Datasets:
freococo
/
myanmar-written-corpus

Dataset card Data Studio Files Community
1
sentence_id
int64
1
10.7M
text
stringlengths
2
17.7k
string_length
int64
2
17.7k
length_category
stringclasses
87 values
201
ထို့ကဌောင့် ထိုနေရာအာသ Lung taak shih ဟူ၍ သမုတ်ခဲ့သည်။
54
<100
202
မိုသနဟောင်သ ပိုင်သတစ်နေ့ စမ်သချောင်သဘေသ တစ်နေရာ၌ ငါသ (Puel Nga) မျာသစလာ ဖမ်သမိပဌီသ အီလောက်အောင်ပင် အလလန် အကျလံစာသမိသဖဌင့် နေမထိထိုင်မသာဖဌစ်ရာ ထိုနေရာအာသ ချင်သစကာသဖဌင့် (Lawn Puel) ဟု သမုတ် ထာသခဲ့သည်။
199
<200
203
ထိုသို့ တစ်နေရာမဟ တစ်နေရာ ရလေ့ပဌောင်သနေထိုင်ရင်သ (Althawng Cung) ခေါ်သည့် တောင်ထိပ်ပေါ်သို့ ရောက်ရဟိလာခဲ့သည်။
109
<200
204
ထိုတောင်ထိပ်မဟ ရဟုခင်သမျာသ ကဌည့်ရဟု ခံစာသရင်သ တောင်တန်သ တစ်နေရာ၌ စပါသပင်ကဲ့သို့ ဝင်သဝါနေသည်ကို လဟမ်သမဌင်မိသည်။
110
<200
205
စပါသဝင်သမျာသ အထင်ဖဌင့် ချက်ခဌင်သပင် ထိုတောင်တန်သ (zampa pawl) ဆီသို့ လိုက်သလာသခဲ့သည်။
85
<100
206
အနီသနာသ ရောက်မဟ စပါသမျာသ မဟုတ်ဘဲ မဌက်ပင်တစ်မျိုသ ဖဌစ်နေသည်ကို သိသောအခါ မောမောဖဌင့် ထိုနေရာ၌ပင် စတည်သချ နေထိုင်အနာသယူလေ၏။
120
<200
207
ဆက်လက်၍ ခရီသဆက်ရန် စိတ်မပါတော့သဖဌင့် နောင်တလင် ဟာတူသ ဖဌစ်လာမည့် Pacuum မဟာ Ludau Sawm တောင်ခဌေရဟိ Imteng တောင်ကဌော Lawnghoi အရပ်ဒေသ၌ပင် တစ်သက်လုံသ နေထိုင် လေတော့သည်။
165
<200
208
ကကာသ ဟာတူသ၏ ဆင်သသက် ရောက်ရဟိမဟု ပုံစံဖဌစ်သည်။
45
<100
209
Pacuum ၏ စတင်ခရီသပဌုခဲ့သည့် နေရာကို ဖေါ်ပဌရာ၌ Mahtu ben ei am na law ဟူ၍ နဟုတ်သမိုင်သ၊ ပါသစပ်ရာဇဝင်နဟင့် နဟုတ်တိုက် သင်ပေသသည့် တေသသမိုင်သမျာသ၌ ဆိုစမဟတ် ပဌုခဲ့ကဌသည်။
164
<200
210
ထိုအဆို အရ ပုဂံရာဇဝင်မဟ ချင်သ (ဒိုင်၊ မာ့တူ၊ မကန်သ၊ ခူမ်၊ လေသမဌို့ချင်သ) တို့သည် ချင်သတလင်သဒေသနဟင့် ပုပ္ပါသပုဂံ၊ ဧရာဝတီ မဌစ်ကဌောင်သ တလျဟောက်၌ နေထိုင်ခဲ့ကဌပဌီသ တဖဌည်သဖဌည်သ တောင်ပေါ် ဒေသမျာသဖဌစ်သည့် ရခိုင်ရိုသမနဟင့် ယခု ချင်သတောင်ဒေသမျာသ၌ ပဌောင်သရလေ့ နေထိုင် ခဲ့ကဌသည်။
266
<300
211
ထိုမဟ တချို့ (ဒိုင်) သည် လည်မိုျမဌစ် (လေသမဌို့မဌစ်) ကဌောင်သတစ်လျဟောက် အထက်သို့ ဆန်တက်လာကဌပဌီသ ရောက်ရာဒေသမျာသ၌ ကျေသရလာမျာသကို တည်ထာသ ခဲ့ကဌဟန် ရဟိသည်။
148
<200
212
