!
stringlengths 1
182
| Nida işarəsi (!) — Aşağıdakı hallarda işlədilən durğu işarəsi: Nida cümləsinin sonunda. Məsələn: Azərbaycan dilində /Yanğın!/, /Fəlakət!/; əmr cümlələrində /Rədd ol burdan!/; Çağırış və müraciət həyəcanlı olanda. Məsələn: Azərbaycan dilində /Yaşasın müstəqil Azərbaycan!//; Nida cümlələrində özəksonu zəifləyir, zaman ləngiyir. /Ana! O, müqəddəs bir kainatdır//.
stringlengths 100
226k
| https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=259941
stringlengths 46
49
|
|---|---|---|
1597 | İnayət Gəray Martin Opits Sultan Məhəmməd Xudabəndə Mirzə Teramo Kastelli Edvard Kelli Villem Barens | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4306 |
1597-ci il | İnayət Gəray Martin Opits Sultan Məhəmməd Xudabəndə Mirzə Teramo Kastelli Edvard Kelli Villem Barens | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185845 |
1598 | Ob çayı sahilində döyüş. Rusların Qərbi Sibirin işğalını başa çatdırması. 14 fevral – Rusiya çarı Boris Qodunovun taxta çıxması. Səfəvilər dövlətində Şah I Abbas tərəfindən ölkənin paytaxtının Qəzvindən İsfahana köçürülməsi. Bonaventura Kavalyeri Toyotomi Xideyösi Xadım Həsən Paşa | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4307 |
1598-ci il | Ob çayı sahilində döyüş. Rusların Qərbi Sibirin işğalını başa çatdırması. 14 fevral – Rusiya çarı Boris Qodunovun taxta çıxması. Səfəvilər dövlətində Şah I Abbas tərəfindən ölkənin paytaxtının Qəzvindən İsfahana köçürülməsi. Bonaventura Kavalyeri Toyotomi Xideyösi Xadım Həsən Paşa | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185846 |
1599 | 2 oktyabr – Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi Osmanlı imperiyasının şeyxülislamı seçildi. I Şah Abbas Xorasanı Şeybanilərdən azad etmişdir və Səfəvilər öz təsirini yenidən Mavəraünnəhrdə yaymışdır. Səfəvi elçiləri Oruc bəy Bayat və Hüseynəli bəy Bayatın Avropaya səfəri. 6 iyun – Dieqo Velaskes, ispan rəssamı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4308 |
1599-cu il | 2 oktyabr – Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi Osmanlı imperiyasının şeyxülislamı seçildi. I Şah Abbas Xorasanı Şeybanilərdən azad etmişdir və Səfəvilər öz təsirini yenidən Mavəraünnəhrdə yaymışdır. Səfəvi elçiləri Oruc bəy Bayat və Hüseynəli bəy Bayatın Avropaya səfəri. 6 iyun – Dieqo Velaskes, ispan rəssamı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185847 |
159 (dəqiqləşdirmə) | 159 (ədəd) — ədəd 159 — Biləsuvar rayonunun 1 aprel 2013-cü ilə qədərki telefon kodu. (yeni kod: 25) E.ə. 159 — il | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=157329 |
159 (ədəd) | Yüz əlli doqquz — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz əlli səkkizdən sonra, yüz altmışdan əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz əlli doqquz ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=157318 |
15 (dəqiqləşdirmə) | 15 (ədəd) — ədəd 15 — Cəlilabad rayonunun avtomobil seriya nömrəsi. 15 (film, 2003) — 2003-cü ildə istehsal olunmuş Sinqapur filmi. 15 avqust (film, 2001) — Fransa filmi E.ə. 15 — il | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=146164 |
15 (say) | On beş — say sistemində ədədlərdən biridir. On dörddən sonra, on altıdan əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Say sistemində On beş ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də tək ədəddir. İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=146105 |
15 (ədəd) | On beş — say sistemində ədədlərdən biridir. On dörddən sonra, on altıdan əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Say sistemində On beş ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də tək ədəddir. İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=143001 |
15 aprel | 15 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 105-ci günü. (uzun ildə 106-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 260 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 aprel tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1989 — Hu Yaobanqın ölümündən sonra, Çində Tyananmen meydanı etirazları başlayıb. 2019 — Fransadakı Paris Notr-Dam kilsəsi güclü yanğın nəticəsində ciddi ziyan görüb. Azərbaycana aid hadisələr 1989 — Mingəçevir trolleybusu təsis edilib. 1992 — Azərbaycan və Fələstin arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2016 — Bakıda Gənclik Mall ticarət mərkəzinin açılışı olub. 1600-cü ildən əvvəl 1367 — IV Henri, İngiltərə kralı 1452 — Leonardo da Vinçi, İtaliya boyakarı və ixtiraçısı 1469 — Nanak Dev, Sikx qurusu 1548 — Antonio Kataldi, İtaliya riyaziyyatçısı 1563 — Arcan Dev, Sikx qurusu 1642 — II Süleyman, Osmanlı sultanı 1684 — I Yekaterina, Rusiya imperatriçası 1707 — Leonard Eyler, İsveçrə riyaziyyatçısı 1797 — Adolf Tyer, Fransa prezidenti 1800 — Ceyms Klark Ross, Böyük Britaniya zabiti 1896 — Nikolay Semyonov, Rusiya fiziki və kimyaçısı 1904 — Arşil Qorki, ABŞ və Ermənistan boyakarı 1905 — Sadıq Dadaşov, Azərbaycan memarı 1908 — Lita Qrey, ABŞ aktrisası 1912 — Kim İr Sen, Şimali Koreya Ali Lideri 1930 — Şayxi Arsanukayev, Çeçenistan yazıçısı 1949 — Alla Puqaçova, Rusiya müğənnisi 1990 — Emma Uotson, İngiltərə aktrisası 2002 — Toğrul Feyzizadə, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1558 — Xürrəm Sultan, Hasəki sultan 1622 — Leandro Bassano, İtaliya boyakarı 1764 — Madam de Pompadur, Fransa freylinası 1865 — Avraam Linkoln, ABŞ prezidenti Edvard Smit, Böyük Britaniya kapitanı Henri Vayld, Böyük Britaniya dəniz zabiti Yakob Astor, ABŞ biznes maqnatı 1980 — Jan Pol Sartr, Fransa filosofu 1985 — Zərifə Əliyeva, Azərbaycan oftalmoloqu 1990 — Qreta Qarbo, ABŞ və İsveç aktrisası 1995 — Yıldız Moran, Türkiyə fotoqrafı 1998 — Pol Pot, Kamboca siyasi xadimi 2009 — Vəli Qədimov, Azərbaycan klarnet ifaçısı 2010 — Telman Adıgözəlov, Azərbaycan aktyoru Bayramlar və xüsusi günlər Ümumdünya Mədəniyyət Günü Şimali Koreya — Günəş Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=1964 |
15 avqust | 15 avqust — Qriqorian təqvimində ilin 227-ci günü. (uzun ildə 228-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 138 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 avqust tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1960 — Konqo Respublikası (Brazzavil) Fransadan müstəqilliyini qazanıb. Azərbaycana aid hadisələr 1992 — Azərbaycan manatı dövriyyəyə buraxılmışdır. 1994 — Azərbaycan və Sinqapur arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2016 — Rio-de-Janeyroda keçən 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçi Sabah Şəriəti bürünc medal qazanıb. 1600-cü ildən əvvəl 1171 — IX Alfonso, Leon və Qalisiya kralı 1432 — Luici Pulçi, İtaliya diplomatı 1771 — Valter Skott, Şotlandiya yazıçısı 1896 — Faina Ranevskaya, Rusiya aktrisası 1923 — Ənvər Məmmədov, Azərbaycan-sovet diplomatı və jurnalisti 1925 — Münir Özqul, Türkiyə aktyoru 1931 — Mikael Tarıverdiyev, Ermənistan bəstəkarı 1951 — Ədalət Ətayi, Azərbaycan astronomu 1954 — Stiq Larsson, İsveç yazıçısı 1955 — Afaq Bəşirqızı, Azərbaycan aktrisası 1972 — Ben Afflek, ABŞ aktyoru 1975 — Yana Nikitina, Azərbaycan aktrisası 1983 — Timati, Rusiya repçisi 1989 — Co Conas, ABŞ müğənnisi və musiqiçisi 1990 — Cennifer Lourens, ABŞ aktrisası Lətif Əliyev, Azərbaycan əsgəri Chief Keef, ABŞ repçisi 1600-cü ildən əvvəl 1496 — Portuqaliyalı İzabella, Kastiliya kraliçası 1594 — Tomas Kid, İngiltərə dramaturqu 1758 — Pyer Buger, Fransa riyaziyyatçısı 1950 — Heydər Hüseynov, Azərbaycan filosofu 1967 — Rene Maqrit, Belçika boyakarı 1987 — Şükür Bürhanov, Özbəkistan aktyoru 1990 — Viktor Tsoy, Rusiya müğənnisi 1994 — Həbib Bayramov, Azərbaycan tarzəni 1995 — Yusif Bağırov, Azərbaycan kinorejissoru Xəlifə Altay, Qazaxıstan yazıçısı Məhluqə Sadıqova, Azərbaycan aktrisası 2014 — Oqtay Ağayev, Azərbaycan voleybolçusu 2021 — Gerd Müller, Almaniya futbolçusu Bayramlar və xüsusi günlər Cənubi Koreya — Koreyanın Milli Qurtuluş Günü Ekvatorial Qvineya — Konstitusiya Günü Hindistan — Müstəqillik Günü Konqo Respublikası — Milli Gün Lixtenşteyn — Milli Gün Paraqvay — Asunsyonun Yaranma Günü Polşa — Silahlı Qüvvələr Günü Şimali Koreya — Koreyanın Milli Qurtuluş Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2649 |
15 avqust (film, 2001) | 15 avqust (fr. 15 Août) — 2001-ci ildə istehsal olunmuş Fransa filmi. Həmçinin bax Fransa filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=171354 |
15 dekabr | 15 dekabr — Qriqorian təqvimində ilin 349-cu günü. (uzun ildə 350-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 16 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 dekabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl Azərbaycana aid hadisələr 1993 — Qarabağ müharibəsi: Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Ermənistan Silahlı Qüvvələrinə qarşı Kəlbəcər əməliyyatını keçirmişdir. 2007 — Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında Firəngiz Əlizadənin "Qarabağnamə" operasının premyerası keçirilmişdir. 2012 — Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında Elnarə Dadaşovanın "Sayalı" baletinin premyerası keçirilmişdir. 1600-cü ildən əvvəl 37 — Neron, Roma imperatoru 130 — Lusi Ver, Roma imperatoru 1832 — Qüstav Eyfel, Fransa mühəndisi 1892 — Pol Qetti, Böyük Britaniya neft maqnatı 1901 — Salçak Toka, Tuva dövlət xadimi 1905 — Reyhan Topçubaşova, Azərbaycan boyakarı 1907 — Oskar Nimeyer, Braziliya memarı 1909 — Səttar Bəhlulzadə, Azərbaycan boyakarı 1912 — Ağabacı Rzayeva, Azərbaycan bəstəkarı 1918 — Məzahir Abasov, Azərbaycan təyyarəçisi 1919 — Baloğlan Abbasov, Azərbaycan baş çavuşu 1928 — İda Qendel, Böyük Britaniya və Polşa skripkaçısı 1933 — Tim Konuey, ABŞ aktyoru 1946 — Ramiz Rövşən, Azərbaycan şairi Ləman Ələşrəfqızı, Azərbaycan jurnalisti Necati Şaşmaz, Türkiyə aktyoru 1995 — Xəyal Əsgərzadə, Azərbaycan əsgəri 1999 — Murad Əsədov, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1343 — Kiçik Həsən, Çobanlılar sərkərdəsi 1574 — II Səlim, Osmanlı sultanı 1675 — Yan Vermeer, Niderland boyakarı 1831 — Hanna Adams, ABŞ yazıçısı 1909 — Fransisko Tarreqa, İspaniya bəstəkarı və gitaraçısı 1930 — Hacı Səlim Axundzadə, Azərbaycan deputatı 1938 — Valeri Çkalov, Sovet pilotu 1954 — Ağa Əlizadə, Azərbaycan Şeyxülislamı 1966 — Volt Disney, ABŞ animatoru 1981 — Mixail Jarov, Rusiya aktyoru 1990 — Mikayıl Cəbrayılov, Azərbaycan baş leytenantı, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1991 — Vasili Zaytsev, Ukrayna snayperi 1999 — Aşıq İmran, Azərbaycan aşığı Bayramlar və xüsusi günlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4880 |
