره کرد. منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمدرضا رجبیان) موقعیت مناسب و بین شهری گشت باعث شده است که امکانات بهتری نسبت به سایر دهستان‌های سراوان داشته باشد؛ به‌طوری که قبل از انقلاب دارای برق و آب لوله‌کشی بود و چندین سال قبل نیز مخابرات آن راه‌اندازی شد. همچنین قبل از انقلاب یک شعبه از کارخانه بافت بلوچ ایرانشهر در گشت آغاز به کار کرد و تا زمان انقلاب فعال بود. تاریخچه دهستان گشتمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: احمد حسین‌بور) دهستان گشت از نظر تاریخی دارای قدمتی طولانی است؛ به‌طوری که قبرستان قدیمی گشت به گفته باستان‌شناسان به دوران اشکانی و ساسانی تعلق دارد. باستان‌شناسان بر اساس شواهدی که در کاوش‌های خود به دست آورده‌اند، معتقد هستند که گشت به‌دلیل قرارگیری در دشتی حاصلخیر و وجود آب زیرزمینی، همواره محلی سرسبز و آباد بوده است. وجه تسمیه دهستان گشتمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: احمد حسین‌بور) علامه دهخدا گشت را بهشت معنی کرده است؛ شاید با توجه به این معنی، وجه تسمیه روستا به گشت، وفور آب و سرسبزی آن در گذشته باشد. گرچه نام اصلی دهستان، کشت (کشتن) بوده است؛ چراکه کشت و کشتارهایی در زمان هلاکو خان مغول در این محل صورت گرفته بود. سپس نام آن به مرور زمان به گشت تغییر پیدا کرد. شاهد این امر کوهی موسوم به کوه شهیدان در سمت شمال دهستان است که محل شهادت مجاهدان مدافع این دهستان به شمار می‌رود. انواع حیوانات وحشی و حتی خرس‌های قهوه‌ای متمایل به سرخ در اطراف گشت وجود داشتند. گشت شهری آباد و پررونق بود و به‌خاطر آبادانی و شکار فراوان و وفور گوشت احتمال می‌رود که در ابتدا گوشت نام داشته و به‌تدریج به گشت تغییر یافته است. جاهای دیدنی دهستان گشتاز آثار تاریخی دهستان گشت می‌توان به قلعه تاریخی، قبرستان ماقبل میلاد، سنگ‌نگاره‌های بندیک، سنگ‌نگاره‌های رزک و دو قنات قدیمی اشاره کرد. حوزه علمیه گشتمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: احمد حسین‌بور) حوزه علمیه عین‌العلوم که اولین حوزه علمیه بلوچستان وباسابقه‌ترین مدرسه دینی شرق ایران به شمار می‌رود، در سال ۱۳۵۸ توسط مولوی عبدالواحد سیدزاده، عالم و عارف بزرگ بلوچستان مولانا معروف به حضرت صاحب تاسیس شد. قبرستان گشتقبرستان قدیمی با ۱۳۰ هکتار وسعت یکی از جاذبه‌های تاریخی گشت است که طبق کارشناسی باستان‌شناسان ایتالیایی، قدمتی حدود ۲ , ۵۰۰ سال دارد. این قبرستان در تاریخ یک اردیبهشت ۱۳۴۵ با شماره ثبت ۵۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. قلعه باستانی گشتدهستان گشت دارای قلعه‌ای باستانی است که مبارزات و رشادت‌های مردم بومی در برابر نیروهای انگلیسی را نشان می‌دهد و قدمتی ۶۰۰ ساله یا بیشتر دارد. این قلعه نشان می‌دهد که در گذشته حکومت محلی در این منطقه حضور داشته است. تپه‌های نمکیمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: احمد حسین‌بور) تپه‌های نمکی، پدیده‌ای طبیعی و کم‌نظیر در دهستان گشت است که به اعتقاد بسیاری از گردشگران، مهم‌ترین پدیده طبیعی بلوچستان به شمار می‌رود. این پدیده طبیعی یک نوع آبفشان نمکی است که پس از خروج از درون زمین و جداشدن آب از املاح نمکی آن، به مرور زمان تپه‌های نمکی تشکیل می‌شود. در گذشته مردم معتقد بودند که اگر پای دزد را در این آب فرو کنند، در آن گیر می‌کند و برای رهایی از آن باید حیوانی قربانی کنند! تپه‌های نمکی و چشمه‌های گوگردی دهستان «گشت» از جاذبه‌های طبیعی استان محسوب می‌شود که سالانه پذیرای گردشگران بسیاری است. نمک این منطقه به سبب خلوص زیاد و وجود ید برای مصارف درمانی و خوراکی به کار می‌رود. گوگرد موجود در آب چشمه‌های دهستان نیز خاصیت درمانی فراوانی برای پوست دارد. تپه نمکی میرعمر که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، از صخره‌های سخت زردرنگ به ارتفاع تقریبا ۶ تا هفت متر و به وسعت حدود یک هکتار تشکیل‌شده است. این تپه دهانه‌ای شبیه به کوه‌های آتش‌فشانی دارد که آب‌نمک زلال به‌آرامی از آن بیرون می‌آید. پس از تابش مستقیم آفتاب، آب تبخیر شده و نمک سفید رنگ و بلورینی بر صخره‌های زردرنگ و صاف آن ته‌نشین می‌شود. قبلا نمک اهالی گشت و روستاها و حتی شهرهای اطراف از این محل تامین می‌شد. آبشار رزکآبشار رزک یکی از آبشارهای زیبا و مرتفع منطقه گشت به شمار می‌رود که در پایین‌دست رود رزک در شمال شهر گشت واقع‌شده است. رودخانه رزک از «کوهی سر» سرچشمه می‌گیرد و به دشت‌های منتهی به پاکستان سرازیر می‌شود. سنگ‌نگاره‌های گشتمنبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: HozeifaHB) نقوش اسرارآمیزی روی سنگ‌ها و صخره‌ها در مناطقی همچون بندیک، گیشان گوادر و دورآپ در منطقه گشت پیدا شده که تصاویر جانوران و ادوات جنگی روی آن‌ها نقش بسته است. قدمت این سنگ‌نگاره‌ها به ۱۲ , ۰۰۰ قبل برمی‌گردد. این آثار بهترین روشی بودند که انسان‌های گذشته از طریق آن‌ها ادامه حیات می‌دادند و با یکدیگر و جوامع بشری ارتباط برقرار می‌کردند. نقوش این سنگ‌نگاره‌ها مملو از رمز و رازهای فراوان است و احتمالا در تجربیات عینی، باورها و اعتقادات و نگرش پیشینیان به محیط‌زیست ریشه دارد. منطقه گردشگری بندیکمنطقه گردشگری بندیک در جوار رودخانه‌ای دائمی به همین نام در گشت قرار دارد. وجود انواع درختان جنگلی چون گون، کسور (گون ریز)، گواتام (بادام وحشی)، انجیر کوهی، بید و گز در کنار نیزارهای سرسبز بر جذابیت این منطقه افزوده‌اند. رویش داروهای گیاهی و سبزی‌های معطر و خوراکی از دیگر مزیت‌های این ناحیه گردشگری است. آبشارهای متعدد و گاه مرتفع و حوضچه‌های وسیع آب در پایین آبشارها از جاذبه‌های این منطقه هستند که در فصل بهار و تابستان مکانی مناسب برای آب‌تنی و شنا محسوب می‌شوند. آبشاره کوه سفیدآبشار کوه سفید با ارتفاع ۷۰ متر یکی از آبشارهای همیشه جاری در منطقه گشت است که در فاصله ۹۰ کیلومتری شمال غرب شهر سراوان قرار دارد. این آبشار مرتفع از صخره‌ای با جریان خیلی تند جاری می‌شود و چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای خلق می‌کند. کوه اسپیتکوه اسپیت (کوه سفید) در شمال شرقی شهر گشت قرار دارد و به‌لطف مرغوب‌ترین نوع سنگ‌های گرانیتی، از جاذبه‌های منحصربه‌فرد منطقه محسوب می‌شود. طبیعت بکر کوه اسپیت، آن را به زیستگاه انواع و اقسام گونه‌های نادر گیاهی و جانوری از جمله بز کوهی تبدیل کرده است. در سفر به دهستان گشت کجا اقامت کنیم؟ در سفر به گشت می‌توانید از اهالی درباره امکان اجاره اتاق در منطقه یا کمپ در طبیعت جویا شوید. در صورت تمایل به سراوان بروید که اقامتگاه‌های مناسبی برای گردشگران دارد. بهترین زمان سفر به دهستان گشتدهستان گشت اقلیم بیابانی گرم و خشک دارد و از همین رو هوای آن در پاییز و زمستان معتدل می‌شود. در نتیجه می‌توانید این دو فصل را برای زمان بازدید خود از گشت انتخاب کرده و لحظاتی فراموش‌نشدنی را تجربه کنید. پرسش‌های متداولدهستان گشت کجاست؟ دهستان گشت در مسیر سراوان به خاش در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. جاهای دیدنی دهستان گشت کدامند؟ قبرستان تاریخی، قلعه، سنگ‌نگاره‌ها، منطقه گردشگری بندیک، آبشار کوه سفید، تپه‌های نمکی و چشمه‌های گوگردیقدمت قبرستان گشت به چه زمانی می‌رسد؟ دوران اشکانی و ساسانیقدیمی‌ترین مدرسه دینی شرق ایران کدام است؟ حوزه علمیه عین‌العلوم در دهستان گشت سراواننویسنده: زهرا صالح‌نژاد / بازنویسی: صدیقه شجاعی
4,022
4,144
سراوان
رودخانه ماشکل
ایران، سیستان وبلوچستان، ۹۸ کیلومتری غرب سراوان
رودخانه ماشکل که ازجاذبه‌های گردشگری سیستان و بلوچستاناست، از کوه‌های بیرک در ۹۸ کیلومتری غرب سراوان سرچشمه می‌گیرد و از طریق دهستان زابلی به جنوب شرق روان می‌شود. در طول مسیر رودهای متعددی به آن می‌پیوندد و در نهایت در پنج کیلومتری جنوب روستای کوهک به مرز ایران و پاکستان وارد می‌شود. طول این مسیر مرزی هشت کیلومتر است. رودخانه ماشکل در هشت کیلومتری شرق کوهک از مرز خارج و به کشور پاکستان وارد می‌شود. طول رودخانه از سرچشمه ۲۴۰ کیلومتر است.
4,023
4,145
سراوان
دریاچه سه دریا
ایران، استان سیستان و بلوچستان، ۷۵ کیلومتری شهرستان خاش
دریاچه سه دریا که از جاذبه‌های طبیعی وجاهای دیدنی استان سیستان و بلوچستاندر ناحیه بلوچستان است، در فاصله ۷۵ کیلومتری شهرستان خاش و در قلل کوه تفتان قرار دارد. همان طور که از نام آن مشخص است، از سه دریاچه کوچک تشکیل‌شده که عمق دو دریاچه در قسمت شمالی کم و اغلب آب گوارا دارند و دریاچه دیگر که نسبتا بزرگ‌تر است، دارای آب دائمی و شور است.
4,024
4,146
سراوان
آبشار کوهک
سیستان و بلوچستان، سراوان، جنوب روستای کوهک، سه کیلومتری نفطه صفر مرزی ایران و پاکستان
آبشار کوهک از مقاصد طبیعت‌گردی وجاهای دیدنی سراواناست و در جنوب روستای کوهک قرار دارد. این آبشار در ۳ کیلومتری نقطه صفر مرزی ایران و پاکستان واقع‌شده است. ریزش آب در حاشیه آبشار بر روی صخره‌ها، مناظر صخره‌ای زیبایی ایجاد کرده که در صورت سرمایه گذاری مناسب می‌تواند به یکی از قطب‌های گردشگری ایران منجر شود. آبشار کوهک شرقی‌ترین آبشار شناخته‌شده ایران است.
4,025
4,147
سراوان
مسجد جامع خاش
سیستان و بلوچستان، خاش، خیابان امام خمینی
مسجد جامع خاش متعلق به دوره قاجار است و از آثار تاریخی وجاهای دیدنی خاشبه شمار می‌آید. این اثر در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۲۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا الهام گرفته از معماری سنتی ایران است. مناره از نوع استوانه‌ای مارپیچ و به صورت منفرد است که این بنا دارای بدنه‌ای بلند و کشیده است. این مناره با آجرهای سخت و مقاوم ساخته‌شده که با آجرهای به هم فشرده و کنار هم چسبیده پوشیده شده است. مناره دارای پایه‏ ای کوتاه و مدور است که با آجرچینی با اشکال مختلف و طرح‌های هندسی تزئین شده است. بر روی قاعده این مناره پایه‏ای کوتاه با شیبی ملایم که با شیب داخلی دیوار منطبق گردد ایجاد شده است. آجر و آجرچینی در مناره و بندکش‏ی‌ها به چند طریق انجام‌گرفته که به مناره مسجد خاش ابهت خاصی داده است.
4,026
4,148
سراوان
چشمه آب معدنی پیرگیابان
ایران، استان سیستان و بلوچستان، سراوان، شهرستان سیب و سوران، روستای دهان
چشمه آب معدنی پیرگیابان ازجاهای دیدنی سراوانبه شمار می‌آید و در مسیر جاده سوران به سمت سب و در روستای دهان قرار دارد. آب چشمه بسیار شور و غیر قابل شرب است و در دوره‌های طولانی خشکسالی در این استان، از شدت و حجم آن کم نمی‌شود. علاوه بر زیبایی طبیعی، آب چشمه دارای املاح معدنی است که برای برخی از بیماری‌ها خواص درمانی دارد.
4,027
4,149
سراوان
تپه میل مارو
ایران، استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، ۵۲ کیلومتری جنوب غربی سراوان
تپه میل مارو در شهرستان سراوان، ۵۲ کیلومتری جنوب غربی سراوان قرار دارد. با قدمتی که به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد، این تپه تا اوایل دوران اسلامی آباد بوده است. با توجه به ارزش تاریخی و فرهنگی، تپه میل مارو ازجاهای دیدنی سراوانبه شمار می‌آید و در تاریخ ۱ اردیبهشت ۱۳۴۵، با شماره ثبت ۵۵۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
4,028
4,150
ایرانشهر
ساختمان بیت رهبری
سیستان و بلوچستان، ایرانشهر، خیابان ولایت
ساختمان بیت رهبری در زمینی به گستره ۴۳۱ مترمربع با مصالح بومی، خشت، گل و معماری سنتی ساخته‌شده است. این بنا یکی از مکان‌های فرهنگی وجاهای دیدنی ایرانشهراست که همه‌ساله مورد بازدید شمار زیادی از هموطنان ما در تعطیلات نوروزی قرار می‌گیرد. این ساختمان دارای چهار اتاق است که هر اتاق به وسیله یک درب چوبی به حیاط راه دارد این حیاط دارای چهار باغچه و یک مطبخ در ضلع جنوبی است. اتاق‌های این بنا هر یک کاربری جداگانه‌ای داشته‌اند و به ترتیب از اول تا چهارم به عنوان کتابخانه، محل اقامت حجت‌الاسلام «راشد یزدی»، محل اسکان و استراحت مقام معظم رهبری و آشپزخانه مورد استفاده قرار می‌گرفت. این ساختمان که زمانی پذیرای رهبر معظم انقلاب بوده است، پس از اتمام مرمت و با تغییر کاربری به نخستین موزه قرآن و عترت در جنوب استان تبدیل‌شده است.
4,029
4,151
ایرانشهر
قلعه ناصری ایرانشهر
ایران، استان سیستان و بلوچستان، ایرانشهر، بلوار امام خمینی
از کوه‌های مریخی گرفته تاشهر سوخته، جاهای دیدنی استان سیستان و بلوچستانهر گردشگری را غافل‌گیر می‌کند. تفاوتی ندارد که طبیعت‌گرد باشید یا علاقه‌مند به تاریخ، برای هر سلیقه‌ای در این استان پهناور جاذبه‌ای نهفته وجود دارد. یکی از این نمونه‌ها، قلعه ناصری ایرانشهر است. قلعه ناصری ایرانشهر به فرمان ناصرالدین‌شاه قاجار و توسط استاد حسین معمارباشی کرمانی ساخته‌شده است. پس از گذر سال‌های بسیار، دیوارهای استوار قلعه همچنان در دل شهر استوار هستند و نگاه‌های بسیاری را مجذوب خود می‌کنند. با کجارو همراه باشید و بیشتر درباره قلعه ناصری و پیشینه آن بخوانید. قلعه ناصری ایرانشهر را بیشتر بشناسید: قلعه ناصری ایرانشهر کجاست؟ تاریخچه قلعه ناصری ایرانشهرمعماری قلعه ناصری ایرانشهرنکات بازدید از قلعه ناصری ایرانشهرقلعه ناصری ایرانشهر کجاست؟ قلعه ناصری از مهم‌ترینجاهای دیدنی ایرانشهربه شمار می‌آید و در مرکز شهر واقع‌شده است. قدمت این بنای تاریخی به دوره قاجار بازمی‌گردد. هرچند فضاهای داخلی قلعه مانند گذشته نیستند و بخش زیادی از آن‌ها تخریب شده‌اند؛ همچنان قلعه ناصری مانند نگینی در میان شهر می‌درخشد. این بنای ارزشمند تاریخی در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. عکس از گوگل‌مپ (عکاس: اسد رئیسی) آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ایرانشهر، بلوار امام خمینی (مشاهده روی نقشه) تاریخچه قلعه ناصری ایرانشهربا توجه به متون تاریخی، فردی به نام ناصرالدوله فرمانفرما (حاکم وقت ایالات کرمان و بلوچستان در دوره قاجار) به ناصرالدین‌شاه قاجار پیشنهاد می‌کند که یک قلعه نظامی بزرگ را در فهرج یا پهره (نام قدیم ایرانشهر) درست کنند. ناصرالدین‌شاه این پیشنهاد را قبول می‌کند و بدین‌گونه عملیات احداث دژ در سال ۱۲۶۴ هجری شمسی توسط یکی از معماران مقتدر و معروف کرمان به نام «استاد حسین معمار باشی کرمانی» شروع می‌شود. بعد از گذشت هفت سال، ساخت قلعه به پایان می‌رسد. در آن زمان این قلعه با نام ناصری یا ناصریه معروف شد. عکس از گوگل‌مپ (عکاس: بهراد موعودی) قلعه ناصری به‌دلیل ناتوانی دولت قاجار در اواخر حکومت این سلسله و اوایل دوره پهلوی، به‌وسیله دوست‌محمد خان بازکزایی (از حاکمان قدرتمند وقت بلوچستان) تصاحب شد و با نام قلعه دوست محمدخان شهرت یافت. با به قدرت رسیدن رضاخان و استقرار حکومت مرکزی، سپاه دولتی رضاخان پهلوی به فرماندهی تیمسار امان‌الله جهانبانی، این قلعه را تصرف کرد. عکس از گوگل‌مپ (عکاس: بهراد موعودی) قلعه ناصری ایرانشهر در دوره‌ای به‌عنوان مدرسه مورد استفاده قرار گرفت و در اوایل انقلاب، به‌دلیل رها شدن، کم‌کم به قلعه‌ای متروک و نیمه‌خراب تبدیل شد. متاسفانه حدود ۹۸ درصد معماری‌های فضای داخل در سال ۱۳۶۱ هجری شمسی به‌وسیله بولدوزر تخریب شد و فقط سردر و حصار آن بر جای می‌ماند. معماری قلعه ناصری ایرانشهرخشت و گل و آجر از مصالح تشکیل‌دهنده قلعه ناصری ایرانشهر هستند. حصار قلعه در کل ۹ برج دیدبانی دارد و دیوارهای آن در روی سطح زمین دارای قطر ۴ ٫ ۵ متر و ارتفاع ۷ متر است. این ساختمان وسعتی بالغ بر ۳۶۰۰۰ متر مربع دارد. قلعه ایرانشهر بنا به متون باقی‌مانده، بیش از ۱۵۰ اتاق شامل مال‌بند، حوض‌خانه، انبار، اصطبل، حمام، سربازخانه، حاکم‌نشین و… داشت. هرچند معماری داخلی قلعه تخریب‌شده است؛ از زیبایی‌های معماری قلعه می‌توان به آجرنمای تزیینی سردر ورودی و برج‌های آجرکاری شده دو جهت اشاره کرد که دارای انواع طرح‌های رجچینی، دندان‌موشی، هندسی، لوزی، چلیپایی و غیره است. عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاس: بهراد موعودی) نکات بازدید از قلعه ناصری ایرانشهرتنها در ایام خاصی مانند عید نوروز امکان بازدید از فضای داخلی قلعه برای عموم وجود دارد. اگر به‌دلایلی باید از فضای داخلی قلعه بازدید کنید، با اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ایرانشهر تماس بگیرید و از مسئولان مربوطه راهنمایی بخواهید. بهترین زمان سفر به مناطق جنوبی کشور، فصول خنک سال هستند. پیرامون قلعه بازارچه‌ای جذاب وجود دارد که می‌توانید از آن ماهی و میگو، صنایع‌دستی، میوه و سبزیجات تازه و … تهیه کنید. در سفر به نواحی مختلف کشور، از جمله ایرانشهر، به باورها و فرهنگ مردم محلی احترام بگذارید. عکس از گوگل‌مپ (عکاس: اسد رئیسی) پرسش‌های متداولقلعه ناصری ایرانشهر کجاست؟ قلعه ناصری ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان، ایرانشهر، بلوار امام خمینی قرار دارد. قدمت قلعه ناصری ایرانشهر به چه زمانی بازمی‌گردد؟ قدمت قلعه ناصری ایرانشهر به دوره قاجار بازمی‌گردد. آیا قلعه ناصری ایرانشهر از آثار ملی ایران است؟ بله. قلعه ناصری ایرانشهر در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. آیا امکان بازدید از قلعه ناصری ایرانشهر وجود دارد؟ همیشه می‌توانید از نمای بیرونی قلعه ناصری ایرانشهر بازدید کنید؛ اما تنها در ایام خاصی مانند عید نوروز امکان بازدید از فضای داخلی قلعه برای عموم وجود دارد. نویسنده: فرناز رهبران رنجبر
4,030
4,152
ایرانشهر
بازار روز ایرانشهر
ایران، استان سیستان و بلوچستان، ایرانشهر
بازار روز ایرانشهر یکی از جاذبه‌های گردشگری وجاهای دیدنی ایرانشهراست. در این بازار همه نوع اجناس با قیمت مناسب عرضه می‌شود و دارای پارچه فروشی از نوع بهترین پارچه‌های مرغوب موجود در کشور است. این بازار همه‌روزه دایر است.
4,031
4,153
ایرانشهر
آبشار اسفند (آبشار پورا)
ایران، استان سیستان و بلوچستان، ۸۰ کیلومتری جنوب شهرستان دلگان، روستای اسفند
از کوه‌های مریخی گرفته تا بندر گواتر، جاذبه‌های طبیعی بخش اعظمی ازجاهای دیدنی استان سیستان و بلوچستانرا تشکیل می‌دهند؛ استانی پهناور که در جنوب شرقش کشور جای گرفته است. یکی از این پدیده‌های طبیعی جذاب که در غرب استان قرار دارد، آبشار اسفند است. آبشار اسفند که با نام آبشار پورا نیز شهرت دارد، یکی از آبشارهای دائمی منطقه است. در تمام طول سال، جریان پرشور آب درون حوضچه‌ای عمیق فرومی‌ریزد. با وجود خشکسالی‌ها منطقه، پورا همچنان به حیات خود ادامه می‌دهد و طبیعت‌گردان را از سراسر منطقه به خود می‌خواند. با کجارو همراه بمانید و درباره آبشار اسفند بیشتر بخوانید. آبشار اسفند را بیشتر بشناسید: آبشار اسفند کجاست؟ دسترسی به آبشار اسفندمعرفی آبشار اسفندبهترین زمان بازدید از آبشار اسفندنکات بازدید از آبشار اسفندآبشار اسفند کجاست؟ روستای اسفند با قرارگیری در مسیر رودخانه اسفند و نخلستان‌ها، در ۸۰ کیلومتری جنوب شهرستان دلگان و بخش جلگه چاه هاشم قرار دارد و هم‌مرز با استان کرمان است. با توجه به آثار یافت شده در این روستا، قدمت آن به دوران قبل از اسلام بازمی‌گردد. رودخانه اسفند از کوه‌های فنوج، گسپردن، سرتنک، توتان و گیران سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسافتی طولانی از روستای اسفند عبور می‌کند. سپس این رودخانه از جلگه چاه هاشم می‌گذرد و به دشت جازموریان می‌ریزد. در مسیر رودخانه آبشار زیبایی وجود دارد که با نام اسفند شهرت دارد و به زبان محلی نیز پورآب یا پورا نامیده می‌شود. این آبشار تنها آبشار منطقه دلگان و غرب استان سیستان و بلوچستان است. عکس از ایرنا (عکاس: نامشخص) آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ۸۰ کیلومتری جنوب شهرستان دلگان، روستای اسفند (مشاهده روی نقشه) فاصله آبشار اسفند تا زاهدان: حدود ۵۰۰ کیلومترفاصله آبشار اسفند تا زابل: حدود ۷۲۵ کیلومترفاصله آبشار اسفند تا ایرانشهر: حدود ۱۹۰ کیلومترفاصله آبشار اسفند تا چابهار: حدود ۴۲۰ کیلومتردسترسی به آبشار اسفنداز بلوار خاتم ایرانشهر، پس از عبور از میدان امام حسین، وارد جاده ایرانشهر شوید. این مسیر را حدود ۲۰ کیلومتر پیش برانید تا به بمپور برسید. از آنجا وارد جاده بمپور اسپکه شوید. در این جاده باید حدود ۳۸ کیلومتر پیش بروید تا به فرعی جاده چاه علی برسید. در همان ابتدای جاده، یک دوراهی وجود دارد؛ در این نقطه مسیر را به‌سمت چپ (همان جاده چاه علی)، ادامه دهید. در این مسیر از چندین روستا نظیر رگیتی، چاه علی، مند بالا و دهمیر عبور خواهید کرد تا در نهایت به آبشار اسفند برسید. نخلستان‌های روستای اسفند / عکس از وب‌سایت تیشینه (عکاس: نامشخص) معرفی آبشار اسفندآبشار اسفند به‌عنوان جواهری در دل کویر، همه‌ساله پذیرای گردشگران زیادی از نقاط مختلف است. همان طور که از نام دیگر آن (پورآب یا همان پرآب) پیدا است، آبشار در تمام طول سال فعال است. عمق آب آبشار در بعضی مواقع به بیش از سه متر می‌رسد. آبشار پورا در مسیر رودخانه اسفند، در بالا‌دست روستا واقع‌شده است و از آب آن در پایین‌دست برای کشاورزی استفاده می‌شود. هرچند در سال‌های اخیر کم‌آبی اکثر بخش‌های منطقه را فراگرفته است؛ ذره‌ای از آب رودخانه و آبشار روستای اسفند کاسته نشده و در اکثر فصول سال پر‌آب است. عکس از گوگل‌مپ (عکاس: علی امیری) آبشار پورا زیباترین چشم‌انداز و منظره طبیعی بکر منطقه است و ازجاهای دیدنی ایرانشهرو دلگان محسوب می‌شود. هرچند آبشار اسفند تاکنون ناشناخته باقی‌مانده است؛ اما هر ساله شمار زیادی از آن دیدن می‌کنند. بهترین زمان بازدید از آبشار اسفندمساعد بودن هوا در فصل بهار باعث می‌شود تا مسافران ترغیب به شنا در حوضچه آبشار اسفند و بهره‌گیری از مناظر زیبا و دلنشین اطراف آن شوند. البته این مکان حتی در پاییز و زمستان، با برخورداری از هوایی بهاری، زیبا و دیدنی است. تابستان‌ها به‌دلیل گرمای هوا، سفر به این منطقه می‌تواند برای برخی سخت باشد. نکات بازدید از آبشار اسفندبرای سفر به آبشار اسفند سعی کنید از راهنما کمک بگیرید. همچنین می‌توانید از GPS گوشی خود استفاده یا در مسیر، از افراد محلی پرس‌و‌جو کنید. در سفر به نواحی مختلف کشور، به باورها و فرهنگ اقوام مختلف احترام بگذارید. در سفرهای خود در استان پهناور سیستان و بلوچستان، به‌دلیل فواصل زیاد میان شهرها و روستاها، از پر بودن باک خودرو مطمئن شوید و خوراکی و آب همراه داشته باشید. ممکن است برخی جاده‌های استان سیستان و بلوچستان، به‌دلیل توفان شن در بعضی روزهای سال، غیرقابل تردد باشد. حتما پیش از راهی شدن، از وضعیت جاده مطمئن شوید. با خرید از فروشگاه‌های محلی در روستاها و شهرهای کوچک و بزرگ، در رونق اقتصادی منطقه نقشی موثر داشته باشید. طبیعت مادر تمامی موجودات است. آن را پاس بداریم و جدا از ریختن زباله (حتی موارد تجزیه‌پذیر و ته‌سیگار) خودداری کنیم. عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: مسلم پروین، علی میراسفندی و علی امیری) پرسش‌های متداولآبشار اسفند کجاست؟ آبشار اسفند در استان سیستان و بلوچستان، ۸۰ کیلومتری جنوب شهرستان دلگان، روستای اسفند قرار دارد. چطور به آبشار اسفند برویم؟ از بلوار خاتم ایرانشهر، پس از عبور از میدان امام حسین، وارد جاده ایرانشهر شوید. این مسیر را حدود ۲۰ کیلومتر پیش برانید تا به بمپور برسید. از آنجا وارد جاده بمپور اسپکه شوید. در این جاده باید حدود ۳۸ کیلومتر پیش بروید تا به فرعی جاده چاه علی برسید. در همان ابتدای جاده، یک دوراهی وجود دارد؛ در این نقطه مسیر را به‌سمت چپ (همان جاده چاه علی)، ادامه دهید. در این مسیر از چندین روستا نظیر رگیتی، چاه علی، مند بالا و دهمیر عبور خواهید کرد تا در نهایت به آبشار اسفند برسید. برای سفر به آبشار اسفند سعی کنید از راهنما کمک بگیرید. همچنین می‌توانید از GPS گوشی خود استفاده یا در مسیر، از افراد محلی پرس‌و‌جو کنید. بهترین زمان بازدید از آبشار اسفند چه وقتی است؟ بهترین زمان بازدید از آبشار اسفند فصل بهار است. هرچند فصول پاییز و زمستان نیز هوای این منطقه بهاری است. فاصله آبشار اسفند تا زاهدان چقدر است؟ فاصله آبشار اسفند تا زاهدان حدود ۵۰۰ کیلومتر است. نویسنده: بهاره غنچه
4,032
4,154
ایرانشهر
رودخانه بمپور
سیستان و بلوچستان، ۱۲۰ کیلومتری شمال ایرانشهر
رودخانه بمپور یکی از رودخانه‌های دائمی و پرآب بلوچستان است که از ارتفاعات کارواندر، در ۱۲۰ کیلومتری شمال شرقی ایرانشهر، سرچشمه می‌گیرد. شاخه‌های عمده رودخانه بمپور عبارت‌اند از کارواندر، ایرندگان و دامن که پس از پیوستن به یکدیگر و مشروب نمودن روستاهای اطراف و همچنین رسیدن به سد بمپور، کلیه اراضی سد بمپور را مشروب کرده و بقیه آب این رودخانه به ریگ‌زارهای جازموریان می‌ریزد.
4,033
4,155
ایرانشهر
چشمه آب گرم هودیان
ایران، سیستان و بلوچستان، ۵۵ کیلومتری شمال شرق دلگان، روستای هودیان
چشمه آب گرم هودیان در مسیر جاده بزمان-دلقان-هودیان قرار دارد و ازدیدنی‌های استان سیستان و بلوچستاناست. آب این چشمه از شکاف سنگ‌های آتشفشانی دوره کواترنر خارج می‌شود و عامل گرمی آن، فعالیت‌های آتشفشانی در گستره زیر زمین این منطقه است. از آب چشمه هودیان علاوه‌بر مصارف عمومی، در امورات کشاورزی نیز استفاده می‌شود.
4,034
4,156
ایرانشهر
رودخانه دامن
سیستان و بلوچستان، ۲۵ کیلومتری شمال شهر ایرانشهر و کنار جاده ترانزیتی چابهار- زاهدان
رودخانه دامن در ۲۵ کیلومتری شمال شهر ایرانشهر و کنار جاده ترانزیتی چابهار- زاهدان قرار دارد و با چشم‌اندازهای زیبا و منحصربه‌فرد به یکی ازجاهای دیدنی ایرانشهرتبدیل شده است. این رودخانه در تمام فصول سال آب دارد و ضمن تغذیه سفره‌های زیر زمینی و تامین آب آشامیدنی و کشاورزی منطقه، موقعیت‌های بسیار زیبایی را در کنار درختان و نخلستان‌های اطراف شهرستان ایرانشهر خلق کرده است.
4,035
4,157
ایرانشهر
گورستان اسپیدژ
شهرستان ایرانشهر، روستای اسپیدژ
گورستان اسپیدژ با پنج هزار سال قدمت، مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و ازدیدنی‌های ایرانشهربه شمار می‌آید. این گورستان در بخش بزمان، روستای اسپیدژ قرار دارد و در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۷۴۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
4,036
4,158
ایرانشهر
غار ملا سلیمان
ایران، استان سیستان و بلوچستان، منطقه لاشار، ۵ کیلومتری جنوب روستای کوپچ
غار ملا سلیمان که با نام هو سلیمان نیز شناخته می‌شود، یکی از غارهای تاریخی در منطقه لاشار، در نزدیکی روستای کوپچ است و از جملهجاذبه‌های گردشگری استان سیستان و بلوچستانبه شمار می‌آید. این غار در یکی از دره‌های رود کوچهک از شعبه‌های رودخانه کوپچ در کوه‌های گراوانی به فاصله ۵ کیلومتری جنوب روستای کوپچ واقع‌شده است.