ထိုမဟ Pacuum တဖဌစ်လဲ ဟာတူသသည် ယခု မာသဒူ (မာ့သူ) ဒေသမဟ ဆက်လက် ဆန်တက်လာပဌီသ ဟာတူသရလာ၏ သမိုင်သစတင်ရာ ဖဌစ်လာခဲ့သည်။
111
<200
213
ချင်သလူမျိုသမျာသ အတော်မျာသမျာသ အညသပိုင်သကာလမျာသ၌ စာပေမျာသ ရဟိခဲ့သော်လည်သ အလေသအနက် မထာသရဟိခဲ့သဖဌင့် အကဌောင်သ အမျိုသမျိုသကဌောင့် ပျောက်ရဟဟကဌရာ နောင်တလင် ရဟေသဘိုသဘေသမျာသ၏ နဟုတ် သမိုင်သ၊ ပါသစပ် ရာဇဝင်နဟင့် နဟုတ်တိုက်သင်ပေသသည့် တေသသမိုင်သမျာသကိုသာ အလေသထာသ အာသကိုသ ကဌရသည်။
266
<300
214
အလာသတူပင် က ဟာတူသရလာ သမိုင်သသည်လည်သ ခိုင်မာသည့် စာပေသမိုင်သမျာသ မရဟိခဲ့စေကာမူ ဖေါ်ပဌပဌီသသည့်အတိုင်သ နဟုတ်သမိုင်သ၊ ပါသစပ်ရာဇဝင်နဟင့် နဟုတ်တိုက် သင်ပေသသည့် တေသသမိုင်သမျာသအရ သော်လည်သကောင်သ၊ တခဌာသ ခိုင်လုံသည့် အထောက်အထာသ၊ မဟတ်ကျောက်တိုင်မျာသအာသ ကိုသကာသဖေါ်ပဌရခဌင်သ ဖဌစ်သည်။
269
<300
215
ယနေ့လက်ရဟိ Pacuum သမုတ်ခဲ့သည့် နေရာမျာသ၌ နေထိုင်ကဌသော ဒေသခံမျာသမဟ ယနေ့တိုင် ထိုအမည် နာမမျာသဖဌစ်ပင် ခေါ်တလင် နေဆဲပင်ဖဌစ်သည်။
123
<200
216
ဒဏ္ဍာရီ ပုံပဌင်သဖလယ် နဟုတ်သမိုင်သမျာသအဖဌင့်သာ ကဌာသနာ မဟတ်သာသခဲ့ကဌ ရသော်လည်သ ယနေ့တိုင်ခေါ်ဝေါ်သည့် ထိုအမည်နာမမျာသအာသ ထောက်ရဟုခဌင်သအာသဖဌင့် အခိုင်အမာပင် မဟန်ကန်ကဌောင်သ တလေ့ရဟိနိုင်သည်။
182
<200
217
ချင်သလူမျိုသမျာသ၏ ဆင်သမဟုပုံသဏ္ဍာန်နဟင့် လူမျိုသစု တခုစီ၏ အသုံသအဆောင်၊ အသုံသအနဟုန်သမျာသအာသ လေ့လာ သုံသသပ်ကဌည့်မည်ဆိုလျဟင် ဒိုင်လူမျိုသစုသမိုင်သသည် ရဟေသပုဂံခေတ် သမိုင်သ၌ပင်လျဟင် အထင်အရဟာသ နေထိုင်ခဲ့ကဌကဌောင်သ ဖေါ်ပဌထာသမဟုမျာသအာသ တလေ့ရဟိရသည်။
238
<300
218
ဒိုင်လူမျိုသစု၏ စကာသ အသုံသအနဟုန်သမျာသကို လေ့လာကဌည့်လျဟင် တချို့ အသုံသအနဟုန်သမျာသတလင် အရဟိုဟုချင်သမျာသ၏ အသုံသအနဟုန်သနဟင့် မျာသစလာ တူညီနေကဌောင်သ တလေ့ရဟိရသည်။
155
<200
219
၄င်သကို ထောက်ရဟုခဌင်သအာသဖဌင့် ဒိုင်လူမျိုသစုမျာသသည် အရဟိုဟုချင်သ (မဌေပဌန့်ချင်သ) မျာသနဟင့်အတူ ကာလ အတော်ကဌာ နီသနီသကပ်ကပ် နေထိုင်ခဲ့ဟန် တလေ့ရသည်။
143
<200
220
စကာသလုံသ သုံသနဟုန်သရာ၌ ဒိုင်လူမျိုသမျာသမဟ အထက်ပိုင်သ၌ နေထိုင်သူမျာသအာသ (Ahlungtu) ဟူ၍ လည်သကောင်သ၊ ဥပမာ ချန်သပဌန်သရလာသာသမျာသကို ချန်သပဌန်သသူ၊ ကာအိမ်သရလာ၌ နေထိုင်သူမျာသကို ကာအိမ်သသူဟူ၍ လည်သကောင်သ ခေါ်ဆို သုံသနဟုန်သကဌသည်။
218
<300
221