15 fevral | 15 fevral — Qriqorian təqvimində ilin 46-cı günü. Bu tarixdə ilin sonuna 319 gün (uzun ildə 320 gün) qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 fevral tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1956 — Uruqvay milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 1965 — Kanada bayrağına ağ-qırmızı rəngli ağcaqayın yarpağı əlavə edib. 1989 — Əfqanıstan müharibəsi: Sovet İttifaqı rəsmi olaraq bütün qoşunlarının Əfqanıstanı tərk etdiyini elan edib. 1998 — Meksika milli futbol komandası KONKAKAF Qızıl Kubokunu qazanıb. 2001 — Tam insan genomunun ilk layihəsi "Nature" jurnalında dərc olunub. 2003 — Dünyanın 600-dən çox şəhərində İraq müharibəsinə qarşı etirazlar keçirilib. Səkkiz milyondan 30 milyona qədər insanın iştirak etdiyi etirazlar tarixin ən böyük sülh nümayişi sayılır. 2013 — Rusiyanın Çelyabinsk vilayətinə meteorit düşmüşdür. Azərbaycana aid hadisələr 2011 — Azərbaycanda "Turizm ili" elan olunub. 1600-cü ildən əvvəl 1564 — Qalileo Qaliley, İtaliya fiziki, riyaziyyatçısı və astronomu 1710 — XV Lüdovik, Fransa kralı 1874 — Ernest Şeklton, Böyük Britaniya səyyahı Sezar Romero, ABŞ aktyoru Smet Kenesbayev, Qazaxıstan türkoloqu Xədicə Qazıyeva, Azərbaycan aktrisası Mip Qiz, Niderland yazıçısı 1910 — İmam Mustafayev, Azərbaycan dövlət xadimi Muxtar Avşarov, Azərbaycan aktyoru Şaken Aymanov, Qazaxıstan aktyoru 1929 — Ziya Yusifzadə, Azərbaycan general-leytenantı 1933 — Bürcəli Əsgərov, Azərbaycan aktyoru 1934 — Arif Paşayev, Azərbaycan alimi 1940 — İsmayıl Cəm, Türkiyə dövlət xadimi 1944 — Cövhər Dudayev, İçkeriya prezidenti və Sovet generalı 1965 — Badri Kvaratsxeliya, Azərbaycan və Gürcüstan futbolçusu və baş məşqçisi 1969 — Ramazan Çirinqov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1973 — Tünzalə Əliyeva, Azərbaycan aktrisası 1989 — Veysəl Musibov, Azərbaycan kapitanı, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı 1991 — MARUV, Ukrayna müğənnisi 2002 — Elvin Şahmarlı, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1637 — II Ferdinand, Müqəddəs Roma imperatoru 1839 — Sergey Tuçkov, Rusiya general-leytenantı 1857 — Mixail Qlinka, Rusiya bəstəkarı 1915 — Hafiz Haqqı Paşa, Osmanlı generalı 1956 — Tərlan Əliyarbəyov, Azərbaycan general-mayoru 1967 — Li Tsinhuy, Çin bəstəkarı 1977 — Lyusiya Qaruta, Latviya pianoçusu 1988 — Riçard Feynman, ABŞ fiziki 2003 — Faik Türün, Türkiyə general-mayoru 2005 — Xuraman Hacıyeva, Azərbaycan aktrisası 2007 — Robert Adler, ABŞ və Avstriya ixtiraçısı 2012 — Lina Romay, İspaniya aktrisası 2016 — Gülrux Əlibəyli, Azərbaycan yazıçısı 2017 — Tadeuş Svetoxovski, Polşa tarixçisi Bayramlar və xüsusi günlər Dünya Begemotlar Günü Əfqanıstan — Qurtuluş Günü Serbiya — Dövlətçilik Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2022 |
15 iyul | 15 iyul — Qriqorian təqvimində ilin 196-cı günü. (uzun ildə 197-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 169 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 iyul tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1799 — Rozetta daşı Misirin Rosetta kəndində Napoleonun Misir yürüşü zamanı fransız kapitan Pyer-Fransua Buşard tərəfindən tapılıb. 1983 — ASALA Parisin Orli beynəlxalq hava limanında terror aktı törətmişdir. 2007 — Braziliya milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 2015 — Çili milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 2018 — Fransa milli futbol komandası 2018 FİFA Dünya Kubokunu qazanıb. Azərbaycana aid hadisələr 1997 — "Azpetrol" neft-qaz şirkəti təsis edilib. 1600-cü ildən əvvəl 1606 — Rembrandt, Niderland boyakarı 1871 — Henrik Artstovski, Polşa alimi 1901 — Nikola Abbanyano, İtaliya filosofu 1914 — Cəlal Qaryağdı, Azərbaycan heykəltəraşı 1922 — Hana Poniska, Slovakiya yazıçısı 1924 — Mahmud Esambayev, Çeçenistan rəqqası 1925 — Rauf Atakişiyev, Azərbaycan müğənnisi 1926 — Sədayə Mustafayeva, Azərbaycan aktrisası 1930 — Azər Rzayev, Azərbaycan bəstəkarı 1932 — Musa Məmmədov, Azərbaycan deputatı Forest Uitaker, ABŞ aktyoru Kəmaləddin Heydərov, Azərbaycan dövlət xadimi 1970 — Əsəd Əhmədov, Azərbaycan əsgəri, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1985 — Burak Yılmaz, Türkiyə futbolçusu 1986 — Ari Aster, ABŞ kinorejissoru 1987 — Yuki Naqasato, Yaponiya futbolçusu 1995 — Elyar Foks, Böyük Britaniya müğənnisi 1998 — Xudayar Yusifzadə, Azərbaycan kiçik giziri 1600-cü ildən əvvəl 668 — II Konstant, Bizans imperatoru 998 — Əbü-l-Vəfa, İran astronomu və riyaziyyatçısı 1015 — I Vladimir, Böyük Kiyev knyazı 1542 — Liza del Cokondo, İtaliya modeli 1904 — Anton Çexov, Rusiya yazıçısı 1919 — Emil Fişer, Almaniya kimyaçısı 1920 — Məmməd bəy Sulkeviç, Azərbaycan general-leytenantı 1958 — Nuri Səid, İraq baş naziri 1970 — Güllər Əfəndiyeva, Azərbaycan xalçaçısı 1997 — Canni Versaçe, İtaliya dizayneri Alfred Praysler, Almaniya futbolçusu və baş məşqçisi Altay Yusifoğlu, Azərbaycan nasiri Yozef Hamerl, Avstriya futbolçusu Martin Landau, ABŞ aktyoru Bayramlar və xüsusi günlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2619 |