4,037
4,159
ایرانشهر
چشمه آب معدنی کتوکان
ایران، سیستان و بلوچستان، ایرانشهر، شمال روستای کتوکان
چشمه آب معدنی کتوکان ازجاذبه‌های گردشگری ایرانشهربه شمار می‌آید و تا ایرانشهر ۲۷ کیلومتر فاصله دارد. مظهر چشمه از سنگ‌های آهکی به رنگ قرمز از زمین خارج می‌شود. کم بودن درجه حرارت آب چشمه و نوسان حرارتی آن در فصول مختلف تابع شرایط محیط است. املاح آب این چشمه فوق‌العاده زیاد است. وجود این حجم از مواد معدنی از این چشمه از جنس زمین و انحلال انواع ترکیبات داخلی آن ناشی می‌شود. درجه حرارت آن ۳۹ درجه سانتی‌گراد است.
4,038
4,160
ایرانشهر
چشمه آب گرم تشت
ایران، سیستان و بلوچستان، جاده بزمان-تشت
چشمه آب گرم تشت ازجاهای دیدنی ایرانشهرمحسوب می‌شود و در مسیر جاده بزمان به سوی تشت قرار گرفته است. فاصله روستای تشت تا بزمان حدود ۳۸ کیلومتر است و از روستای تشت تا مظهر چشمه نیز حدود ۲ کیلومتر راه است که باید پیاده‌روی کرد. مظهر چشمه تشت در ردیف آب‌های کربنات سدیم، سولفات کلسیم همراه با منیزیم ولرم است. درجه حرارت آب در این چشمه به ۳۳ درجه سانتی‌گراد می‌رسد.
4,039
4,161
بزمان
چشمه آب گرم بزمان یک
ایران، سیستان و بلوچستان، ایرانشهر، شمال غرب روستای بزمان
چشمه آب گرم بزمان از جاذبه‌های گردشگری استان سیستان و بلوچستان وجاهای دیدنی بزمانبه شمار می‌آید و در روستای بزمان در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شمال غربی ایرانشهر قرار دارد. آب این چشمه در شمال غرب روستا از شکاف سنگ‌های توف آندزیتی از زمین خارج می‌شود. در مظهر چشمه حوضچه‌ای احداث‌شده است که اهالی محل در آن استحمام می‌کنند.
4,040
4,162
بزمان
چشمه آب گرم بزمان دو
ایران، استان سیستان و بلوچستان، ایرانشهر، داخل روستای بزمان
چشمه بزمان دو یکی از چشمه‌های آب گرم روستای بزمان به‌شمار می‌رود. این چشمه که ازجاذبه‌های گردشگری بزمانبه حساب می‌آید، به‌صورت جوشان از شکاف زمین خارج می‌شود. پیرامون چشمه حوضچه‌ای مستطیل‌شکل و سرپوشیده ساخته‌شده است. آب چشمه در فصول مختلف سال برای استحمام و استفاده اهالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. درجه حرارت آب این چشمه ۳۵ درجه سانتی‌گراد است.
4,041
4,163
بزمان
چشمه آب گرم مکسان
ایران، سیستان و بلوچستان، ۱۱۰ کیلومتری شمال غرب ایرانشهر، ۳۵ کیلومتری جنوب شهر بزمان
چشمه آب گرم مکسان در ۱۱۰ کیلومتری شمال غرب ایرانشهر و ۳۵ کیلومتری جنوب شهر بزمان در مسیر جاده بزمان- دلگان در ارتفاع ۶۸۰ متری از سطح دریا واقع‌شده است. مظهر (محل خروج آب) این چشمه در امتداد گسل تشکیلات گرانیتی دوران نخست زمین‌شناسی در دامنه جنوبی امتداد رشته‌کوه بارز از زمین خارج می‌شود. میزان حرارت آب چشمه مکسان ۴۶ درجه سانتی‌گراد است و فاقد بو و رنگ بوده و بسیار شفاف است. در هر ثانیه ۵ لیتر آب از این چشمه خارج می‌شود. این چشمه از جملهجاهای دیدنی بزمانبه شمار می‌رود که آب آن برای درمان دردهای استخوانی و بیماری‌های پوستی مناسب است.
4,042
4,164
بزمان
چشمه آب گرم تنگ
ایران، استان سیستان و بلوچستان، شهرستان ایرانشهر، بخش بزمان، روستای تنگ
چشمه آب گرم تنگ از دیگر چشمه‌های استان سیستان و بلوچستان وجاهای دیدنی بزماناست که در غرب روستای تنگ از بخش بزمان قرار دارد و از میان شکاف سنگ‌های آهکی از دل زمین خارج می‌شود. اطراف چشمه، سنگ‌های آتشفشانی دیده می‌شود. دمای آب چشمه ۳۷ درجه سانتی‌گراد است.
4,043
4,165
بزمان
چشمه آب گرم اسپیدژ
ایران، استان سیستان و بلوچستان، جاده بزمان-اسپیدژ
چشمه آب گرم اسپیدژ از چشمه‌های آب گرم استان سیستان و بلوچستان ومکان‌های دیدنی بزمانبه‌شمار می‌رود. این چشمه در مسیر جاده بزمان به روستای اسپیدژ قرار دارد. از اسپیدژ تا مظهر چشمه یک کیلومتر فاصله است که آن را باید پیاده طی کرد. این چشمه در دامنه جنوبی کوه، از شکاف سنگ‌های گرانیتی از زمین خارج می‌شود که به دوره کرتاسه تعلق دارند. درجه حرارت آب چشمه ۳۳ درجه سانتی‌گراد و میزان آب‌دهی آن هفت لیتر در ثانیه است.
4,044
4,166
بزمان
چشمه آب گرم جمشید
ایران، استان سیستان و بلوچستان، جاده بزمان-کلاته
چشمه آب گرم جمشید در مسیر جاده بزمان به کلاته جمشید، در استان سیستان و بلوچستان جای گرفته است. با قرارگیری در دامنه کوه، چشمه از شکاف سنگ‌های گرانیتی متعلق به دوره کرتاسه، از زمین خارج می‌شود. پیرامون چشمه حوضچه‌ای طبیعی وجود دارد که نتیجه عملکرد خود چشمه است و اهالی در داخل حوضچه استحمام می‌کنند. آب چشمه به دلیل وجود سولفور هیدروژن برای معالجه امراض پوستی بسیار مفید است. چشمه جمشید از جمله چشمه‌های گازدار وجاذبه‌های گردشگری بزمانمحسوب می‌شود و دمای آب آن ۴۴ درجه سانتی‌گراد است.
4,045
4,167
خاش
کوه تفتان
ایران، استان سیستان و بلوچستان، ۵۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان خاش
کوه تفتان از بلندترین قله‌های جنوب ایران است که در ردیف آتشفشان‌های فعال جهان قرار دارد. قله آتشفشانی این کوه برای آخرین بار نزدیک به ۷ , ۰۰۰ سال پیش فوران کرد و پس از آن خاموش بوده است. این کوه و مناطق اطراف آن از مهم‌ترینجاذبه‌های سیستان و بلوچستانبه شمار می‌روند و بین علاقه‌مندان به کوهنوردی شناخته‌شده هستند. برای آگاهی بیشتر از موقعیت مکانی کوه تفتان و همین طور اطلاعات کلی راجع به آن، در این مقاله با ما همراه شوید. همه چیز درباره کوه تفتان: کوه تفتان کجاست؟ آیا کوه تفتان یک آتشفشان است؟ عکس کوه تفتانمعادن کوه تفتانکوه تفتان کجاست؟ عکاس و منبع عکس: احمد علی درگی از خبرگزاری ایرناکوه تفتان از معروف‌ترین کوه‌های ایران است که گرچه در رشته کوه‌های البرز و زاگرس قرار ندارد، به‌دلیل ارتفاع زیاد و سابقه آتشفشانی بودن آن در گذشته، از شهرت زیادی برخوردار است. کوه تفتان در استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته است و بلندترین قله آن در حدود ۴ , ۰۴۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. نزدیک‌ترین شهر به کوه تفتان، خاش است و در حدود ۱۰۰ کیلومتر تا آن فاصله دارد. کوه تفتان از مهم‌ترین جاذبه‌های استان سیستان و بلوچستان است و هر ساله گردشگران و کوهنوردان زیادی را به این استان جذب می‌کندکوه تفتان با وجود ارتفاعی که دارد، به‌دلیل قرار گرفتن در منطقه‌ای با اقلیم گرم و خشک، در دوره‌های کوتاهی از سال پوشیده از برف و یخ می‌شود. پوشش گیاهی دامنه‌های کوه تفتان شامل درختچه‌های کوهی، ارژن، بادام کوهی، گز، سیه چوب و بوته‌هایی مانند آویشن، کاسنی، ریواس و پونه می‌شوند. گرگ و شغال نیز از حیوان‌های این منطقه هستند. قله‌های کوه تفتان در گستره‌ای به طول ۱۲ کیلومتر پراکنده هستند. این کوه چهار قله با سه دهانه آتشفشانی دارد. قله آتشفشانی و معروف کوه تفتان قله «چهل تن» نام دارد و ارتفاع آن به حدود ۴ , ۰۴۰ متر از سطح دریا می‌رسد. قله «چهل تن» را با نام کوه «زیارت» نیز می‌شناسند. نام چهل تن بر مبنای افسانه‌ای قدیمی شکل‌گرفته است که بر اساس آن چهل نفر از سالکان مذهبی در این کوه گم شده‌اند. قله زیارت در جبهه شمالی کوه تفتان قرار دارد و در جبهه جنوبی تفتان قله «مادر کوه» قرار گرفته است که کوتاه‌تر است. دو قله دیگر در شمال شرقی و غرب به‌ترتیب «صبح کوه» و «نر کوه» نامیده می‌شود. منبع عکس: سایت iranwatching، عکاس نامشخصدر نزدیکی قله‌های کوه تفتان سه دریاچه نیز وجود دارد که با نام «دریاسر» معروف است و ازجاهای دیدنی خاشبه شمار می‌آید. دریاچه‌های بخش شمالی کوه عمق کمتری دارند و آب آن‌ها شیرین و دریاچه دیگر عمیق با آب شور است. رودخانه‌هایی نیز در طول مسیر دسترسی به قله‌ها وجود دارند که بعضی از آن‌ها فصلی هستند. از معروف‌ترین رودخانه‌های این کوه می‌توان به رودهای «لادیز» و «گزد» اشاره کرد که آب آن‌ها در فصل‌های پر بارش زیاد می‌شود و در دیگر مواقع سال آب ندارند. چشمه‌های گوگرد و آب شیرین نیز در اطراف کوه و قله‌های آتشفشانی قرار گرفته‌اند. از مهم‌ترین چشمه‌های آب گرم در اطراف کوه تفتان می‌توان به چشمه آب معدنی «جم چن» یا «جم چین» در شمال غربی کوه، چشمه «آمنی» در غرب کوه و در انتهای مسیر رودخانه «بیدسر»، چشمه «برآبک» در شمال قله، چشمه «یوسف‌آباد» در غرب کوه، چشمه «ترشاب» در نزدیکی روستای ترشاب در جنوب کوه تفتان، چشمه «مرغاب» در جنوب شرقی تفتان، چشمه «گنج امین» در غرب روستای سنگان و چشمه‌های «کولکو»، «پوچلگی» و «پاول» در شرق کوه تفتان اشاره کرد. گیاهان اطراف این چشمه‌ها از خواص دارویی بالایی برخوردار هستند. ترکیب مواد معدنی داخل آب این چشمه‌ها نیز برای درمان بیماری‌های مختلف کاربرد دارند. بیماری‌های گوارشی و دردهای استخوانی با تاثیر مواد معدنی این چشمه‌ها تا مقدار زیادی التیام پیدا می‌کنند. منبع عکس: خبرگزاری تسنیم، عکاس نامشخصقله‌های مرتفع کوه تفتان از پر طرفدارترین مسیرها برای کوهنوردان هستند و در بیشتر زمان سال از ورزشکاران میزبانی می‌کنند. این منطقه به‌دلیل قرار داشتن در منطقه ویژه گردشگری و ارتفاع بالا در استان سیستان و بلوچستان، آب و هوا و پوشش گیاهی مناسبی به نسبت سایر نقاط استان دارد و در طول سال گردشگران و ورزشکاران زیادی از این منطقه دیدن می‌کنند. باغ‌های متنوع، چشمه‌های آبگرم و آب سرد و منابع طبیعی برجسته نیز بر جاذبه‌های این منطقه می‌افزایند. دو دیواره سنگ‌نوردی به نام‌های «گراش خان» و «شصت خدا» نیز در نزدیکی خاش و زاهدان و در مسیر دسترسی به کوه تفتان قرار گرفته‌اند که طرفداران این ورزش را به این منطقه می‌کشانند. اگر قصد صعود به قله‌های کوه تفتان را دارید، به خاطر داشته باشید که این کوه در تمام فصل‌های سال برف‌گیر نیست و فصل تابستان هوا گرم و آفتاب سوزان است که می‌تواند در کوهنوردی آزاردهنده باشد. در فصل بها، روزها هوا معتدل می‌شود و شب‌ها رو به سردی می‌رود. از منافذی در طول مسیر و در قسمت‌های نزدیک به قله غبارهای گوگردی متصاعد می‌شود که بهتر است برای جلوگیری از مزاحمت آن‌ها بینی خود را بپوشانید. بهترین زمان برای صعود به قله تفتان از اوایل فروردین آغاز می‌شود و تا پایان اردیبهشت ادامه دارد. پاییز و زمستان نیز گرچه از فصل‌های موردعلاقه کوهنوردان هستند، در این منطقه با وزش بادهای شدیدی همراه است که صعود به قله را سخت می‌کند؛ پس اگر در این فصل‌ها قصد رفتن به قله تفتان را دارید، ابزار و وسایل کامل و پیشرفته کوهنوردی را به‌همراه داشته باشید. در حالت کلی اختلاف دمای روز و شب در کوه تفتان زیاد است. منبع عکس: mshiking. ir، عکاس نامشخصبرای رفتن به‌سمت کوه تفتان بهترین مسیر از راه شهر خاش می‌گذرد. در ۲۰ کیلومتری شمال خاش به‌سمت زاهدان، می‌توانید تابلوی دسترسی به کوه تفتان را ببینید. اگر از شمال سیستان و بلوچستان به‌سمت خاش می‌روید، در فاصله ۱۳۰ کیلومتری از جنوب شهر زاهدان به این مسیر خروجی خواهید رسید. در این جاده فرعی باید در حدود ۳۰ کیلومتر به‌سمت شرق برانید. (مشاهده روی نقشه) در طول مسیر دسترسی به قله تفتان می‌توانید از روستاهای زیبای این منطقه نیز دیدن کنید. روستاهای «کوشه»، «تمندان»، «انجیرک»، «تمین»، «ترشاب»، «سنگان» و «خارستان»، از مهم‌ترین روستاهای گردشگری در اطراف کوه تفتان هستند. هرچند روستاهای دیدنی اطراف این کوه فراتر از این تعداد هستند و با برنامه‌ریزی مناسب می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید. منبع عکس: arashesf. com، عکاس نامشخصبرای کوهنوردی به‌سمت قله تفتان چهار مسیر مختلف وجود دارد که البته باید با حضور راهنما یکی از آن‌ها را انتخاب کنید. این کوه یکی از حرفه‌ای‌ترین مسیرهای کوهنوردی به شمار می‌رود و تاکنون گروه‌های کوهنوردی مختلفی از سراسر جهان به قله کوه تفتان صعود کرده‌اند. بهترین مسیر برای صعود به قله از مسیر پناهگاه در جبهه غربی کوه می‌گذرد. مسیر شمال شرقی کوه از دوراهی روستاهای سنگان و خنجک، به منطقه «گون تختی مسیر» یا «دودکش دره» می‌رسد. مسیرهای «میر جاوه» و «تمین» در شمال، روستای «ترشاب» از شرق و «تلخ آب» از جنوب نیز به قله تفتان دسترسی دارند. از روستای کوته تا قله در حدود ۱۰ ساعت طول می‌کشد و تا چشمه «آب خوش» در نزدیکی «تنگ گلو»، آب قابل شرب وجود ندارد. صعود از هرکدام از این مسیرها باید با اطلاع هیئت کوهنوردی استان صورت پذیرد. آیا کوه تفتان یک آتشفشان است؟ منبع عکس: خبرگزاری تابناک، عکاس نامشخصدر تقسیم‌بندی زمین‌شناسی، کوه‌هایی که از آخرین فعالیت آن‌ها کمتر از ۱۰ هزار سال گذشته باشد، در دسته کوه‌های آتشفشانی فعال قرار می‌گیرند. به همین دلیل گرچه از آخرین فوران آتشفشانی کوه تفتان نزدیک به ۷ , ۰۰۰ سال گذشته است، کوه تفتان از کوه‌های فعال آتشفشانی به شمار می‌رود. از دهانه قله چهل تن که قله آتشفشانی کوه تفتان به شمار می‌رود نیز هنوز بخارهای گوگرد و دود متصاعد می‌شود. کوه تفتان یکی از آتشفشان‌های فعال ایران به حساب می‌آیدنمای قله‌های تفتان شبیه به زین اسب است و سه دهانه آتشفشانی بالای آن قرار دارد. آثار به جا مانده از گدازه‌های آتشفشانی در کوه تفتان، مسافتی به‌اندازه ۱۳۰۰ کیلومتر مربع را پوشانده‌اند؛ اما لایه‌های خاکستر در این کوه زیاد نیست. در حال حاضر از فاصله ۱۰۰ کیلومتری هم بخارهای گوگرد بر فراز کوه تفتان دیده می‌شود. گازهای خارج‌شده از این کوه سمی هستند و از ترکیب آن‌ها با آب، اسید سولفوریک به وجود می‌آید که بسیار خطرناک است و از آن با عنوان تیز آب سلطانی یاد می‌کنند. منبع عکس: سایت poolnews. ir، عکاس نامشخصکوه تفتان از رشته‌کوه آتشفشانی سلطان کوه در پاکستان منشعب شده است که سال‌های زیادی از خاموشی آن می‌گذرد. آخرین فعالیت آتشفشانی قله تفتان نیز مربوط به ۶ , ۹۰۰ سال قبل است. نام کوه تفتان ریشه در کلمه «تفت» دارد که در زبان محلی به آن «تپت» گفته می‌شود و معنی گرما می‌دهد. عکس کوه تفتاناز کوه تفتان عکس‌های مختلفی در فصل‌های مختلف سال گرفته‌اند که زیبایی این کوه را نشان می‌دهد. در میان عکس‌های کوه تفتان، عکس قله تفتان با حالت زین شکل کاملا مشخص است. در این قسمت می‌توانید بعضی از عکس‌های کوه تفتان را ببینید. منابع عکس‌ها و عکاسان: خبرگزاری‌های آفتاب نیوز، تابناک و تسنیم و سایت ایران هتل، مسعود شیخ ویسی و مهران خواجه زادهمعادن کوه تفتانکوه تفتان در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و این منطقه سرشار از منابع طبیعی ارزشمند و متنوع است. معادن این استان شامل عناصر گران‌بها مانند طلا، مس، تیتانیوم، منگنز، آنتیموان و موارد دیگر می‌شود. نزدیک به یک چهارم معادن این استان را مواد معدنی فلزی تشکیل می‌دهند و سایر معادن به مواد غیر فلزی، تزیینی و مصالح ساختمانی اختصاص دارند. منبع عکس: خبرگزاری تسنیم، عکس نامشخصاز مهمترین معادن کوه تفتان می‌توان به منابع ارزشمند پلی‌متال یا طلا و مس در دامنه آن اشاره کرد. با بهره‌برداری روز افزون از این معادن غنی، چرخه اقتصاد به‌خصوص در استان محروم سیستان و بلوچستان، رشد چشمگیری خواهد داشت. در سال‌های اخیر فعالیت در دامنه‌های کوه تفتان برای استفاده از منابع موجود در این کوه گسترش قابل‌توجهی یافته‌اند. در سال‌های اخیر برنامه‌ریزی برای احداث کارخانه‌های مناسب برای جداسازی طلا از سنگ معدن آن در شهرهای تفتان و بزمان در حال انجام است. کشف در حدود ۱۰ میلیون تن سنگ معدن طلا در معادن کوه تفتان و بزمان، ضرورت ساخت و تجهیز کارخانه جداسازی طلا را ایجاد می‌کند. منطقه کشف معادن در کوه تفتان در فاصله هفت کیلومتری از شمال غربی این کوه قرار دارد و دسترسی به این منطقه از مسیر جاده خاش به روستاهای نوک آباد و خارستان وجود دارد. منبع عکس: خبرگزاری برنا، عکاس نامشخصبا توجه به محروم ماندن استان سیستان و بلوچستان در طول سالیان دراز، می‌توان امید داشت که با راه‌اندازی و گسترش کارخانه‌های پالایش و جداسازی سنگ معادن طبیعی در این استان، این منطقه از ایران نیز بتواند از ثروت عظیم خدادادی خود استفاده بیشتری بکند. اگر از علاقه‌مندان به کوهنوردی هستید یا در منطقه‌ای نزدیک به کوه تفتان زندگی می‌کنید، می‌توانید نظرهای خود را در ارتباط با این مقاله در ادامه با ما و دیگران کاربرانکجاروبه اشتراک بگذارید. پرسش‌های متداولکوه تفتان کجاست؟ کوه تفتان در جنوب شرقی ایران، در استان سیستان و بلوچستان و در ۲۰ کیلومتری شمال شهر خاش قرار دارد. آیا کوه تفتان یک آتشفشان است؟ کوه تفتان یکی از آتشفشان‌های معروف جهان به شمار می‌رود که آخرین بار در حدود ۷ , ۰۰۰ سال پیش فوران کرده است. آیا احتمال فوران آتشفشان کوه تفتان وجود دارد؟ پیش‌بینی احتمال فوران کوه‌های آتشفشانی ممکن نیست؛ اما با توجه به بخارهای گوگرد در دهانه آتشفشانی کوه تفتان و فوران این کوه در کمتر از ۱۰ هزار سال پیش، زمین‌شناسان کوه تفتان را در گروه آتشفشان‌های فعال جهان قرار می‌دهند. آیا کوه تفتان برای کوهنوردی مناسب است؟ کوه تفتان چهار مسیر مختلف مناسب کوهنوردی برای صعود به قله دارد؛ البته صعود به قله کوه از هرکدام راه‌ها باید با کمک راهنمای مسیر و با اطلاع انجمن کوهنوردی سیستان و بلوچستان انجام شود. نویسنده: مینا بهزادی‌منشعکس‌های گالری از ویکی‌مدیا (عکاس: صفا دانشور)
4,046
4,168
خاش
غار گواتامک
ایران، استان سیستان و بلوچستان، رشته‌کوه بیرک، جنوب شهرستان خاش، ۱۲۰ کیلومتری جنوب شهر خاش، بخش ایرندگان
جاذبه‌های طبیعی بخش بزرگی ازجاهای دیدنی استان سیستان و بلوچستانرا تشکیل می‌دهند. غار گواتامک یکی از همین جذابیت‌های طبیعی است که در بخش ایرندگان شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان ایران قرار دارد. قطر دهانه ورودی غار حدود یک متر است. پس از ورود به داخل غار، وارد دالانی به عرض ۵ / ۱ و ارتفاع ۳ متر می‌شویم که هر چه جلوتر برویم عرض و ارتفاع آن بیشتر می‌شود تا جایی که در اواسط مسیر ارتفاع آن به حدود ۱۰ تا ۱۲ متر و عرض آن به ۳۰ تا ۳۵ متر می‌رسد. انتهای این غار حدود ۱۰۰ متری به غاری کم عرض ولی طولانی در دل کوهستان ختم می‌شود.
4,047
4,169
خاش
زیارتگاه مرتضی علی
ایران، استان سیستان و بلوچستان، ۲ کیلومتری شرق میدان معلم خاش
زیارتگاه مرتضی علی در خاش، ۲ کیلومتری شرق میدان معلم واقع‌شده است و با توجه به نوع معماری بنا به دوره تیموری- صفوی نسبت داده می‌شود. بنا دارای پلان مربع شکل و گنبدی که بر روی گوشواره‌ها و طاق نماهای زیبایی ایجاد شده است. داخل بنا با اندود گچ پوشیده شده و دارای ۱۰ طاق‌نما و محراب است. مکانی نیز در کنار مقبره برای استفاده زائرین در نظر گرفته‌شده است. این اثر به‌عنوان یکی ازجاهای دیدنی خاششناخته می‌شود و در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۱۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
4,048
4,170
خاش
قلعه ایرندگان
سیستان و بلوچستان، ۶۵ کیلومتری شهر خاش، روستای ایرندگان
قلعه ایرندگان در روستای ایرندگان و در ۶۵ کیلومتری شهر خاش واقع‌شده است. روستا‌ی ایرندگان و روستاهای پیرامون آن در امتداد رودخانه شکل‌گرفته است و طول آن‌ها به ۵ کیلومتر می‌رسد. زمان ساخت این قلعه به دوره قاجاریه بازمی‌گردد. تنها بر بدنه دیوارهای قلعه و دور درها، آثاری از تزئین از نوع نقش‌های گره چینی وجود دارد. این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۷۰۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و به‌عنوان یکی از آثار تاریخی وجاهای دیدنی خاشمیزبان گردشگران است.
4,049
4,171
خاش
غار صداکی
سیستان و بلوچستان، سراوان، ۵۵ کیلومتری خاش، بخش ایرندگان
غار صداکی یکی ازجاذبه‌های گردشگری خاشدر ارتفاع حدود هزار و پانصد متری رشته‌کوه بیرک است. این غار در ۵۵ کیلومتری خاش، در بخش ایرندگان و بالا دست روستای پستاک قرار دارد. از ویژگی‌های منحصر به فرد این غار، وجود سه چاهک و یک دهنه چشمه آب است که زمینه حیات را برای جانورانی از قبیل پلنگ ایرانی، خفاش دم موشی و انواع خزندگان از قبیل سوسمارها فراهم ساخته است. دهنه این غار دو متر و طول آن ۴۰۰ متر است که دارای دو تالار بزرگ با ظرفیت هر یک به تعداد هزار نفر است.