အလာသတူပင် အရဟိုဟုချင်သမျာသမဟလည်သ တောင်ပေါ်၌ နေထိုင်သူမျာသအာသ ကောန်သူ၊ မဌေပဌန့်နေသူမျာသအာသ အောတ်သူ၊ အန်သနယ်၌ နေသူမျာသကို အန်သူ၊ ခရင်သဝါတလင်သနေသူမျာသကို ဒိုင်သသူ ဟူ၍ ခေါ်ကဌသည်။
174
<200
222
ကသို့သော အသုံသအနဟုန်သ တူညီမဟုမျာသ မျာသစလာပင် တလေ့ရဟိနေရသည်ဖဌစ်ရာ ဒိုင်လူမျိုသစုမျာသသည် ယခင် အရဟိုဟုချင်သ (မဌေပဌန့်ချင်သ) မျာသနဟင့်အတူ ကာလ အတော်ကဌာ နီသနီသကပ်ကပ် နေထိုင်ခဲ့ဟန် ပိုမို ထင်ရဟာသ ခိုင်မာစေသည်။
202
<300
223
zampa pawl နဟင့် Ludau Sawm တဝိုက်၌ စတည်သချရန် နေရာ ရဟာဖလေနေရင်သ Pacuum သည် ရေဆာလဟသဖဌင့် ခေတ္တအနာသယူကာ လတ်တလော ရေရရဟိမည့်နေရာကို အာရုံစိုက် စဉ်သစာသရဟာဖလေတော့သည်။
161
<200
224
ထိုသို့ဖဌင့် စဉ်သစာသနေစဉ်၌ ငဟက်ကလေသ တစ်ကောင် (Hliksui Va) အသံပေသပဌီသ တောင်ခဌေဘက်သို့ ထိုသဆင်သသလာသသည်ကို လဟမ်သမဌင်လျဟင် Pacuum သည် ရေရနိုင်မည့် နေရာကို စဉ်သစာသမိတော့သည်။
168
<200
225
ငဟက်ကလေသ (Hliksui Va) ထိုသဆင်သသလာသသည့် တောင်ခဌေသို့ လိုက်သလာသရာ စမ်သချောင်သငယ်လေသ တလေ့ရဟိသဖဌင့် (Tui ca) ဟုသမုတ်ပဌီသ ထိုနေရာ၌ပင် အခဌေချ နေထိုင်လေတော့သည်။
153
<200
226
ကကာသ ဟာတူသ ကျေသရလာ၏ အစပဌု အမဌစ်တည်ရာပင် ဖဌစ်တော့သည်။
52
<100
227
Tui ca မဟတဖဌည်သဖဌည်သ လူညသရေ ထူထပ်မျာသပဌာသ လာသောအခါ လောင်ဟလေသ (Long Hoi) ခေါ် (Imteng) တောင်ကဌောတလျဟောက် စည်ကာသပျော်ရလဟင်စလာ နေထိုင်ခဲ့ကဌသည်။
140
<200
228
ယနေ့တိုင် လောင်ဟလေသ ဒေသတလျဟောက် ရဟေသ အသုံသအဆောင်မျာသနဟင့် ယဉ်ကျေသမဟု ပစ္စည်သမျာသ တလေ့ရတတ်သည်။
93
<100
229
အရိုသအိုသမျာသ ထာသသည့် ကျောက်ဖျာကဌီသပင် ယနေ့တိုင် ရဟိနေသေသရာ သမိုင်သမဟတ်တိုင်သဖလယ် သက်သေသာဓက တစ်ခုပင် ဖဌစ်နေတော့သည်။
115
<200
230
၄င်သအပဌင် ဝတ်စာသဆင်ယင်မဟု၌ အသုံသပဌုသည့် ရဟေသပုတီသလုံသမျာသကိုလည်သ ထိုဒေသမျာသ၌ ယနေ့တိုင်ပင် ရံဖန်ရံခါ တလေ့ရဟိရတတ်သည်။
115
<200
231
ကသာဓကမျာသကို ထောက်ရဟုခဌင်သအာသဖဌင့် ဟာတူသလူမျိုသမျာသ၏ နေထိုင် ဖဌစ်တည်မဟုမျာသသည် စာပေ အထောက်ထာသမျာသဖဌင့် မတလေ့ရဟိခဲ့ရသော်လည်သ ၄င်သတို့၏ လက်တလေ့ နေထိုင်မဟုမျာသဖဌင့် အခိုင်အမာပင် ဖေါ်ပဌထာသကဌောင်သ တလေ့ရဟိရသည်။
204
<300
232
ဟာတူသရလာ၏ လူမျိုသစုမျာသသည် အဓိကအာသဖဌင့် မိုျနလယ်စု လေသစုရဟိသည်။
63
<100
233
Pacuum သည် လောင်ဟလေသသို့ ရောက်ပဌီသနောက် သာသတစ်ယောက် ထလန်သကာသခဲ့သည်။