15 iyul Şəhidlər Körpüsü | Boğaziçi körpüsü və ya Bosfor körpüsü (türk. Boğaziçi Köprüsü, Boğaz Köprüsü; ing. Bosphorus bridge, First Bosphorus Bridge) — Bosfor boğazı üzərindən salınan ilk asma körpü. Körpü İstanbulun Avropa və Asiya hissələrini birləşdirir.Körpünün uzunluğu 1560 metr, əsas aşırımın uzunluğu 1074 metr, körpünün eni 33 metr, suyun üstündə dayaqların hündürlüyü 165 metr, yoldan ötən hissədən suyun səthinə qədər 64 metrdir.Hər gün körpüdən təxminən 600 000 sərnişin daşıyan 200 000-dən çox nəqliyyat vasitəsi keçir. Uzunluğuna görə körpü dünyada 13-cü yerdədir. Körpüdən geçiş pulludur, piyada keçişi isə qadağandır (körpüdən özünü atıb intihar etməyə cəhd göstərənlərin sayının çoxluğu üzündən). Osmanlı İmperatorluğu dövründən bəri boğazı körpü ilə keçmək fikri Boğaziçi körpüsünün inşasına qədər illər ərzində tez-tez gündəmə gəlmişdir. Cümhuriyyətin ilk illərində varlı bir iş adamı olan Nuri Demirağ körpü üçün fərdi layihələr hazırladı və 1931-ci ildə San Fransiskoda Qızıl Qapı körpüsünü inşa edən Bethlehem Polad Şirkəti üçün bir layihə çəkdi. Demirağın həyata keçirilməyən layihəsindən başqa, 1951-ci ildə bir alman şirkəti tərəfindən hazırlanan bir layihə də reallaşmadı. Körpünün tikintisi Dövlət 1953-cü ildə edilən bir araşdırmadan sonra körpünün inşasında maraqlı oldu. Marşrutu müəyyənləşdirmək üçün işlər aparıldı. Beylerbeyi ilə Ortaköy arasında qərar verildi. Bu mərhələdən sonra tenderlər keçirilməyə başladı. Alınan ilk təkliflər texniki, iqtisadi və estetik baxımdan qiymətləndirilmədi. 27 may 1960-cı ildə hərbi müdaxilə səbəbi ilə körpü layihəsi dayandırıldı. 1968-ci ildə indiki körpünün inşası üçün Freeman, Fox və Partners şirkətinin dizaynı qəbul edildi. Körpünün tikintisi isə ingilis şirkəti olan Cleveland Bridge and Eng. Co və Almaniya şirkəti Hochtief A.G.a verildi. Körpü üçün müqavilə 20 yanvar 1970-ci ildə Baş Nazir Süleyman Dəmirəlin də iştirak etdiyi iclasında imzalanmışdır. Haliçə üçüncü körpü, dairəvi yol, boğaz körpüsünün inşası üçün işlərə təxminən o dövrün pulu ilə 2,1 milyard TL xərcləndi. Vəsait Avropa İnvestisiya Bankından, tərəfdaş bazar ölkələrindən və Yaponiya Beynəlxalq Əməkdaşlıq Bankından kreditlər hesabına götürüldü. Körpünün təməli 20 fevral 1970-ci ildə o zamankı prezident Cevdet Sunay tərəfindən qoyulmuşdur. Boğaz körpüsünün inşasının hər bir addımı daxili mətbuat tərəfindən maraqla izlənildi və ictimaiyyətə elan edildi. İnşaat prosesindən sonra son hazırlıqlar və yoxlamalar edildi, körpü 30 oktyabr 1973-cü ildə, saat 12:00 -da Türkiyə Respublikasının quruluşunun 50-ci ildönümü şərəfinə dövlət mərasimiylə istismara verildi. Təzəlikcə vəzifəyə başlayan Fahri Korutürk tərəfindən açılan körpü dövrün ən böyük körpülərindən biri oldu. Körpünün açılış mərasimində dövrün Baş naziri Naim Talu, İsmayıl Hakkı Tekinel, ictimai işlər naziri Nurettin Ok, İstanbul valisi Namik Kamal Sentürk, Bələdiyyə Başçısı Fahri Atabey, eləcə də onlarla ölkədən çox sayda mətbuat nümayəndəsi iştirak etdi. Mərasimi izləmək üçün on minlərlə İstanbullu Ortaköy və Beylerbeyi rayonlarında yüksək yerlərə qalxdılar. Açıldığı gün 28126 nəqliyyat vasitəsi körpüdən keçdi və ilk 10 il ərzində 9500 yol qəzası baş verdi. Bunlardan birincisi elə ilk gündə Faruk Attila Ortakoy adlı vətəndaş maşınla vurulmuş və ayağından xəsarət almışdır. İlk dəfə açıldığı zaman körpünün qiyməti maşınlar üçün 10, piyadalar üçün 1 lirə idi. Əvvəlcə piyada keçidi üçün açıq olan körpüdə ilk intihar hadisəsi 14 yanvar 1975-ci ildə Əli və Esma Cennet adlı cütlüyün özlərini suya atması ilə oldu. Boğaziçi körpüsü dörd il ərzində piyadalar üçün açıq idi, lakin intihar cəhdlərinin artması və qəzalar səbəbindən təhlükəsizlik səbəbi ilə 1 dekabr 1977-ci ildən sonra piyadalara icazə verilmədi. 1979-cu ildə ilk dəfə qitələrarası marafon təşkil edildi. Bu tarixdən sonra ənənəvi yarış Avrasiya Marafonu adlandırıldı. 29 dekabr 1997-ci ildə Boğaziçi körpüsündən 1 milyardıncı nəqliyyat vasitəsi keçdi.Bu gün İstanbulun iki tərəfi arasındakı keçidlərdə ən böyük paya sahib olan Boğaziçi Körpüsü, həftənin müəyyən vaxtlarında yüksək nəqliyyat sıxlığına sahibdir. Körpüdə nəqliyyat vasitələrinin sıxlığını azaltmaq üçün, IETT, Boğaziçi Körpüsündən istifadə edən 20 avtobus xəttinə əlavə olaraq Avcılar-Zincilikuyu arasında Söğütlüçeşmeyə gedən metrobüs xəttini istifadəyə verdi. Körpüdə ictimai nəqliyyatın payını artırmaq və xüsusi nəqliyyat vasitələrinin keçid sayını azaltmaq üçün edilən həmlə səbəbindən körpü gəlirləri ilk dəfə 2009-cu ildə azaldı. Həmçinin bax Fateh Sultan Mehmet körpüsü Yavuz Sultan Səlim körpüsü Xarici keçidlər WowTurkey: Körpünün səkilləri WowTurkey: Körpünün səkilləri (gecə) Live traffic camera pictures Arxivləşdirilib 2007-08-14 at Archive.today Satellite image from Google Körpünün panoraması 3D-model ″First Bosphorus Bridge″ for Google Earth | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=300601 |