4,050
4,172
خاش
قلعه حیدر آباد
ایران، استان سیستان و بلوچستان، انتهای خیابان ۲۴ متری رودکی
قلعه حیدر آباد از آثار تاریخی وجاهای دیدنی خاشبه شمار می‌رود. این قلعه درسال ۱۲۹۹ هجری شمسی (۱۹۲۰ میلادی) توسط شخصی به نام «عیدوخان» ساخته شد و تا سال ۱۳۰۷ هجری شمسی محل سکونت همین شخص و خانواده‌اش بود. بعدها از این قلعه به‌عنوان محل نگهداری آذوقه و مهمات نیروهای انگلیسی به سرپرستی ژنرال دایر استفاده کردند. این اثر در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۳۸۲۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. عکس‌ها ازمحسن آشتاب
4,051
4,173
سرباز
قلعه سرباز
ایران، استان سیستان و بلوچستان، سرباز، جنب ناحیه انتظامی شهر سرباز
قلعه سرباز با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، در سرباز، جنب ناحیه انتظامی شهر واقع‌شده است. از این قلعه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین قلعه‌های بلوچستان وجاهای دیدنی سربازیاد می‌شود که به‌وسیله حاکمان محلی ساخته‌شده است. این اثر در تاریخ ۲۵ مهر ۱۳۸۳ با شماره‌ی ثبت ۱۱۲۱۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. عکس‌ها از رستم کریمی نژاد
4,052
4,174
بیرجند
روستای ماخونیک
ایران، استان خراسان جنوبی، شهرستان سربیشه، بخش مرکزی، دهستان درح، روستای ماخونیک
در ایران روستاهای شگفت‌انگیز و تماشایی زیادی برای دیدن وجود دارد. یکی از این روستاها را در خراسان جنوبی و شهرستان سربیشه می‌توان دید. مکانی پر رمز و راز و عجیب و غریب، با مردمانی عجیب‌تر که باورها و سنن خاص و منحصربه‌فردی دارند. این روستا ماخونیک نام دارد و به سرزمین لی‌لی پوت‌ها و شهر آدم کوتوله‌ها معروف شده است. برای دیدن روستای ماخونیک باید راهی سفری دور و دراز شد و تا نزدیکی‌های مرز افغانستان پیش رفت. اگر مشتاق دیدن ماخونیک اسرارآمیز هستید، در این سفر استثنایی همراه کجارو باشید. با روستای ماخونیک خراسان جنوبی آشنا شوید: معرفی روستای گردشگری ماخونیکمعماری روستای ماخونیک و شهر آدم کوتوله‌هاقد مردم روستای ماخونیکماخونیک کجاست؟ عکس‌های روستای ماخونیکمعرفی روستای گردشگری ماخونیکمنبع عکس: میراث فرهنگی استان خراسان جنوبیهرچند ممکن است که با شنیدن نام ماخونیک اولین چیزی که ذهنتان می‌رسد، روستایی باشد که مردمان آن قدی کوتاه دارند و به روستای آدم کوتوله‌ها معروف شده است؛ اما قطعا بیشتر تعجب خواهید اگر با فرهنگ و باورهای خاص و عجیب و غریب اهالی ماخونیک آشنا شوید. ماخونیک روستای شگفت‌انگیز و دورافتاده و پنهان در میان کوه‌ها است و ازجاهای دیدنی بیرجندبه شمار می‌آید. روستایی که به خاطر آداب و رسوم و فرهنگی که مردمان زحمت‌کش و مهربانش دارند، نه‌تنها در ایران بلکه در جهان نیز معروف شده است. روستای ماخونیک در منطقه ماخونیک و در نزدیکی مرز افغانستان قرار دارد. روستای ماخونیک یکی از هفت روستای شگفت‌انگیز جهان استهمین دور بودن ماخونیک عاملی برای انزوا و تاثیرپذیری کمتر آن از محیط بیرونی شده است؛ به‌گونه‌ای که مسافران و سیاحانی که در قرن ۱۹ میلادی از این روستا دیدن کردند، از انزوای مردمان آن حیرت‌زده شدند. ماخونیک حتی تا ۴۰ سال پیش ارتباط بسیار محدودی با جامعه بیرون داشت و از دهه‌های اخیر است که این روستا به برخی از امکانات رفاهی دست پیدا کرده است. از دیدنی‌های این روستا می‌توان به سنگ سیاه یا سنگ‌نگاره، بنای برج و قلعه، برج گل انجیر، منزل سرگردونی و نادر مرده اشاره کرد. یک برج سنگی در طبقات بالای روستا ساخته‌شده است؛ به‌طوری که به اطراف روستا اشراف داشته باشد. از این برج جهت دیده بانی استفاده می‌کردند تا در صورت حمله احتمالی دشمن، به همه اهالی روستا اطلاع دهند. منبع عکس: منبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: احمد بلباسی)، خبرگزاری ایرنا (عکاس: مریم المومن) علت نام‌گذاری روستای ماخونیکمنبع عکس: خبرگزاری ایرناشاید تنها منبع تاریخی که به توان نام و نشانی از روستای ماخونیک را در آن پیدا کرد، سفرنامه خراسان و سیستان کلنل چارلز ادوارد دبیت باشد که در دوره قاجار و در عهد ناصری به ایران آمده بود و در کتاب خود به توصیف منطقه ماخونیک پرداخته است؛ اما اینکه چرا این روستا به این نام خوانده می‎شود چندین روایت وجود دارد. گفته می‌شود که در گذشته عده‌ای از مأموران دولتی به این روستا آمدند و ماخونیکی‌ها به گرمی از آن‌ها استقبال نکردند و با آن‌ها برخورد سردی داشتند و آن‌ها این نام را برای روستا انتخاب کردند. برخی وجود شکافی در کوه نزدیک روستا دلیل این نام‌گذاری می‌دانند که این شکاف ماده خونیک نام داشته و به مرور زمان به ماخونیک تغییر نام یافته است. در برخی اسناد قدیمی نام این روستا مادخنیک ذکر شده است که مرکب از «ماد» و «خنیک» است. ماد در زبان پهلوی و پارسی باستان به ماه تبدیل‌شده که یکی از معانی آن شهر و مملکت است و درمجموع به معنای شهر ماخونیک است. مردمان روستای ماخونیک چه کسانی هستند؟ منبع عکس: خبرگزاری ایرنااهالی ماخونیک افغان‌هایی هستند که چندین قرن پیش به ایران مهاجرت کردند و با زبان فارسی و با لهجه خاص محل تکلم می‌کنند. این مردمان اهل تسنن و پیرو ابوحنیفه نعمان بن ثابت، از ائمه چهارگانه اهل سنت هستند و علاقه بسیاری به آموزش مسائل دینی دارند. به‌طوری که در این روستا یک موسسه علوم قرآنی وجود دارد و در میان روستاهای منطقه مرکزیت دارد. روستاییان اطراف نیز، که از هم‌کیشان ماخونیکی‌ها هستند، ترجیح می‌دهند به‌جای مدارس دولتی، فرزندانشان را برای آموزش به مدارس دینی بفرستند. فرهنگ و آداب و رسوم روستای ماخونیکمنبع عکس: خبرگزاری ایرنا (عکاس: مریم المومن) آداب و رسوم و باورهای مردمان ماخونیک بسیار جالب و شنیدنی است و حتما از شنیدن آن‌ها متعجب خواهید شد. مهاجرت و رفتن به شهر در بین ماخونیکی‌ها یعنی طرد جامعه و جابه‌جایی آن‌ها نیز منحصر به کلاته‌های منطقه ماخونیک است. آنان حتی با وجود فقر و مشکلاتی که داشته‌اند، حاضر به ترک روستا نمی‌شدند؛ هرچند که برای کارهای موقت و فصلی به‌جای دیگر می‌رفتند که تعداد آن‌ها بسیار کم بوده است. در باورها و عقاید ماخونیکی‌ها تجاوز و غارت اموال دیگران معنایی ندارد و مردمانی صلح‌طلب هستند که حتی شکار هم نمی‌کردند. بسیاری از آداب و رسوم نیز از نحوه قضاوت تا شیوه کشاورزی و از چگونگی تقسیم ارث تا بازی‌ها، همگی از گذشته‌های دور جریان داشته و اغلب آن‌ها دست‌نخورده باقی‌مانده است. زمین‌های کشاورزی این روستا کوچک و مینیاتوری بود و رعایت عدالت و شراکت را بسیار رعایت می‌کردند؛ به گونه‎ای که حتی یک‌دانه زردآلو را به چندین قسمت مساوی قسمت می‌کنند. گاهی سهم یک خانواده از درخت عناب تنها چهار دانه عناب در سال است. تا ۸۰ سال پیش نیز گندم را نمی‌شناختند و نان گندم نمی‌خوردند. جالب است بدانید این مردمان تا همین ۵۰ سال پیش کارهای عادی و رایج را نیز انجام نمی‌دادند. مثلا چای نمی‌نوشیدند، گوشت نمی‌خوردند و سیگار نمی‌کشیدند و این‌گونه کارها را گناه می‌دانستند. جالب‌تر آن‌که آن‌ها تلویزیون نداشتند و به آن شیطان می‌گفتند و هرگز اجازه نمی‌دادند کودکانشان تلویزیون تماشا کنند تا جادو نشوند. با قرنطینه کردن نیز آشنا بودند و چنانچه فردی بیمار می‌شد، او را به شکافی غار مانند در کوه می‌بردند و مداوا می‌کردند. با این نوع درمان، مردمان روستای ماخونیک به‌دنبال این بودند که از سرایت بیماری به دیگر افراد خانواده جلوگیری شود. خویشاوندی در بافت روستا بی‌تاثیر نبوده و بر اساس قوانین اجتماعی روستا، هر شخصی علاوه بر مالکیت خانه خود، مالک محدوده جلوی خانه‌اش نیز هست و به غیر از خانواده و اقوام نزدیک کسی حق ندارد در جلوی خانه‌اش خانه‌ای بسازد. شغل مردمان ماخونیکمنبع عکس: خبرگزاری ایرناآب و هوای ماخونیک و فقر طبیعت در این خطه محدودیت‌های زیادی برای این مردمان به وجود آورده است؛ اما ماخونیکی‌ها به‌خوبی با طبیعت سازگار شده‌اند. کشاورزی و دامداری پیشه اصلی ماخونیکی‌ها پیش از آمدن به این منطقه بوده است. در سال‌های اخیر نیز عده‌ای از جوانان به کار در معادن سنگ رفتند. صنایع‌دستی چون قالی‌بافی نیز در روستا رایج شده است. از آنجایی که آب‌وهوای بیابانی این منطقه مناسب پرورش گاو و گوسفند نیست، به‌جای آن به نگهداری و پروررش بز می‌پردازند؛ چون این حیوان در برابر خشک‌سالی مقاوم‌تر است. از ابتدای بهار گله بزها را با چوپان به چرا می‌فرستند. برای چرا رسمی دارند به اسم گماری که به یک دوره ۱۰ روزه گماری می‌گویند و هر کس به‌ازای هر ۱۰ بز که در گله دارد، باید یک روز به چوپان کمک کند. ساکنان ماخونیک علاوه بر دامداری، به کشاورزی و کشت محصولاتی چون سیر، چغندر، شلغم، جو و یونجه می‌پردازند و همه این‌ها را در زمین‌های مینیاتوری و کوچکی می‌کارند که ابعاد کوچک دارد و با جوی‌های آب بسیار باریک آبیاری می‌شود. جالب آن‌که در گذشته این مردمان حتی گندم را نه می‌شناختند و نه کشت می‌کردند و این هم به خاطر شرایط اقلیمی منطقه بوده است. میوه‌های این روستا نیز عناب، زردآلو و انجیر است. درختانی نیز وجود دارد که عام‌المنفعه هستند و همه می‌توانند از آن استفاده کنند. پوشاک مردمان ماخونیکمنبع عکس: خبرگزاری ایرنامردمان ماخونیک لباس‌هایی به مانند بلوچی‌ها دارند و شلوار، پیراهن و دستار می‌پوشند. از آن جا که بز، دام رایج در این روستا است، استفاده از موی بز در بافته‌آن‌ها رایج است. لباس‌های زمستانی مانند پیراهن (Baraki)، جره (Jarred) (جوراب)، تبره Tobre، زیرانداز و بند کفش را از موی بز می‌بافند. کفش‌های محلی آن‌ها کدراک (Kadrak) نام دارد که در گذشته به پا می‌کردند. کدراک را با چوب درخت بنه درست و آن را با نخ‌های مویی به پا می‌کردند. تا چندی پیش یک نوع کفش به پا داشتند که به آن چپت (Cappat) می‌گویند. تخت این کفش پلاستیکی بود و در بیرجند ساخته می‌شد. خورد و خوراک مردمان ماخونیکمنبع عکس: خبرگزاری ایرناشاید باورتان نشود تا ۱۰ سال پیش ساکنان روستای ماخونیک تنها دو وعده می‌خوردند و در فرهنگ آن‌ها وعده‌ای به نام ناهار وجود نداشت. البته این نحوه غذا خوردن در بسیاری از مناطق اروپا در قرن‌های ۱۰ تا ۱۲ رایج بود. تا چند دهه قبل ماخونیکی‌ها با گندم آشنا نبودند و غذای سنتی آن‌ها چغندر و شلغم پخته به اسم پختک است و تا سال ۸۴ نیز همچنان قوت غالب آن‌ها بود. پختک در واقع چغندر و شلغم خشک‌شده است که آن را به‌صورت‌های مختلف مصرف می‌کنند. از آن آشی به نام کاچی (Kaci) درست می‌کنند؛ به این صورت که ابتدا تکه‌های پختک را در آب جوشانده و بعد مقداری آرد و نمک را به آن اضافه کرده و می‌پزند. پنبه‌دانه برشته نیز از دیگر غذای ماخونیکی‌ها است که بیشتر در زمستان رایج است. این پنبه‌دانه را از بازار بیرجند تهیه می‌کنند. ماخونیکی‌ها در طی روز تنها دو وعده غذا می‌خوردند و مهم‌ترین غذای آن‌ها پختک بوداز دهه ۷۰ که گندم به این روستا رسید، با آن نان می‌پزند و آن را همراه با کشک می‌خورند. البته جالب است بدانید غذای مردمان ثروتمند روستا کشک بود که آن را با سیر و روغن داغ می‌کنند و خالی یا همراه با پختک می‌خورند. البته باید این نکته را گفت که کشک ماخونیک با کشکی که ما می‌شناسیم و مصرف می‌کنیم فرق دارد. کشک آن‌ها آردی است که به آن دوغ اضافه می‌کنند و به‌شکل خمیر درمی‌آورند. سپس خمیر را خشک کرده و آن را دست آس می‌کنند. بعد سیر کوبیده را با روغن تفت می‌دهند و پودر کشک را به آن می‌زنند و در آخر آب اضافه می‌کنند و به این نحو، کشک تهیه می‌شود. این کشک را با نان خردشده می‌خورند. ماخونیکی‌ها همچنین قروت یا کشک معمولی را با آب می‌سایند و با نان یا پختک می‌خورند. قلورشیر، قلور ترش، سوزی، اشکنه زن کاهل، آب دوغ، گرماس، آب ماست، اشترغاز و تلخو از غذاهای مرسوم روستای ماخونیک است. قد مردم روستای ماخونیکمنبع عکس: خبرگزاری ایرنایکی از علت شهرت روستای ماخونیک قد مردمان آن است که به همین دلیل به آدم کوتوله معروف شده‌اند و روستایشان را شهر آدم کوتوله‌ها می‌گویند. ازدواج فامیلی میان کوتاه قدها و نوع تغذیه، باعث شده که افراد روستای ماخونیک کوتاه قد باشند و در گذشته اکثرا قدشان از ۱ / ۴۰ بیشتر نبوده است؛ اما در سال‌های اخیر با تغییر وضعیت تغذیه اهالی و مصرف قرص و قطره آهن، نسل جدید بلند قدتر شده‌اند. معماری روستای ماخونیک و شهر آدم کوتوله‌هامنبع عکس: خبرگزاری ایرنا (عکاس: مریم المومن) خانه‌های روستای ماخونیک نیز مثل باورهای آن خاص و دیدنی است البته تا حدود ۱۰۰ سال آن‌ها در شیله زندگی می‌کردند. شیله‌ها در واقع شکاف‌های طبیعی و مصنوعی کوه بودند که هنوز بقایای آن باقی‌مانده است. ماخونیکی‌ها خانه‌هایشان را در کنار همدیگر و به‌صورت فشرده بنا کرده‌اند. خانه‌هایی کوچک که هر چند حیاط، ایوان و حتی پنجره ندارند و کیپ تا کیپ هم ساخته شده‌اند اما با صفا و پر مهر هستند و این نشان از همدلی و وحدت اهالی این روستا است و البته اقلیم نیز نقش زیادی در ساخت این خانه‌ها داشته است. مردمان ماخونیک خانه‌های خود را ساده، کوچک و به‌صورت فشرده در کنار هم می‌ساختنداین مردمان مجبور بودند با هرآنچه در محیط اطراف یافت می‌شود، خانه‌هایشان را برپا کنند و البته با توجه به محدودیت‌های محیطی در به کار بردن مصالح نیز صرفه‌جویی می‌کردند. چراکه خاک رس و درختچه‌های خودرو چون بنه یا پسته کوهی و سرم (Sorom) که آن زمان در شرق خراسان برای ساختن خانه به کار می‌بردند، کمیاب بود. بنابراین ماخونیکی‌ها خانه‌هایی بسیار ساده و محقر ساختند. ماخونیکی‌ها دو نوع خانه داشتند؛ خانه‌های کرشکی Kereski که عمومیت داشت و خانه‌های خاشه‌ای که بیشتر افراد ثروتمند داشتند و در واقع خانه تابستانی بود. اکثر خانه‌های ماخونیک تنها یک اتاق دارد که مستقیم به کوچه‌های باریک و تنگ وصل می‌شود. این خانه‌ها به‌گونه‌ای ساخته شده‌اند که یک متر از سطح زمین پایین‌تر است و دیوارهای قطور و سقف کوتاه دارند و این به‌دلیل سرمای منطقه ماخونیک است تا در زمستان درون خانه گرم باشد. اشتف (Estaf) یا سقف خانه را به‌شکل کله قوچی یا درمی (Doromi) می‌زدند و بعد با شاخ و برگ درختان پوشانده و روی آن را گل اندود می‌کردند. منبع عکس: خبرگزاری ایرناخانه‌های ماخونیک کرشکی (خانه زمستانی) و خاشه‌ای (خانه تابستانی) نام داشتندخانه‌ها ابعاد و اندازه یکسان ندارند و دیوارهای آن مستقیم بنا نشده‌اند. برخی اتاق‌ها چهارگوش، برخی نیم‌دایره و مثلثی و به‌صورت نامنظم ساخته‌اند. در ورودی نیز کوتاه و کوچک است و پای درگاه ورودی به‌سمت داخل نیز یک تا دو پله وجود دارد. به‌طور کلی خانه‌ها شامل اجزای زیر است: کرشک: اجاقی است که در کنار دیوار ساخته‌شده و دودکش نیز دارد. کرکار: کارگاه بافندگی انواع بافته‌های مویی و کرباسپهلوکرشکی: جایی در کنار اجاق که در آن هیزم و دیگ می‌گذارند. جاسفره: محل نگهداری سفره و خمیر کردن آردجادستاس: محل نگهداری دستاسجاپالیشن: مکانی است که ظرف سفالی نمک را در آن قرار می‌دهند. جافرشی: محل نشستن و پهن کردن زیراندازطاقچه علمی: این طاقچه محل نگهداری کتاب است. کندوک: محل نگهدای محصولات و موادغذایی است. کندوک‌ها در واقع انبارهای ذخیزه موادغذایی بودند که چندین نوع داشتند: کندوک گلی: این کندوک در واقع خمره‌های سفالی بود که در گوشه‌ای از خانه قرار می‌دادند و آذوقه‌هایی که برای مصرف نیاز داشتند را در آن نگه می‌داشتند. کندوک سنگی: کندوک‌های سنگی در واقع حفره‌های طبیعی است که در سنگ‌های اطراف روستا ایجاد کرده‌اند و هر خانواده یکی از این کندوک‌ها داشت. آذوقه را در این کندوک‌ها می‌گذاشتند و آن را با گل و سنگ می‌بستند و هر زمان که نیاز داشتند حفره را باز می‌کردند. جالب است بدانید این کندوک‌ها برای ماخونیکی‌ها اهمیت زیادی داشت و حتی جزو اموال ارث محسوب می‌شد. کن ترس: یکی دیگر از کندوک‌های ماخونیکی‌ها کن ترس بود که برای انبار کردن علوفه زمستانی بزها کاربرد داشت. کن ترس‌ها شکاف و درزهای دره مشرف به زمین‌های کشاورزی بود. ماخونیک در حال حاضرمنبع عکس: خبرگزاری ایرنااز دهه‌های اخیر ارتباط ماخونیک با دنیای بیرون بیشتر و بیشتر شده است و مردمان این روستا نیز با تکنولوژی آشنا شده‌اند و برخی از امکانات هر چند کم را به دست آورده‌اند. در سال‌های اخیر راه روستا ساخته و آسفالت شده است و علاوه بر این، روستا دارای آب شرب، برق، خانه بهداشت، مدرسه ابتدایی، مکتب‌خانه، حمام و چندین مغازه از جمله خوار و بار فروشی، قصابی، نانوایی، تعمیرگاه موتور و جوشکاری است. خانه‌های امروزی نیز با مصالح جدید و مقاوم در کنار خانه‌های سنتی و قدیمی ایجاد شده است. عده‌ای از جوانان برای کار به معادن سنگ رفتند. صنایع‌دستی چون قالی‌بافی به روستا آورده شده است. رژیم غذایی آن‌ها هم تغییر کرده و نان، برنج و گوشت مصرف می‌کنند. ماخونیک کجاست؟ روستای ماخونیک که از مقاصد گردشگری وجاهای دیدنی استان خراسان جنوبیمحسوب می‌شود، در منطقه ماخونیک استان خراسان جنوبی و در نزدیکی مرز افغانستان واقع است و فقط ۳۰ دقیقه با آن فاصله دارد. این منطقه شامل ۱۲ روستا شامل ماخونیک، کفاز، چاپنسر، توتک، سفال بند، سولابست، لجونگ (سفلی و علیا)، کلاته بلوچ، دامدامه و میش نو، خارستو و جلارو است. روستای ماخونیک بزرگ‌ترین آن‌ها و مرکز این منطقه به شمار می‌رود. این روستا در دهستان درح و در ۷۸ کیلومتر سربیشه و ۱۲۵ کیلومتری جنوب شرق بیرجند واقع است. منبع عکس: خبرگزاری ایرنامسیر دسترسی روستای ماخونیکبرای رفتن به روستای ماخونیک باید مسیر خراسان جنوبی را در پیش بگیرد و به شهرستان سربیشه سفر کنید. بعد از آن در مسیر جاده سربیشه، به روستای درح و به ماخونیک خواهید رسید. آدرس روستای ماخونیک: استان خراسان جنوبی، ۱۲۵ کیلومتری شهرستان بیرجند و ۷۸ کیلومتری شهرستان سربیشه (مشاهده روی نقشه) عکس‌های روستای ماخونیکمنبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: احمد بلباسی)، خبرگزاری ایرنا (عکاس: مریم المومن) پرسش‌های متداولروستای ماخونیک کجاست؟ روستای ماخونیک در منطقه ماخونیک استان خراسان جنوبی و در نزدیکی مرز افغانستان واقع‌شده است و فقط ۳۰ دقیقه با آن فاصله دارد. قد مردمان روستای ماخونیک چقدر است؟ در گذشته قد اهالی ماخونیک از ۱ / ۴۰ متر بیشتر نبود و این به‌دلیل ازدواج فامیلی و نوع تغذیه آن‌ها بود. در حال حاضر با تغییر رژیم غذایی این مردمان، قد آن‌ها نیز تغییر کرده است. آب و هوای روستای ماخونیک چگونه است؟ ماخونیک آب‌وهوای بیابانی دارد و میزان بارندگی در این منطقه کم است. علت شهرت روستای ماخونیک چیست؟ مشهور شدن ماخونیک تنها به‌دلیل قد کوتاه مردمان آن نیست؛ بلکه اهالی این روستا معماری، آداب و رسوم و فرهنگ خاصی دارند که موجب شهرت جهانی آن‌ها شده است.
4,053
4,175
بیرجند
قلعه بیرجند
ایران، استان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان جمهوری، قبل از میدان امام حسین (ع)، روبه‌روی جمهوری ۳۹
بیرجند به‌عنوان مرکز استان خراسان جنوبی، آثار باستانی ارزشمندی را در دل خود جای داده است. دوره صفویه را دوره بسیار مهمی در تاریخ این شهر می‌دانند؛ چراکه شکوفایی و گسترش زیادی را برای آن در‌بر داشت. بناهای تاریخی زیادی از این دوران در بیرجند باقی مانده‌اند که از شاخص‌ترین آن‌ها می‌توان به قلعه تاریخی بیرجند و عمارت و باغ اکبریه اشاره کرد. در این مقاله قصد داریم تا شما را با قلعه بیرجند که یکی ازدیدنی‌های بیرجندو جلوه‌ای از شکوه معماری دوران صفوی در این منطقه است، آشنا کنیم. هرآنچه باید درباره قلعه بیرجند بدانید: قلعه بیرجند کجاست؟ درباره قلعه بیرجندتاریخچه قلعه بیرجندمعماری قلعه بیرجندشرایط بازدید از قلعه بیرجندکافه قلعه بیرجنددیدنی‌های اطراف قلعه بیرجندقلعه بیرجند کجاست؟ آدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان جمهوری، قبل از میدان امام حسین (ع)، روبه‌روی جمهوری ۳۹ (مشاهده روی نقشه) قلعه بیرجند در مرکز استان خراسان جنوبی، یعنی شهر بیرجند و بر فراز یکی از بلندترین تپه‌های شهر قرار دارد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: محمود عربیمسیر دسترسیبرای بازدید می‌توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. به‌منظور دسترسی به قلعه بیرجند با استفاده از خودروی شخصی، باید از طریق خیابان جمهوری یا انقلاب خود را به میدان امام حسین (ع) برسانید. از میدان امام حسین (ع)، ادامه مسیر خیابان جمهوری به‌سمت خیابان موسی بن جعفر و مزار شهدای شهر را در پیش بگیرید. قلعه بیرجند را درست بعد از میدان امام حسین (ع) و روبه‌روی کوچه جمهوری ۳۹ خواهید دید. برای بازدید از قلعه بیرجند علاوه بر خودروی شخصی می‌توانید از تاکسی‌هایی استفاده کنید که از میدان امام حسین (ع) و خیابان جمهوری عبور می‌کنند. درباره قلعه بیرجندقلعه بیرجند بزرگ‌ترین بنای تاریخی بیرجند محسوب می‌شود. این قلعه نام‌های دیگری نیز دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به «قلعه ته ده»، «قلعه پایین‌شهر» و همچنین «دژ بیرجند» اشاره کرد. قلعه بیرجند در داخل شهر و بر فراز تپه‌ای در شمال غرب آن ساخته‌شده است. از بالای برج‌های قلعه می‌توانید بافت قدیم و جدید بیرجند را به‌خوبی مشاهده کنید. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: اصغر شیروانی پورتاریخچه قلعه بیرجنددر زمان قدیم در بیرجند تعدادی قلعه، ارگ و بناهای بزرگ وجود داشت که در سده چهاردهم خورشیدی فقط آثاری از آن‌ها باقی‌مانده است. قلعه بیرجند دژی تسخیرناپذیر بود که دردوران صفویهدر بیرجند احداث شد. در بعضی از منابع این‌گونه نوشته‌شده که این قلعه هسته اولیه شهر بیرجند بوده است. قلعه بیرجند با اهداف دفاعی و نظامی ساخته شد، به‌طوری که از دوره صفویه تا قاجاریه، مردم بیرجند را از تهاجم دشمنان خارجی به‌ویژه ترکمن‌ها و ازبک‌ها محافظت کرد. در گذشته ساکنان این قلعه نگهبانانی بودند که وظایفی همچون تامین امنیت و رساندن اخبار را بر عهده داشتند. با توجه به اینکه قلعه در بافت قدیمی شهر ساخته‌شده است، از بلندای آن می‌توانید گوشه‌هایی از بافت قدیمی شهر بیرجند را تماشا کنید. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: امیررضا تقویقلعه تاریخی بیرجند در دورهقاجاربه‌طور کامل بازسازی شد. همچنین در سال ۱۳۷۸ هجری شمسی شهرداری بیرجند تصمیم گرفت تا این بنای ارزشمند را مورد بازسازی و مرمت قرار دهد. امروزه این قلعه از سالم‌ترین بناهای تاریخی ومکان‌های دیدنی استان خراسان جنوبیبه شمار می‌آید. معماری قلعه بیرجندوسعت قلعه بیرجند حدود ۳ , ۰۰۰ متر مربع است. معماران در ساخت قلعه از مصالحی همچون خشت، گل و چینه استفاده کرده‌اند. قلعه دارای دو در ورودی است که یکی از آن‌ها در ضلع شمالی و دیگری در ضلع غربی قرار دارد. در چهار طرف قلعه برج‌هایی را می‌بینید که به‌شکل استوانه‌ای ساخته شده‌اند. همگی برج‌ها دوطبقه هستند. البته لازم است بدانید که در ابتدا تعداد برج‌های قلعه هفت عدد بود که یکی از آن‌ها در گذر زمان از بین رفت و ۶ برج باقی‌مانده است. در داخل هرکدام از برج‌ها روزنه‌هایی به چشم می‌خورند که به‌منظور دیده‌بانی و تیراندازی در مواقع نیاز تعبیه‌شده بودند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: علی منطقیدیوارهای بزرگ قلعه بیرجند با شکل برآمده‌ای که دارند، امکان انجام بهتر عملیات دیده‌بانی بر فراز باروها را برای نگهبانان فراهم می‌کردند. در نگاه کلی باید اشاره کنیم که پلان قلعه به‌صورت یک چهارضلعی با چهار برج در چهارگوشه آن به‌اضافه دو برج در دو ضلع شرقی و غربی است. انبارهایی در قلعه بیرجند ساخته‌شده بودند تا در آن‌ها آب و آذوقه ذخیره شود و در مواقع اضطراری مورد استفاده قرار گیرد. جالب است بدانید راهروهایی زیرزمینی در قلعه ساخته‌شده بودند که آن را به تعدادی از بناهای مهم شهر بیرجند وصل می‌کردند؛ از جمله ارگ بهارستان، ارگ کلاه فرنگی، قنات قصبه و خانه افراد مهمی که به حکومت آن زمان مرتبط بودند. با این اوصاف اگر دشمن حمله می‌کرد، افراد مهم حکومتی می‌توانستند همراه با خانواده‌هایشان از طریق این مسیرهای زیرزمینی به قلعه بیرجند بروند و در آنجا پناه گیرند. شرایط بازدید از قلعه بیرجندقلعه تاریخی بیرجند به یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی بیرجند تبدیل‌شده است و به همین دلیل در ایام رونق گردشگری در کشور مثل عید نوروز یا تابستان بسیار موردتوجه قرار می‌گیرد. این قلعه در حال حاضر (پاییز و زمستان ۱۴۰۲) در اختیار شهرداری بیرجند قرار دارد و در دست تعمیر است. برای بازدید می‌توانید موضوع را با کارکنان شهرداری حاضر در محل قلعه مطرح کنید و اجازه بازدید از فضای داخلی قلعه را از آن‌ها بگیرید. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: Eh Sanکافه قلعه بیرجندشماره تماس:۰۹۱۲۸۴۵۱۲۴۲ - ۰۹۳۶۸۵۴۵۲۵۴ صفحه اینستاگرام: birjandnights@ساعت فعالیت:۹:۰۰ تا ۲۳:۳۰ پیش‌تر در محل قلعه بیرجند یکی از کافه رستوران‌های معروف بیرجند حضور داشت. سفره‌خانه سنتی، آتلیه و کافه قلعه بیرجند با نام «شب‌های بیرجند» پذیرای گردشگران و بازدیدکنندگان بود. این کافه رستوران در حال حاضر (پاییز ۱۴۰۲) به انتهای بلوار معلم بجنورد، چهارراه بهداری منتقل‌شده است و کافه دیگری در محل قلعه فعالیت ندارد. دیدنی‌های اطراف قلعه بیرجندارگ کلاه فرنگیآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار مطهری، بین کوچه‌های مطهری ۱۴ و ۱۶ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (امکان بازدید از این بنای تاریخی فقط در ایام خاصی از سال میسر است) فاصله از قلعه بیرجند: حدود ۱ ٫ ۶ کیلومتر (۲۰ دقیقه پیاده‌روی) ارگ کلاه فرنگی یکی از جاهای دیدنی بیرجند در استان خراسان جنوبی است که با معماری خاص توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب می‌کند. این بنای تاریخی از دوره قاجار به‌جای مانده و احتمالا بین سال‌های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری ساخته‌شده است. بسیاری ارگ کلاه فرنگی بیرجند را به‌دلیل معماری زیگوراتی آن تحسین می‌کنند و معتقدند که حکومت‌ها از آن به‌عنوان مقر خود استفاده می‌کرده‌اند. این ارگ در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: راضیه شکرآبیمدرسه شوکتیه بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان شهید منتظری، کوچه منتظری سه (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگانفاصله از قلعه بیرجند: حدود ۱ ٫ ۳ کیلومتر (۲۰ دقیقه پیاده‌روی) مدرسه شوکتیه در بیرجند به‌دلیل خصوصیاتی خاص، یکی از بناهای تاریخی معروف شهر محسوب می‌شود. بسیاری این بنا را یکی از اولین مدرسه‌های ایرانی به شیوه جدید و متفاوت با مکتب‌خانه‌های سنتی می‌دانند. این بنا در سال ۱۳۰۸ هجری قمری توسط معماران یزدی ساخته شد و حسینیه شوکتیه نام گرفت. حدود ۱۸ سال بعد، حسینیه توسط محمدابراهیم خان علم، پسر بانی ساخت حسینیه، به مدرسه تبدیل شد. از سال ۱۳۵۶ هجری شمسی مدرسه شوکتیه در فهرست آثار ملی کشورمان جای گرفت. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: امین محمودیباغ اکبریهآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (برای بازدید از موزه‌ها باید بلیط تهیه کنید) فاصله از قلعه بیرجند: حدود ۵ ٫ ۵ کیلومتر (۱۲ دقیقه با ماشین) باغ اکبریه که نمونه‌ای زیبا از باغ‌های ایرانی محسوب می‌شود در استان خراسان جنوبی و شهر بیرجند قرار گرفته است. این باغ در دوره قاجار، در دوطبقه ساخته شد و شامل چندین عمارت است. باغ اکبریه حدود ۴۵ , ۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و در گذشته به‌عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ به‌نحوی‌که اسدالله علم، پسر بانی ساخت باغ، در کتاب خود درباره پذیرایی پدرش از رضاشاه و محمدرضا شاه در این مکان صحبت می‌کند. این باغ دیدنی و باشکوه که از سال ۱۳۷۸ هجری شمسی در فهرست آثار ملی کشورمان ثبت‌شده بود، در سال ۲۰۱۱ میلادی وارد فهرست میراث جهانی یونسکو شد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: معین دنیادیدهقلعه فورگآدرس: استان خراسان جنوبی، شهرستان درمیان، بخش مرکزی، دهستان درمیان، روستای فورگ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگانفاصله از قلعه بیرجند: حدود ۹۷ کیلومتر (یک ساعت و ۳۰ دقیقه با ماشین) قلعه فورگ یا ارگ فورگ یکی از تاریخی‌ترین بناها در استان خراسان جنوبی است. این قلعه در روستایی با همین نام از توابع شهرستان درمیان قرار دارد. بسیاری از کارشناسان علت ساخت این قلعه را وجود مناطق کوهستانی و صعب‌العبور در منطقه می‌دانند. این موضوع باعث شد تا فرقه اسماعیلیه برای دفاع از خود قلعه‌های مختلفی را در جای‌جای خراسان جنوبی بسازد که قلعه فورگ یکی از آن‌ها محسوب می‌شود. کارشناسان قلعه فورگ را بعد ازقلعه الموتمهم‌ترین مقر حضور اسماعیلیان می‌دانند. این بنای تاریخی در ۲۸ اسفند ۱۳۷۹ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ثبت شد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: محمود یازرلوپرسش‌های متداولقلعه بیرجند کجاست؟ قلعه بیرجند دراستان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان جمهوری، قبل از میدان امام حسین (ع)، روبه‌روی جمهوری ۳۹ قرار دارد. شماره تماس قلعه بیرجند چند است؟ این قلعه در حال حاضر (نیمه دوم سال ۱۴۰۲) شماره تماس رسمی ندارد. ساعت کار کافه قلعه بیرجند چگونه است؟ پیش‌تر در محل قلعه بیرجند، کافه قلعه بیرجند با نام «شب‌های بیرجند» پذیرای گردشگران و بازدیدکنندگان بود. این کافه رستوران در حال حاضر (پاییز ۱۴۰۲) به انتهای بلوار معلم بجنورد، چهارراه بهداری منتقل‌شده است و کافه دیگری در محل قلعه فعالیت ندارد. شرایط بازدید از قلعه بیرجند به چه شکل است؟ این قلعه در حال حاضر (پاییز و زمستان ۱۴۰۲) در دست تعمیر است. نویسنده: پویا جوانمرد / بازنویسی: محمدرضا قاسم شیرازی
4,054
4,176
بیرجند
بازار بیرجند
ایران، استان خراسان جنوبی، بیرجند، میدان امام خمینی (ره)، خیابان جمهوری