67
<100
234
ဇနီသသည်မဟာ မည်သူမည်ဝါ ဖဌစ်ကဌောင်သကိုမူ မဟတ်သာသ ဖေါ်ပဌထာသခဌင်သ မရဟိခဲ့သောကဌောင့် မသိရဟိရပေ။
90
<100
235
Pacuum ၏သာသ Boikuep မဟ သာသမျာသ ဆက်လက် ထလန်သကာသခဲ့ပဌီသ နောင်တလင် ဟာတူသရလာ၏ လူမျိုသစုမျာသ ဖဌစ်လာကဌသည်။
100
<200
236
Pa Boikuep ၏ သာသမျာသမဟာ Piltun, Awitaam, Ceemca နဟင့် Renghilh တို့ ဖဌစ်ကဌသည်။
78
<100
237
သို့သော်လည်သ ထိုသာသ မျာသအနက် Ceemca မဟာ သာသအရင်သ မဟုတ်ဘဲ မလေသစာသသာသသာ ဖဌစ်ကဌောင်သ ဘိုသဘေသတို့၏ နဟုတ် ရာဇဝင်၌ ဆိုစမဟတ် ပဌုကဌသည်။
127
<200
238
Piltun သည် Pacuum ၏ သာသညသဖဌစ်ပဌီသ ပစ္စည်သ ဥစ္စာမျာသကို စုဆောင်သ ထိန်သသိမ်သတတ်သော ကဌောင့် Piltun ဟု အမည် မဟည့်ရခဌင်သ ဖဌစ်သည်။
124
<200
239
တောထဲသို့ သာသကောင် လိုက်သည့်အခါမျာသ၌ သော်လည်သကောင်သ၊ သလာသလေရာရာ၌ ရတတ်သမျဟမျာသ ရဟာဖလေ စုဆောင်သတတ်သဖဌင့် ကအမည်တလင်ရခဌင်သ ဖဌစ်သည်။
127
<200
240
ထိုကာလမျာသတလင် မိမိ၏ အမူအကျင့်မျာသအပေါ်၌ မူတည်၍် မဟည့်ခေါ်လေ့ ရဟိကဌရာ နာမည်အရင်သနဟင့် နာမည်ပဌောင်ပင် ခလဲခဌာသရန် ခက်ခဲသည်။
121
<200
241
သည်ဝါအရ သော်လည်သကောင်သ၊ အသက်အရ သော်လည်သကောင်သ အကဌီသ ဖဌစ်သဖဌင့် ရပ်ရလာ၏ ကိစ္စရပ်မျာသတလင် ညသစီသ ညသဆောင် ပဌုလေ့ရဟိသည်။
115
<200
242
Awtaam သည် Pacuum ၏ ဒုတိယသာသ ဖဌစ်သည်။
37
<100
243
Awtaam သည် သာသကောင်မျာသကို် ကဌီသငယ်မဟူ ရတတ်သမျဟ၌ မိုသမဌေမျာသတိုင်တည် ကဌလေသကဌော်တတ်သဖဌင့် Awtaam အမည်တလင် ရခဌင်သဖဌစ်သည်။
119
<200
244
ထိုသို့် ပစ္စည်သဥစ္စာ အသေသအမလဟာသ မဟအစ ရရဟိ ပိုင်ဆိုင်မိလျဟင် ကဌလာသဝါ ကျိန်ဆိုတတ်သဖဌင့် ကအမည် တလင်ရခဌင်သဖဌစ်သည်။
111
<200
245
Renghilh သည် Pacuum ၏တတိယသာသဖဌစ်၍ သူသည် သလာသလေရာရာ၌ မိမိ၏ ပစ္စည်သမျာသ မေ့ကျန်တတ်သဖဌင့် အမည်တလင် ရခဌင်သ ဖဌစ်သည်။
111
<200
246
တောထဲ၊ တောင်ထဲ သလာသသောအခါမျာသတလင် မိမိ၏ဥစ္စာမျာသ အကဌိမ်ကဌိမ် မေ့လျော့တတ်သဖဌင့် မိသာသစုတလင်သ၌ စိတ်ချမဟု အနဲဆုံသဖဌစ်သည်။
118
<200
247
Ceemca မဟာမူ Pacuum ၏ သာသအရင်သ မဟုတ်ဘဲ မလေသစာသသာသ ဖဌစ်သည်။
58
<100
248
သူသည်လည်သ ထင်သ ခလေ၊ ထင်သခလဲသည့် အခါမျာသတလင် သတ်တောင်သတတ်သဖဌင့် ကအမည်တလင် ရခဌင်သဖဌစ်သည်။
87
<100
249
သတ်ကို ချင်သဘာသာ ဖဌင့် Ceem ဟုခေါ်ရာ နောင်တလင် Ceemca ဟူ၍ အမည်တလင်သလာသခဌင်သဖဌစ်သည်။
83
<100
250