15 iyun | 15 iyun — Qriqorian təqvimində ilin 166-cı günü. (uzun ildə 167-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 199 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 iyun tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl E.ə. 763 — Assuriyalılar günəş tutulmasını qeyd edirlər və bu daha sonradan Mesopotamiya tarixinin xronologiyasını düzəltmək üçün istifadə olunub. 1667 — İnsana ilk qanköçürmə Jan-Baptist Denis tərəfindən həyata keçirilib. 1836 — Arkanzas ABŞ-nin 25-ci ştatı olub. 1954 — UEFA təsis olunub. 1977 — 1975-ci ildə diktator Fransisko Frankonun ölümündən sonra İspaniyada ilk demokratik seçkilər keçirilib. Azərbaycana aid hadisələr 2021 — Azərbaycan və Türkiyə arasında Şuşa Bəyannaməsi imzalanmışdır. 1600-cü ildən əvvəl 1330 — Qara şahzadə Eduard, İngiltərə cəngavəri 1479 — Liza del Cokondo, İtaliya modeli 1749 — Georq Yozef Foqler, Almaniya bəstəkarı 1767 — Reyçel Cekson, ABŞ siyasətçisi və ABŞ-nin 5. prezidenti Endrü Ceksonun həyat yoldaşı 1798 — Aleksandr Qorçakov, Rusiya diplomatı 1856 — Frans Rubo, Rusiya boyakarı 1914 — Yuri Andropov, Sovet dövlət xadimi 1918 — Hacı Xanməmmədov, Azərbaycan bəstəkarı 1921 — Qavril İlizarov, Sovet cərrahı 1924 — Hüseyn Arif, Azərbaycan şairi 1925 — Attila İlhan, Türkiyə şairi, yazıçısı, jurnalisti və tənqidçisi 1926 — Fatma İmamquliyeva, Azərbaycan pambıqçısı Serco Endriqo, İtaliya müğənnisi Məhəmmədəli Rəcai, İran İslam respublikasının 2. prezidenti 1934 — Hüseyn Kürdoğlu, Azərbaycan şairi 1943 — Conni Hollidey, Fransa müğənnisi 1944 — İnna Rıskal, Azərbaycan voleybolçusu 1945 — Amaliya Pənahova, Azərbaycan aktrisası 1946 — Demis Russos, Yunanıstan müğənnisi 1953 — Si Tsinpin, Çin dövlət xadimi 1964 — Kourtni Koks, ABŞ aktrisası 1965 — Kərim Məsimov, Qazaxıstan dövlət xadimi və vəkili 1969 — Oliver Kan, Almaniya futbolçusu 1986 — PRoMete, Azərbaycan repçisi 1987 — Vüqar Nadirov, Azərbaycan futbolçusu 1996 — Avrora, Norveç müğənnisi 1997 — Tural Həsənov, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl I Murad, Osmanlı sultanı Lazar Xrebelyanoviç, Serbiya hökmdarı Miloş Obiliç, Serbiya cəngavəri 1545 — Avstriyalı Elizabet, Polşa kraliçası 1889 — Mixay Eminesku, Rumıniya şairi 1943 — Əzim Əzimzadə, Azərbaycan boyakarı 1971 — Fuad Əbdürəhmanov, Azərbaycan heykəltəraşı 1977 — Verner fon Braun, ABŞ aerokosmik mühəndisi Çingiz Mustafayev, Azərbaycan jurnalisti, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Kazımağa Kərimov, Azərbaycan baş leytenantı, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Lev Qumilyov, Rusiya tarixçisi 1996 — Ella Fitscerald, ABŞ caz müğənnisi 2001 — Anri Alekan, Fransa kinooperatoru Janna Friske, Rusiya müğənnisi Kirk Kerkoryan, ABŞ iş adamı Bayramlar və xüsusi günlər Azərbaycan — Milli Qurtuluş Günü Danimarka — Birləşmə və Valdemar Günü İtaliya — Mühəndislər Günü Kosta-Rika — Ağac əkilməsi günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2099 |
15 mart | 15 mart — Qriqorian təqvimində ilin 76-cı günü. Bu tarixdə ilin sonuna 289 gün (uzun ildə 290 gün) qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 3 mart tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1564 — Moğol İmperatoru Əkbər şah qeyri-müsəlman təbəələrdən cizyə vergisini ləğv edib. 1820 — Men ABŞ-nin 23-cü ştatı olub. 1917 — Rusiya çarı II Nikolay Rusiya taxtından imtina edərək 304 illik Romanovlar sülaləsinə son qoyur. 1990 — Mixail Qorbaçov Sovet İttifaqının ilk prezidenti seçilib. 2011 — Suriyada vətəndaş müharibəsi başlayıb. 2019 — Yeni Zelandiyada Kraystçerç məscidlərinə hücum nəticəsində 51 nəfər həlak olub. 2020 — Baham adaları və Özbəkistanda ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. Azərbaycana aid hadisələr 2018 — Real TV təsis edilib. 1600-cü ildən əvvəl 1516 — Əlqas Mirzə, Səfəvi şahzadəsi 1720 — İnfant Filipp, Parma hersoqu 1767 — Endrü Cekson, ABŞ prezidenti 1847 — Mirzə Fərəc Rzayev, Azərbaycan tarzəni 1863 — Əliağa Şıxlinski, Azərbaycan və Rusiya İmperiyası general-leytenantı 1865 — Sadıq bəy Ağabəyzadə, Azərbaycan general-mayoru 1878 — Rza şah Pəhləvi, İran şahı 1879 — Anri Vallon, Fransa filosofu 1882 — Vasili Nikolski, Azərbaycan opera müğənnisi 1892 — Əlisəttar Məlikov, Azərbaycan aktyoru 1893 — Aşıq Şəmşir, Azərbaycan aşığı 1897 — Ağasadıq Gəraybəyli, Azərbaycan aktyoru 1899 — Məmmədəli Vəlixanlı, Azərbaycan aktyoru 1919 — Hacıbaba Hüseynov, Azərbaycan xanəndəsi Əkbər Qardaşbəyov, Azərbaycan aktyoru Nəcəfqulu İsmayılov, Azərbaycan boyakarı 1924 — Vladimir Samoylov, Sovet aktyoru 1930 — Jores Alfyorov, Rusiya fiziki 1937 — Valentin Rasputin, Rusiya yazıçısı 1939 — Əxmət Söləymənov, Başqırdıstan folklorşünası 1941 — İsa İsmayılzadə, Azərbaycan şairi 1944 — Nəbahat Çehrə, Türkiyə aktrisası 1949 — Eldar Axundov, Azərbaycan müğənnisi 1956 — Ağaddin Babayev, yazıçı, jurnalist 1967 — Naoko Takeuçi, Yaponiya manqakası 1984 — Mirzə Axundov, Azərbaycan miçmanı 1993 — Pol Poqba, Fransa futbolçusu 1999 — Alim Quliyev, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl E.