به‌دلیل قرارگیری بیرجند در مسیر تجاری هند، بازار این شهر در ادوار مختلف تاریخی از رونق بسیاری برخوردار بوده است. وجود کاروانسراهای تاریخی و بازارهای کوچک و بزرگ رونق گذشته این بازار را به ما نشان می‌دهد. بازار بیرجند امروزه ازجاهای دیدنی بیرجندمحسوب می‌شود. با کجارو همراه باشید تا بیشتر با این بازار آشنا شوید. هرآنچه باید درباره بازار بیرجند بدانید: بازار بیرجند کجاست؟ درباره بازار بیرجندتاریخچه بازار بیرجندبخش‌های مختلف بازار بیرجندخرید در بازار بیرجندساعت کار بازار بیرجنددیدنی‌های اطراف بازار بیرجندبازار بیرجند کجاست؟ آدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، میدان امام خمینی (ره)، خیابان جمهوری (مشاهده روی نقشه) بازار بیرجند در محله مطهری بیرجند و در خیابان جمهوری واقع‌شده است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: silverمسیر دسترسیخودروی شخصی: برای دسترسی به بازار بیرجند با استفاده از خودروی شخصی باید خود را به میدان امام خمینی (ره) در مرکز شهر برسانید. بازار بیرجند جنب میدان و در ابتدای خیابان جمهوری به‌طرف میدان امام حسین (ع) قرار دارد. برای پارک کردن خودرو می‌توانید از پارکینگ‌های پشت بازار در خیابان منتظری یا فضاهای پارک در کوچه‌های اطراف بازار استفاده کنید. وسایل نقلیه عمومی: دسترسی به بازار بیرجند با استفاده از وسایل نقلیه عمومی بسیار ساده است. اگر قصد استفاده از تاکسی را داشته باشید، باید میدان امام خمینی را به‌عنوان مقصد انتخاب کنید. ایستگاه‌های اتوبوس خیابان جمهوری به‌خصوص ایستگاه میدان امام (ره) تنها چند متر تا بازار فاصله دارند. درباره بازار بیرجندبیرجند به‌عنوان یکی از شهرهای تاریخی استان خراسان جنوبی از قدیم‌الایام بازارهای معروفی داشته است. این بازارها در دو قسمت شمال و جنوب رود بیرجند مستقر بوده‌اند. بازار بیرجند در طول سال‌های متمادی بافت سنتی خود را حفظ کرده و با وجود گذشت ایام و پشت سر گذاشتن فرازونشیب‌های بسیار همچنان فعال است. امروزه بازار بیرجند به‌عنوان یکی ازجاهای دیدنی استان خراسان جنوبیمیزبان گردشگران و بازدیدکنندگان است. تاریخچه بازار بیرجندبه‌علت قرارگیری بیرجند در مسیر مواصلاتی شهرهای مختلف کشور و ایجاد امنیت برای کاروان‌ها، بازار بیرجند از زمان‌های قدیم به‌ویژه دوره صفویه به پایگاه تجاری بازرگانان شهرهایی مثل کرمان، یزد، هرات، سیستان و … تبدیل‌شده بود. این موضوع باعث شد تا بازار بیرجند از رونق قابل‌توجهی برخوردار باشد. از اوایل قرن بیستم بازار بیرجند علاوه بر بازرگانان ایرانی میزبان تجار هندی بود که برای مبادلات خود ایران و شهر بیرجند را انتخاب کرده بودند. این موضوع موجب مبادله و واردات کالاهایی مانند منسوجات پنبه‌ای و پشمی، قند، شکر و چای شد. البته بازار بیرجند در قدیم‌الایام عرصه خریدوفروش فرآورده‌های محلی مانند زعفران، گلیم، گیوه، گندم، جو، عدس، لوبیا، نخود، کتیرا و آنغوزه، ترنجبین، قارچ، توت خشک، برگه هلو و زردآلو نیز بوده است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: علی ثناییهم‌جواری بازار بیرجند با مرز کشورهای پاکستان، افغانستان و حتی هندوستان باعث تبدیل این مکان به بازاری شاخص در منطقه و شرق کشور شد. وجود دو کاروانسرای کهن با قدمت بیش از ۳۰۰ سال، عمر طولانی بازار بیرجند را اثبات می‌کند. این کاروانسراها غالبا دفاتر کار تجار و انبار و مرکز خریدوفروش کالا بوده‌اند. در گذشته مجموعا ۱۶ کاروانسرای شهری در بیرجند وجود داشت که در این میان کاروانسراهای چارختی‌ها، محسن‌زاده، ملا محمد مودی، سادسی، گازاری‌ها، کاروانسرای مقابل کاروانسرای محسن‌زاده، اخوان، مستوفی، میرزا رضا، شرکت شرق، خرازی، شرکت نفت، حاجی ملک و کاروانسرای وصل به مصلا نقش موثری در حضور و فعالیت تجار و بازرگانان در بیرجند داشته‌اند. بخش‌های مختلف بازار بیرجنددر گذشته مجموعا ۲۵ بازار یا بازارچه بزرگ و کوچک در بیرجند فعال بودند. این بازارها در دو ناحیه جنوب رود و شمال رود بیرجند قرار داشتند. اسامی تعدادی از این بازارها به شرح زیر است: بازارهای جنوب رود: بازار ملک یا حاجی ملک، بازار کلاه مال‌ها، بازار لب‌رود، بازار پنبه‌فروشان، بازار حاجی محمدحسن، بازار محسن‌زاده، بازار آراسته، بازار سرپوشیده، ته بازار، بازار لب ریخته، بازارچه کندی‌ها، بازار آهنگران، بازار حاجی محمد جعفر، بازار قیصریه، بازار کفش‌دوزها و بازار سراج‌هابازارهای شمال رود: بازار رنگرزها، بازار مسگران، بازار دباغان، بازار پاشنه‌سازان، بازار کفش ساده‌دوزان، بازار مستوفی و بازار دم قبرستانمنبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: mehr banoooدر حال حاضر بازار بیرجند به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود: بازار سرپوشهمان طور که از اسم بازار سرپوش مشخص است، این بازار تنها بازار سرپوشیده آن زمان بیرجند بود که از جنوب بازار آراسته آغاز می‌شود و آن را با یک زاویه قائمه به بازار آهنگران مرتبط می‌کند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: silverبازار چهکندی‌هابازار چهکندی‌ها در قسمت جنوبی «ته بازار» قرار دارد و موازی با آن است. ازآنجاکه عده‌ای از اهالی چهکند در این بازار به کار پنبه‌زنی و فروختن پشم، پنبه، مو و کرک اشتغال دارند، به این نام معروف شده است. بازار ملکبازار ملک از قدیمی‌ترین بازارهای بیرجند محسوب می‌شود که از سمت شرق متصل به بازار سرپوش و از سمت غرب منتهی به سه‌راه اسدی است. بازار سادسیورودی شرقی بازار سادسی واقع در میدان امام است و ضلع غربی آن به بازار سرپوش متصل می‌شود. خرید در بازار بیرجندبازار بیرجند علاوه بر ویژگی‌های تاریخی یکی از معروف‌ترین مراکز خرید بیرجند محسوب می‌شود. با قدم زدن در بازار علاوه بر تماشای خصوصیات تاریخی آن می‌توانید خرید مناسب و به‌صرفه‌ای را تجربه کنید. تنوع اجناس و مغازه‌ها در این بازار هرگونه نیاز خریداران را برطرف خواهد کرد. خوراکی‌هایی همچون زعفران، خشکبار، زیره، عناب، زرشک، حبوبات و میوه خشک از مهم‌ترین مواردی هستند که در این بازار به فروش می‌رسند. مغازه‌های لباس‌فروشی، اسباب‌بازی‌فروشی و ساعت‌فروشی نیز مشتری‌های خاص خودشان را دارند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: مرتضی فروتن تنهابازار بیرجند برای انتخاب و خرید صنایع‌دستی و سوغات بیرجند بهترین گزینه در تمام استان خراسان جنوبی است. مغازه‌های بازار گلیم، قالی، قالیچه، ظروف مسی و … را با کیفیت و قیمت مناسب به فروش می‌رسانند. ساعت کار بازار بیرجندساعت کار مغازه‌ها در بازار بیرجند شاید کمی با یکدیگر متفاوت باشد؛ اما معمولا آن‌ها همه‌روزه از ساعت ۸:۰۰ تا ۲۱:۰۰ باز و مشغول فعالیت هستند. دیدنی‌های اطراف بازار بیرجندباغ اکبریهآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (در سال ۱۴۰۲): رایگان (برای بازدید از موزه‌ها باید بلیط تهیه کنید) فاصله از بازار بیرجند: حدود ۵ کیلومتر (۱۵ دقیقه با ماشین) باغ اکبریهبه‌عنوان یک نمونه زیبا از باغ‌های ایرانی در استان خراسان جنوبی و شهر بیرجند قرار دارد. این باغ حدود ۴۵ , ۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و در گذشته به‌عنوان محلی برای سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اسدالله علم، پسر بانی ساخت باغ، در کتاب خاطرات خود درباره پذیرایی پدرش از رضاشاه و محمدرضا شاه در این مکان صحبت می‌کند. باغ به‌شکل دو طبقه در دورهقاجارساخته شد و شامل چندین عمارت است. باغ دیدنی و باشکوه اکبریه که از سال ۱۳۷۸ هجری شمسی در فهرست آثار ملی کشورمان ثبت‌شده بود، از سال ۲۰۱۱ میلادی وارد فهرست میراث جهانی یونسکو شد. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rقلعه بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان جمهوری، قبل از میدان امام حسین (ع)، روبه‌روی جمهوری ۳۹ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (در سال ۱۴۰۲): رایگان (در حال حاضر قلعه در حال مرمت است) فاصله از بازار بیرجند: حدود یک کیلومتر (۱۵ دقیقه پیاده‌روی) قلعه بیرجندکه بر فراز یکی از بلندترین تپه‌های شهر قرار گرفته است، بزرگ‌ترین بنای تاریخی بیرجند محسوب می‌شود. این قلعه به‌عنوان یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی بیرجند با نام‌هایی همچون «قلعه ته ده»، «قلعه پایین‌شهر» و «دژ بیرجند» نیز شناخته می‌شود. این قلعه تاریخی دردوران صفویهشکل گرفت و پس از آن بارها بازسازی شد؛ تا اینکه امروزه به یک اثر ماندگار در قلب بافت تاریخی شهر تبدیل‌شده است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: علی منطقیپرسش‌های متداولآدرس بازار بیرجند چیست؟ بازار بیرجند در استان خراسان جنوبی، بیرجند، میدان امام خمینی (ره)، ابتدای خیابان جمهوری به‌سمت میدان امام حسین (ع) قرار دارد. کدام سوغات بیرجند را می‌توان از بازار بیرجند خرید؟ زعفران، خشکبار، زیره، عناب، زرشک، گلیم، قالی، قالیچه و ظروف مسی از جمله سوغات بیرجند هستند که می‌توانید از بازار بیرجند بخرید. ساعت کار بازار بیرجند چگونه است؟ معمولا مغازه‌های بازار بیرجند همه‌روزه از ساعت ۸:۰۰ تا ۲۱:۰۰ باز و مشغول فعالیت هستند. نویسنده: نرگس صالح نژاد / بازنویسی: محمدرضا قاسم شیرازی
4,055
4,177
بیرجند
قلعه فورگ
ایران، استان خراسان جنوبی، شهرستان درمیان، بخش مرکزی، دهستان درمیان، روستای فورگ
فورگ روستایی با قلعه‌های زیبا در دامنه کوه مومن‌آباد است و از مناطق ییلاقی خراسان جنوبی به شمار می‌رود. این روستای زیبا که یکی از قدیمی‌ترین روستاهای شهرستان درمیان محسوب می‌شود، روی کوه و دورتادور قلعه‌ای بزرگ شکل‌گرفته است که به قلعه فورگ شهرت دارد. فورگ را بیشتر به خاطر قلعه تاریخی آن‌که یکی از زیباترینقلعه‌های ایرانیاست، می‌شناسند. با ما همراه باشید تا بیشتر با قلعه فورگ آشنا شویم. هرآنچه باید درباره قلعه فورگ بدانید: قلعه فورگ کجاست؟ درباره قلعه فورگ بیرجندتاریخچه قلعه فورگمعماری قلعه فورگ بیرجندشرایط بازدید قلعه فورگدیدنی‌های اطراف قلعه فورگقلعه فورگ کجاست؟ آدرس: استان خراسان جنوبی، شهرستان درمیان، بخش مرکزی، دهستان درمیان، روستای فورگ (مشاهده روی نقشه) قلعه فورگ ازجاهای دیدنی بیرجندمحسوب می‌شود و در ۹۷ کیلومتری شرق بیرجند و در روستای فورگ از توابع شهرستان درمیان قرار دارد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: میثم تجملیانمسیر دسترسیقلعه فورگ در روستایی به همین نام و در ۹۷ کیلومتری شرق بیرجند قرار دارد. برای دسترسی به روستای فورگ و قلعه تاریخی آن از مبدا بیرجند، باید وارد جاده بیرجند- زاهدان شوید. در کیلومتر ۵۷ این مسیر، به جاده درمیان خواهید رسید. مسیر این جاده را در پیش بگیرید و از شهر درمیان هم عبور کنید تا به روستای فورگ بیرجند و قلعه تاریخی آن، یعنی قلعه فورگ برسید. درباره قلعه فورگ بیرجندقلعه فورگ یا «قلعه میرزا رفیع خان» که خوشبختانه تا حدود زیادی از گزند حوادث مخرب طبیعی و مصنوعی و دست تطاول زمانه در امان مانده است، همچون نگینی در میان آثار تاریخی ومکان‌های دیدنی استان خراسان جنوبیمی‌درخشد. این بنا در زمره ۱۰ قلعه تاریخی مهم کشور قرار دارد و از آثار مهم و قابل‌توجه ایران است که علاوه بر جایگاه ملی، ظرفیت ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو را دارد. این اثر تاریخی به شماره ۳۴۵۰ در سال ۱۳۷۹ هجری شمسی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: مهدی رفیعیقلعه فورگ یکی از قلعه‌های اسماعیلی در ایراناسماعیلیان در راستای مبارزه با حکومت عباسی، به قلعه‌های کوهستانی ناحیه جنوبی خراسان قدیم پناه می‌بردند. با ساخت قلعه‌های صعب‌العبور، آن‌ها به‌مدت چندین سال پیروز جدال‌ها بودند. قلعه‌های مرتفع و مستحکمی همچون فورگ که در اکثر مناطق این شهرستان و سایر شهرهای جنوبی خراسان ساختند و باقی گذاشتند، از جمله این نمونه‌ها است. فرقه اسماعیلیه در این محل‌ها فداییان مطلق را تحت تعلیم و آموزش‌های مخصوص قرار می‌داد. فداییان مطلق گروهی بودند که حتی اسم دقیق نداشتند و پس از ترک قلعه برای انجام ماموریت، نامشان عوض می‌شد و با اسم مستعار برای مبارزه با تفکرات حکومت مرکزی تلاش می‌کردند. اساس تعلیم فداییان به این صورت بود که آن‌ها بتوانند دشمن را غافل‌گیر کنند و یک یا دو ضربه کارد به او بزنند و قبل از این‌که دیگران به خود بیایند، ناپدید شوند. البته نسبت دادن قلعه فورگ به اسماعیلیهباید با احتیاط صورت گیرد؛ زیرا قلعه‌های اسماعیلیه دارای مشخصات ویژه‌ای هستند و عظمت و مشخصات ظاهری قلعه فورگ با قلعه‌های اسماعیلی مقداری متفاوت است. تاریخچه قلعه فورگساخت قلعه فورگ در زماننادرشاه افشاربه دستور میرزا بقاخان، حاکم منطقه، شروع شد. پس از وی پسرش، میرزا رفیع خان، ساختمان قلعه را به اتمام رساند. در دوره قاجار کشمکش‌های سختی بین حاکم‌نشین قاینات و حاکم‌نشین فورگ و درمیان رخ داد که در نهایت به کشته شدن میرزا رفیع خان و تصرف قلعه منجر شد. اسناد و مدارک غیر مکتوب در ارتباط با وقایع مربوط به زمان ساخت یا حوادث تاریخی و طبیعی به وقوع پیوسته در این مجموعه محدود هستند و نیاز به حفاری و بررسی‌های بیشتر وجود دارد. تنها کتیبه موجود که بر سطح ساروجی آب‌انبار قلعه حک‌شده است، تاریخ ۱۱۸۱ هجری شمسی را نشان می‌دهد. این موضوع حاکی از آن است که در اوایلدوره قاجارتعمیراتی توسط استاد ابوسعید جزیکی روی بنا صورت گرفته‌اند. بررسی‌های تاریخ محلی منطقه نیز تا حد زیادی با این تاریخ‌ها هم‌خوانی دارد و حاکمیت میرزا بقاخان و پس از وی فرزندان و اولادش، به‌ویژه میرزا رفیع خان دوم و میرزا رفیع خان سوم، مطالب فوق را تایید می‌کند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: مجید سهیلی‌نیاتاریخ ساخت قلعه فورگ در کتاب دیوان لامع، نوشته محمد رفیع بن عبدالکریم درمیانی، سال ۱۱۲۵ هجری شمسی ذکر شده است. وصف این قلعه و موقعیت آن در برخی کتب تاریخی و سفرنامه‌ها مضبوط است. ریاضی هروی در کتاب عین الوقایع می‌نویسد: قلعه فورگ دوازده فرسنگ از بیرجند دور و به‌طرف جلگه و دهنه دره درمیان واقع است و باغات و اشجار زیادی دارد و خیلی خوش آب‌وهوا است و قلعه در بالای کوهی است که از آجر پخته دیوار و بروج آن را به‌طور محکم ساخته‌اند و پایه بندی آن را سنگ آجین کرده‌اند و دو شیر حاجی در اطراف خود داشته با دو خاک‌ریز که قطر هر یک پنج ذرع است. کلنل مک گرگر در سفرنامه خود تحت عنوان سفری به ایالت خراسان از قول دکتر فوربز آورده است: قلعه بر بالای تپه‌ای به ارتفاع ۲ , ۰۰۰ تا ۲ , ۵۰۰ پا بنا شده که از ارتفاعات شمال و غرب می‌تواند مورد تهدید آتش‌بار قرار گیرد. در جنوب آن و در دو طرف دیگر کوهی واقع‌شده که از قله تا دیوارهای قلعه ۱ , ۲۰۰ یارد فاصله دارد. معماری قلعه فورگ بیرجندقلعه فورگ در جبهه شمالی روستای فورگ و در ارتفاع ۱ , ۸۴۰ متری قرار دارد. این قلعه روی ارتفاعات ابتدای دره درمیان، منتهی به دشت اسدیه قرار گرفته است. قلعه از نظر مکانی دارای موقعیت به نسبت مناسبی است که بر کل روستا، مزارع و راه‌های ارتباطی منطقه شرقی پیرامون خود احاطه دارد. وسعت قلعه حدود ۹ , ۲۰۰ متر مربع و گستردگی آن از شرق به غرب است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: علی کاشانی زادهورودی اصلی قلعه فورگ در حصار شرقی آن قرار دارد که پایین‌ترین نقطه بنا به شمار می‌رود. در معماری قلعه از سمت شرق به غرب سه بخش عمده قابل‌تشخیص هستند: بخش اول: بخش اول در شرق قلعه شامل انبار علوفه، محل زندگی خدمه، محل نگهداری احشام و حوض انباری است؛ بخش دوم: بخش دوم در مرکز قلعه و در ارتفاع بالاتری نسبت به بخش اول قرار دارد و به نگهداری آذوقه و تدارکات نظامی، محل سکونت سربازان و مسجد اختصاص داده‌شده بود؛ بخش سوم: سومین بخش که حالت مرکزیت دارد، در بالاترین بخش قلعه و در دو طبقه احداث‌شده است و بر کل روستا و راه‌های ارتباطی پیرامون منطقه اشراف دارد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: زیبا نژادیدر بخش شرقی قلعه که ورودی، برج‌های نگهبانی، آب‌انبار و فضاهای دیگر را شامل می‌شود، به‌دلیل درصد بالای تخریب امکان تشخیص دقیق نوع کاربری وجود ندارد. مشاهده آثاری از برج و بارو در حد فاصل این بخش با بخش اول، چنین احتمالی را پیش می‌کشد که بخش شرقی در واقع مرحله دوم دفاعی قلعه بوده است تا بدین‌وسیله لایه‌های دفاعی بخش اصلی قلعه، یعنی کهندژ تکمیل‌تر شود. در گوشه شمال شرقی این قسمت، برجی خشتی با تزیینات چلیپایی یا طرح لوزی وجود دارد که در میان مردم روستا به برج کبوترخانه شهرت یافته است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: امیرحسین مقتداییسومین بخش قلعه که در غربی‌ترین و مرتفع‌ترین بخش آن قرار دارد، به‌وسیله دو برج و حصاری مستحکم و بلند از بخش دوم جدا می‌شود. وجود این برج‌ها و حصارها نشان‌دهنده اهمیت زیاد این بخش است. این قسمت که کهندژ یا شاه‌نشین قلعه محسوب می‌شود، نسبت به دو قسمت قبل دارای فضاهای دست‌نخورده بیشتری است. وجود فضاهایی مانند هشتی‌ها، راهروهای ارتباطی، اسطبل، محل ذخیره آذوقه، برج‌های نگهبانی و فضاهایی با کاربری‌های دیگر، از مهم‌ترین ویژگی‌های این قسمت به شمار می‌آید. کهندژ یا ارگ از دو طبقه تشکیل می‌شود که طبقه فوقانی آن به‌جز قسمت‌های محدود تخریب‌شده است. از دیگر عناصر موجود در قلعه، تونلی است که به خارج از قلعه راه دارد. تونل‌ها به‌منظور برداشت آب در زمان محاصره قلعه یا خروج اضطراری و پنهانی ساخته شده‌اند. این تونل زیرزمینی که در حال حاضر تا صد پله آن قابل تردد است، در جریان نبرد میرزا رفیع خان با میر علم خان و پسرش، امیر اسدالله خان، مورد استفاده قرار گرفت. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: Midnight Soldierقلعه فورگ درمجموع از ۱۸ برج تشکیل می‌شود که اکنون تعدادی از آن‌ها باقی مانده‌اند. مصالح به‌کاررفته در ساخت بیشتر سنگ، آجر و خشت است. این قلعه که بر بالای صخره‌ای سنگی قرار دارد، پس از قرون متمادی همچنان قامت خود را استوار نگه داشته است. بر بلندای حصار و برج‌ها سازه‌های کنگره‌دار و منافذی جهت دیده‌بانی و دفاع دیده می‌شوند. با توجه به آثار و بقایای معماری داخل قلعه چنین استنباط می‌شود که قلعه فورگ در چندین مرحله بازسازی‌شده است و بر وسعت آن افزوده‌اند. آخرین مرحله بازسازی آن مربوط بهدوره افشاریهاست. حصار فعلی قلعه و هشت برج مدور آن یادگاری از این دوره محسوب می‌شوند. تاکنون دو فصل کاوش در قلعه فورگ انجام‌شده است. فصل اول در سال ۱۳۸۰ هجری شمسی در جریان عملیات مرمتی قلعه و به‌منظور روشن شدن وضعیت پلان و نقشه قسمت کهندژ صورت پذیرفت. در جریان این کاوش فضاهایی مانند اسطبل، انبار ذخیره آذوقه، نقب زیرزمینی و راهروهای ارتباطی قسمت‌های مختلف کهندژ شناسایی شدند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: رضا کرمیشرایط بازدید قلعه فورگبازدید از قلعه فورگ بیرجند در حال حاضر (سال ۱۴۰۲) رایگان است. از آنجا که آب‌وهوای خراسان جنوبی در پاییز و زمستان سرد و خشک است، ما به شما توصیه می‌کنیم بهار یا تابستان را برای بازدید از قلعه انتخاب کنید. قدم زدن در راهروها و مسیرهای قلعه و تماشای درختان سرسبز روستای فورگ تجربه‌ای به‌یادماندنی خواهد بود. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: محمود یازرلودیدنی‌های اطراف قلعه فورگروستای ماخونیکآدرس: استان خراسان جنوبی، شهرستان سربیشه، بخش مرکزی، دهستان درح، روستای ماخونیک (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (در سال ۱۴۰۲): رایگانفاصله از قلعه فورگ: حدود ۱۱۴ کیلومتر (یک ساعت و ۳۰ دقیقه با ماشین) روستای ماخونیکاز جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی است و در لیست هفت روستای شگفت‌انگیز جهان قرار دارد. این روستا به‌دلیل قد کوتاه ساکنان خود به «شهر لی‌لی‌پوت‌ها» شهرت یافته است. ماخونیک از مرز افغانستان حدود نیم ساعت فاصله دارد و مردم خون‌گرم و دوست‌داشتنی آن از فارسی‌زبانان افغانستانی محسوب می‌شوند. مردم شگفت‌انگیز این روستا در قدیم شکار نمی‌کردند، چای نمی‌خوردند و گوشت مصرف نمی‌کردند؛ چون این کارها را حرام می‌دانستند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: پویا سبزواریبند امیر شاهآدرس: استان خراسان جنوبی، شهرستان بیرجند، بخش مرکزی، دو کیلومتری جنوب غربی بیرجند (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (در سال ۱۴۰۲): رایگانفاصله از قلعه فورگ: حدود ۱۰۳ کیلومتر (یک ساعت و ۲۰ دقیقه با ماشین) بند امیر شاه که با نام «بند عمر شاه» نیز شناخته می‌شود، از آثار تاریخی و جاهای دیدنی بیرجند است. این سازه در دوره قاجار ساخته شد. هدف از احداث این سازه، ذخیره آب و مهار سیلاب‌ها در ناحیه بود. در ساخت بند امیر شاه از مصالحی همچون سنگ، آجر و ملاط ساروج استفاده‌شده است. این بند را روی رودخانه‌ای فصلی در رشته‌کوه باقران احداث کرده‌اند. بازدیدکنندگان می‌توانند در کنار تماشای معماری و شیوه ساخت بند، از صدای آب و طبیعت اطراف نیز لذت ببرند. این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ هجری شمسی با شماره ثبت ۴۸۱۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: فرزاد ابطحیپرسش‌های متداولقلعه فورگ کجاست؟ قلعه فورگ در استان خراسان جنوبی، شهرستان درمیان، بخش مرکزی، دهستان درمیان، روستای فورگ قرار دارد. فاصله روستای فورگ بیرجند تا بیرجند چقدر است؟ فاصله روستای فورگ بیرجند تا بیرجند حدود ۹۷ کیلومتر است. شرایط بازدید از قلعه فورگ بیرجند چگونه است؟ بازدید از قلعه فورگ بیرجند در حال حاضر (سال ۱۴۰۲) رایگان است. برای بازدید به یک تا دو ساعت زمان احتیاج خواهید داشت. قدمت قلعه فورگ به چه زمانی برمی‌گردد؟ کتیبه موجود در قلعه فورگ تاریخ ۱۱۸۱ هجری شمسی را به‌عنوان زمان ساخت بنا نشان می‌دهد. نویسنده: بهاره غنچه / بازنویسی: محمدرضا قاسم شیرازی
4,056
4,178
بیرجند
باغ اکبریه
ایران، استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی
نام و آوازه باغ‌های ایرانی نه‌تنها در ایران، بلکه در کل دنیا پیچیده است. سبک خاص معماری ایرانی که در ساخت این باغ‌ها به کار گرفته می‌شود، مهم‌ترین وجه تمایز این باغ‌ها از هر باغ دیگری است. ما در ایران باغ‌های ایرانی خاص و ارزشمندی داریم که برخی از آن‌ها به جهت اهمیت و قدمت تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند. یکی از این باغ‌های جهانی، باغ اکبریه ازجاهای دیدنی بیرجنداست که ما در ادامه قصد معرفی آن را داریم؛ پس با ما همراه باشید. هرآنچه باید درباره باغ اکبریه بدانید: باغ اکبریه کجاست؟ درباره باغ اکبریهشرایط بازدید از باغ اکبریهتاریخچه باغ اکبریهمعماری باغ اکبریه بیرجندجاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجندموزه‌های باغ اکبریهبهترین زمان بازدید از باغ اکبریهدیدنی‌های اطراف باغ اکبریهباغ اکبریه کجاست؟ آدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی (مشاهده روی نقشه) منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: رضا کرمیمسیر دسترسیباغ اکبریه در جنوب شرق بیرجند قرار دارد و خوشبختانه از نظر مسیر دسترسی به دردسر نخواهید افتاد. برای دسترسی به این باغ می‌توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. خودروی شخصی: با استفاده از خودروی شخصی باید از طریق بلوار معلم خود را به میدان موزه برسانید. اگر از شمال شهر وارد مسیر بلوار معلم شدید، باید نرسیده به میدان موزه سمت چپ بپیچید و وارد خیابان خیام شرقی شوید. اگر از جنوب خیابان معلم به‌سمت باغ حرکت کنید، باید بعد از میدان موزه، به‌سمت راست تغییر جهت دهید و وارد خیابان خیام شرقی شوید. وسایل نقلیه عمومی: استفاده از تاکسی و اتوبوس برای بازدید از باغ اکبریه ایده مناسبی است. برای استفاده از تاکسی باید آن‌هایی را که در مسیر بلوار معلم و میدان موزه فعالیت می‌کنند، انتخاب کنید. ایستگاه‌های اتوبوس نزدیک باغ، مثل ایستگاه خیام نیز امکان استفاده از اتوبوس‌های سطح شهر را به شما خواهند داد. فاصله ایستگاه اتوبوس خیام از باغ اکبریه حدود ۲۰۰ متر است. درباره باغ اکبریهحتما شما هم دربارهباغ‌های ایرانیو سبک معماری خاص آن‌ها شنیده‌اید. اولین باغ‌های ایرانی در مسیر خروجی قنات‌ها شکل گرفته‌اند. از آنجا که حفر قنات برای اولین بار به دست مقنی‌های ایرانی صورت گرفت، شکل‌گیری باغ در کنار قنات‌ها نیز از تفکرات و اندیشه‌های ایرانیان سرچشمه گرفته است. باغ اکبریه بیرجند مانند سایر باغ‌های ایرانی نشانی از زیبایی و به‌کارگیری عوامل طبیعی در معماری آن زمان محسوب می‌شود. خالق باغ با اتکا به دانش تجربی خود فضایی را ایجاد کرده که باعث بقا و پویایی بستر طبیعی باغ شده است. باغ ایرانی سه ساختار و طراحی منحصربه‌فرد دارد؛ اول آنکه در مسیر عبور جوی آب قرار دارد؛ دوم آنکه با دیوارهای بلند محصور می‌شود و سوم آنکه در داخل باغ، عمارت تابستانی و استخر آب قرار گرفته است. هنگامی‌که جهانگردان اروپایی باغ‌سراهای ایرانی را مشاهده کردند، آن‌ها را با مشخصه و نام «پرشین گاردن» یا همان باغ پارسی توصیف کردند. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rباغ اکبریه بیرجند با وسعتی حدود ۴۵ , ۰۶۹ متر مربع معروف‌ترین باغ ایرانی در بین باغ‌های بیرجند به شمار می‌آید. این جاذبه به‌عنوان یکی ازدیدنی‌های استان خراسان جنوبی، با شماره ۲۳۲۶ در ۲۰ خرداد سال ۱۳۷۸ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. باغ اکبریه در بستری کوهستانی قرار دارد و از دو بنای اصلی تشکیل می‌شود که ساختمان متعلق به حشمت‌ا‎لدوله، پدر ابراهیم شوکت‌الملک، قدیمی‌تر از دیگری است؛ تاریخ احداث این ساختمان به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه بر می‌گردد. بنای دیگری که در مجموعه قرار دارد، ساختمان تشریفات است که به دستور شوکت‌الملک ساخته شد. شرایط بازدید از باغ اکبریههزینه بازدید از باغ اکبریه: بازدید از فضای بیرونی باغ اکبریه کاملا رایگان است؛ اما برای تماشای موزه‌ها و آثار تاریخی آن‌ها باید بلیط تهیه کنید. مدت زمان بازدید از باغ اکبریه: اگر به بازدید از تمام موزه‌های باغ اکبریه علاقه داشته باشید، باید بین دو تا سه ساعت زمان برای این کار اختصاص دهید. ساعت کاری باغ اکبریه بیرجندساعت کاری باغ اکبریه بیرجند: تمام ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ تاریخچه باغ اکبریهساخت باغ اکبریه از اوایل دورهقاجارتا اواخر آن و در چند مرحله انجام‌شده است. این باغ به‌عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورداستفاده قرار می‌گرفت؛ به‌نحوی‌که در لهجه محلی به «کلاته سرکار امیر» شهرت یافته بود. بعد از درگذشت ابراهیم خان شوکت‌الملک پسر او اسدالله علم، وزیر دربار شاه، از این باغ به‌عنوان محل سکونت خود در برخی از ایام سال استفاده می‌کرد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: الیاس ایزدخواهاسدالله علم بعدها باغ اکبریه را وقف آستان قدس رضوی کرد. این بنا در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. باغ اکبریه مانند سایر باغ‌های ایرانی به‌گونه‌ای ساخته‌شده است که کوشک وسط باغ در مرکز تقاطع محورهای افقی و عمودی قرار می‌گیرد. این طرح بر اساس الگوی چهارباغ ازدوران هخامنشیاجرا شده است. الگوی اصلی چهارباغ به‌قدری ریشه در هنر و فرهنگ ایران دارد که در سایر هنرها همچون هنر فرش‌بافی نیز دیده می‌شود. معماری باغ اکبریه بیرجندباغ اکبریه با فرم معماری ایرانی ساخته‌شده است. معمار اصلی بنا، استاد الله داد جعفری محسوب می‌شود که در اوایل دوره قاجار ساخت آن را آغاز کرد. معماران در ساخت عمارت باغ اکبریه از معماری روسی نیز الهام گرفته‌اند تا نتیجه فراتر از بنایی با معماری صرفا ایرانی باشد. باغ اکبریه شامل تالار آینه، گنبد کلاه فرنگی و تزیینات مقرنس لانه‌زنبوری است و در گذشته برای پذیرایی از نمایندگان سیاسی مورد استفاده قرار می‌گرفت. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rجاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجندعمارت حشمت‌الدولهمجموعه باغ اکبریه از چند عمارت تشکیل می‌شود که قدیمی‌ترین آن‌ها عمارت حشمت‌الملک در منتهی‌الیه شرقی مجموعه است که در دو طبقه ساخته شد. طبقه همکف دو دالان و راهرو نسبتا طویل دارد و میان سه بخش مهم مجموعه، یعنی باغ اصلی، باغ جنوبی و اسطبل ارتباط برقرار می‌کند. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rعمارت مرکزیعمارت مرکزی باغ اکبریه در جبهه غربی قرار دارد و کارکرد تشریفات و پذیرایی از مهمانان را عهده‌دار بود. این عمارت که تقریبا به‌عنوان هسته مرکزی باغ محسوب می‌شود، از تزیینات و چشم‌انداز بسیار عالی برخوردار است. کوشک مرکزی در دو طبقه ساخته‌شده و دارای تزیینات منبت‌کاری، مشبک‌کاری، ارسی با شیشه‌های رنگی و تزیینات گچی با طرح‌های اسلیمی و هندسی است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: معین دنیادیدهباغ شمالیباغ شمالی یکی دیگر از بخش‌های مجموعه است که در جبهه شمالی باغ اکبریه قرار گرفته و از باغ جنوبی بزرگ‌تر است. باغ جنوبیباغ جنوبی همان طور که از اسم آن مشخص است در جبهه جنوبی مجموعه قرار دارد. این باغ به‌وسیله فضاهای خدماتی، عمارت مرکزی و دیواره غربی اسطبل احاطه شده است. یکی از عناصر مهم این بخش، استخر نسبتا بزرگ با طرح مربع است که بخش عمده فضای باغ را در بر می‌گیرد. کتابخانه و موزه‌های باغهم‌اکنون بخش‌های مختلف باغ اکبریه مورد استفاده اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی هستند. بخش احداث‌شده در اوایل دوره قاجار به‌عنوان کتابخانه و دانشکده هنر دانشگاه بیرجند فعال است. از بخش مرکزی که در دوره قاجار احداث‌شده بود، به‌عنوان موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی استفاده می‌شود. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rموزه‌های باغ اکبریهموزه مشاهیر و مفاخر ملیزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار توماناستان خراسان جنوبی و بیرجند با وجود مشاهیر و بزرگانی که به جامعه معرفی کرده است، نیاز به موزه‌ای برای معرفی و زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره این افراد در ذهن مردم داشت. موزه مشاهیر و مفاخر ملی بیرجند در باغ اکبریه تاسیس شد و در مدت‌زمان کوتاهی موردتوجه همگان قرار گرفت. در این موزه آثار و سردیس‌های مربوط به افراد و شخصیت‌های برجسته استان نگهداری می‌شوند. منبع عکس: ایکنا؛ عکاس: سپیده قلندریموزه مردم‌شناسی بیرجندزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومانموزه مردم‌شناسی بیرجند با هدف شناخت هرچه بهتر مردم این ناحیه از کشورمان در سال ۱۳۷۲ هجری شمسی در محل باغ اکبریه افتتاح شد. در این موزه تماشایی لوازم زندگی اهالی قدیم بیرجند پیش چشم عموم مردم قرار گرفته‌اند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: A Firoozabadiموزه باستان‌شناسی بیرجندزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومانطبقه اول عمارت مرکزی در باغ اکبریه به‌عنوان موزه باستان‌شناسی بیرجند مورد استفاده قرار گرفته است. این موزه هم به جهت مکان قرارگیری و هم به‌دلیل وجود عتیقه‌ها، سفال‌های باستانی، سلاح‌های قدیمی و … معروف‌ترین موزه در باغ اکبریه محسوب می‌شود. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rبهترین زمان بازدید از باغ اکبریهشهر بیرجند و استان خراسان جنوبی در منطقه‌ای گرم و خشک قرار دارند؛ پس باید انتظار گرما و خشکی هوا را در روزهای تابستانی داشته باشید. اگر علاقه‌ای به هوای گرم و خشک منطقه ندارید، بهتر است فصل بهار یا پاییز را برای بازدید از باغ اکبریه انتخاب کنید تا علاوه بر آب‌وهوای دلپذیرتر، از چشم‌اندازهای فصلی باغ نیز لذت ببرید. زمستان‌های این منطقه به‌رغم تمام زیبایی‌هایی که دارد، سرد و خشک خواهد بود؛ بنابراین اگر به سرمای شدید علاقه ندارید، این موقع از سال نیز زمان ایدئالی برای بازدید نیست. منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: کاظم مظفریدیدنی‌های اطراف باغ اکبریهقلعه بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان جمهوری، قبل از میدان امام حسین (ع)، روبه روی جمهوری ۳۹ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (در حال حاضر قلعه در حال مرمت است) فاصله از باغ اکبریه: حدود ۵ ٫ ۵ کیلومتر (۱۲ دقیقه با ماشین) قلعه بیرجند بزرگ‌ترین بنای تاریخی بیرجند محسوب می‌شود و بر فراز یکی از بلندترین تپه‌های شهر قرار گرفته است. این قلعه که از جاهای دیدنی بیرجند به شمار می‌آید با نام‌های دیگری همچون «قلعه ته ده»، «قلعه پایین‌شهر» و «دژ بیرجند» نیز شناخته می‌شود. قلعه بیرجند دردوران صفویهشکل گرفت و بارها بازسازی شد و امروزه به یک اثر ماندگار در قلب بافت تاریخی بیرجند تبدیل‌شده است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: اصغر شیروانی پورارگ کلاه فرنگی بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار مطهری، بین کوچه‌های مطهری ۱۴ و ۱۶ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (امکان بازدید از این بنای تاریخی فقط در ایام خاصی از سال میسر است) فاصله از باغ اکبریه: حدود ۴ ٫ ۵ کیلومتر (۱۰ دقیقه با ماشین) ارگ کلاه فرنگی یکی از جاهای دیدنی بیرجند در استان خراسان جنوبی محسوب می‌شود که با معماری خاص خود توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب کرده است. این یادگار مربوط به دوره قاجار، احتمالا بین سال‌های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری ساخته‌شده است. ارگ کلاه فرنگی بیرجند که با معماری تحسین‌بر‌انگیز زیگوراتی‌اش شهرت دارد، در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: راضیه شکرآبیپرسش‌های متداولباغ اکبریه کجاست؟ باغ اکبریه در استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی قرار گرفته است. جاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجند کدامند؟ جاهای دیدنی باغ اکبریه شامل عمارت حشمت‌الدوله، عمارت مرکزی، باغ شمالی، باغ جنوبی، کتابخانه و موزه‌های باغ می‌شود. ساعت کاری باغ اکبریه بیرجند چگونه است؟ باغ اکبریه بیرجند و مجموعه موزه‌های آن در همه ایام هفته و از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ به روی بازدیدکنندگان باز هستند. هزینه بازدید از باغ اکبریه چقدر است؟ در سال ۱۴۰۲ بازدید از فضای بیرونی باغ اکبریه کاملا رایگان و هزینه بلیط هر یک از موزه‌های مجموعه چهار هزار تومان است. نویسنده: آزاده یوسف نژاد / بازنویسی: محمدرضا قاسم شیرازی. منبع عکس کاور: گوگل مپ. عکاس: Taha Ahmadi
4,057
4,179
بیرجند
بند دره
استان خراسان جنوبی، بیرجند، پنج کیلومتری انتهای خیابان مدرس، رشته‌کوه باقران، دریاچه و بند دره
بند دره با قدمتی که به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه می‌رسد، از بناهای تاریخی وجاهای دیدنی بیرجنداست. این بند چون آب آن از دره بالا و پایین عبور می‌کند، به این اسم مشهور شده است. بند دره که از جمله نقاط گردشگری استان خراسان جنوبی و شهرستان بیرجند محسوب می‌شود، در سال ۱۳۸۱ از سوی سازمان میراث فرهنگی با شماره ۴۸۱۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است. این بند که مهم‌ترین بند تاریخی و بزرگ‌ترین بند کوهستانی شهر بیرجند به شمار می‌رود، به دستور امیر شوکت‌الملک در سال ۱۲۹۴ هجری قمری ساخته‌شده است.