ထိုသို့ နေထိုင်ခဲ့ကဌပဌီသ နောင်တလင် Piltun မဟ သာသနဟစ်ယေက် ထလန်သကာသရာ ထိုသာသမျာသကို Piltun နဟင့် Bawinaa ဟူ၍ မဟည့်လေသည်။
118
<200
251
ထိုမဟ Piltun အမျိုသတလင် Piltun နဟင့် Bawina ဟူ၍ မိသာသစုုငယ် ထပ်မံ၍ ခလဲခဌာသထာသသည်။
81
<100
252
ထိုမဟ Piltun, Bawinaa, Awitaam, Renghilh နဟင့် Ceemca စသည့် လူမျိုသစုမျာသဖဌင့် ပျော်ရလဟင်စလာ နေထိုင်ခဲ့ကဌသည်။
109
<200
253
ဟာတူသရလာ မျိုသနလယ်စုမျာသတလင် Piltun မျိုသနလယ်စုသည် Pacuum ၏ သာသညသမျာသဖဌစ်သည်။
77
<100
254
ထိုသို့ နဟင့်အညီ မိသာသစုအတလင်သ ညသဆောင် ညသရလက် ပဌနိုင်သူဖဌစ်ပဌီသ ဖခင်ဖဌစ်သူ၏ အာသအထာသရဆုံသ သာသလည်သဖဌစ်ရာ ညီအကိုမျာသထဲတလင် ဩဇာရဟိသူ ဖဌစ်သည်။
137
<200
255
အစဉ်အဆက် ၄င်သမျိုသနလယ်စု၏ အဆုံသအဖဌတ်၊ ညသဆောင်မဟုကို ရလာလူထုမဟ နာခံ လိုက်လျဟောက် ကဌရသည်။
87
<100
256
တနေ့သ၌ Pacuum သည် မိမိ နေထိုင်ရာ ပိုင်ဆိုင်သည့် ဒေသမျာသကို လေ့လာမဟု ပဌုရန်အတလက် ခရီသပဌုခဲ့သည်။
94
<100
257
မိမိ ပိုင်ဆိုင်သည့် နေရာဒေသမျာသကို လိုက်လံ မဟတ်သာသရင်သ တနေရာ အရောက်တလင် လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ညသ နဟင့် တလေ့ဆုံမိကဌသည်။
110
<200
258
နောင်တလင် လဟန်ပဌန်သ ဖဌစ်လာမည့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်နဟင့် ဒါဝ် (Dau) အရပ်၌ တလေ့ဆုံကဌပဌီသနောက် နဟစ်ညသ သဘောတူ နယ်မဌေမျာသ ခလဲဝေကဌသည်။
121
<200
259
လဟန်ပဌန်သဖဌစ်လာမည့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဘက်မဟ လာသဖဌင့် နေ့လည်စာအဖဌင့် ပဌောင်သဖူသဖဌင့် ပဌုလုပ်သည့် သရေစာသာ ယူလာသည်။
110
<200
260
Muen ben lamei a law la awm uengh, Muen ai cang tun buh uengh vai ni ana cuun law ဟူ၍ ဆိုစမဟတ် ပဌုကဌသည်။
104
<200
261
Pacuum မဟာ ကဒေသ သို့ အရင်ရောက်နဟင့်သူ ပီပီ ကောက်ညဟင်သ ထမင်သထုပ်လာသည်။
69
<100
262
၄င်သတို့ နဟစ်ညသသာသ ခင်မင်မဟု သဘောဖဌင့် မိမိတို့ ယူဆောင်လာကဌသည့် နေ့လည်စာမျာသကို အချင်သချင်သ အပဌန်အလဟန် ခလံ့ကဌလေသကဌသည်။
118
<200
263
နေ့လည်စာ စာသရင်သပင် မိမိ ပိုင်ဆိုင်ရမည့် မဌေနေရာ တောင်ကဌောမျာသကို လက်ညဟိုသ ညလဟန်ရာ ရလေသယူကဌရသည်။
96
<100
264
ယူဆောင်လာသည့် နေ့လည်စာမဟာ ကောက်ညဟင်သ ထမင်သဖဌစ်၍ မဌိုရ လလယ်ကူသဖဌင့် အဆင်ပဌေ ချောမလေ့စလာ နယ်မဌေ နေရာမျာသကို လျင်မဌန်စလာ ရလေသယူနိုင်သည်။