ə. 44 — Yuli Sezar, Roma generalı və dövlət xadimi 220 — Çao Çao, Çin sərkərdəsi 493 — Odoakr, İtaliya kralı 1536 — Parqalı İbrahim Paşa, Osmanlı vəzir 1898 — Henri Bessemer, İngiltərə ixtiraçısı 1921 — Tələt Paşa, Osmanlı siyasətçisi 1938 — Ramiz Əliyev, Azərbaycan kinorejissoru 1962 — Mulud Fereun, Əlcəzair yazıçısı Fərhad Ağayev, Azərbaycan əsgəri, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Nazim Babayev, Azərbaycan əsgəri, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 2004 — Şamil Şamxalov, Azərbaycan voleybolçusu və voleybol məşqçisi 2011 — Nate Dogg, ABŞ müğənnisi 2012 — Bəkir Nəbiyev, Azərbaycan ədəbiyyatşünası 2014 — Hüseyn Dərya, Azərbaycan repçisi Bayramlar və xüsusi günlər Palau — Gənclər Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2041 |
15 may | 15 may — Qriqorian təqvimində ilin 135-ci günü. (uzun ildə 136-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 230 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 may tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1905 — Las-Veqas şəhəri ABŞ-nin Nevada şəhərində yaradılmışdır. 1940 — Makdonald qardaşları ilk McDonald's restoranını açıb. Azərbaycana aid hadisələr 1992 — Azərbaycanda Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Azərbaycan hakimiyyətinə qarşı uğurlu hərbi çevriliş edib. 2009 — Bakıda Bədii gimnastika üzrə 25-ci Avropa çempionatının açılışı olmuşdur. 2022 — 2022 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Azərbaycanı təmsil edən Nadir Rüstəmli "Fade to Black" mahnısı ilə 16-cı yeri tutmuşdur. 1600-cü ildən əvvəl 647 — Abbas ibn Əli, Haşimi döyüşçüsü 1397 — Secon, Coseon kralı 1567 — Klaudio Monteverdi, İtaliya bəstəkarı 1773 — Klemens Metternix, Avstriya kansleri 1848 — Viktor Vasnetsov, Rusiya boyakarı 1859 — Pyer Küri, Fransa fiziki 1891 — Mixail Bulqakov, Rusiya yazıçısı 1905 — Cozef Kotten, ABŞ aktyoru 1915 — Pol Samuelson, ABŞ iqtisadçısı 1922 — Rauf Hacıyev, Azərbaycan bəstəkarı 1923 — Riçard Avedon, ABŞ fotoqrafı 1925 — Tadeuş Bartosik, Polşa aktyoru 1929 — Otar Pasasiya, Gürcüstan baş naziri 1930 — Altay Yusifoğlu, Azərbaycan nasiri 1937 — Madlen Olbrayt, ABŞ dövlət katibi 1985 — Murad Osmann, Rusiya fotoqrafı 1987 — Endi Marrey, Böyük Britaniya tennisçisi Kayli Ray Harris, ABŞ müğənnisi Miro Varvodiç, Xorvatiya futbolçusu 1990 — Ali Maykl, ABŞ modeli 1996 — Birdy, İngiltərə müğənnisi 1997 — Usman Dembele, Fransa futbolçusu 1998 — Elnur Bəylərov, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1174 — Nurəddin Mahmud Zəngi, Dəməşq atabəyi 1576 — Heydər mirzə Səfəvi, Səfəvi şahzadəsi 1634 — Hendrik Averkamp, Niderland boyakarı 1845 — Mehdiqulu xan Cavanşir, Qarabağ xanı 1886 — Emili Dikinson, ABŞ şairi 1935 — Kazimir Maleviç, Rusiya boyakarı 1938 — Məmməd Yusif Cəfərov, Azərbaycan hüquqşünası və dövlət xadimi 1948 — Əbdüləli bəy Əmircanov, Azərbaycan dövlət xadimi 1967 — Edvard Hopper, ABŞ boyakarı 1992 — Pərviz Səmədov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Əkbər Fərzəliyev, Azərbaycan aktyoru Valeh Bərşadlı, Azərbaycan generalı 2003 — Ağa Mehdiyev, Azərbaycan boyakarı 2005 — Natalya Qundareva, Rusiya aktrisası 2016 — Oya Aydoğan, Türkiyə aktrisası Bayramlar və xüsusi günlər Birləşmiş Millətlər Təşkilatı — Beynəlxalq Ailə Günü Cənubi Koreya — Müəllim Günü Kolumbiya — Müəllim Günü Litva — Respublika Günü Meksika — Müəllim Günü Paraqvay — Analar Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2070 |
15 may dövlət çevrilişi (1992) | May hadisələri (həmçinin 14–15 may hadisələri, 1992-ci il 15 may dövlət çevrilişi) — Azərbaycanda Azərbaycan Xalq Cəbhəsi tərəfindən həyata keçirilən dövlət çevrilişi. Mütəllibovun istefası Fevralın 25-dən 26-na keçən gecə erməni dəstələri bir neçə zirehli texnikanın dəstəyi ilə Xocalı şəhərinə hücum etmiş, yerli əhaliyə soyqırım törətmişdir. Baş verən hadisələr mart ayına qədər ictimaiyyətdən gizli saxlanılmışdır. Həmin ay Azərbaycan Ali Sovetinin Milli Şurası jurnalist Çingiz Mustafayevin Xocalı soyqırımı ilə bağlı videoçarxının yayımlanmasına icazə vermişdi. Soyqırımın görüntüləri Azərbaycan ictimaiyyətini sarsıtmış, Mütəllibova qarşı nifrətə səbəb olmuşdu.Bir çox cəbhəçilər Mütəllibovu tənqid etmiş, İsgəndər Həmidov isə Mütəllibovun 20 Yanvar faciəsi nəticəsində hakimiyyətə gəldiyini və Rusiyanın maraqlarına xidmət etmək üçün Kreml tərəfindən Azərbaycan Kommunist Partiyasına rəhbər təyin edildiyini demişdir. Həmçinin, o, Mütəllibovu Azərbaycan Konstitusiyasını pozmaqda ittiham etmişdir, çünki Ali Sovetin milli ordu yaratmaq məqsədi daşıyan qanunu qəbul etməsinə baxmayaraq, Mütəllibov onu icra etməmişdi. Bu səbəblərdən Həmidov Mütəllibovun istefaya getməsini tələb etmişdir. Nəticədə, Mütəllibov müxalifətin təzyiqi ilə 6 martda prezident vəzifəsindən istefa vermişdir. Növbəti prezident seçkilərinə qədər prezident səlahiyyətləri Ali Sovetin sədri Yaqub Məmmədova həvalə edilmişdir. Müdafiə naziri vəzifəsi AXC üzvü Rəhim Qazıyevə verilmişdi. Müvəqqəti hökumət İsgəndər Həmidov Mütəllibovun devrilməsi prosesi əsnasında partiyasının üzvlərini avtobusa yığmış, Şamaxıya yollanmışdır. Burada Mütəllibovun həmyerliləri onun hakimiyyətə qayıtması üçün etiraz aksiyası keçirirdi, lakin Həmidov və dəstəsi etirazçılara hücum etmiş, onları döyərək susdurmuşdu. 