4,058
4,180
بیرجند
ارگ کلاه فرنگی بیرجند
استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار مطهری، فرمانداری بیرجند
بیرجند احتمالا در اواخر پادشاهی ساسانی و به همت زرتشتیان اهل یزد و کرمان، به‌عنوان محلی برای اسکان و استراحت افرادی بنا شد که قصد عبور از کویر به‌سمت شمال خراسان و ماورا النهر را داشتند. با توجه به قدمت و تاریخ غنی بیرجند، آثار تاریخی ارزشمندی در این منطقه برجای‌مانده است که ارگ کلاه فرنگی یکی از آن‌ها است. با ما همراه باشید تا نگاهی به این ارگ تماشایی داشته باشیم. هرآنچه باید درباره ارگ کلاه فرنگی بیرجند بدانید: ارگ کلاه فرنگی بیرجند کجاست؟ درباره ارگ کلاه فرنگی بیرجندشرایط بازدید ارگ کلاه فرنگی بیرجندتاریخچه ارگ کلاه فرنگی بیرجندمعماری ارگ کلاه فرنگی بیرجندبهترین زمان بازدید از ارگ کلاه فرنگی بیرجنددیدنی‌های اطراف ارگ کلاه فرنگی بیرجندارگ کلاه فرنگی بیرجند کجاست؟ آدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار مطهری، فرمانداری بیرجند (مشاهده روی نقشه) ارگ کلاه فرنگی ازجاهای دیدنی بیرجنداست. این ارگ در حال حاضر در محل فرمانداری بیرجند و در حاشیه خیابان مطهری قرار دارد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: راضیه شکرآبیمسیر دسترسیبرای دسترسی به ارگ کلاه فرنگی بیرجند با استفاده از خودروی شخصی، باید از میدان طالقانی یا خیابان شهید منتظری خود را به خیابان مطهری در مرکز شهر برسانید. ارگ کلاه فرنگی بین کوچه‌های مطهری ۱۴ ٫ ۱ و ۱۵، در محل فرمانداری قرار دارد. ایستگاه‌های اتوبوس خیابان مطهری و میدان طالقانی نیز امکان دسترسی به این مکان تاریخی را برای شما فراهم می‌کنند. درباره ارگ کلاه فرنگی بیرجندارگ کلاه فرنگی بیرجند در کنار دیگر جاهای دیدنی بیرجند همچون مدرسه شوکتیه، باغ اکبریه، قلعه بیرجند و ارگ بهارستان دارای ارزش تاریخی و فرهنگی بالایی است. این بنا در دوران حکومتقاجارهاو در بازه زمانی سال‌های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری، در شهر بیرجند احداث شد. ارگ با کاربری مقر حکومتی و به مساحت حدود ۷۰۰ متر مربع احداث‌شده است. «ارگ حسام الدوله»، «قصر بی‌بی عروس» و «ارگ سرکار»، از دیگر نام‌هایی هستند که این اثر تاریخی به آن‌ها شهرت یافته است. منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: محمدرضا مهاجرانیشرایط بازدید از ارگ کلاه فرنگی بیرجندارگ تاریخی بیرجند در حال حاضر به‌عنوان یکی از ساختمان‌های فرمانداری بیرجند مورد استفاده قرار دارد و دور از دسترس بازدیدکنندگان است. با این وجود علاوه بر مناسبت‌هایی مثل تعطیلات عید نوروز که درهای ارگ به روی بازدیدکنندگان باز می‌شود، شما می‌توانید در روزهایی به‌جز تعطیلات رسمی و در ساعت اداری به این محل مراجعه کنید و از دربان‌های فرمانداری بخواهید تا به شما امکان دسترسی به این بنای تاریخی را بدهند. معمولا برای بازدید از همه بخش‌های ارگ به بیشتر از یک ساعت زمان احتیاج نخواهید داشت. تاریخچه ارگ کلاه فرنگی بیرجندساخت ارگ کلاه فرنگی بیرجند را به امیر حسن خان شیبانی نسبت داده‌اند. این عمارت تا اوایل دوران حکومت قاجار همچنان به‌عنوان مقر حکومتی مورد استفاده قرار می‌گرفت تا اینکه توسط مالک آن، امیر علم خزیمه، در سال ۱۳۵۶ هجری شمسی به فرمانداری بیرجند اهدا شد. منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: Moas ۷۰ معماری ارگ کلاه فرنگی بیرجندکلاه فرنگی یا کوشک در واقع نوعی از معماری سلطنتی است که اغلب در کشورهایی همچون ایران، امپراتوری عثمانی و همچنین شبه‌قاره هند طرفداران بسیاری داشت. نمونه‌های متعددی از کلاه فرنگی‌ها در طول تاریخ ساخته شده‌اند و برجای‌مانده‌اند. دهخدا در لغت‌نامه خود در وصف این‌گونه عمارت‌ها چنین گفته است: عمارتی که در میان عرصه سازند. بنا در میان عرصه با گنبدی شبه مخروط. اطاقکی مسقف در وسط کاخ‌ها و باغ‌ها برای استراحت. ارگ کلاه فرنگی بیرجند را به‌شکل زیگوراتی یا پله‌پله در ۶ طبقه، با معماری زیبا و قابل‌توجهی ساخته‌اند. این بنا به همت سازمان میراث فرهنگی کشور به ثبت ملی رسیده است. پلان ارگ کلاه فرنگی بیرجند نیز در نوع خود جالب‌توجه است. این بنا در ابتدا با پلان ۶ ‌ضلعی ساخته‌شده است و در آخرین طبقه که راس عمارت را تشکیل می‌دهد، به‌شکل مخروطی تبدیل‌شده است. عمده مصالح استفاده‌شده در ساخت ارگ بیرجند گل، آجر، ساروج و آهک است. این بنا از چند بخش اصلی و فرعی تشکیل می‌شود. همکف، فضای ورودی، هشتی، گنبدی‌ها، چندین اتاق، دالان‌های مختلف، فضای حوض‌خانه، فضای اطراف حوض‌خانه و طبقه اول، از جمله قسمت‌هایی هستند که در این ارگ طراحی و ساخته شده‌اند. منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: آرش حمیدیاز نکات جالب‌توجه در مورد معماری ارگ کلاه فرنگی بیرجند می‌توان به طبقات آن اشاره کرد. با وجود تعبیه و ساخت ۶ طبقه در این عمارت، تنها دو طبقه همکف و طبقه اول قابل استفاده‌اند. طبقات دیگر تنها به‌دلیل شکل‌پذیری ساختمان بنا، طراحی و ساخته شده‌اند. البته بد نیست بدانید که نخستین ارگ کلاه فرنگی بیرجند همراه با دو بادگیر در دو سمت بوده است. متاسفانه به‌دلیل بازسازی‌ها و تعمیراتی که پس از ساخت ارگ روی آن صورت گرفت، بادگیرها به‌طور کامل حذف شده‌اند و از بین رفته‌اند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: کاوه نوحیطبقه همکف به‌دلیل بهره‌مندی از نقشه و فضاسازی کامل از مهم‌ترین بخش‌های ارگ محسوب می‌شود و ورودی آن با طاق‌های زیبا آراسته شده است. بخش‌های مختلف این طبقه از جمله گنبدی‌ها، اتاق‌ها و هشتی به کمک دالان‌های ارتباطی به یکدیگر متصل و محدود می‌شوند. طبقه نخست ارگ را به‌شکل هشت‌ضلعی ساخته‌اند و روی طبقه همکف قرار گرفته است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: کاوه نوحیدر مرکز ارگ کلاه فرنگی بیرجند می‌توان بخشی زیبا با معماری جالب‌توجه را مشاهده کرده که از آن با نام حوض‌خانه یاد می‌شود. می‌توان این بخش از ارگ را به‌دلیل وجود تزیینات، از مهم‌ترین بخش‌های ارگ کلاه فرنگی بیرجند معرفی کرد. محوطه حوض‌خانه یک متر پایین‌تر از کف اصلی ساختمان ارگ قرار دارد و به‌شکل هشت‌ضلعی ساخته‌شده است. به‌منظور تهویه هوا، آب‌نمایی زیبا با شکلی خاص در این بخش دیده می‌شود. همچنین پنجره‌های نورگیر که در قسمت گنبدی کلاه فرنگی تعبیه شده‌اند، روشنایی و نور موردنیاز فضای حوض‌خانه را تامین می‌کنند. از جمله تزییناتی که در بخش حوض‌خانه صورت گرفته‌اند، می‌توانیم به مقرنس، رسمی‌بندی، کاربندی‌های لانه‌زنبوری و تزیینات گلدانی اشاره کنیم. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: بهراد موعودیبهترین زمان بازدید از ارگ کلاه فرنگی بیرجنداستان خراسان جنوبی و بیرجند آب‌وهوای نیمه بیابانی دارند؛ پس باید انتظار زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم و خشک را داشته باشید. میزان بارش‌ها در این منطقه از کشور پایین است؛ اما بیشترین میزان آن را در بازه زمانی بین ماه‌های آذر تا اردیبهشت شاهد خواهیم بود. اگر به قدم زدن در هوای بارانی علاقه دارید، این موقع از سال زمان مناسبی خواهد بود؛ در غیر این صورت بهار با وجود آب‌وهوای معتدل، بهترین زمان برای بازدید خواهد بود. دیدنی‌های اطراف ارگ کلاه فرنگی بیرجندمدرسه شوکتیه بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان شهید منتظری، کوچه منتظری سه (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (در سال ۱۴۰۲): رایگانفاصله از ارگ کلاه فرنگی بیرجند: حدود یک کیلومتر (۱۱ دقیقه پیاده‌روی) مدرسه شوکتیه بیرجند با خصوصیات خاص خود یکی از بناهای تاریخی معروف شهر به شمار می‌آید. کارشناسان این بنا را یکی از اولین مدرسه‌های ایرانی به سبک جدید و متفاوت با مکتب‌خانه‌های سنتی ایران می‌دانند. این مدرسه در سال ۱۳۰۸ هجری قمری به دست معماران یزدی بنا شد و حسینیه شوکتیه نام گرفت. این حسینیه ۱۸ سال بعد از ساخت توسط محمدابراهیم خان علم، پسر بانی ساخت حسینیه، به مدرسه تبدیل شد و از سال ۱۳۵۶ هجری شمسی در فهرست آثار ملی کشورمان جای گرفت. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: امین محمودیباغ اکبریه بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (در سال ۱۴۰۲): رایگان (برای بازدید از موزه‌ها باید بلیط تهیه کنید) فاصله از ارگ کلاه فرنگی بیرجند: حدود پنج کیلومتر (۱۲ دقیقه با ماشین) باغ اکبریه در استان خراسان جنوبی و شهر بیرجند یک نمونه زیبا ازباغ‌های ایرانیمحسوب می‌شود. این باغ در دوره قاجار ساخته شد و شامل چندین عمارت است. باغ اکبریه که حدود ۴۵ , ۰۰۰ متر مربع وسعت دارد، در گذشته به‌عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اسدالله علم، پسر بانی ساخت باغ، در کتاب خود درباره پذیرایی پدرش از رضاشاه و محمدرضا شاه در این مکان می‌نویسد. این باغ دیدنی و باشکوه که از سال ۱۳۷۸ هجری شمسی در فهرست آثار ملی کشورمان قرار گرفته بود، در سال ۲۰۱۱ میلادی وارد فهرست میراث جهانی یونسکو شد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: رضا کرمیپرسش‌های متداولارگ کلاه فرنگی بیرجند کجاست؟ استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار مطهری، فرمانداری بیرجندشرایط بازدید از ارگ کلاه فرنگی بیرجند چگونه است؟ علاوه بر مناسبت‌هایی مثل تعطیلات عید نوروز که درهای ارگ به روی بازدیدکنندگان باز است، شما می‌توانید از دربان‌های فرمانداری نیز بخواهید تا به شما امکان دسترسی به این بنای تاریخی را بدهند. فاصله ارگ کلاه فرنگی بیرجند تا باغ اکبریه بیرجند چقدر است؟ این فاصله حدود پنج کیلومتر است. شما می‌توانید این مسافت را با حدود ۱۲ دقیقه رانندگی طی کنید. برای بازدید از ارگ کلاه فرنگی بیرجند به چقدر زمان احتیاج خواهیم داشت؟ برای بازدید از تمام بخش‌ها به حدود یک ساعت زمان احتیاج خواهید داشت. نویسنده: محبوبه حسنی / بازنویسی: محمدرضا قاسم شیرازی
4,059
4,181
بیرجند
آبشار گیوک
ایران، خراسان جنوبی، پنج کیلومتری جاده بیرجند به کرمان، نزدیکی روستای گیوک
آبشار گیوک در انتهای دره‌ای سرسبز واقع و در سال‌های اخیر به دلیل ایجاد سد گیوک، از زیبایی آن کاسته شده است. این محل دارای سد و آبشاری زیبا است. آبشار گیوک در نزدیکی روستای گیوک در پنج کیلومتری جاده بیرجند به کرمان قرار دارد و ازجاذبه‌های گردشگری بیرجندبه شمار می‌آید. باغات زرشک، بادام، توت، انگور و زردآلو در این مسیر خودنمایی می‌کنند.
4,060
4,182
بیرجند
روستای خراشاد
ایران، استان خراسان جنوبی، ۲۴ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند
خراشاد روستایی است واقع در ۲۴ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند و واقع در استان خراسان جنوبی. این روستا به سبب نخبه پرور و عالم خیز بودن، صنایع‌دستی و نیز زیبایی طبیعی آن شهرت دارد و از جملهجاهای دیدنی بیرجندمحسوب می‌شود. در لغت‌نامه دهخدا در سال ۱۳۴۵ در مورد خراشاد چنین نوشته‌شده است: «قریه‌ای است از بخش حومه شهرستان بیرجند، واقع در سی هزار گزی جنوب بیرجند. این ناحیه کوهستانی با آب‌وهوای معتدل و ۹۲۸ تن سکنه فارسی‌زبان است. آب آن از قنات و محصولاتش غلات، زعفران و سردرختی است. اهالی به کشاورزی و قالی‌بافی گذران می‌کنند و راه آن اتومبیل‌رو است. مزرعه گنج آباد و میرزاملک و علی‌آباد و سالم آباد جزء آن است. در آنجا دفتر ازدواج و طلاق و دبستان وجود دارد.» این روستا از روستاهای مهاجرپذیر استان خراسان جنوبی است که هرساله خانوارهایی از مرکز استان به این روستا مهاجرت و در آن ساکن می‌شوند. طبیعت و آب‌وهوااین روستا به دلیل قرار گرفتن در رشته‌کوه باقران، آب و هوایی معتدل و کوهستانی دارد که به همراه سرسبزی و زیبایی و نیز وجود کوه‌های سبز رنگ افیولیتی، روستا، چهره‌ای ییلاقی و تفرجگاهی به خود گرفته است، به‌طوری که به نام طرقبه بیرجند شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر، ساخت‌وساز ویلاهای تفریحی و اقامتگاهی رشد فزاینده‌ای گرفته است. این ویلاها را اشخاص و برخی از سازمان‌ها ساخته‌اند که نقش تفرجگاهی خراشاد را پررنگ‌تر کرده است. در همسایگی خانه‌های گلی و روستایی از لابه‌لای شاخه‌های خشکیده درختان، خانه‌هایی ویلایی ساخته‌شده که طبق اصول شهرسازی میان باغ‌ها جلب توجه می‌کند. این ساخت‌وسازهای جدید و شیک فقط به دامنه ارتفاعات محدود نشده و به‌صورت پراکنده حتی به بلندی صخره‌ها نیز گسترش‌یافته است. خانه‌های روستایی در دل کوه و بر اوج بلندی پله به پله تا پست‌ترین نقطه هموار بنا، شده‌اند. از بالا که می‌نگری بام‌ها طبقه به طبقه بر دیوارها سوار شده‌اند. گرچه بالا و پایین رفتن از کوچه‌ها و صخره‌های خراشاد قدری سخت است اما اهالی روستا به‌راحتی این کار را انجام می‌دهند. جوی آبی از میان باغ‌ها می‌گذرد. وجه تسمیهنام خراشاد، نامی یگانه بوده و بنا به گفته مرحوم دکتر محمد اسماعیل رضوانی (پدر علم تاریخ معاصر ایران که خود زاده این روستا بود) برگرفته از زبان پهلوی و به معنی محل طلوع خورشید بوده و علت آن نیز واقع‌شدن این روستا در میان دره‌ای است که به‌طرف شرق باز گشته و به دشت خراشاد متصل می‌شود. در نتیجه با توجه به واقع‌شدن این روستا در ابتدای دره، از نظر مردم محلی، اولین روستای از مجموعه روستاهای واقع در دره خراشاد می‌بوده که خورشید بدان می‌تابیده است. دکتر رضوانی اعتقاد داشتند، خراشاد گویش دیگری است از کلمه خورشید که آن را در الاتنبیه و الاشراف پیدا کرده‌اند. در جایی که اقالیم سبعه را تقسیم می‌کنند به سیارات سبعه می‌گویند: «الاقلیم رابع للشمس و هو بالفارسیه خرشاد.» «…مردم محلی به این روستا خرشاد می‌گویند.» تاریخچه روستاتاریخچه روستای خراشاد، به پیش از اسلام بازمی‌گردد. وجه تسمیه این روستا، خود نشان از تاریخ چند هزار ساله این روستا دارد. همچنین وجود آثاری مانند قبرستان زرتشتی‌ها (گبرها) در نزدیکی کاریز خراشاد، قلعه و تونل‌های زیرزمینی (که برای مقابله با یورش ترکمن‌ها ساخته شده‌اند)، واقع‌شدن در ۴ کیلومتری روستای کوچ و نگاره‌های لاخ مزار و … نشان‌دهنده تاریخ بس قدیمی و دیرین این روستا است. مردم این روستا از نژاد پارس هستند و به زبان فارسی تکلم می‌کنند. ویژگی رفتاری و شخصیتی مردم خراشاد، آنان را مردمی آرام صلح‌جوی، بافرهنگ و علم دوست معرفی کرده است. به‌طوری که اولین دبستان در منطقه، به نام دبستان دقیقی در سال ۱۳۲۲ به همت دکتر محمد اسماعیل رضوانی در این روستا ساخته شد. از ویژگی‌های جالب‌توجه خراشاد، پرورش افراد و شخصیت‌های موفق و نخبه بسیاری در زمینه‌های علمی، فرهنگی و اقتصادی است که بسیار بیشتر از ظرفیت یک روستا ۱۰۰۰ نفری است. به‌طوری که این منطقه را به مانند منطقه فراهان در استان مرکزی به‌عنوان یک روستای نخبه پرور در سطح ایران معرفی کرده است. اقتصاد روستای خراشادمردم منطقه بیشتر به کشاورزی، دامداری، قالی‌بافی، گلیم‌بافی و توبافی (پارچه‌بافی سنتی) اشتغال داشته و از زعفران، زرشک، عناب، توت، گردو و زردآلو می‌توان به‌عنوان محصولات عمده کشاورزی خراشاد نام برد. نقلی که خدا نموده ایجاد / / بی‌آنکه رسد به دست قنادسیبی است که هست در سمرقند / / توتی است که هست در خراشادصنایع دستیخراشاد به‌عنوان نخستین روستای هدف صنایع‌دستی کشور از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری معرفی‌شده است و ازجاهای دیدنی استان خراسان جنوبیبه شمار می‌رود. پارچه‌بافی سنتی خراشاد یا توبافی به زبان محلی، یکی از مهم‌ترین صنایع‌دستی استان خراسان جنوبی است، به‌طوری که به‌عنوان تنها صنایع‌دستی این استان، نامزد دریافت مهر اصالت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور شده است. در خراشاد تقریبا تمامی بانوان به شغل بافندگی مشغول هستند. حتی بانوان دانشجو یا شاغل که موقتا در بیرجند اقامت دارند در ایام تعطیلات که به خراشاد بازگشته و به هنر بافندگی می‌پردازند. با وجود اینکه خراشاد به‌عنوان روستایی ثروتمند و بی‌نیاز مشهور شده با این حال برخی مردم روستا همچنان در محرومیت به سر می‌برند و روستا با مشکلاتی چون عدم اجرای طرح هادی، شبکه فاضلاب، عدم مشارکت سازمان‌های مربوطه مانند محیط‌زیست در ایجاد محلی برای دفن زباله روبرو است. برخی از بزرگان خراشادهمان‌طور که اشاره شد خراشاد زادگاه بزرگان زیادی است از جمله: آخوند ملأ محمدعلی خراشادیشیخ محمدابراهیم قدسیشیخ محمدحسین خراشادی کاخکدکتر محمد اسماعیل رضوانی (استاد سابق تاریخ دانشگاه تهران و پدر تاریخ معاصر ایران) دکتر غضنفر فروزانفر (رییس شورای اسلامی شهر بیرجند و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند) دکتر محمدرضا حافظ نیا (استاد برجسته جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس) مرتضی حسن‌پور فرد خراشاد (اولین پرستار مرد در ایران و عضو هیئت‌علمی دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد) دکتر سید محمد خراشادیزاده (رئیس عضو هیئت‌علمی گروه فیزیک دانشگاه بیرجند و رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی بیرجند) دکتر علی حسینی تاش (عضو هیئت‌علمی و رئیس دانشگاه امام حسین) دکتر همایون هادوی نیا (عضو هیئت‌علمی دانشگاه کینگستون لندن) دکتر هما رضوانی خراشاد (عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت معلم) دکتر محمدرضا رضوانی خراشادیزاده (پزشک و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند) دکتر احمد خسروی خراشاد (پزشک و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد) دکتر امیر خراشادی (پزشک و عضو هیئت‌علمی دانشگاه کالیفرنیا) دکتر جمشید سروری خراشاد (پزشک در لندن) دکتر آفاق خراشادی (پزشک در کالیفرنیا) دکتر حسین خراشادی (پزشک در آمریکا) محمود خراشادی (مدیر بازاریابی سازمان آسمو شرکت اینتل آمریکا) و بیش از ۶۰ عضو هیئت‌علمی، پزشک و … در ایران، آمریکا، انگلستان، هلند و … است. نویسنده: زهرا صالح نژاد
4,061
4,183
بیرجند
پارک جنگلی بیرجند
ایران، خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار صنعت و معدن
پارک جنگلی بیرجند از مقاصد تفریحی وجاذبه‌های گردشگری بیرجندبه شمار می‌رود ودر مجاورت مصلای المهدی (عج) قرار دارد. این مجموعه یکی از ظرفیت‌های مغفول مانده این شهر محسوب می‌شود و امید است طبق قول‌های داده‌شده از سوی مسئولین، با عملیات بهسازی، این پارک به محیطی شاد و مفرح برای استفاده مردم تبدیل شود.
4,062
4,184
بیرجند
بند عمر شاه
ایران، استان خراسان جنوبی، بیرجند، ۲ کیلومتری جنوب غربی بیرجند
بند عمر شاه که با نام بند امیر شاه نیز شناخته می‌شود، از آثار تاریخی وجاهای دیدنی بیرجنداست و در فاصله ۲ کیلومتری جنوب غرب آن قرار دارد. قدمت این سازه به دوره قاجار بازمی‌گردد و به همراه دو بند تاریخی دیگر به نام‌های بند دره و بند النگ، هنگام زمان حکمرانی امیر شوکت الملک علم ساخته‌شده است. هدف از ساخت این بند ذخیره آب و مهار سیلاب‌ها بوده است و در ساخت آن از مصالحی مانندآجر، سنگ و ملات ساروج استفاده کرده‌اند. طول تاج بند عمر شاه ۲۷ متر، عرض آن ۴ الی ۶ متر و ارتفاع دیواره آن ۱۳ متر است. این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰، با شماره ثبت ۴۸۱۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. عکس‌های گالری از محمد رمضانی
4,063
4,185
بیرجند
چشمه آب ترش سربیشه
ایران، استان خراسان جنوبی، بیرجند، سربیشه، روستای آب ترش
چشمه آب‌ترش سربیشه از چشمه‌های آب معدنی در خراسان جنوبی وجاهای دیدنی بیرجنداست که در فاصله ۷۰ کیلومتری بیرجند و در فاصله ۲۰ کیلومتری شمال سربیشه و در کنار روستای آب‌ترش قرار دارد. آب این چشمه از شکاف سنگ‌های آندزیت بازالت از دل زمین خارج می‌شود که بالا بودن مقدار گاز co ۲ و سیلیس نشان‌دهنده منشا عمیق آب این چشمه است. آب این چشمه مزه‌ای ترش و دمایی پایین دارد و در ردیف چشمه‌های آب کلرور سدیم و سولفات کلسیم قرار گرفته که برای رفع امراض گوارشی، عضلانی، پوستی، بیماری‌های مزمن بانوان، رماتیسم، دردهای مفصلی و اختلالات غدد داخلی مؤثر است.
4,064
4,186
بیرجند
آبشارهای چهارده
بیرجند ارتفاعات باقران، روستای ۱۴
آبشار چهارده شامل مجموعه‌ای از آبشارها می‌شود که ازجاذبه‌های گردشگری بیرجنددر استان خراسان جنوبی هستند و در روستای چهارده واقع در ارتفاعات باقران در ۴ کیلومتری جنوب بیرجند قرار دارند. اولین و مرتفع‌ترین این آبشارها ۷ متر ارتفاع دارد. این مکان برای کوهنوردی مناسب است. همچنین این مکان به خاطر آب و هوای کویری منطقه مورد توجه بیشتری قرار دارد.
4,065
4,187
بیرجند
روستای گازار
ایران، خراسان جنوبی، ۷۳ کیلومتری بیرجند و ۵ کیلومتری مهمویی
روستای گازار از مقاصد گردشگری وجاهای دیدنی بیرجنددر بخش مرکزی این شهرستان به شمار می‌آید و در فاصله ۷۳ کیلومتری این شهر و ۵ کیلومتری مهمویی واقع‌شده است. آب و هوای گازار خشک و سرد است و در تابستان‌ها هم در معرض وزش بادهای تندی قرار دارد. روستای گازار بیش از ۱۴۰۰ سال سابقه تاریخی دارد. قلعه و راه آب قدیمی گازار، کتابخانه و مکتب‌خانه قدیمی این روستا که در کتاب شیخ محمدباقر آیتی نیز به آن اشاره‌شده، خود گواه قدمت گازار است. از آثار تاریخی گازار می‌توان به قلعه بزرگ و مستحکم آن اشاره کرد. همچنین قلعه‌ی دیگری به نام برزو که یادآور پهلوانان شاهنامه است در آن قرار دارد که البته از این قلعه‌ها آثار کمی برجای‌مانده است. در این روستا بالغ بر ۵۰ قنات برای تامین آب کشاورزی وجود دارد و عمدتا محصولاتی از قبیل زرشک، زعفران، عناب، بادام، آلو، هندوانه، شلغم و چغندر به عمل می‌آیند.
4,066
4,188
بیرجند
باغ بهلگرد
ایران، خراسان جنوبی، ۱۵ کیلومتری شرق بیرجند، یک کیلومتری روستای بهلگرد
باغ بهلگرد در یک کیلومتری روستای بهلگرد و ۱۵ کیلومتری شرق بیرجند قرار دارد و با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، ازجاهای دیدنی بیرجنداست. این اثر در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۳۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. دو باغ، دو عمارت، یک اصطبل، سکونتگاه خدمه و یک یخدان طبیعی اجزای تشکیل‌دهنده این مجموعه هستند. این عمارت روی چهار ستون آجری و مدور ساخته‌شده که چشم‌گیر‌ترین تزیینات بنا نیز به‌شمار می‌روند و در کل تجملات و تزیینات چندانی در ساخت آن به کار نرفته و نسبت به دیگر باغ‌های بیرجند ساده و بی‌پیرایه‌تر جلوه می‌کند. دو باغ مجزا از هم که یکی از آنها اصلی‌تر بوده و به بیرون راه دارد، باغ بیرونی و باغ کوچک‌تر نیز باغ درونی گفته می‌شود. حوض‌های آبی هم که از اصول معماری ایرانی تبعیت می‌کنند، در وسط این دو باغ تعبیه شده‌اند. در مرکز باغ نیز استخری چهارضلعی وجود دارد که جزیره‌ای هشت‌ضلعی در وسط آن به چشم می‌خورد. از جذابیت‌های ویژه این باغ- عمارت یخدانی طبیعی است که در فاصله ۱۵۰ متری شمال عمارت به چشم می‌خورد. آن زمان در زمستان، کارگران بسیاری با استفاده از یخ‌زدن آب نهری که به درون استخر می‌ریخته، یخ را ساخته و قطر یخ را با افزودن آب افزایش می‌دادند و درون این یخدان ذخیره می‌کردند تا در گرمای تابستان مورد استفاده صاحبخانه و مهمانان ویژه قرار گیرد.