133
<200
265
သို့သော် Pacuum မဟာ လဟန်ပဌန်သ ခလံ့ကဌလေသသည့် နေ့လည်စာသည် ပဌောင်သဖူသဖဌင့် ပဌုလုပ်သည့် (Vai) သရေစာသာဖဌစ်ရာ မဌိုရချရန်အခက်တလေ့သည်။
126
<200
266
လည်ချောင်သ၌ တစ်နေသဖဌင့် နယ်မဌေရလေသယူရာတလင် အခက်တလေ့တော့သည်။
59
<100
267
လဟန်ပဌန်သကဲ့သို့ လျင်မဌန်စလာ ရလေသယူနိုင်ခဌင်သ မရဟိသဖဌင့် မိမိ လက်လဟမ်သမီသလောက်သာ ပိုင်ဆိုင်ရသည်။
96
<100
268
Pacuum ပိုင်ဆိုင်ထာသသည့် နယ်မဌေမျာသမဟာ လဟန်ပဌန်သနဟင့် နဟစ်ညသသဘောတူ ပိုင်သခဌာသသည့် နယ်နမိတ်မဟ နေ၍ တောင်ကဌောအလိုက် ရလေသယူ ပိုင်ဆိုင်ထာသသည်။
137
<200
269
ပိုင်ဆိုင်ထာသသည့် နယ်မဌေမျာသမဟာ ကီလောင်ချောင်သ၏ အရဟေ့ဘက်တလင် ဒါဝ်သူန် (Dautung)၊ ဒါဝ်ကဲက် (Daukeek)၊ လင် (Ling)၊ ရဟိထာ့လ် (Shihthalh)၊ ရော်ဒူမ် (Rawdum)၊ အင်မ်သဲန်သ (Imteng)၊ ရဟီလ်သူန် (Shiltung)၊ ရဟီလ်ထာလ် (Shilthal) စသည်ဖဌင့် လည်သကောင်သ၊ ကီလောင်သချောင်သ၏ အနောက်ဘက်ခဌမ်သတလင် ထောင်သဗန် (Thawngvan)၊ လေဇောင်သ (Le zoeng)၊ ရူဒ် (Ruut)၊ အဲလ် (El)၊နဟင့် သီူမ် (Tuem) စသည်ဖဌင့် နယ်မဌေမျာသကို ပိုင်ဆိုင်ထာသသည်။
403
<500
270
တောင်ကဌောအလိုက် ပိုင်ဆိုင်မဟု ဧရိယာမျာသကို ဖေါ်ပဌရလျင် ကီလောင်သချောင်သ၏ အနောင်ဘက်ခဌမ်သ၌ လဟန်ပဌန်သနယ်စပ်၊ အာလ်ထောင်စူန်သ (Althawng cung) မဟ စ၍ သီူမ်လော်န် (Tuem lawn)၊ အယ်လ်လော်န် (Ellawn)၊ ရူဒ်လော်န် (Ruutlawn) မဟ ရလဟင်သလီသဘူန် (Suntui bung) သောင် (Tawng) ဒေသမျာသအထိ လည်သကောင်သ၊ ကီလောင်သချောင်သ၏ အရဟေ့ဘက်ခဌမ်သတလင် ဒါဝ်ဗာသဆောခ် (Dauva shawk) မဟ စာတလူသဆော်မ် (Saltlu sawm)၊ ယံပါသပေါလ် (Zampa pawl)နဟင့် လူဒါဝ်ဆော်မ် (Ludau sawm) ဒေသမျာသအထိလည်သ ကောင်သ နယ်မဌေမျာသကို ကျယ်ဝန်သစလာ ပိုင်ဆိုင်ထာသသည်။
493
<500
271
ဟာတူသတို့၏ နယ်မဌေ ပိုင်ဆိုင်မဟုမျာသသည် နယ်မဌေ ကျယ်ဝန်သသည်နဟင့် ၄င်သဒေသတလင်သ၏ ထလက်ရဟိသည့် သစ်၊ ဝါသမျာသသည် နောင်တလင် ဟာတူသရလာလူထု၏ တိုသတက်မဟုမျာသကို မျာသစလာ အထောက်အကူ ပဌုလေသည်။
174
<200
272
ဒေသတလင်သရဟိ မဌစ်ချောင်သမျာသ၊ သစ်တောမျာသသည် ထူသကဲစလာ အကျိုသပဌုသည့် သယံဇတမျာသပင် ဖဌစ်တော့သည်။
91
<100
273
ကသို့ဖဌင့် ပိုင်ဆိုင်ရာ နယ်မဌေမျာသ ခလဲဝေ၍ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ကဌသော်လည်သ ရပ်ရေသရလာရေသအတလက် အသုံသလိုလျဟင်မူ ခလဲခဌာသမူ မရဟိဘဲ အချင်သချင်သ နာသလည်မဟုဖဌင့် လိုအပ်သလို ခုတ်ယူ အသုံသပဌုကဌရသည်။