9 may 1992-ci il tarixində Şuşa işğal edilmiş, bu isə Azərbaycanda daxili siyasi gərginliyi pik həddə çatdırmışdı.Hər halda, 14 mayda Azərbaycan Ali Soveti yenidən iclas keçirmiş və Mütəllibovun vəzifəsi keçmiş kommunist deputatlar tərəfindən bərpa edilmişdir. Zalda iştirak edən 250 deputatdan 219-u "lehinə" səs vermişdi. Onlar Mütəllibovun istefasını konstitusiyaya zidd elan etmişdi, çünki Xocalı istintaqının ilkin nəticələri onun hər hansı qanunsuz hərəkətinin olmadığını göstərmişdi. Vəzifəsinə bərpa edilmiş prezident Bakıda iki ay müddətinə fövqəladə vəziyyət rejimi tətbiq etmiş, daxili işlər naziri, AXC-nin tərəfdarı olan Tahir Əliyevi vəzifəsindən uzaqlaşdırmış, mitinq və nümayişləri qadağan etmişdir. Eyni zamanda, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyində (MTN) şəxsi heyətin toplantısı keçirilmiş və orada prezidentin dəstəklənməsi qərara alınmışdır. Bütün əməliyyat işçilərinə silah-sursat paylanılmış, MTN-nin ayrı-ayrı əməkdaşlarına AXC-nin bir sıra liderlərinin həbs edilməsi və ölkədə asayişin bərpası barədə göstəriş verilməsi xahişi ilə müraciət daxil olmuşdur. Buna baxmayaraq, Mütəllibov siyasi rəqiblərinə qarşı belə radikal tədbirlər görməyə cəsarət etməmişdi. Milli təhlükəsizlik naziri İlhüseyn Hüseynov da AXC-yə qarşı repressiyaların yalnız qaçılmaz və arzuolunmaz şəkildə qanın axılmasına gətirib çıxaracağına inanaraq barışdırıcı idi. Ona görə, MTN respublikada gedən siyasi proseslərə qarışmamalı idi. Ayaz Mütəllibovun prezident səlahiyyətlərinin bərpa edilməsini dövlət çevrilişi kimi görən AXC onu yenidən vəzifəsindən uzaqlaşdırmağı planlaşdırırdı. AXC batalyonunun qoşunları 14 maydan 15 maya keçən gecədə cəbhə xəttindən geri çəkilmişdi. Arif Paşayevin başçılıq etdiyi Laçın alayının çoxlu sayda əsgəri və Etibar Məmmədovun döyüşçüləri də mövqelərindən geri çəkilərək Bakıya yola düşmüşdü. AXC əvvəlcə Mütəllibova ultimatum göndərdi, lakin diplomatik mənbələr rus əsgərlərinin müdaxilə etməyəcəyini bildirdikdən sonra silahlı hücum başladı. Mütəllibov hakimiyyətdə qalmaq üçün rus qüvvələrinin köməyinə ümid bəsləsə də, Rəhim Qazıyevin səyləri nəticəsində ondan məhrum olmuşdu.15 mayda, günorta saatlarında AXC-nin hərbi qolunun rəhbəri olan İsgəndər Həmidov zirehli texnika və əsgərlərdən ibarət kolonna ilə küçələrə axın etmişdir. 10 min etirazçı ilə Milli Məclisin binasına doğru irəliləyirdi. Moskva mehmanxanası yaxınlığında boş güllələrlə atəş açılmağa başlanılmışdır. Panikaya səbəb olan hadisəyə görə İsgəndər Həmidov huşunu itirmiş və Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin binasına aparılmışdır. Hər halda, Həmidov kollonanın önünə keçmiş və qolundan yaralanmışdır. O, ardınca dəstələri ilə birlikdə parlament binasına və televiziyaya basqın etmişdir. Baş tutan atışmada 10-a yaxın əsgər həlak olmuş, Mütəllibov isə yenidən devrilmişdi. Ayaz Mütəllibov çevrilişin növbəti günü Qala aviabazasından Moskvaya uçmuşdur. Bundan başqa, İlhüseyn Hüseynov "Rusiya hərbi kəşfiyyatçılarının bilavasitə iştirakı ilə dövlət çevrilişi təşkil etməkdə" ittiham edərək MTN rəhbərliyindən uzaqlaşdırılmışdır. AXC-nin aparıcı simaları Hüseynovun "çevrilişə hazırlıqda iştirakına görə" cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi tələblərini səsləndirmışdı. Yeni nazir yeni rəisi MTN-in Bakı Şəhər Baş İdarəsinin sabiq şöbə rəisi Fəxrəddin Təhməzov olmuşdur.Ayaz Mütəllibov devrildikdən sonra müxalifət təmsilçisi İsa Qəmbər həm parlamentin spikeri, həm də 7 iyunda keçiriləcək prezident seçkilərinə qədər Azərbaycan Prezidentinin səlahiyyətlərini icra edən şəxs seçilmişdir. Həmidov daxili işlər naziri, başqa bir müxalifət təmsilçisi Tofiq Qasımov xarici işlər naziri təyin edilmiş, Qazıyev isə müdafiə naziri olaraq qalmışdı. Vəziyyətdən xəbərdar olan erməni komandanlığı Laçına hücum əməliyyatına başlamışdır. Erməni qüvvələri ilk növbədə Zarıslı kəndinə hücum edərək oradakı azərbaycanlı qüvvələri qovmuşdur. Müdafiə xəttində boşluq yarandığından Elbrus Orucov rəhbərlik etdiyi qüvvələrə geri çəkilməyi əmr etmiş, lakin bu, orduda panikaya səbəb olmuşdu. Erməni qüvvələri Turşsu kəndini işğal etmiş və Laçına doğru irəliləməyə başlamışdır. Azərbaycanlı qüvvələr tank və PDM-lərlə rayon ərazisini tərk etmiş və 18 maya qədər Laçın boşaldılmışdır. Erməni qüvvələrinin hücumu sürətli şəkildə həyata keçirilirdi. Kəndlər