4,067
4,189
بیرجند
باغ شوکت آباد
ایران، خراسان جنوبی، ۱۰ کیلومتری بیرجند، روستای شوکت‌آباد
باغ شوکت‌آباد در ۱۰ کیلومتری شرق بیرجند، در کنار راه بیرجند به زاهدان و در روستای شوکت‌آباد قرار دارد و ازجاهای دیدنی بیرجنددر استان خراسان جنوبی محسوب می‌شود. این باغ با وسعتی در حدود ۵ / ۸ هکتار با شماره ۲۳۶۳ در ۲۳ مرداد ماه سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این باغ در بستری کوهستانی قرار گرفته است و مربوط به دوره قاجار و از املاک امیر اسماعیل‌خان شوکت‎الملک بوده که به‌عنوان سکونتگاهی ییلاقی استفاده می‎شد. به دلیل آن‌که وی وارث و فرزندی نداشت، اموال او به برادرش، محمد ابراهیم خان، رسید و بعدها اسدالله علم، وزیر دربار، آن را وقف کرد. باغ دارای ورودی‎ها، عمارت اندرونی، فضاهای خدماتی، اصطبل، یخچال و برج‌های نگهبانی است. عمارت اصلی باغ در ضلع جنوبی و با محور شرقی، غربی بنا شده است. این عمارت دارای سه بخش حوضخانه، بخش مرکزی، اتاق‌های ضلع شرقی و غربی حوضخانه است. این باغ در چهار گوشه دارای برج‌های نگهبانی است. درختان موجود در باغ شامل درختان تزئینی، سایه‎دار و میوه‎دار از جمله چنار، کاج، سرو، هلو، انار، توت، زردآلو و تاک هستند. درختان باغ بیشتر از گونه کاج هستند که در میان آنها درختان عرعر، انار و گردو به همراه بوته‎های گل مثل شقایق و محمدی به چشم می‌خورند. از بخشی از این باغ به‌عنوان موزه تاریخ طبیعی و حیات وحش بیرجند استفاده می‌شود و بخشی دیگر به رستوران سنتی تغییر کاربری داده است.
4,068
4,190
بیرجند
رشته‌کوه باقران
بیرجند
رشته‌کوه باقران (باغران) که ازجاذبه‌های گردشگری استان خراسان جنوبیمحسوب می‌شود، ۱۰۰ کیلومتر طول و ۱۳ کیلومتر عرض دارد و در جهت شمال غرب - جنوب شرق از نزدیکی شهر خوسف آغاز گشته و پس از گذر از جنوب شهر بیرجند، تا شهر سربیشه ادامه می‌یابد. نام این کوه از نام یکی از نوادگان امام محمد باقر گرفته‌شده که در انتهای دره بند عمرشاه این کوه مدفون است. در بخش شرقی این کوه مزار کاهی قرار دارد که گفته می‌شود آرامگاه خواهر حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) است. بند عمرشاه و بند دره دو بند تاریخی این کوه است که بند عمرشاه پر شده ولی بند دره همچنان دایر و مورد استفاده است.
4,069
4,191
بیرجند
روستای نازدشت
ایران، خراسان جنوبی، ۵۰ کیلومتری سربیشه و ۱۱۰ کیلومتری بیرجند
روستای نازدشت از مقاصد گردشگری ومکان‌های دیدنی استان خراسان جنوبیبه شمار می‌آید و از روستاهای دشت حسین‌آباد غیناب، واقع در دهستان مومن‌آباد، از توابع بخش مرکزی شهرستان سربیشه است. نازدشت به معنی دشت وسیع و کویری است. کوه‌های همجوار آن، کوه معروف زلزله که در ۱۵ کیلومتری و کوه غنبرکشته در ۸ کیلومتری آن هستند. دو رود فصلی به نام‌های بهامورس و قلعه‌سرخ در مسیر کوهای حسن‌کلنگی و نازدشت جریان دارند.
4,070
4,192
بیرجند
روستای چنشت
ایران، استان خراسان جنوبی، شهرستان سربیشه، بخش مود، دهستان نهارجان
روستای چنشت در فاصله ۶۰ کیلومتری جنوب شرق بیرجند قرار دارد و با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعدد گردشگران زیادی را به‌سمت خود جذب می‌کند. از جمله این جاذبه‌ها می‌توان به غار چهل چاه و غار چنشت اشاره کرد که عبور از آن‌ها کار ساده‌ای نیست. امامزاده سید حامد علوی نیز از مکان‌های مذهبی روستا به شمار می‌رود که ظاهرا از فرزندان امام جعفر صادق (ع) بودند. جالب اینکه چنشت به‌لحاظ پوشش محلی مردمانش به سرزمین رنگ‌های ایران معروف شده است. همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند تا این روستا به‌عنوان یکی ازجاذبه‌های گردشگری استان خراسان جنوبیشناخته شود. این روستا از آب‌وهوای معتدل کوهستانی برخوردار است و تابستان‌های خنک و زمستان‌های سردی دارد. هرآنچه باید درباره روستای چنشت بدانید: روستای چنشت کجاست؟ معرفی روستای چنشتوجه تسمیه روستای چنشتبهترین زمان سفر به روستای چنشتجاهای دیدنی روستای چنشتدر سفر به روستای چنشت کجا اقامت کنیم؟ نکات بازدید از روستای چنشتروستای چنشت کجاست؟ آدرس: استان خراسان جنوبی، شهرستان سربیشه، بخش مود، ۶۰ کیلومتری بیرجند (نمایش روی نقشه) چنشت یکی از روستاهای دهستان نهارجان در شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی است که در فاصله ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند (مرکز استان)، ۶۷ کیلومتری سربیشه و ۲۶ کیلومتری بخش مود قرار دارد. معرفی روستای چنشتمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: سعید افتاده) روستای چنشت که به‌عنوان سرزمین رنگ‌های ایران لقب گرفته است، یکی از روستاهای گردشگری وجاهای دیدنی بیرجندبه حساب می‌آید. شغل اصلی مردم روستا کشاورزی و دامداری است و جای تعجب ندارد که این روستا ۱۷ مرکز پرورش مرغ (مرغداری) دارد. زنان روستا به صنایع‌دستی از جمله قالی‌بافی و گلیم‌بافی مشغول هستند و در ماه‌های بهار و تابستان نیز به جمع‌آوری گیاهان دارویی در کوهستان‌های اطراف می‌پردازند. ریسندگی، گیوه‌بافی، سبدبافی، زیلوبافی و جاجیم‌بافی از دیگر صنایع‌دستی قدیمی این روستا به شمار می‌روند که به مرور زمان کم‌رنگ شده‌اند. آداب و رسوم روستای چنشت نسبت به سایر روستاهای خراسان جنوبی، کمتر دچار تحولات و تغییرات فرهنگی شده و فرهنگ روستایی آن محفوظ مانده است. مردم روستا، به‌ویژه زنان و دختران، اغلب ازپوشاک محلیو سنتی استفاده می‌کنند که در نقاط دیگر استان کمتر یافت می‌شود. البته لباس مردان در چند سال اخیر به لباس سایر مردم منطقه شبیه شده است؛ اما بزرگان و پیران لباس دیگری به‌شکل پالتوی بلند بر تن می‌کنند که تمام بدن را می‌پوشاند و شامل شال سر و در برخی مواقع کلاه معمولی می‌شود. منبع عکس: وب‌سایت setarehnews. com (عکاس: ناشناس) لباس زنان یکی از جاذبه‌های خاص روستا به شمار می‌رود و چنان تنوع رنگی دارد که باعث شده است به این روستا لقب سرزمین رنگ‌ها داده شود. این لباس‌ها از سه قسمت چارقد قرمز یا آبی گلدار، کلاه نقره‌ای و نقره‌دوزی شده و پیراهن زنانه به رنگ‌های سبز و قرمز یا آبی تشکیل شده‌اند. دختران چنشتی از لباس‌های بلندی مانند دامن پرچین، قبای بلند، روسری و سربند و شلیته‌های خراسانی استفاده می‌کنند که بیشتر خاص مراسم است. علاوه بر این، تزیینات منازل مانند در، پنجره و پرده بیشتر با رنگ‌های شاد انجام می‌شود. سوغاتی‌های معروف روستای چنشت عبارت‌اند از زعفران، کشک محلی، زرشک، گردو و بادام خشک، میوه‌های خشک، قالیچه‌های بسیار کوچک و نوعی گبه که یادگاری‌های ارزنده‌ای از این خطه از ایران محسوب می‌شوند. از غذاهای رایج و لذیذ روستا نیز می‌توان به انواع آش‌ها، آبگوشت‌های محلی، اشکنه و کشک محلی اشاره کرد. وجه تسمیه روستای چنشتمنبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حسن خیری) گفته می‌شود که روستای چنشت سربیشه به‌دلیل وجود چندین رودخانه که از کنار آن می‌گذشت و باغ‌های این منطقه را سیراب می‌کرد، به «چند شط» معروف بود؛ اما به مرور زمان به «چن شط» و «چن شت» و سرانجام به «چنشت» تبدیل شد. روایت دیگری نیز در مورد وجه تسمیه چنشت وجود دارد که می‌گوید چنشت بر وزن بهشت است. در گذشته به‌دلیل آب‌وهوای خوش و میوه‌های فراوان و رودخانه‌های متعددی که از زیر درختان می‌گذشت، گروهی از دامداران این نقطه را برای محل زندگی خود انتخاب کردند و نام آن را بهشت گذاشتند که بعدها بر اثر گذر زمان به چنشت تغییر پیدا کرد. بهترین زمان سفر به روستای چنشتروستای کوهستانی چنشت با زمستان‌های سرد و تابستان‌های خنک سالانه میزبان گردشگران زیادی است که برای دیدن جاذبه‌های آن به این منطقه سفر می‌کنند. بهار و تابستان بهترین فصول برای سفر به این روستای تاریخی هستند. جاهای دیدنی روستای چنشتاز جاذبه‌های مهم و طبیعی روستای چنشت می‌توان به غار چنشت و چهل‌چاه، مزار سیدحامد علوی و بافت تاریخی چنشت اشاره کرد. غار چنشتمنبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: فلکی) غار چنشت شاید اسرارآمیزترین پدیده تاریخی بیرجند باشد. بر اساس متون تاریخی، سید محمد مشعشع این غار را ۶۱۴ سال پیش کشف کرد. او بر اساس اسنادی که در دست داشت، از عربستان به قهستان آمد و پس از کشف غار مذکور، اجساد سید حامد علوی و دو فرزندش را از غار بیرون برد و آن‌ها را درون بقعه‌ای به خاک سپرد که برای این منظور ساخته بود. غار چنشت حدود ۶۰ متر طول دارد و ارتفاع برخی از گذرگاه‌های آن از ۱۰ متر تجاوز می‌کند. این فضاها گاه عریض و با ارتفاع زیاد و گاه بسیار تنگ با ارتفاع کم هستند و عبور از آن‌ها به‌سختی صورت می‌گیرد. ظاهرا این غار طی اعصار گذشته نقش پناهگاه را ایفا می‌کرد؛ چراکه استخوان اجساد مردگان در وضعیت‌های مختلف و نیز آثار و نشانه‌های متعددی از زندگی گذشتگان مانند سفال، چوب، پارچه، چرخ نخ و دیوارهای گچی مربوط به هزاره دوم و سوم پیش از میلاد در آن یافت شده است. غار چهل چاهمنبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: فلکی) در فاصله ۱۰۰ متر از غار چنشت، غار دیگری به نام چهل‌چاه واقع‌شده است که بیش از ۱۴۰۰ سال قدمت دارد. در این غار استخوان اجساد ۱۴ مرد و زن و کودک کشف‌شده است و به نظر می‌رسد که آن‌ها به داخل آن پناه برده بودند؛ اما در غار با گل اندود و راه فرار آن‌ها بسته می‌شود. وسط غار، حوضی از آجر و سنگ و آثار زندگی انسان مانند سفال، چوب و پارچه به جا مانده است. مزار سید حامد علویمنبع عکس: خبرگزاری مهر (عکاس: ناشناس) بقعه سید حامد علوی از مکان‌های تاریخی و مذهبی روستای چنشت به شمار می‌رود. بنا بر روایات، وی از فرزندان امام جعفر صادق (ع) بود. او و فرزندانش از مخالفان خلافت عباسی بودند و ناگزیر در غار چنشت پنهان‌شده و سرانجام به دست سربازان حکومت عباسی در داخل غار کشته شدند. پس از کشف غار چنشت، اجساد ایشان از غار بیرون آورده و در بقعه‌ای به خاک سپرده شد. نمای ساختمان مزار، سنگی است و دو گلدسته سبز رنگ به ارتفاع دو متر دارد. همچنین در داخل آن تا ارتفاع یک متر سنگ مرمر کار شده و تا سقف با گچ‌کاری تکمیل‌شده است. امامزاده ضریحی از جنس آلومینیوم دارد و چهل‌چراغی بر فراز آن به چشم می‌خورد. شکل بیرونی بقعه مکعبی‌شکل است؛ اما از درون هشت ضلع دارد. از دیگر مکان‌های مذهبی مورد احترام مردم روستا، بقعه بی‌بی‌زینب خاتون است که در هفت کیلومتری روستای چنشت سربیشه قرار دارد. در سفر به روستای چنشت کجا اقامت کنیم؟ منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: سعید افتاده) اقامتگاه بوم‌گردی میرزا در روستای چنشت یکی از بهترین گزینه‌های اقامت به حساب می‌آید. این اقامتگاه چهار اتاق ۳۰ متری دارد که مجهز به سیستم سرمایشی و گرمایشی، تلویزیون، آشپزخانه عمومی، سرویس بهداشتی ایرانی و فرنگی مشترک و … هستند. در صورت تمایل می‌توانید انواع غذاهای محلی و گیاهی را برای ناهار و شامتان سفارش دهید. گشت محلی و آشنایی با آداب و رسوم و صنایع‌دستی مردمان روستا نیز از برنامه‌های این اقامتگاه محسوب می‌شود. اگر به‌دنبال اقامت در هتل هستید، به بیرجند بروید و یکی از هتل‌های این شهر را انتخاب کنید. نکات بازدید از روستای چنشتمنبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: فلکی) روستای چنشت سربیشه امروزه به امکانات کامل آب، برق و تلفن مجهز است؛ اما اینترنت ضعیفی دارد. برای عکاسی از مردم روستا حتما از آن‌ها اجازه بگیرید. در سفر بهروستاهای زیبای ایرانبه فرهنگ مردم محلی احترام بگذارید و با خرید از اهالی در رونق اقتصادی منطقه کوشا باشید. زباله‌های خود (اعم از زباله‌های‌تر و ته‌سیگار) را در طبیعت رها نکنید. پرسش‌های متداولروستای چنشت کجاست؟ چنشت از روستاهای شهرستان سربیشه در استان خراسان جنوبی است که در ۶۰ کیلومتری بیرجند قرار دارد. چرا روستای چنشت به سرزمین رنگ‌های ایران معروف شده است؟ لباس زنان روستا تنوع رنگی زیادی دارد و حتی دکور خانه‌ها اغلب رنگارنگ است. بهترین زمان سفر به روستای چنشت چه فصلی است؟ بهار و تابستانجاهای دیدنی روستای چنشت کدامند؟ غار چنشت، غار چهل‌چاه، مزار سید حامد علوینویسنده: نرگس صالح‌نژاد / بازنویسی: صدیقه شجاعی
4,071
4,193
بیرجند
موزه مردم‌شناسی بیرجند
ایران، استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی
نام و آوازه باغ‌های ایرانی نه‌تنها در ایران، بلکه در کل دنیا پیچیده است. سبک خاص معماری ایرانی که در ساخت این باغ‌ها به کار گرفته می‌شود، مهم‌ترین وجه تمایز این باغ‌ها از هر باغ دیگری است. ما در ایران باغ‌های ایرانی خاص و ارزشمندی داریم که برخی از آن‌ها به جهت اهمیت و قدمت تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند. یکی از این باغ‌های جهانی، باغ اکبریه ازجاهای دیدنی بیرجنداست که ما در ادامه قصد معرفی آن را داریم؛ پس با ما همراه باشید. هرآنچه باید درباره باغ اکبریه بدانید: باغ اکبریه کجاست؟ درباره باغ اکبریهشرایط بازدید از باغ اکبریهتاریخچه باغ اکبریهمعماری باغ اکبریه بیرجندجاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجندموزه‌های باغ اکبریهبهترین زمان بازدید از باغ اکبریهدیدنی‌های اطراف باغ اکبریهباغ اکبریه کجاست؟ آدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی (مشاهده روی نقشه) منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: رضا کرمیمسیر دسترسیباغ اکبریه در جنوب شرق بیرجند قرار دارد و خوشبختانه از نظر مسیر دسترسی به دردسر نخواهید افتاد. برای دسترسی به این باغ می‌توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. خودروی شخصی: با استفاده از خودروی شخصی باید از طریق بلوار معلم خود را به میدان موزه برسانید. اگر از شمال شهر وارد مسیر بلوار معلم شدید، باید نرسیده به میدان موزه سمت چپ بپیچید و وارد خیابان خیام شرقی شوید. اگر از جنوب خیابان معلم به‌سمت باغ حرکت کنید، باید بعد از میدان موزه، به‌سمت راست تغییر جهت دهید و وارد خیابان خیام شرقی شوید. وسایل نقلیه عمومی: استفاده از تاکسی و اتوبوس برای بازدید از باغ اکبریه ایده مناسبی است. برای استفاده از تاکسی باید آن‌هایی را که در مسیر بلوار معلم و میدان موزه فعالیت می‌کنند، انتخاب کنید. ایستگاه‌های اتوبوس نزدیک باغ، مثل ایستگاه خیام نیز امکان استفاده از اتوبوس‌های سطح شهر را به شما خواهند داد. فاصله ایستگاه اتوبوس خیام از باغ اکبریه حدود ۲۰۰ متر است. درباره باغ اکبریهحتما شما هم دربارهباغ‌های ایرانیو سبک معماری خاص آن‌ها شنیده‌اید. اولین باغ‌های ایرانی در مسیر خروجی قنات‌ها شکل گرفته‌اند. از آنجا که حفر قنات برای اولین بار به دست مقنی‌های ایرانی صورت گرفت، شکل‌گیری باغ در کنار قنات‌ها نیز از تفکرات و اندیشه‌های ایرانیان سرچشمه گرفته است. باغ اکبریه بیرجند مانند سایر باغ‌های ایرانی نشانی از زیبایی و به‌کارگیری عوامل طبیعی در معماری آن زمان محسوب می‌شود. خالق باغ با اتکا به دانش تجربی خود فضایی را ایجاد کرده که باعث بقا و پویایی بستر طبیعی باغ شده است. باغ ایرانی سه ساختار و طراحی منحصربه‌فرد دارد؛ اول آنکه در مسیر عبور جوی آب قرار دارد؛ دوم آنکه با دیوارهای بلند محصور می‌شود و سوم آنکه در داخل باغ، عمارت تابستانی و استخر آب قرار گرفته است. هنگامی‌که جهانگردان اروپایی باغ‌سراهای ایرانی را مشاهده کردند، آن‌ها را با مشخصه و نام «پرشین گاردن» یا همان باغ پارسی توصیف کردند. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rباغ اکبریه بیرجند با وسعتی حدود ۴۵ , ۰۶۹ متر مربع معروف‌ترین باغ ایرانی در بین باغ‌های بیرجند به شمار می‌آید. این جاذبه به‌عنوان یکی ازدیدنی‌های استان خراسان جنوبی، با شماره ۲۳۲۶ در ۲۰ خرداد سال ۱۳۷۸ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. باغ اکبریه در بستری کوهستانی قرار دارد و از دو بنای اصلی تشکیل می‌شود که ساختمان متعلق به حشمت‌ا‎لدوله، پدر ابراهیم شوکت‌الملک، قدیمی‌تر از دیگری است؛ تاریخ احداث این ساختمان به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه بر می‌گردد. بنای دیگری که در مجموعه قرار دارد، ساختمان تشریفات است که به دستور شوکت‌الملک ساخته شد. شرایط بازدید از باغ اکبریههزینه بازدید از باغ اکبریه: بازدید از فضای بیرونی باغ اکبریه کاملا رایگان است؛ اما برای تماشای موزه‌ها و آثار تاریخی آن‌ها باید بلیط تهیه کنید. مدت زمان بازدید از باغ اکبریه: اگر به بازدید از تمام موزه‌های باغ اکبریه علاقه داشته باشید، باید بین دو تا سه ساعت زمان برای این کار اختصاص دهید. ساعت کاری باغ اکبریه بیرجندساعت کاری باغ اکبریه بیرجند: تمام ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ تاریخچه باغ اکبریهساخت باغ اکبریه از اوایل دورهقاجارتا اواخر آن و در چند مرحله انجام‌شده است. این باغ به‌عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورداستفاده قرار می‌گرفت؛ به‌نحوی‌که در لهجه محلی به «کلاته سرکار امیر» شهرت یافته بود. بعد از درگذشت ابراهیم خان شوکت‌الملک پسر او اسدالله علم، وزیر دربار شاه، از این باغ به‌عنوان محل سکونت خود در برخی از ایام سال استفاده می‌کرد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: الیاس ایزدخواهاسدالله علم بعدها باغ اکبریه را وقف آستان قدس رضوی کرد. این بنا در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. باغ اکبریه مانند سایر باغ‌های ایرانی به‌گونه‌ای ساخته‌شده است که کوشک وسط باغ در مرکز تقاطع محورهای افقی و عمودی قرار می‌گیرد. این طرح بر اساس الگوی چهارباغ ازدوران هخامنشیاجرا شده است. الگوی اصلی چهارباغ به‌قدری ریشه در هنر و فرهنگ ایران دارد که در سایر هنرها همچون هنر فرش‌بافی نیز دیده می‌شود. معماری باغ اکبریه بیرجندباغ اکبریه با فرم معماری ایرانی ساخته‌شده است. معمار اصلی بنا، استاد الله داد جعفری محسوب می‌شود که در اوایل دوره قاجار ساخت آن را آغاز کرد. معماران در ساخت عمارت باغ اکبریه از معماری روسی نیز الهام گرفته‌اند تا نتیجه فراتر از بنایی با معماری صرفا ایرانی باشد. باغ اکبریه شامل تالار آینه، گنبد کلاه فرنگی و تزیینات مقرنس لانه‌زنبوری است و در گذشته برای پذیرایی از نمایندگان سیاسی مورد استفاده قرار می‌گرفت. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rجاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجندعمارت حشمت‌الدولهمجموعه باغ اکبریه از چند عمارت تشکیل می‌شود که قدیمی‌ترین آن‌ها عمارت حشمت‌الملک در منتهی‌الیه شرقی مجموعه است که در دو طبقه ساخته شد. طبقه همکف دو دالان و راهرو نسبتا طویل دارد و میان سه بخش مهم مجموعه، یعنی باغ اصلی، باغ جنوبی و اسطبل ارتباط برقرار می‌کند. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rعمارت مرکزیعمارت مرکزی باغ اکبریه در جبهه غربی قرار دارد و کارکرد تشریفات و پذیرایی از مهمانان را عهده‌دار بود. این عمارت که تقریبا به‌عنوان هسته مرکزی باغ محسوب می‌شود، از تزیینات و چشم‌انداز بسیار عالی برخوردار است. کوشک مرکزی در دو طبقه ساخته‌شده و دارای تزیینات منبت‌کاری، مشبک‌کاری، ارسی با شیشه‌های رنگی و تزیینات گچی با طرح‌های اسلیمی و هندسی است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: معین دنیادیدهباغ شمالیباغ شمالی یکی دیگر از بخش‌های مجموعه است که در جبهه شمالی باغ اکبریه قرار گرفته و از باغ جنوبی بزرگ‌تر است. باغ جنوبیباغ جنوبی همان طور که از اسم آن مشخص است در جبهه جنوبی مجموعه قرار دارد. این باغ به‌وسیله فضاهای خدماتی، عمارت مرکزی و دیواره غربی اسطبل احاطه شده است. یکی از عناصر مهم این بخش، استخر نسبتا بزرگ با طرح مربع است که بخش عمده فضای باغ را در بر می‌گیرد. کتابخانه و موزه‌های باغهم‌اکنون بخش‌های مختلف باغ اکبریه مورد استفاده اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی هستند. بخش احداث‌شده در اوایل دوره قاجار به‌عنوان کتابخانه و دانشکده هنر دانشگاه بیرجند فعال است. از بخش مرکزی که در دوره قاجار احداث‌شده بود، به‌عنوان موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی استفاده می‌شود. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rموزه‌های باغ اکبریهموزه مشاهیر و مفاخر ملیزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار توماناستان خراسان جنوبی و بیرجند با وجود مشاهیر و بزرگانی که به جامعه معرفی کرده است، نیاز به موزه‌ای برای معرفی و زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره این افراد در ذهن مردم داشت. موزه مشاهیر و مفاخر ملی بیرجند در باغ اکبریه تاسیس شد و در مدت‌زمان کوتاهی موردتوجه همگان قرار گرفت. در این موزه آثار و سردیس‌های مربوط به افراد و شخصیت‌های برجسته استان نگهداری می‌شوند. منبع عکس: ایکنا؛ عکاس: سپیده قلندریموزه مردم‌شناسی بیرجندزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومانموزه مردم‌شناسی بیرجند با هدف شناخت هرچه بهتر مردم این ناحیه از کشورمان در سال ۱۳۷۲ هجری شمسی در محل باغ اکبریه افتتاح شد. در این موزه تماشایی لوازم زندگی اهالی قدیم بیرجند پیش چشم عموم مردم قرار گرفته‌اند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: A Firoozabadiموزه باستان‌شناسی بیرجندزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومانطبقه اول عمارت مرکزی در باغ اکبریه به‌عنوان موزه باستان‌شناسی بیرجند مورد استفاده قرار گرفته است. این موزه هم به جهت مکان قرارگیری و هم به‌دلیل وجود عتیقه‌ها، سفال‌های باستانی، سلاح‌های قدیمی و … معروف‌ترین موزه در باغ اکبریه محسوب می‌شود. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rبهترین زمان بازدید از باغ اکبریهشهر بیرجند و استان خراسان جنوبی در منطقه‌ای گرم و خشک قرار دارند؛ پس باید انتظار گرما و خشکی هوا را در روزهای تابستانی داشته باشید. اگر علاقه‌ای به هوای گرم و خشک منطقه ندارید، بهتر است فصل بهار یا پاییز را برای بازدید از باغ اکبریه انتخاب کنید تا علاوه بر آب‌وهوای دلپذیرتر، از چشم‌اندازهای فصلی باغ نیز لذت ببرید. زمستان‌های این منطقه به‌رغم تمام زیبایی‌هایی که دارد، سرد و خشک خواهد بود؛ بنابراین اگر به سرمای شدید علاقه ندارید، این موقع از سال نیز زمان ایدئالی برای بازدید نیست. منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: کاظم مظفریدیدنی‌های اطراف باغ اکبریهقلعه بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان جمهوری، قبل از میدان امام حسین (ع)، روبه روی جمهوری ۳۹ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (در حال حاضر قلعه در حال مرمت است) فاصله از باغ اکبریه: حدود ۵ ٫ ۵ کیلومتر (۱۲ دقیقه با ماشین) قلعه بیرجند بزرگ‌ترین بنای تاریخی بیرجند محسوب می‌شود و بر فراز یکی از بلندترین تپه‌های شهر قرار گرفته است. این قلعه که از جاهای دیدنی بیرجند به شمار می‌آید با نام‌های دیگری همچون «قلعه ته ده»، «قلعه پایین‌شهر» و «دژ بیرجند» نیز شناخته می‌شود. قلعه بیرجند دردوران صفویهشکل گرفت و بارها بازسازی شد و امروزه به یک اثر ماندگار در قلب بافت تاریخی بیرجند تبدیل‌شده است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: اصغر شیروانی پورارگ کلاه فرنگی بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار مطهری، بین کوچه‌های مطهری ۱۴ و ۱۶ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (امکان بازدید از این بنای تاریخی فقط در ایام خاصی از سال میسر است) فاصله از باغ اکبریه: حدود ۴ ٫ ۵ کیلومتر (۱۰ دقیقه با ماشین) ارگ کلاه فرنگی یکی از جاهای دیدنی بیرجند در استان خراسان جنوبی محسوب می‌شود که با معماری خاص خود توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب کرده است. این یادگار مربوط به دوره قاجار، احتمالا بین سال‌های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری ساخته‌شده است. ارگ کلاه فرنگی بیرجند که با معماری تحسین‌بر‌انگیز زیگوراتی‌اش شهرت دارد، در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: راضیه شکرآبیپرسش‌های متداولباغ اکبریه کجاست؟ باغ اکبریه در استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی قرار گرفته است. جاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجند کدامند؟ جاهای دیدنی باغ اکبریه شامل عمارت حشمت‌الدوله، عمارت مرکزی، باغ شمالی، باغ جنوبی، کتابخانه و موزه‌های باغ می‌شود. ساعت کاری باغ اکبریه بیرجند چگونه است؟ باغ اکبریه بیرجند و مجموعه موزه‌های آن در همه ایام هفته و از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ به روی بازدیدکنندگان باز هستند. هزینه بازدید از باغ اکبریه چقدر است؟ در سال ۱۴۰۲ بازدید از فضای بیرونی باغ اکبریه کاملا رایگان و هزینه بلیط هر یک از موزه‌های مجموعه چهار هزار تومان است. نویسنده: آزاده یوسف نژاد / بازنویسی: محمدرضا قاسم شیرازی. منبع عکس کاور: گوگل مپ. عکاس: Taha Ahmadi
4,072
4,194
بیرجند
موزه مردم‌شناسی بیرجند
ایران، استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی
نام و آوازه باغ‌های ایرانی نه‌تنها در ایران، بلکه در کل دنیا پیچیده است. سبک خاص معماری ایرانی که در ساخت این باغ‌ها به کار گرفته می‌شود، مهم‌ترین وجه تمایز این باغ‌ها از هر باغ دیگری است. ما در ایران باغ‌های ایرانی خاص و ارزشمندی داریم که برخی از آن‌ها به جهت اهمیت و قدمت تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند. یکی از این باغ‌های جهانی، باغ اکبریه ازجاهای دیدنی بیرجنداست که ما در ادامه قصد معرفی آن را داریم؛ پس با ما همراه باشید. هرآنچه باید درباره باغ اکبریه بدانید: باغ اکبریه کجاست؟ درباره باغ اکبریهشرایط بازدید از باغ اکبریهتاریخچه باغ اکبریهمعماری باغ اکبریه بیرجندجاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجندموزه‌های باغ اکبریهبهترین زمان بازدید از باغ اکبریهدیدنی‌های اطراف باغ اکبریهباغ اکبریه کجاست؟ آدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی (مشاهده روی نقشه) منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: رضا کرمیمسیر دسترسیباغ اکبریه در جنوب شرق بیرجند قرار دارد و خوشبختانه از نظر مسیر دسترسی به دردسر نخواهید افتاد. برای دسترسی به این باغ می‌توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. خودروی شخصی: با استفاده از خودروی شخصی باید از طریق بلوار معلم خود را به میدان موزه برسانید. اگر از شمال شهر وارد مسیر بلوار معلم شدید، باید نرسیده به میدان موزه سمت چپ بپیچید و وارد خیابان خیام شرقی شوید. اگر از جنوب خیابان معلم به‌سمت باغ حرکت کنید، باید بعد از میدان موزه، به‌سمت راست تغییر جهت دهید و وارد خیابان خیام شرقی شوید. وسایل نقلیه عمومی: استفاده از تاکسی و اتوبوس برای بازدید از باغ اکبریه ایده مناسبی است. برای استفاده از تاکسی باید آن‌هایی را که در مسیر بلوار معلم و میدان موزه فعالیت می‌کنند، انتخاب کنید. ایستگاه‌های اتوبوس نزدیک باغ، مثل ایستگاه خیام نیز امکان استفاده از اتوبوس‌های سطح شهر را به شما خواهند داد. فاصله ایستگاه اتوبوس خیام از باغ اکبریه حدود ۲۰۰ متر است. درباره باغ اکبریهحتما شما هم دربارهباغ‌های ایرانیو سبک معماری خاص آن‌ها شنیده‌اید. اولین باغ‌های ایرانی در مسیر خروجی قنات‌ها شکل گرفته‌اند. از آنجا که حفر قنات برای اولین بار به دست مقنی‌های ایرانی صورت گرفت، شکل‌گیری باغ در کنار قنات‌ها نیز از تفکرات و اندیشه‌های ایرانیان سرچشمه گرفته است. باغ اکبریه بیرجند مانند سایر باغ‌های ایرانی نشانی از زیبایی و به‌کارگیری عوامل طبیعی در معماری آن زمان محسوب می‌شود. خالق باغ با اتکا به دانش تجربی خود فضایی را ایجاد کرده که باعث بقا و پویایی بستر طبیعی باغ شده است. باغ ایرانی سه ساختار و طراحی منحصربه‌فرد دارد؛ اول آنکه در مسیر عبور جوی آب قرار دارد؛ دوم آنکه با دیوارهای بلند محصور می‌شود و سوم آنکه در داخل باغ، عمارت تابستانی و استخر آب قرار گرفته است. هنگامی‌که جهانگردان اروپایی باغ‌سراهای ایرانی را مشاهده کردند، آن‌ها را با مشخصه و نام «پرشین گاردن» یا همان باغ پارسی توصیف کردند. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rباغ اکبریه بیرجند با وسعتی حدود ۴۵ , ۰۶۹ متر مربع معروف‌ترین باغ ایرانی در بین باغ‌های بیرجند به شمار می‌آید. این جاذبه به‌عنوان یکی ازدیدنی‌های استان خراسان جنوبی، با شماره ۲۳۲۶ در ۲۰ خرداد سال ۱۳۷۸ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. باغ اکبریه در بستری کوهستانی قرار دارد و از دو بنای اصلی تشکیل می‌شود که ساختمان متعلق به حشمت‌ا‎لدوله، پدر ابراهیم شوکت‌الملک، قدیمی‌تر از دیگری است؛ تاریخ احداث این ساختمان به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه بر می‌گردد. بنای دیگری که در مجموعه قرار دارد، ساختمان تشریفات است که به دستور شوکت‌الملک ساخته شد. شرایط بازدید از باغ اکبریههزینه بازدید از باغ اکبریه: بازدید از فضای بیرونی باغ اکبریه کاملا رایگان است؛ اما برای تماشای موزه‌ها و آثار تاریخی آن‌ها باید بلیط تهیه کنید. مدت زمان بازدید از باغ اکبریه: اگر به بازدید از تمام موزه‌های باغ اکبریه علاقه داشته باشید، باید بین دو تا سه ساعت زمان برای این کار اختصاص دهید. ساعت کاری باغ اکبریه بیرجندساعت کاری باغ اکبریه بیرجند: تمام ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ تاریخچه باغ اکبریهساخت باغ اکبریه از اوایل دورهقاجارتا اواخر آن و در چند مرحله انجام‌شده است. این باغ به‌عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورداستفاده قرار می‌گرفت؛ به‌نحوی‌که در لهجه محلی به «کلاته سرکار امیر» شهرت یافته بود. بعد از درگذشت ابراهیم خان شوکت‌الملک پسر او اسدالله علم، وزیر دربار شاه، از این باغ به‌عنوان محل سکونت خود در برخی از ایام سال استفاده می‌کرد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: الیاس ایزدخواهاسدالله علم بعدها باغ اکبریه را وقف آستان قدس رضوی کرد. این بنا در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. باغ اکبریه مانند سایر باغ‌های ایرانی به‌گونه‌ای ساخته‌شده است که کوشک وسط باغ در مرکز تقاطع محورهای افقی و عمودی قرار می‌گیرد. این طرح بر اساس الگوی چهارباغ ازدوران هخامنشیاجرا شده است. الگوی اصلی چهارباغ به‌قدری ریشه در هنر و فرهنگ ایران دارد که در سایر هنرها همچون هنر فرش‌بافی نیز دیده می‌شود. معماری باغ اکبریه بیرجندباغ اکبریه با فرم معماری ایرانی ساخته‌شده است. معمار اصلی بنا، استاد الله داد جعفری محسوب می‌شود که در اوایل دوره قاجار ساخت آن را آغاز کرد. معماران در ساخت عمارت باغ اکبریه از معماری روسی نیز الهام گرفته‌اند تا نتیجه فراتر از بنایی با معماری صرفا ایرانی باشد. باغ اکبریه شامل تالار آینه، گنبد کلاه فرنگی و تزیینات مقرنس لانه‌زنبوری است و در گذشته برای پذیرایی از نمایندگان سیاسی مورد استفاده قرار می‌گرفت. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rجاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجندعمارت حشمت‌الدولهمجموعه باغ اکبریه از چند عمارت تشکیل می‌شود که قدیمی‌ترین آن‌ها عمارت حشمت‌الملک در منتهی‌الیه شرقی مجموعه است که در دو طبقه ساخته شد. طبقه همکف دو دالان و راهرو نسبتا طویل دارد و میان سه بخش مهم مجموعه، یعنی باغ اصلی، باغ جنوبی و اسطبل ارتباط برقرار می‌کند. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rعمارت مرکزیعمارت مرکزی باغ اکبریه در جبهه غربی قرار دارد و کارکرد تشریفات و پذیرایی از مهمانان را عهده‌دار بود. این عمارت که تقریبا به‌عنوان هسته مرکزی باغ محسوب می‌شود، از تزیینات و چشم‌انداز بسیار عالی برخوردار است. کوشک مرکزی در دو طبقه ساخته‌شده و دارای تزیینات منبت‌کاری، مشبک‌کاری، ارسی با شیشه‌های رنگی و تزیینات گچی با طرح‌های اسلیمی و هندسی است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: معین دنیادیدهباغ شمالیباغ شمالی یکی دیگر از بخش‌های مجموعه است که در جبهه شمالی باغ اکبریه قرار گرفته و از باغ جنوبی بزرگ‌تر است. باغ جنوبیباغ جنوبی همان طور که از اسم آن مشخص است در جبهه جنوبی مجموعه قرار دارد. این باغ به‌وسیله فضاهای خدماتی، عمارت مرکزی و دیواره غربی اسطبل احاطه شده است. یکی از عناصر مهم این بخش، استخر نسبتا بزرگ با طرح مربع است که بخش عمده فضای باغ را در بر می‌گیرد. کتابخانه و موزه‌های باغهم‌اکنون بخش‌های مختلف باغ اکبریه مورد استفاده اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی هستند. بخش احداث‌شده در اوایل دوره قاجار به‌عنوان کتابخانه و دانشکده هنر دانشگاه بیرجند فعال است. از بخش مرکزی که در دوره قاجار احداث‌شده بود، به‌عنوان موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی استفاده می‌شود. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rموزه‌های باغ اکبریهموزه مشاهیر و مفاخر ملیزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار توماناستان خراسان جنوبی و بیرجند با وجود مشاهیر و بزرگانی که به جامعه معرفی کرده است، نیاز به موزه‌ای برای معرفی و زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره این افراد در ذهن مردم داشت. موزه مشاهیر و مفاخر ملی بیرجند در باغ اکبریه تاسیس شد و در مدت‌زمان کوتاهی موردتوجه همگان قرار گرفت. در این موزه آثار و سردیس‌های مربوط به افراد و شخصیت‌های برجسته استان نگهداری می‌شوند. منبع عکس: ایکنا؛ عکاس: سپیده قلندریموزه مردم‌شناسی بیرجندزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومانموزه مردم‌شناسی بیرجند با هدف شناخت هرچه بهتر مردم این ناحیه از کشورمان در سال ۱۳۷۲ هجری شمسی در محل باغ اکبریه افتتاح شد. در این موزه تماشایی لوازم زندگی اهالی قدیم بیرجند پیش چشم عموم مردم قرار گرفته‌اند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: A Firoozabadiموزه باستان‌شناسی بیرجندزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومانطبقه اول عمارت مرکزی در باغ اکبریه به‌عنوان موزه باستان‌شناسی بیرجند مورد استفاده قرار گرفته است. این موزه هم به جهت مکان قرارگیری و هم به‌دلیل وجود عتیقه‌ها، سفال‌های باستانی، سلاح‌های قدیمی و … معروف‌ترین موزه در باغ اکبریه محسوب می‌شود. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rبهترین زمان بازدید از باغ اکبریهشهر بیرجند و استان خراسان جنوبی در منطقه‌ای گرم و خشک قرار دارند؛ پس باید انتظار گرما و خشکی هوا را در روزهای تابستانی داشته باشید. اگر علاقه‌ای به هوای گرم و خشک منطقه ندارید، بهتر است فصل بهار یا پاییز را برای بازدید از باغ اکبریه انتخاب کنید تا علاوه بر آب‌وهوای دلپذیرتر، از چشم‌اندازهای فصلی باغ نیز لذت ببرید. زمستان‌های این منطقه به‌رغم تمام زیبایی‌هایی که دارد، سرد و خشک خواهد بود؛ بنابراین اگر به سرمای شدید علاقه ندارید، این موقع از سال نیز زمان ایدئالی برای بازدید نیست. منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: کاظم مظفریدیدنی‌های اطراف باغ اکبریهقلعه بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان جمهوری، قبل از میدان امام حسین (ع)، روبه روی جمهوری ۳۹ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (در حال حاضر قلعه در حال مرمت است) فاصله از باغ اکبریه: حدود ۵ ٫ ۵ کیلومتر (۱۲ دقیقه با ماشین) قلعه بیرجند بزرگ‌ترین بنای تاریخی بیرجند محسوب می‌شود و بر فراز یکی از بلندترین تپه‌های شهر قرار گرفته است. این قلعه که از جاهای دیدنی بیرجند به شمار می‌آید با نام‌های دیگری همچون «قلعه ته ده»، «قلعه پایین‌شهر» و «دژ بیرجند» نیز شناخته می‌شود. قلعه بیرجند دردوران صفویهشکل گرفت و بارها بازسازی شد و امروزه به یک اثر ماندگار در قلب بافت تاریخی بیرجند تبدیل‌شده است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: اصغر شیروانی پورارگ کلاه فرنگی بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار مطهری، بین کوچه‌های مطهری ۱۴ و ۱۶ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (امکان بازدید از این بنای تاریخی فقط در ایام خاصی از سال میسر است) فاصله از باغ اکبریه: حدود ۴ ٫ ۵ کیلومتر (۱۰ دقیقه با ماشین) ارگ کلاه فرنگی یکی از جاهای دیدنی بیرجند در استان خراسان جنوبی محسوب می‌شود که با معماری خاص خود توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب کرده است. این یادگار مربوط به دوره قاجار، احتمالا بین سال‌های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری ساخته‌شده است. ارگ کلاه فرنگی بیرجند که با معماری تحسین‌بر‌انگیز زیگوراتی‌اش شهرت دارد، در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: راضیه شکرآبیپرسش‌های متداولباغ اکبریه کجاست؟ باغ اکبریه در استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی قرار گرفته است. جاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجند کدامند؟ جاهای دیدنی باغ اکبریه شامل عمارت حشمت‌الدوله، عمارت مرکزی، باغ شمالی، باغ جنوبی، کتابخانه و موزه‌های باغ می‌شود. ساعت کاری باغ اکبریه بیرجند چگونه است؟ باغ اکبریه بیرجند و مجموعه موزه‌های آن در همه ایام هفته و از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ به روی بازدیدکنندگان باز هستند. هزینه بازدید از باغ اکبریه چقدر است؟ در سال ۱۴۰۲ بازدید از فضای بیرونی باغ اکبریه کاملا رایگان و هزینه بلیط هر یک از موزه‌های مجموعه چهار هزار تومان است. نویسنده: آزاده یوسف نژاد / بازنویسی: محمدرضا قاسم شیرازی. منبع عکس کاور: گوگل مپ. عکاس: Taha Ahmadi
4,073
4,195
بیرجند
باغ امیرآباد
ایران، خراسان جنوبی، ۵ کیلومتری غرب بیرجند
باغ امیرآباد که ازجاهای دیدنی بیرجندبه شمار می‌آید، در پنج کیلومتری غرب این شهر قرار دارد و به امیر معصوم‌خان شیبانی تعلق داشته است. قدمت این مجموعه به اوایل دوره قاجاریه بازمی‌گردد. در ساخت این بنا، معماری اسلامی به همراه نماد‌های سنتی ایرانی کار شده است. فرم طبقه اول بنا به تبعیت از طبقه همکف، به شکل چلیپایی (فرم متقاطع) طراحی و ساخته‌شده و هماهنگی و نظم چشم‌گیری را به کل مجموعه بخشیده است. در تزئینات این بنا تجملات زیادی به‌کار برده نشده و این سادگی به همراه هماهنگی و نظم، نگاه بازدیدکننده را بیشتر به خود جلب می‌کند. درختان انار و میوه‌های گوناگون، کاج‌ها و گل‌های زینتی فراوان، طراوت و خرمی این باغ بزرگ و مشجر را فراهم آورده‌اند. هم‌اکنون این باغ و عمارت در اختیار اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری قرار گرفته و بخش‌هایی از آن به کتابخانه، دانشگاه، موزه، سفره‌خانه و چایخانه سنتی اختصاص‌یافته است.
4,074
4,196
بیرجند
کنسولگری انگلیس
خراسان جنوبی - بیرجند بخش مرکزی، در فاصله ۵۰۰ متری از بولوار پیامبر اعظم، روستای منظریه
کنسولگری انگلیس با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، از جملهجاهای دیدنی بیرجنداست و در روستای منظریه قرار دارد. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شماره‌ی ثبت ۳۳۳۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. مجموعه ساختمان کنسولیاری در داخل باغی مصفا واقع‌شده است. این مجموعه به علت اینکه در شیب کوهپایه‌های باقران قرار گرفته است، برای استفاده از زمین، با استفاده از کرسی چینی سنگی در فواصل مختلف زمین را هموار و مسطح کرده‌اند. با توجه به نحوه ساخت و طرح و نقشه مجموعه می‌توان گفت که روح معماری اروپایی به همراه عناصر معماری ایرانی در این مجموعه بهم درآمیخته است. تاریخ ساخت بنا به دوره پهلوی باز می‌گردد.
4,075
4,197
بیرجند
آبشار هنگر
ایران، استان خراسان جنوبی، شهرستان سربیشه، شمال شهر شوسف
آبشار هنگر بر صخره‌های بالادست سد شوسف و در مسیر رودخانه هنگر در شمال شهر شوسف جاری است و شامل چند آبشار کوچک پیاپی است که بر حوضچه‌های سنگی فرو می‌ریزند. این آبشار زیبا در بیشتر ایام سال جاری است و با مناظر دلپذیرش، به‌عنوان یکی ازجاهای دیدنی استان خراسان جنوبی، پذیرای گردشگران است.
4,076
4,198
بیرجند
قلعه حوض غلام کش
ایران، خراسان جنوبی، جنوب شرقی بیرجند، حوالی روستای مود
قلعه حوض غلام کش مربوط به سده ۷ و ۸ هجری قمری است و ازدیدنی‌های بیرجندمحسوب می‌شود. این قلعه بر فراز یکی از قلل رشته‌کوه باقران قرار دارد. در گوشه‌ی شمال غربی قلعه فضایی با پلان مربع شکل وجود دارد که هر ضلع آن بیش از پنجاه متر است و چند ستون چهارضلعی آجری در آن جا دیده می­شود که سطح خارجی آنها را با ساروج اندود کرد‌ه­اند. بخشی از دیوارهای این فضا را صخر‌ه­های طبیعی کوه تشکیل می­دهد و دیوارها را نیز با ساروج اندود کرده‌اند. در جبهه‌ی شمالی قلعه بندی ساخته‌شده که علاوه بر مهار سیلاب عملکرد تدافعی نیز داشته و بخشی از حصار قلعه بوده است. در جبهه‌ی شرقی آثار بخشی از حصار و چندین برج دیده می­شود. همچنین بقایای آب‌انباری در بیرون قلعه وجود دارد. این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۶۰۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
4,077
4,199
بیرجند
مدرسه شوکتیه
ایران، خراسان جنوبی، بیرجند، میدان شهدا، خیابان خاکی
مدرسه شوکتیه یا مدرسه شوکتی یکی از بناهای تاریخی ومکان‌های دیدنی بیرجنددر استان خراسان جنوبی است و سومین مدرسه ایرانی به شیوه جدید، پس از مکتب‌خانه‌های سنتی محسوب می‌شود. بنای این مدرسه از اجزا و عناصر معماری ایرانی از قبیل ورودی، هشتی، دهلیزها، ایوان، حجره‌های اطراف صحن، شاه‌نشین و حمام تشکیل‌شده است.
4,078
4,200
بیرجند
موزه مشاهیر و مفاخر ملی بیرجند
ایران، خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان منتظری، جنب مسجد خضرعلی، خانه پردلی
موزه مشاهیر و مفاخر ملی بیرجند در تاریخ ۱۳۸۲ در خانه تاریخی پردلی مورد بهره‌برداری قرار گرفت و امروزه به‌عنوان یکی ازجاهای دیدنی بیرجند، میزبان گردشگران است. طبقه فوقانی موزه به آثار مفاخر و مشاهیر قرون هفتم تا دهم هجری شمسی و طبقه همکف آن به آثاری از قرن دهم تا سیزدهم هجری شمسی اختصاص‌یافته است. در این موزه مجموعه‌ای از زندگی‌نامه‌ها، اسناد و نسخ خطی، تألیفات، نشان‌های ملی، علمی و ادبی، لوح‌ها، عکس‌ها و لوازم شخصی بزرگان علمی و فرهنگی این خطه از ایران‌زمین، به نمایش گذاشته‌شده است. هدف از ایجاد این موزه، یادکردی از چهره‌های ماندگار و اندیشمندانی است که تمامی عمر خویش را صرف تحقیق و پژوهش برای تمام عصرها و نسل‌ها کرده‌اند.
4,079
4,201
بیرجند
باغ رحیم آباد
بیرجند، خیابان پاسداران، چهل متری ۱۵
باغ و عمارت رحیم آباد ازدیدنی‌های بیرجندبه شمار می‌رود و در خیابان پاسداران، چهل متری ۱۵ واقع‌شده است. باغ رحیم آباد دارای دو در ورودی است که فضای دسترسی به داخل از همین دو در میسر است. مجموعه تاریخی رحیم آباد شامل حصار، برج‌های نگهبانی، باغ، عمارت اصلی، حوضخانه، عمارت کلاه فرنگی، اصطبل و فضاهای خدماتی است. قدمت این بنا حداقل به دوره زندیه بر می‌گردد. در مقابل عمارت، استخری در وسط خیابان اصلی باغ واقع‌شده است. باغ دارای دو خیابان اصلی است که عمارت مرکزی در مرکز تقاطع این دو خیابان قرار دارد.
4,080
4,202
بیرجند
بنای تاریخی خواجه خضر
ایران، خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان شهید منتظری
بنای تاریخی خواجه خضر یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی ومکان‌های دیدنی بیرجنداست. این بنای تاریخی به لحاظ استقرار مکانی در خیابان منتظری، کوچه پست قدیم، مقابل حسینیه و مدرسه شوکتیه قرار دارد. به دلیل اینکه در زمان ساخت این بنا اطراف آن آرامگاه بوده ارزش فراوانی جهت ادای نماز میت و مراسم تدفین برای اهالی در بافت شهری داشته است. آنچه درباره پیشینه این بنا می‌توان به آن استناد کرد آن است که بنای مزبور دارای دو بانی به نام‌های خواجوی و منصف بوده است و زمان ساخت آن به دوره قاجاریه بر می‌گردد. در مجموع، شیوه طراحی بنا به صورت تک ایوانی است و با نمای آجری که به شکل خفته راسته چیده شده است. دیوارهای بنا تماما از خشت خام با رویه کار خشت پخته است. از عوامل تزئین شده بنا می‌توان به شرح ذیل نام برد، هشتی ورودی با فضای گنبدی آن، طاق‌نماهای قرینه در دو طرف پاکار قوس پیش طاقایوان به صورت مقرنس‌کاری، گنبد ایوان که در زیر آن از تزئینات رسمی بندی استفاده‌شده است، طاق‌نماهای تزئینی بکار رفته در دو جبهه صحن بنا و شکل و فرم خاص هشتی‌های طبقه اول. این بنا به دلیل نوعی مسجد آرامگاه به شمار می‌رود که نمونه آن در استان خراسان به صورت محدود وجود دارد و نشانگر آداب و رسوم تدفین در آن زمان است. این بنا به شماره ۱۸۸۳ در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است.
4,081
4,203
بیرجند
موزه باستان‌شناسی بیرجند
ایران، استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی
نام و آوازه باغ‌های ایرانی نه‌تنها در ایران، بلکه در کل دنیا پیچیده است. سبک خاص معماری ایرانی که در ساخت این باغ‌ها به کار گرفته می‌شود، مهم‌ترین وجه تمایز این باغ‌ها از هر باغ دیگری است. ما در ایران باغ‌های ایرانی خاص و ارزشمندی داریم که برخی از آن‌ها به جهت اهمیت و قدمت تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند. یکی از این باغ‌های جهانی، باغ اکبریه ازجاهای دیدنی بیرجنداست که ما در ادامه قصد معرفی آن را داریم؛ پس با ما همراه باشید. هرآنچه باید درباره باغ اکبریه بدانید: باغ اکبریه کجاست؟ درباره باغ اکبریهشرایط بازدید از باغ اکبریهتاریخچه باغ اکبریهمعماری باغ اکبریه بیرجندجاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجندموزه‌های باغ اکبریهبهترین زمان بازدید از باغ اکبریهدیدنی‌های اطراف باغ اکبریهباغ اکبریه کجاست؟ آدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی (مشاهده روی نقشه) منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: رضا کرمیمسیر دسترسیباغ اکبریه در جنوب شرق بیرجند قرار دارد و خوشبختانه از نظر مسیر دسترسی به دردسر نخواهید افتاد. برای دسترسی به این باغ می‌توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. خودروی شخصی: با استفاده از خودروی شخصی باید از طریق بلوار معلم خود را به میدان موزه برسانید. اگر از شمال شهر وارد مسیر بلوار معلم شدید، باید نرسیده به میدان موزه سمت چپ بپیچید و وارد خیابان خیام شرقی شوید. اگر از جنوب خیابان معلم به‌سمت باغ حرکت کنید، باید بعد از میدان موزه، به‌سمت راست تغییر جهت دهید و وارد خیابان خیام شرقی شوید. وسایل نقلیه عمومی: استفاده از تاکسی و اتوبوس برای بازدید از باغ اکبریه ایده مناسبی است. برای استفاده از تاکسی باید آن‌هایی را که در مسیر بلوار معلم و میدان موزه فعالیت می‌کنند، انتخاب کنید. ایستگاه‌های اتوبوس نزدیک باغ، مثل ایستگاه خیام نیز امکان استفاده از اتوبوس‌های سطح شهر را به شما خواهند داد. فاصله ایستگاه اتوبوس خیام از باغ اکبریه حدود ۲۰۰ متر است. درباره باغ اکبریهحتما شما هم دربارهباغ‌های ایرانیو سبک معماری خاص آن‌ها شنیده‌اید. اولین باغ‌های ایرانی در مسیر خروجی قنات‌ها شکل گرفته‌اند. از آنجا که حفر قنات برای اولین بار به دست مقنی‌های ایرانی صورت گرفت، شکل‌گیری باغ در کنار قنات‌ها نیز از تفکرات و اندیشه‌های ایرانیان سرچشمه گرفته است. باغ اکبریه بیرجند مانند سایر باغ‌های ایرانی نشانی از زیبایی و به‌کارگیری عوامل طبیعی در معماری آن زمان محسوب می‌شود. خالق باغ با اتکا به دانش تجربی خود فضایی را ایجاد کرده که باعث بقا و پویایی بستر طبیعی باغ شده است. باغ ایرانی سه ساختار و طراحی منحصربه‌فرد دارد؛ اول آنکه در مسیر عبور جوی آب قرار دارد؛ دوم آنکه با دیوارهای بلند محصور می‌شود و سوم آنکه در داخل باغ، عمارت تابستانی و استخر آب قرار گرفته است. هنگامی‌که جهانگردان اروپایی باغ‌سراهای ایرانی را مشاهده کردند، آن‌ها را با مشخصه و نام «پرشین گاردن» یا همان باغ پارسی توصیف کردند. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rباغ اکبریه بیرجند با وسعتی حدود ۴۵ , ۰۶۹ متر مربع معروف‌ترین باغ ایرانی در بین باغ‌های بیرجند به شمار می‌آید. این جاذبه به‌عنوان یکی ازدیدنی‌های استان خراسان جنوبی، با شماره ۲۳۲۶ در ۲۰ خرداد سال ۱۳۷۸ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. باغ اکبریه در بستری کوهستانی قرار دارد و از دو بنای اصلی تشکیل می‌شود که ساختمان متعلق به حشمت‌ا‎لدوله، پدر ابراهیم شوکت‌الملک، قدیمی‌تر از دیگری است؛ تاریخ احداث این ساختمان به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه بر می‌گردد. بنای دیگری که در مجموعه قرار دارد، ساختمان تشریفات است که به دستور شوکت‌الملک ساخته شد. شرایط بازدید از باغ اکبریههزینه بازدید از باغ اکبریه: بازدید از فضای بیرونی باغ اکبریه کاملا رایگان است؛ اما برای تماشای موزه‌ها و آثار تاریخی آن‌ها باید بلیط تهیه کنید. مدت زمان بازدید از باغ اکبریه: اگر به بازدید از تمام موزه‌های باغ اکبریه علاقه داشته باشید، باید بین دو تا سه ساعت زمان برای این کار اختصاص دهید. ساعت کاری باغ اکبریه بیرجندساعت کاری باغ اکبریه بیرجند: تمام ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ تاریخچه باغ اکبریهساخت باغ اکبریه از اوایل دورهقاجارتا اواخر آن و در چند مرحله انجام‌شده است. این باغ به‌عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورداستفاده قرار می‌گرفت؛ به‌نحوی‌که در لهجه محلی به «کلاته سرکار امیر» شهرت یافته بود. بعد از درگذشت ابراهیم خان شوکت‌الملک پسر او اسدالله علم، وزیر دربار شاه، از این باغ به‌عنوان محل سکونت خود در برخی از ایام سال استفاده می‌کرد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: الیاس ایزدخواهاسدالله علم بعدها باغ اکبریه را وقف آستان قدس رضوی کرد. این بنا در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. باغ اکبریه مانند سایر باغ‌های ایرانی به‌گونه‌ای ساخته‌شده است که کوشک وسط باغ در مرکز تقاطع محورهای افقی و عمودی قرار می‌گیرد. این طرح بر اساس الگوی چهارباغ ازدوران هخامنشیاجرا شده است. الگوی اصلی چهارباغ به‌قدری ریشه در هنر و فرهنگ ایران دارد که در سایر هنرها همچون هنر فرش‌بافی نیز دیده می‌شود. معماری باغ اکبریه بیرجندباغ اکبریه با فرم معماری ایرانی ساخته‌شده است. معمار اصلی بنا، استاد الله داد جعفری محسوب می‌شود که در اوایل دوره قاجار ساخت آن را آغاز کرد. معماران در ساخت عمارت باغ اکبریه از معماری روسی نیز الهام گرفته‌اند تا نتیجه فراتر از بنایی با معماری صرفا ایرانی باشد. باغ اکبریه شامل تالار آینه، گنبد کلاه فرنگی و تزیینات مقرنس لانه‌زنبوری است و در گذشته برای پذیرایی از نمایندگان سیاسی مورد استفاده قرار می‌گرفت. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rجاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجندعمارت حشمت‌الدولهمجموعه باغ اکبریه از چند عمارت تشکیل می‌شود که قدیمی‌ترین آن‌ها عمارت حشمت‌الملک در منتهی‌الیه شرقی مجموعه است که در دو طبقه ساخته شد. طبقه همکف دو دالان و راهرو نسبتا طویل دارد و میان سه بخش مهم مجموعه، یعنی باغ اصلی، باغ جنوبی و اسطبل ارتباط برقرار می‌کند. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rعمارت مرکزیعمارت مرکزی باغ اکبریه در جبهه غربی قرار دارد و کارکرد تشریفات و پذیرایی از مهمانان را عهده‌دار بود. این عمارت که تقریبا به‌عنوان هسته مرکزی باغ محسوب می‌شود، از تزیینات و چشم‌انداز بسیار عالی برخوردار است. کوشک مرکزی در دو طبقه ساخته‌شده و دارای تزیینات منبت‌کاری، مشبک‌کاری، ارسی با شیشه‌های رنگی و تزیینات گچی با طرح‌های اسلیمی و هندسی است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: معین دنیادیدهباغ شمالیباغ شمالی یکی دیگر از بخش‌های مجموعه است که در جبهه شمالی باغ اکبریه قرار گرفته و از باغ جنوبی بزرگ‌تر است. باغ جنوبیباغ جنوبی همان طور که از اسم آن مشخص است در جبهه جنوبی مجموعه قرار دارد. این باغ به‌وسیله فضاهای خدماتی، عمارت مرکزی و دیواره غربی اسطبل احاطه شده است. یکی از عناصر مهم این بخش، استخر نسبتا بزرگ با طرح مربع است که بخش عمده فضای باغ را در بر می‌گیرد. کتابخانه و موزه‌های باغهم‌اکنون بخش‌های مختلف باغ اکبریه مورد استفاده اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی هستند. بخش احداث‌شده در اوایل دوره قاجار به‌عنوان کتابخانه و دانشکده هنر دانشگاه بیرجند فعال است. از بخش مرکزی که در دوره قاجار احداث‌شده بود، به‌عنوان موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی استفاده می‌شود. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rموزه‌های باغ اکبریهموزه مشاهیر و مفاخر ملیزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار توماناستان خراسان جنوبی و بیرجند با وجود مشاهیر و بزرگانی که به جامعه معرفی کرده است، نیاز به موزه‌ای برای معرفی و زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره این افراد در ذهن مردم داشت. موزه مشاهیر و مفاخر ملی بیرجند در باغ اکبریه تاسیس شد و در مدت‌زمان کوتاهی موردتوجه همگان قرار گرفت. در این موزه آثار و سردیس‌های مربوط به افراد و شخصیت‌های برجسته استان نگهداری می‌شوند. منبع عکس: ایکنا؛ عکاس: سپیده قلندریموزه مردم‌شناسی بیرجندزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومانموزه مردم‌شناسی بیرجند با هدف شناخت هرچه بهتر مردم این ناحیه از کشورمان در سال ۱۳۷۲ هجری شمسی در محل باغ اکبریه افتتاح شد. در این موزه تماشایی لوازم زندگی اهالی قدیم بیرجند پیش چشم عموم مردم قرار گرفته‌اند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: A Firoozabadiموزه باستان‌شناسی بیرجندزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومانطبقه اول عمارت مرکزی در باغ اکبریه به‌عنوان موزه باستان‌شناسی بیرجند مورد استفاده قرار گرفته است. این موزه هم به جهت مکان قرارگیری و هم به‌دلیل وجود عتیقه‌ها، سفال‌های باستانی، سلاح‌های قدیمی و … معروف‌ترین موزه در باغ اکبریه محسوب می‌شود. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rبهترین زمان بازدید از باغ اکبریهشهر بیرجند و استان خراسان جنوبی در منطقه‌ای گرم و خشک قرار دارند؛ پس باید انتظار گرما و خشکی هوا را در روزهای تابستانی داشته باشید. اگر علاقه‌ای به هوای گرم و خشک منطقه ندارید، بهتر است فصل بهار یا پاییز را برای بازدید از باغ اکبریه انتخاب کنید تا علاوه بر آب‌وهوای دلپذیرتر، از چشم‌اندازهای فصلی باغ نیز لذت ببرید. زمستان‌های این منطقه به‌رغم تمام زیبایی‌هایی که دارد، سرد و خشک خواهد بود؛ بنابراین اگر به سرمای شدید علاقه ندارید، این موقع از سال نیز زمان ایدئالی برای بازدید نیست. منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: کاظم مظفریدیدنی‌های اطراف باغ اکبریهقلعه بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان جمهوری، قبل از میدان امام حسین (ع)، روبه روی جمهوری ۳۹ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (در حال حاضر قلعه در حال مرمت است) فاصله از باغ اکبریه: حدود ۵ ٫ ۵ کیلومتر (۱۲ دقیقه با ماشین) قلعه بیرجند بزرگ‌ترین بنای تاریخی بیرجند محسوب می‌شود و بر فراز یکی از بلندترین تپه‌های شهر قرار گرفته است. این قلعه که از جاهای دیدنی بیرجند به شمار می‌آید با نام‌های دیگری همچون «قلعه ته ده»، «قلعه پایین‌شهر» و «دژ بیرجند» نیز شناخته می‌شود. قلعه بیرجند دردوران صفویهشکل گرفت و بارها بازسازی شد و امروزه به یک اثر ماندگار در قلب بافت تاریخی بیرجند تبدیل‌شده است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: اصغر شیروانی پورارگ کلاه فرنگی بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار مطهری، بین کوچه‌های مطهری ۱۴ و ۱۶ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (امکان بازدید از این بنای تاریخی فقط در ایام خاصی از سال میسر است) فاصله از باغ اکبریه: حدود ۴ ٫ ۵ کیلومتر (۱۰ دقیقه با ماشین) ارگ کلاه فرنگی یکی از جاهای دیدنی بیرجند در استان خراسان جنوبی محسوب می‌شود که با معماری خاص خود توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب کرده است. این یادگار مربوط به دوره قاجار، احتمالا بین سال‌های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری ساخته‌شده است. ارگ کلاه فرنگی بیرجند که با معماری تحسین‌بر‌انگیز زیگوراتی‌اش شهرت دارد، در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: راضیه شکرآبیپرسش‌های متداولباغ اکبریه کجاست؟ باغ اکبریه در استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی قرار گرفته است. جاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجند کدامند؟ جاهای دیدنی باغ اکبریه شامل عمارت حشمت‌الدوله، عمارت مرکزی، باغ شمالی، باغ جنوبی، کتابخانه و موزه‌های باغ می‌شود. ساعت کاری باغ اکبریه بیرجند چگونه است؟ باغ اکبریه بیرجند و مجموعه موزه‌های آن در همه ایام هفته و از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ به روی بازدیدکنندگان باز هستند. هزینه بازدید از باغ اکبریه چقدر است؟ در سال ۱۴۰۲ بازدید از فضای بیرونی باغ اکبریه کاملا رایگان و هزینه بلیط هر یک از موزه‌های مجموعه چهار هزار تومان است. نویسنده: آزاده یوسف نژاد / بازنویسی: محمدرضا قاسم شیرازی. منبع عکس کاور: گوگل مپ. عکاس: Taha Ahmadi
4,082
4,204
بیرجند
کویر همت‌آباد (ریگ آهنگران)
ایران، استان خراسان جنوبی، ۱۵۰ کیلومتری شهرستان قاینات و ۶۵ کیلومتری شهر زیرکوه
ریگ همت‌آباد که به نام ریگ آهنگران و پترگان نیز معروف است، یکی از مقصدهای کویرگردی در ایران و ازجاذبه‌های گردشگری استان خراسان جنوبیمحسوب می‌شود و در نزدیکی مرز افغانستان و دق پترگان قرار دارد. این منطقه یکی از غنی‌ترین و فعال‌ترین اکوسیستم بیابانی از نظر پوشش و تنوع گیاهی و جانوری در ایران است. پوشش جانوری منطقه شامل پرندگان بیابانی از جمله هوبره، زاغ بور، شاهین، چکاوک کاکلی، مگس گیر و … انواع مار و عقرب، گربه و روباه شنی، گرگ، کاراکال، جبیر، انواع آگاما و جکو و… است. پوشش گیاهی منطقه به‌دلیل بالا بودن سطح آب‌های زیر زمینی انبوه و از نوع گیاهان شورپسند در نواحی شرقی و گیاهان ماسه پسند و استپی در نواحی غربی از جمله، قیچ، درمنه، تاغ، گز، دم گاوی، نتر، اسکنبیل، ریش بز، گون و… است. همچنین، منطقه دارای نمونه گیاهیاندمیکدیودال رقیمی است که تحت حفاظت سازمان ملل در ذخیره گاه زیست‌کره منطقه قرار دارد.