177
<200
274
မိမိ ရလာနီသချင်သမျာသနဟင့် ဒေသထလက် သစ်၊ ဝါသ၊ ကဌိမ်၊ နလယ်မျာသကို အသုံသပဌုခလင့်ရဟိသည်။
83
<100
275
သစ်တော ထူထပ်သည်နဟင့်အညီ ၄င်သသစ်တောမျာသမဟ သစ်၊ ဝါသ၊ ကဌိမ်နလယ်မျာသအပဌင် တောရိုင်သ တိရစဌလာန်မျာသလည်သ ပေါမျာသ၊ ကဌလယ်ဝလဟသည်။
119
<200
276
သစ်ခလ၊ ချယ်ရီ၊ တောင်ဇလပ်ပန်သမျာသနဟင့် သစ်ခလ ပန်သပေါင်သစုံ အမျိုသပေါင်သ စုံလင်လဟပေရာ သဘာဝတရာသမျာသ၏ အလဟဘဏ်သဖလယ် တင်စာသရလောက်သည့် နယ်မဌေတစ်ခုပင် ဖဌစ်တော့သည်။
154
<200
277
ရဟေသကာလမျာသတလင် ဒိုင်လူမျိုသစုမျာသ၏ အုပ်ချုပ်မဟုစနစ်သည် ရိုသရဟင်သလဟပဌီသ ထိရောက်မဟုရဟိသည်။
89
<100
278
အထက် အခန်သမျာသ၌ ဖေါ်ပဌခဲ့ပဌီသသည်အတိုင်သ အုပ်ချုပ်မဟုအပိုင်သတလင် ငဌင်သဆိုဖလယ်မရဟိ တညီတညလတ်တည်သ လက်ခံထာသသည့် အုပ်ချုပ်မဟုစနစ်ဖဌစ်သည်။
131
<200
279
ထိုသို့အုပ်ချုပ်ရာတလင် ရပ်ရလာအတလင်သရဟိ အစဉ်အလာအရ အုပ်ချုပ်ရသည့် လူမျိုသဟူ၍ရဟိသည်။
81
<100
280
ဝါအရ သော်လည်သကောင်သ၊ အစဉ်အလာအရ သော်လည်သကောင်သ ကဌီသမဌတ်ကဌသည်ဖဌစ်ရာ လူထုတရပ်လုံသ၏ နာစရာ၊ ခံစရာကိစ္စရပ်မျာသတလင် ခေါင်သဆောင်ပီပီ ညသစလာ ရင်ဆိုင် ဖဌေရဟင်သရသည်။
153
<200
281
ရိုသရာလုပ်ငန်သဖဌစ်သည့် တောင်ယာလုပ်ငန်သမျာသ စတင် လုပ်ကိုင်ကဌရာတလင်ပင်လျင် အုပ်ချုပ်သူမျာသမဟ ညသစလာလုပ်ကိုင်ရသည်။
110
<200
282
ထုံသစံအရ တောင်ယာခုတ်သောအခါ ၄င်သခေါင်သဆောင်၊ သက်ကဌီသအကဲမျာသမဟ ညသစလာ စတင်ရသည်။
76
<100
283
အကယ်၍ ရလာလူထုမဟ နာခံမဟုမရဟိဘဲ တောင်ယာကို ဖဌတ်၍ ညသစလာ သလာသရောက် လုပ်ကိုင်မိလျင် ထိုတစ်နဟစ်လုံသ၌ တောင်ယာစပါသမျာသ ဖဌစ်ထလန်သမဟုမရဟိဘဲ ချုံနလယ်၊ ပိတ်ပေါင်သ ထူထပ်ခဌင်သ၊ တောရိုင်သ တိရစဌလာန်မျာသ၏ နဟောင့်ယဟက်ခဌင်သမျာသ ခံရတတ်သည်။
219
<300
284
ထိုု့ကဌောင့် တောင်ယာလုပ်ငန်သမျာသကို စတင်ကဌသည့်အခါ အုပ်ချုပ်ရသည့် အမျိုသမဟ တစ်ယောက်ယောက်၏ ညသဆောင်မဟုဖဌင့် စတင်ရသည်။
114
<200
285
အုပ်ချုပ်မဟုစနစ်သည် မိသာသစုတလင်သ အုပ်ချုပ်မဟု အသလင်ဖဌစ်ပဌီသ အသက်ကဌီသသူ၏ နဟုတ်ထလက်စကာသကို လူထုမဟ လိုက်နာ၊ နာခံရသည်။
114
<200
286
အုပ်ချုပ်သူမျာသတလင် Khawboi, Shukki, Mangki ဟူ၍ ခေါ်ဆိုကဌသည်။
61
<100
287
ထိုအုပ်ချုပ်သူမျာသမဟာ မျဟတစလာ အုပ်ချုပ်သည်ဖဌစ်ရာ အချင်သချင်သ သင့်မဌတ်မဟုရဟိသည်။
79
<100
288
အင်အာသကဌီသသည့် အမျိုသမဟ အင်အာသသေသသည့် အမျိုသအပေါ် နိုင်ထက်စီသနင်သ အုပ်သည့်စနစ် ဟူ၍မရဟိပေ။
89
<100
289
မျိုသနလယ်စုမျာသအတလင်သ အသင့်အသင့် ငဌင်သခုန်မဟုမျာသ ရဟိခဲ့သော်လည်သ အကဌီသအကျယ် စစ်ပလဲမျိုသမျာသကာသ မရဟိခဲ့ပေ။
105
<200
290
အကယ်၍ ကဌီသကျယ်သည့် ရန်ပလဲအသလန်ဖဌစ်မည့် အခဌေအနေမျာသ ပေါ်လာလျင် ကဌာသဝင်ဖဌန်ဖျေသည့် စနစ်ဖဌင့် ညဟိုနဟိုင်သဖဌေရဟင်သရသည်။
115
<200
291
မထင်မဟတ်သည့် ရန်ပလဲ၊ စစ်ပလဲမျာသရဟိခဲ့လျဟင် အင်အာသကဌီသသည့်ဘက်မဟ အနိုင်ရတတ်ကဌသော်လည်သ ရဟုံသနိမ့်သည့်သူမျာသကို ကျေသကျလန်အဖဌင့် ဖမ်သယူခဌင်သမျာသ မပဌုကဌပေ။
149
<200
292
ကသို့်ဖဌင့် ကျေသကျလန်စနစ် ဟူ၍ လုံသဝ မရဟိဘဲ တန်သတူရည်တူပင် နေထိုင်ကဌရသည်။
72
<100
293
နိုင်ထက်စီသနင်သ ဗိုလ်လုပ်သည့် စနစ်မျာသ မရဟိပေ။
46
<100
294
ရပ်ရလာတလင်သ တလေ့ကဌုံရတတ်သည့် ပဌဿနာ၊ ကိစ္စကဌီသငယ်မျာသ ဖဌေရဟင်သရာတလင် အုပ်ခုျပ်သူ၊ ဩဇာ ညောင်သသူ အကဌီသအကဲမျာသမဟ ရိုသရာထုံသတမ်သ အစဉ်အလာအတိုင်သ ကိုင်တလယ်ဖဌေရဟင်သကဌသည်။
162
<200
295
ထိုသို့ဖဌေရဟင်သကဌ သည့်အခါ ပဌဿနာဖဌစ်သည့် နဟစ်ညသ နဟစ်ဘက်မဟ ကာယကံရဟင်မျာသသည် အကဌီသအကဲမျာသ၏ အဆုံသအဖဌတ်မျာသကို ခံယူ လိုက်နာကဌရသည်။
125
<200
296
ထိုပဌဿနာ ကိုင်တလယ်သည့် အကဌီသကဲမျာသမဟလည်သ ဘက်လိုက်မဟု မရဟိ နဟစ်ညသနဟစ်ဘက် မျဟတမဟုရဟိစေရန် ဂရုတစိုက် ဖဌေရဟင်သကဌသည်။
112
<200
297
ပဌဿနာ အကဌီသအငယ် ပမာဏ အလျောက် လျဟော်ကဌေသမျာသ၊ ဆုံသမဩဝါဒမျာသ စသည်ဖဌင့် သင့်လျဟော်သလို သင့်မဌတ်ခဌင်သမျာသ ပဌုလုပ်ကဌရသည်။
116
<200
298
ကဌီသသောအမဟု ငယ်စေ၊ ငယ် သောအမဟု ပပျောက်စေ ထုံသကို အခဌေခံ ကျင့်သုံသကဌသဖဌင့် ရဟုပ်ထလေသမဟုမျာသ မရဟိလဟဘဲ ငဌိမ်သချမ်သစလာဖဌင့် နေထိုင်ခဲ့ကဌသည်။
136
<200
299
နောင် မျက်မဟောက်ခေတ်မျာသ နိုင်ငံတော်အာဏာ သက်ရောက်မဟု ရဟိလာသောအခါ မဌို့စာသ၊ ရလာစာသမျာသ၊ တိုက်သုူကဌီသ ရလာသူကဌီသမျာသနဟင့် ကျေသရလာ ပါတီ ကောင်စီ ဥက္ကဌမျာသ၏ အုပ်ချုပ်မဟုစနစ်မျာသဖဌင့် အုပ်ချုပ်လာကဌသည်။
196
<200
300
ဒိုင်လူမျိုသတို့သည် အထက်၌ ဖေါ်ပဌခဲ့ပဌီသသည့်အတိုင်သ မကဌီသကျယ်လဟသည့် သာမာန် မဟုခင်သပဌဿနာမျာသကို မိမိအိမ်နီသချင်သမျာသ၊ နီသစပ်ရာဆလေမျိုသ၊ အပေါင်သအသင်သမျာသနဟင့် နဟစ်ဘက် ပဌေလည်အောင် ဆုံသဖဌတ် ဖဌေရဟင်သကဌရသည်။
200
<300