4,083
4,205
بیرجند
محله چهار درخت
ایران، خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان شهید مطهری
محله چهار درخت قدیمی‌ترین و معتبرترین محله شهر بیرجند است و به‌عنوان نقطه مرکزی شهر، دارای مساجد، حمام، آب‌انبار و میدانچه بوده است. وجه‌تسمیه نام این محله از نظر ریش‌سفیدان محل، وجود چهار درخت نارونی است که در چهار طرف میدان محل قرار داشته‌اند و به همین خاطر به میدان و محله چهار درخت شهرت یافت. محله چهار درخت بیرجند در سال ۱۳۷۱ از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۲۳۶۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. همچنین مسجد جامع و حمام و مدرسه تاریخی و قدیمی این محله نیز از جملهدیدنی‌های بیرجندمحسوب می‌شوند و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند.
4,084
4,206
بیرجند
سنگ‌نگاره لاخ مزار
خراسان جنوبی، بیرجند، روستای کوچ
سنگ‌نگاره لاخ مزار مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان تا دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و ازجاهای دیدنی بیرجندبه شمار می‌آید. این سنگ‌نگاره در شهرستان بیرجند، روستای کوچ قرار دارد و در تاریخ ۹ آبان ۱۳۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. خط این مجموعه با خط سنگ نگاره‌های کال‌جنگال همسان می‌نماید.
4,085
4,207
بیرجند
روستای بویک
ایران، خراسان جنوبی، بیرجند، دهستان شاخنات
روستای بویک از روستاهای دهستان شاخنات از توابع بخش مرکزی شهرستان بیرجند است و به‌عنوان یکی از مقاصد روستاگردی وجاذبه‌های گردشگری بیرجندشناخته می‌شود. این روستا با برخورداری از پوشش گیاهی متنوع و گستره‌ای گوناگون از پرندگان مورد توجه گردشگران قرار دارد.
4,086
4,208
بیرجند
روستای گیوشاد
ایران، خراسان جنوبی، ۷۰ کیلومتری بیرجند
روستای گیوشاد در ۷۰ کیلومتری شهرستان بیرجند و از توابع شهر خوسف قرار دارد و از مقاصد گردشگری وجاهای دیدنی استان خراسان جنوبیبه شمار می‌آید. جمعیت این روستا بالغ‌بر ۳۳ خانوار و شغل اصلی آنها کشاورزی و دامپروری است. این روستا یک‌رشته قنات دارد که بعد از عبور از یک رگه از کویر، آب آن کمی ترش می‌شود. در فاصله کمی از این روستا یک چشمه آب ترش معدنی قرار دارد که خواص دارویی فوق‌العاده‌ای، به‌خصوص برای بیماری‌های پوستی، دارد.
4,087
4,209
بیرجند
رشته‌کوه مومن‌آباد
بیرجند
مومن‌آباد (میناباد) رشته کوهی است به طول ۶۰ کیلومتر و عرض ۷ تا ۲۰ کیلومتر، که به موازات رشته‌کوه باقران از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد یافته است. رشته‌کوه مومن‌آباد در جهت شمال غرب به جنوب شرق کشیده شده و ۲۰۰ کیلومتر امتداد دارد بلندترین قله‌های آن به ارتفاع ۲۷۸۷ متر و مومن‌آباد به ارتفاع ۲۷۷۱ متر است در اطراف این رشته‌کوه نیز روستاهایی با هوای خنک و آبی شیرین و گوارا وجود دارد. در سمت شرق مومن‌آباد رشته‌کوه آهنگران به طول ۳۰ کیلومتر و در سمت غرب آن رشته‌کوه باقران قرار دارد.
4,088
4,210
بیرجند
سنگ‌نگاره کال جنگال
ایران، استان خراسان جنوبی، خوسف
سنگ‌نگاره‌های کال جنگال در خوسف، ۵ کیلومتری جنوب شهر واقع شده‌اند و ازجاذبه‌های گردشگری استان خراسان جنوبیمحسوب می‌شوند. این مجموعه در تاریخ ۱۵ آذر به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. سنگ‌نگاره‌های کال‌جنگال در دو طرف دره‌ای به همین نام در کوه رچ از قله‌های رشته‌کوه باغران واقع شده‌اند و شامل نوشته‌هایی به زبان پهلوی و سه نقش هستند. این اثر را جمال رضایی و صادق کیا برای نخستین بار در سال ۱۳۳۰ ش معرفی کردند. از نقش‌های این سنگ‌نگاره صحنه مبارزه مردی بدون سلاح با شیری است. شاید بر اساس همین تصویر نام این محل را کال‌جنگال گذاشته‌اند، زیرا در گویش بیرجندی «کال» به معنی چال و گودی و «جنگال» به معنی جنگ و جنگجو است.
4,089
4,211
بیرجند
موزه حیات وحش بیرجند
ایران، استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی
نام و آوازه باغ‌های ایرانی نه‌تنها در ایران، بلکه در کل دنیا پیچیده است. سبک خاص معماری ایرانی که در ساخت این باغ‌ها به کار گرفته می‌شود، مهم‌ترین وجه تمایز این باغ‌ها از هر باغ دیگری است. ما در ایران باغ‌های ایرانی خاص و ارزشمندی داریم که برخی از آن‌ها به جهت اهمیت و قدمت تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند. یکی از این باغ‌های جهانی، باغ اکبریه ازجاهای دیدنی بیرجنداست که ما در ادامه قصد معرفی آن را داریم؛ پس با ما همراه باشید. هرآنچه باید درباره باغ اکبریه بدانید: باغ اکبریه کجاست؟ درباره باغ اکبریهشرایط بازدید از باغ اکبریهتاریخچه باغ اکبریهمعماری باغ اکبریه بیرجندجاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجندموزه‌های باغ اکبریهبهترین زمان بازدید از باغ اکبریهدیدنی‌های اطراف باغ اکبریهباغ اکبریه کجاست؟ آدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی (مشاهده روی نقشه) منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: رضا کرمیمسیر دسترسیباغ اکبریه در جنوب شرق بیرجند قرار دارد و خوشبختانه از نظر مسیر دسترسی به دردسر نخواهید افتاد. برای دسترسی به این باغ می‌توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. خودروی شخصی: با استفاده از خودروی شخصی باید از طریق بلوار معلم خود را به میدان موزه برسانید. اگر از شمال شهر وارد مسیر بلوار معلم شدید، باید نرسیده به میدان موزه سمت چپ بپیچید و وارد خیابان خیام شرقی شوید. اگر از جنوب خیابان معلم به‌سمت باغ حرکت کنید، باید بعد از میدان موزه، به‌سمت راست تغییر جهت دهید و وارد خیابان خیام شرقی شوید. وسایل نقلیه عمومی: استفاده از تاکسی و اتوبوس برای بازدید از باغ اکبریه ایده مناسبی است. برای استفاده از تاکسی باید آن‌هایی را که در مسیر بلوار معلم و میدان موزه فعالیت می‌کنند، انتخاب کنید. ایستگاه‌های اتوبوس نزدیک باغ، مثل ایستگاه خیام نیز امکان استفاده از اتوبوس‌های سطح شهر را به شما خواهند داد. فاصله ایستگاه اتوبوس خیام از باغ اکبریه حدود ۲۰۰ متر است. درباره باغ اکبریهحتما شما هم دربارهباغ‌های ایرانیو سبک معماری خاص آن‌ها شنیده‌اید. اولین باغ‌های ایرانی در مسیر خروجی قنات‌ها شکل گرفته‌اند. از آنجا که حفر قنات برای اولین بار به دست مقنی‌های ایرانی صورت گرفت، شکل‌گیری باغ در کنار قنات‌ها نیز از تفکرات و اندیشه‌های ایرانیان سرچشمه گرفته است. باغ اکبریه بیرجند مانند سایر باغ‌های ایرانی نشانی از زیبایی و به‌کارگیری عوامل طبیعی در معماری آن زمان محسوب می‌شود. خالق باغ با اتکا به دانش تجربی خود فضایی را ایجاد کرده که باعث بقا و پویایی بستر طبیعی باغ شده است. باغ ایرانی سه ساختار و طراحی منحصربه‌فرد دارد؛ اول آنکه در مسیر عبور جوی آب قرار دارد؛ دوم آنکه با دیوارهای بلند محصور می‌شود و سوم آنکه در داخل باغ، عمارت تابستانی و استخر آب قرار گرفته است. هنگامی‌که جهانگردان اروپایی باغ‌سراهای ایرانی را مشاهده کردند، آن‌ها را با مشخصه و نام «پرشین گاردن» یا همان باغ پارسی توصیف کردند. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rباغ اکبریه بیرجند با وسعتی حدود ۴۵ , ۰۶۹ متر مربع معروف‌ترین باغ ایرانی در بین باغ‌های بیرجند به شمار می‌آید. این جاذبه به‌عنوان یکی ازدیدنی‌های استان خراسان جنوبی، با شماره ۲۳۲۶ در ۲۰ خرداد سال ۱۳۷۸ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. باغ اکبریه در بستری کوهستانی قرار دارد و از دو بنای اصلی تشکیل می‌شود که ساختمان متعلق به حشمت‌ا‎لدوله، پدر ابراهیم شوکت‌الملک، قدیمی‌تر از دیگری است؛ تاریخ احداث این ساختمان به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه بر می‌گردد. بنای دیگری که در مجموعه قرار دارد، ساختمان تشریفات است که به دستور شوکت‌الملک ساخته شد. شرایط بازدید از باغ اکبریههزینه بازدید از باغ اکبریه: بازدید از فضای بیرونی باغ اکبریه کاملا رایگان است؛ اما برای تماشای موزه‌ها و آثار تاریخی آن‌ها باید بلیط تهیه کنید. مدت زمان بازدید از باغ اکبریه: اگر به بازدید از تمام موزه‌های باغ اکبریه علاقه داشته باشید، باید بین دو تا سه ساعت زمان برای این کار اختصاص دهید. ساعت کاری باغ اکبریه بیرجندساعت کاری باغ اکبریه بیرجند: تمام ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ تاریخچه باغ اکبریهساخت باغ اکبریه از اوایل دورهقاجارتا اواخر آن و در چند مرحله انجام‌شده است. این باغ به‌عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورداستفاده قرار می‌گرفت؛ به‌نحوی‌که در لهجه محلی به «کلاته سرکار امیر» شهرت یافته بود. بعد از درگذشت ابراهیم خان شوکت‌الملک پسر او اسدالله علم، وزیر دربار شاه، از این باغ به‌عنوان محل سکونت خود در برخی از ایام سال استفاده می‌کرد. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: الیاس ایزدخواهاسدالله علم بعدها باغ اکبریه را وقف آستان قدس رضوی کرد. این بنا در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. باغ اکبریه مانند سایر باغ‌های ایرانی به‌گونه‌ای ساخته‌شده است که کوشک وسط باغ در مرکز تقاطع محورهای افقی و عمودی قرار می‌گیرد. این طرح بر اساس الگوی چهارباغ ازدوران هخامنشیاجرا شده است. الگوی اصلی چهارباغ به‌قدری ریشه در هنر و فرهنگ ایران دارد که در سایر هنرها همچون هنر فرش‌بافی نیز دیده می‌شود. معماری باغ اکبریه بیرجندباغ اکبریه با فرم معماری ایرانی ساخته‌شده است. معمار اصلی بنا، استاد الله داد جعفری محسوب می‌شود که در اوایل دوره قاجار ساخت آن را آغاز کرد. معماران در ساخت عمارت باغ اکبریه از معماری روسی نیز الهام گرفته‌اند تا نتیجه فراتر از بنایی با معماری صرفا ایرانی باشد. باغ اکبریه شامل تالار آینه، گنبد کلاه فرنگی و تزیینات مقرنس لانه‌زنبوری است و در گذشته برای پذیرایی از نمایندگان سیاسی مورد استفاده قرار می‌گرفت. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rجاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجندعمارت حشمت‌الدولهمجموعه باغ اکبریه از چند عمارت تشکیل می‌شود که قدیمی‌ترین آن‌ها عمارت حشمت‌الملک در منتهی‌الیه شرقی مجموعه است که در دو طبقه ساخته شد. طبقه همکف دو دالان و راهرو نسبتا طویل دارد و میان سه بخش مهم مجموعه، یعنی باغ اصلی، باغ جنوبی و اسطبل ارتباط برقرار می‌کند. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rعمارت مرکزیعمارت مرکزی باغ اکبریه در جبهه غربی قرار دارد و کارکرد تشریفات و پذیرایی از مهمانان را عهده‌دار بود. این عمارت که تقریبا به‌عنوان هسته مرکزی باغ محسوب می‌شود، از تزیینات و چشم‌انداز بسیار عالی برخوردار است. کوشک مرکزی در دو طبقه ساخته‌شده و دارای تزیینات منبت‌کاری، مشبک‌کاری، ارسی با شیشه‌های رنگی و تزیینات گچی با طرح‌های اسلیمی و هندسی است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: معین دنیادیدهباغ شمالیباغ شمالی یکی دیگر از بخش‌های مجموعه است که در جبهه شمالی باغ اکبریه قرار گرفته و از باغ جنوبی بزرگ‌تر است. باغ جنوبیباغ جنوبی همان طور که از اسم آن مشخص است در جبهه جنوبی مجموعه قرار دارد. این باغ به‌وسیله فضاهای خدماتی، عمارت مرکزی و دیواره غربی اسطبل احاطه شده است. یکی از عناصر مهم این بخش، استخر نسبتا بزرگ با طرح مربع است که بخش عمده فضای باغ را در بر می‌گیرد. کتابخانه و موزه‌های باغهم‌اکنون بخش‌های مختلف باغ اکبریه مورد استفاده اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی هستند. بخش احداث‌شده در اوایل دوره قاجار به‌عنوان کتابخانه و دانشکده هنر دانشگاه بیرجند فعال است. از بخش مرکزی که در دوره قاجار احداث‌شده بود، به‌عنوان موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی استفاده می‌شود. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rموزه‌های باغ اکبریهموزه مشاهیر و مفاخر ملیزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار توماناستان خراسان جنوبی و بیرجند با وجود مشاهیر و بزرگانی که به جامعه معرفی کرده است، نیاز به موزه‌ای برای معرفی و زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره این افراد در ذهن مردم داشت. موزه مشاهیر و مفاخر ملی بیرجند در باغ اکبریه تاسیس شد و در مدت‌زمان کوتاهی موردتوجه همگان قرار گرفت. در این موزه آثار و سردیس‌های مربوط به افراد و شخصیت‌های برجسته استان نگهداری می‌شوند. منبع عکس: ایکنا؛ عکاس: سپیده قلندریموزه مردم‌شناسی بیرجندزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومانموزه مردم‌شناسی بیرجند با هدف شناخت هرچه بهتر مردم این ناحیه از کشورمان در سال ۱۳۷۲ هجری شمسی در محل باغ اکبریه افتتاح شد. در این موزه تماشایی لوازم زندگی اهالی قدیم بیرجند پیش چشم عموم مردم قرار گرفته‌اند. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: A Firoozabadiموزه باستان‌شناسی بیرجندزمان بازدید: همه ایام هفته از ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و از ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومانطبقه اول عمارت مرکزی در باغ اکبریه به‌عنوان موزه باستان‌شناسی بیرجند مورد استفاده قرار گرفته است. این موزه هم به جهت مکان قرارگیری و هم به‌دلیل وجود عتیقه‌ها، سفال‌های باستانی، سلاح‌های قدیمی و … معروف‌ترین موزه در باغ اکبریه محسوب می‌شود. منبع عکس: Tripadvisor. com؛ عکاس: Shahriar Rبهترین زمان بازدید از باغ اکبریهشهر بیرجند و استان خراسان جنوبی در منطقه‌ای گرم و خشک قرار دارند؛ پس باید انتظار گرما و خشکی هوا را در روزهای تابستانی داشته باشید. اگر علاقه‌ای به هوای گرم و خشک منطقه ندارید، بهتر است فصل بهار یا پاییز را برای بازدید از باغ اکبریه انتخاب کنید تا علاوه بر آب‌وهوای دلپذیرتر، از چشم‌اندازهای فصلی باغ نیز لذت ببرید. زمستان‌های این منطقه به‌رغم تمام زیبایی‌هایی که دارد، سرد و خشک خواهد بود؛ بنابراین اگر به سرمای شدید علاقه ندارید، این موقع از سال نیز زمان ایدئالی برای بازدید نیست. منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: کاظم مظفریدیدنی‌های اطراف باغ اکبریهقلعه بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان جمهوری، قبل از میدان امام حسین (ع)، روبه روی جمهوری ۳۹ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (در حال حاضر قلعه در حال مرمت است) فاصله از باغ اکبریه: حدود ۵ ٫ ۵ کیلومتر (۱۲ دقیقه با ماشین) قلعه بیرجند بزرگ‌ترین بنای تاریخی بیرجند محسوب می‌شود و بر فراز یکی از بلندترین تپه‌های شهر قرار گرفته است. این قلعه که از جاهای دیدنی بیرجند به شمار می‌آید با نام‌های دیگری همچون «قلعه ته ده»، «قلعه پایین‌شهر» و «دژ بیرجند» نیز شناخته می‌شود. قلعه بیرجند دردوران صفویهشکل گرفت و بارها بازسازی شد و امروزه به یک اثر ماندگار در قلب بافت تاریخی بیرجند تبدیل‌شده است. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: اصغر شیروانی پورارگ کلاه فرنگی بیرجندآدرس: استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار مطهری، بین کوچه‌های مطهری ۱۴ و ۱۶ (مشاهده روی نقشه) هزینه بازدید (سال ۱۴۰۲): رایگان (امکان بازدید از این بنای تاریخی فقط در ایام خاصی از سال میسر است) فاصله از باغ اکبریه: حدود ۴ ٫ ۵ کیلومتر (۱۰ دقیقه با ماشین) ارگ کلاه فرنگی یکی از جاهای دیدنی بیرجند در استان خراسان جنوبی محسوب می‌شود که با معماری خاص خود توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب کرده است. این یادگار مربوط به دوره قاجار، احتمالا بین سال‌های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری ساخته‌شده است. ارگ کلاه فرنگی بیرجند که با معماری تحسین‌بر‌انگیز زیگوراتی‌اش شهرت دارد، در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: راضیه شکرآبیپرسش‌های متداولباغ اکبریه کجاست؟ باغ اکبریه در استان خراسان جنوبی، بیرجند، بلوار معلم، میدان موزه، خیابان خیام شرقی قرار گرفته است. جاهای دیدنی باغ اکبریه بیرجند کدامند؟ جاهای دیدنی باغ اکبریه شامل عمارت حشمت‌الدوله، عمارت مرکزی، باغ شمالی، باغ جنوبی، کتابخانه و موزه‌های باغ می‌شود. ساعت کاری باغ اکبریه بیرجند چگونه است؟ باغ اکبریه بیرجند و مجموعه موزه‌های آن در همه ایام هفته و از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و ۱۶:۰۰ تا ۱۹:۰۰ به روی بازدیدکنندگان باز هستند. هزینه بازدید از باغ اکبریه چقدر است؟ در سال ۱۴۰۲ بازدید از فضای بیرونی باغ اکبریه کاملا رایگان و هزینه بلیط هر یک از موزه‌های مجموعه چهار هزار تومان است. نویسنده: آزاده یوسف نژاد / بازنویسی: محمدرضا قاسم شیرازی. منبع عکس کاور: گوگل مپ. عکاس: Taha Ahmadi
4,090
4,212
بیرجند
آرامگاه ابن حسام خوسفی
ایران، استان خراسان جنوبی، خوسف، خیابان مطهری
آرامگاه ابن حسام خوسفی به ابن حسام خوسفی، شاعر برجسته قرن نهم هجری قمری تعلق دارد و بر فراز صخره‌ای سنگی در حاشیه شمالی شهر خوسف جای گرفته است. این آرامگاه که از جمله آثار تاریخی ودیدنی‌های استان خراسان جنوبیبه حساب می‌آید، بیش از ۵۰۰ سال قدمت دارد. بنای مذکور در دوره صفویه بنا و در دوره قاجار، تغییراتی در آن اعمال شد. این اثر تاریخی با شماره‌ی ثبت ۲۰۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
4,091
4,213
بیرجند
قلعه رستم خوسف
ایران، خراسان جنوبی، جنوب شرقی خوسف، غرب روستای گنج
قلعه رستم خوسف در شهرستان خوسف، روستای گنج قرار دارد. قلعه بر فراز تپه‌ای رفیع که بر جلگه‌ی خوسف و دشت ماژان مشرف است، قرار دارد. داخل قلعه، شش تالار وجود دارد که با طاق­های جناغی پوشش یافته‌اند. در مرکز قلعه چاهی وجود دارد که عمق آن حدود هفت ‏متر است و در جبهه‌ی جنوبی قلعه، آب‌انباری قرار دارد که از سنگ و ملات ساروج ساخته‌شده است. در جبهه‌ی شمال شرقی قلعه پنج برج دیده­بانی وجود داشته که قابل‌تشخیص است. در محوطه این قلعه قطعات سفال‌های لعابداری با رنگ‌های فیروزه­ای و ساده وجود دارند که به ادوار پیش و پس از اسلام مربوط می‌شوند. این اثر از جاهایدیدنی استان خراسان جنوبیبه شمار می‌آید و در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۱۰۱۸۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
4,092
4,214
بیرجند
باغ مود
ایران، خراسان جنوبی، چهل کیلومتری شرق بیرجند، روستای مود
باغ و قلعه مود در روستای مود، در چهل کیلومتری شرق بیرجند قرار دارد و ازجاهای دیدنی بیرجنددر استان خراسان جنوبی به شمار می‌آید. این بنا با مساحت ۶۰۲۷۰ مترمربع دارای یک حصار و بیست برج مدور است که با فاصله‌های مشخصی در حصار باغ قرار دارند. علاوه بر برج‌ها، خندقی به عرض تقریبا ده متر دورتادور حصار حفر شده و دفاع از قلعه را آسان‌تر کرده است. ورودی اصلی باغ در میانه ضلع شمالی آن قرار دارد و در دو طرف ورودی، دو برج و دو اتاق کوچک برای سکونت نگهبانان دیده می‌شود. در داخل قلعه بقایایی از یک بنای قدیمی (عمارتی تشریفاتی) شامل چند ایوان، بقایای یک هشتی، راهروها و اتاق‌ها بر جای مانده است. در مرکز این باغ عمارتی با ویژگی‌های معماری اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی قرار دارد. این بنا روی سکویی به ارتفاع حدود یک متر از سطح زمین‌های اطراف ساخته‌شده است. ورودی بنا یک ایوان با دو ستون قطور چهار ضلعی دارد. پس از ایوان، تالار وسیعی دیده می‌شود که در سه طرف آن، ورودی‌هایی قرار دارد. در سمت شرق و غرب تالار، دو اتاق و در ضلع جنوب آن تالار دیگری درست به اندازه تالار اول قرار دارد. در طرف شرق و غرب تالار دوم نیز دو اتاق دیده می‌شود. نقشه این بنا به گونه‌ای طراحی‌شده است که با تعبیه درهای متعدد دستیابی به فضاهای گوناگون به راحتی صورت می‌گیرد. اکثر اتاق‌ها بخاری دیواری دارند. مطبخ بنا در گوشه جنوب‌شرقی آن قرار دارد. در مقابل عمارت، یک استخر درست در وسط خیابان اصلی دیده می‌شود. باغ دارای دو خیابان اصلی است که در مرکز یکدیگر را قطع می‌کنند و درست در همین قسمت عمارت مرکزی باغ واقع‌شده است. تزیینات بنا عبارتند از: تزیینات نقوش اسلیمی، گل و بوته و نقش پرندگان روی دیوارها و طاق نماهای ایوان عمارت قدیمی، طاق‌نماهای تزیینی و تزیینات رسمی‌بندی در عمارت قدیمی و قرنیزهای گچی به عنوان سرستون در عمارت مرکزی.
4,093
4,215
بیرجند
ارگ بهارستان
ایران، خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان منتظری، محدوده کوچه پست قدیم
ارگ بهارستان که به باغ زرشکی نیز شهرت دارد، از آثار دوره افشاریه است و از جملهمکان‌های دیدنی بیرجندبه شمار می‌رود. ساختمان اصلی ارگ بهارستان، کوشکی است به‌صورت هشت‌ضلعی که تزیینات نمای بیرونی آن با تزیینات آجرکاریارگ کریم‌خان زنددر شیراز وجه تشابه دارد. از جمله رویدادهای تاریخی این بنا پناهنده شدن لطفعلی‌خان‌زند و دیگر همراهان وی در این ارگ بوده است. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۳۶۸۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بنای تاریخی ارگ بهارستان یکی از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین باغ‌های ایرانی بوده که متاسفانه سال‌ها قبل از شناسایی و ثبت آن در فهرست آثار ملی، بخش گسترده‌ای از آن توسط نهادهای مختلف دولتی و نیمه‌دولتی مجزا شد و آنچه از این باغ باشکوه باقی‌مانده کوشکی نیمه ویران و فضاهای مخروبه است. نمای خارجی این بخش دارای تزیینات آجرکاری با زره‌های هندسی شبیه بناهای دوره‌ی زندیه شیراز است. بخش دوم قلعه بنایی دفاعی است که دارای یک برج و حصار است. این بخش که از خشت و گل ساخته‌شده بر اثر عوامل جوی آسیب‌های زیادی بر آن وارد آمده است. سومین بخش، حیاط اندرونی و اطاق‌های دورتادور آن است. پس از تاسیس مدرسه شوکتیه که مخصوص پسران بوده است، این بخش از ارگ به مدرسه دختران اختصاص می‌یابد و نام مدرسه نسوان را به خود می‌گیرد.
4,094
4,216
بیرجند
آرامگاه حکیم نزاری
ابتدای خیابان حکیم نزاری، کنار میدان شهدا
آرامگاه سعد الدین نزاری قهستانی، ملقب به حکیم نزاری، سراینده و شاعر سده هفتم هجری، یکی از آثار تاریخی وجاهای دیدنی بیرجنداست که در بافت قدیمی شهر قرار دارد. در طراحی این بنا از معماری ایرانی-اسلامی الهام گرفته‌اند. این بنا در تاریخ ۲۴ / ۳ / ۱۳۹۶ به شماره ۳۰۱۶۳ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد. این آرامگاه هم‌اکنون در خیابان حکیم نزاری که به افتخار خود او نام‌گذاری شده‌است، قرار دارد.
4,095
4,217
بیرجند
موزه میراث پهلوانی بیرجند
ایران، خراسان جنوبی، بیرجند، خیابان مطهری، مطهری ۳، زورخانه امیر عرب
موزه میراث پهلوانی بیرجند برای به نمایش درآوردن آداب و سنن زورخانه‌ای در سال ۱۳۸۲ در بیرجند افتتاح‌شده است. سابقه زورخانه امیر عرب به بیش از ۲۰۰ سال می‌رسد. در آن زمان فقط یک زورخانه در محله «لب بند» و در فاصله دو بند معروف «حاجی محمد جعفر» و «باروت کوبان» در یک کوچه فرعی واقع بود که با نام زورخانه لب بند (در لهجه محلی «لوبند») شهرت داشت و اکنون به نام زورخانه امیر عرب فعال است. بنای تاریخی زورخانه امیر عرب از دیرباز محل ورزش پهلوانان نامدار بوده است، تا اینکه در سال ۱۳۸۰ ساختمان جدید این زورخانه به بهره‌برداری می‌رسد و فکر ایجاد موزه و نمایشگاهی دائمی از مواریث پهلوانی و ورزش باستانی در بنای تاریخی مذکور قوت می‌گیرد. امروزه این بنا به‌عنوان یکی ازجاهای دیدنی بیرجند، میزبان گردشگران است. قسمت‌های مختلف این موزه عبارتند از: نمایش عکس‌های پهلوانان و پیشکسوتان صاحب‌نام، ابزار و آلات ورزشی (از قبیل میل، کباده، تخته شنا و…)، ضرب، ابزار و آلات پهلوانی زینتی چون شمشیر و سپر و تعدادی مانکن که حالات مختلف ورزشی را به نمایش درآورده‌اند. هدف از تاسیس این موزه آشنایی عموم با ورزش باستانی و آداب و سنن مربوط به این رشته دیرپا و مردمی است. این موزه که دیرینگی آن به دوران قاجار بر می‌گردد با شماره ثبت ۲۹۹۴۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
4,096
4,218
بیرجند
دق گیو
ایران خراسان جنوبی، ۳۵ کیلومتری بیرجند، جنوب روستای گیو
دق گیو یا دق اکبرآباد در جنوب روستای گیو در استان خراسان جنوبی و در ۳۵ کیلومتری جنوب شهرستان بیرجند قرار دارد و ازجاذبه‌های گردشگری بیرجندبه شمار می‌رود. طول این دق ۲۵ کیلومتر و عرض آن در حدود ۶ کیلومتر است. در مرکز دق، زمین‌های قلیایی مسطح با عمق زیاد و درصد شوری بالا قرار دارد که عملا از رشد هرگونه گیاهی جلوگیری می‌کند. در حاشیه دق، زمین‌های کشاورزی روستاهای اطراف قرار گرفته است. برای دسترسی به دق باید به روستای گیو بروید. ادامه این روستا به سمت جنوب از داخل دق عبور می‌کند.
4,097
4,219
بیرجند
عمارت و باغ معصومیه
خراسان جنوبی - بیرجند ۳ کیلومتری غرب بیرجند
باغ و عمارت معصومیه با قدمتی که به دوره پهلوی بازمی‌گردد، ازجاهای دیدنی بیرجنداست و خیابان معصومیه قرار دارد. این عمارت در دوره پهلوی ساخته‌شده است و از ویژگی‌های آن می‌توان به معماری منحصر‌به‌فرد آن اشاره کرد؛ به‌طوری که بازتاب نمای اصلی آن در آب استخر مقابل آن تداعی می‌شود. این عمارت علاوه بر باغ اصلی، دو باغ دیگر نیز دارد.
4,098
4,220
بیرجند
مزار سید حامد علوی
ایران، استان خراسان جنوبی، شهرستان سربیشه، دهستان نهارجان بخش مود، روستای چنشت
مزار سید حامد علوی از اماکن تاریخی و مذهبی روستای چنشت از توابع شهرستان سربیشه به شمار می‌رود. بنا بر روایات، وی از فرزندان امام جعفر صادق (ع) بوده است و به‌همراه فرزندانش از مخالفان خلافت عباسی بودند. آن‌ها ناگزیر در غار چنشت پنهان و سرانجام به دست سربازان حکومت عباسی داخل غار کشته شدند. پس از کشف غار چنشت، اجساد ایشان از غار بیرون آورده و در بقعه‌ای به خاک سپرده شد. این بقعه هم‌اکنون یکی از زیارتگاه‌های مهم ومکان‌های دیدنی استان خراسان جنوبیاست.
4,099
4,221
بیرجند
خانه تاریخی اعتماد نیا
خراسان جنوبی، بیرجند
خانه اعتمادی نیا از بناهای تاریخی وجاهای دیدنی بیرجنداست و در مرکز بافت تاریخی شهر قرار دارد. این بنای فاخر با ویژگی‌های معماری مناطق گرم و خشک ایران همخوانی دارد. زمان ساخت این بنا نیمه دوم دوره قاجاریه است.
4,100
4,222
بیرجند
منطقه شکارممنوع جیک و زیدر
ایران، استان خراسان جنوبی، سربیشه
منطقه شکار ممنوع جیک و زیدر با مساحت ۴۲ هزار هکتار، از مقاصد طبیعت‌گردی وجاذبه‌های گردشگری استان خراسان جنوبیبه شمار می‌آید. این منطقه اقلیمی گرم و خشک دارد و میزبان پوشش گیاهی نیمه بیابانی و کوهپایه‌ای است. از جمله گونه‌های گیاهی حاضر در این منطقه می‌توان به درمنه دشتی، درمنه کوهی، سبد، پیچک بیابانی، گون، گز، بادامشک، بادام خاردار، بنه، مخلصه، بومادران، کاروانکش، کلاه میرحسن و هزار خار اشاره کرد. همچنین جیگ و زیدر از تنوع جانوری خوبی برخودار است که برخی از آن‌ها شامل گرگ، شغال، روباه، روباه شنی، قوچ وحشی، خرگوش، خارپشت ایرانی، موش بزرگ، موش خانگی، خفاش بال سفید، کفتار و تشی می‌شود. از گونه‌های پرندگان می‌توان از پرندگان شکاری، عقاب طلایی، جغد کوچک، هوبره، گنجشک خانگی، سهره معمولی، دم جنبانک، باقرقره شکم سفید، یاکریم، کبوتر چاهی، قمری معمولی، شاه بوف، چکاوک کاکلی، چکاوک سردم سیاه، کبک، تیهو، کرکس، کوکر شکم سیاه، سارگپه پا بلند، قرقی، شاهین، زاغ بور، گنجشک خاکی و سبز قبا نام برد. برخی از گونه خزندگان ساکن در منطقه شکار ممنوع جیک و زیدر نیز بزمچه بیابانی، انواع مارمولک (سوسمار دونده ایرانی، سوسمار دم‌دراز ایرانی)، انواع آگاما (آگامای سرزرد، آگامای صخره‌ای سیاه، آگامای دم تیغی ایرانی)، انواع مار (پلنگی، مار شتری، مار جعفری، تیرمار بیابانی، مار کبری، مار زنگی، قیطانی، مار دشتی، مار خالدار) هستند.