müqavimətsiz zəbt edilmiş, Azərbaycan əsgərləri tərəfindən arxada qoyulan silahlar, texnika və döyüş sursatı ələ keçirilmişdi. Erməni komandanlığı tərk edilmiş kəndlərdə ərzaq, yanacaq təchizatı, kənd təsərrüfatı heyvanları ilə ehtiyaclarını qarşılamışdı. Erməni qüvvələri 18 mayda Laçına daxil oldu və şəhər müqavimətsiz işğal edilmişdir. Ermənilər Laçını işğal etdikdən sonra onu talan və məhv etmişdir, Laçın dəhlizi ərazisində yerləşən yaşayış məntəqələrini yandırılmışdır. Laçın şəhərinin təqribən 7,800 nəfər sakini qaçqın düşmüşdür.AXC-nin sədri Əbülfəz Elçibəy 7 iyun 1992-ci il tarixində Azərbaycan Prezidenti seçilmiş və nəhayət, AXC hakimiyyətə gəlmişdir. Elçibəyin qələbəsi ölkədə uzun sürən siyasi böhranı aradan qaldırmış, cəbhədə əhval-ruhiyyəni yüksəltmişdir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=763930 |
15 noyabr | 15 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 319-cu günü. (uzun ildə 320-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 46 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 noyabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1920 — Cenevrədə Millətlər İttifaqının ilk iclası keçirilib. 1938 — Üçüncü Reyx Büllur gecə hadisəsindən sonra yəhudi uşaqlarını dövlət məktəblərində oxumağı qadağan edib. 2001 — Microsoft Xbox oyun konsolunu təqdim edib. 2006 — Al Jazeera English təsis edilib. 2013 — Sony PlayStation 4 (PS4) oyun konsolunu təqdim edib. Azərbaycana aid hadisələr 1999 — Lider Jazz FM radio kanalı təsis edilib. 1600-cü ildən əvvəl 1498 — Avstriyalı Elyanora, Fransa və Portuqaliya kraliçası 1738 — Vilyam Herşel, Böyük Britaniya astronomu 1784 — I Jerom, Vestfaliya kralı 1793 — Mişel Şal, Fransa riyaziyyatçısı 1862 — Gerhart Hauptman, Almaniya dramaturqu və yazıçısı 1886 — Rene Genon, Fransa filosofu 1889 — II Manuel, Portuqaliya kralı 1891 — Ervin Rommel, Almaniya generalı 1947 — Vahid Musayev, Azərbaycan general-mayoru 1983 — Dmitri Bezotosnı, Ukrayna futbolçusu 1986 — Mirdamət Bağıyev, Azərbaycan mayoru, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı 1993 — Paulo Dibala, Argentina futbolçusu 1994 — Samir Hüseynov, Azərbaycan əsgəri 1997 — Gülverdi Qasımov, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1630 — İohann Kepler, Almaniya astronomu 1905 — İvan Seçenov, Rusiya həkimi 1908 — Tsısi, Tzin imperatriçası 1938 — Kərim Tinçurin, Tatarıstan dramaturqu 1957 — Yusif Qasımov, Azərbaycan dövlət xadimi 1958 — Tayron Pover, ABŞ aktyoru 1976 — Jan Qaben, Fransa aktyoru 1987 — Salam Qədirzadə, Azərbaycan yazıçısı 1991 — Kazım Məmmədov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1993 — Nasir Yeganə, İran hüquqşünası 2009 — Andrey Fedçuk, Ukrayna boksçusu 2011 — Lev Borisov, Rusiya aktyoru 2017 — Lil Peep, ABŞ və İsveç repçisi Bayramlar və xüsusi günlər Belçika — Kral Ziyafəti Braziliya — Respublika Elan Edilməsi Günü Kot-d'İvuar — Milli Sülh Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4985 |
15 oktyabr | 15 oktyabr — Qriqorian təqvimində ilin 288-ci günü. (uzun ildə 289-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 77 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 oktyabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 2003 — Çin ilk dəfə insanla fəzaya Şenzou 5 kosmik gəmisini kosmosa göndərib. Azərbaycana aid hadisələr 2003 — Azərbaycanda Prezident seçkiləri keçirilib. 2008 — Azərbaycanda Prezident seçkiləri keçirilib. 2010 — Azərbaycanda Parlament seçkiləri keçirilib. 2020 — İkinci Qarabağ müharibəsi: Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Füzuli rayonunun Arış, Cəbrayıl rayonunun Doşulu, Xocavənd rayonunun Edişə, Düdükçü, Edilli, Çiraquz kəndlərini Ermənistanın işğalından azad etmişdir. 1600-cü ildən əvvəl E.ə. 70 — Vergili, Roma şairi 1265 — Teymur Olcaydu xan, Çin imperatoru və Monqol imperiyası xanı 1795 — IV Fridrix Vilhelm, Prussiya kralı 1809 — Xaçatur Abovyan, Ermənistan yazıçısı 1836 — Ceyms Tisso, Fransa boyakarı 1841 — Mixail Lermontov, Rusiya şairi 1814 — Fridrix Nitsşe, Almaniya filosofu 1870 — Hosono Masabumi, Yaponiya dövlət qulluqçusu 1872 — Edit Vilson, ABŞ birinci xanımı 1873 — Yelena Stasova, Sovet dövlət xadimi 1895 — David Andquladze, Gürcüstan opera müğənnisi 1897 — İlya İlf, Sovet jurnalisti və yazıçısı 1920 — Mario Püzo, ABŞ yazıçısı 1924 — Qrant Avakyan, Sovet polkovniki Genrix Altşuller, Sovet mühəndisi Mişel Fuko, Fransa filosofu 1928 — Yusif Hüseynov, Azərbaycan boyakarı 1932 — Hafiz Baxış, Azərbaycan şairi 1950 — Ağasəlim Abdullayev, Azərbaycan tarzəni 1968 — Didye Deşam, Fransa futbolçusu və baş məşqçisi 1974 — Famil Məmmədli, Azərbaycan polkovnik-leytenant; 1977 — David Trezeqe, Fransa futbolçusu 1980 — Ülviyyə Tahir, Azərbaycan yazıçısı 1992 — Səddam Həsənov, Azərbaycan giziri Eltac Əlizadə, Azərbaycan əsgəri Mirəli Hüseynov, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 961 — III Əbdürrəhman, Kordova əmiri və xəlifəsi 1240 — Sultan Raziyə bəyim, Dehli sultanı 1917 — Mata Hari, Niderland rəqqasəsi və kəşfiyyatçısı 1937 — Panfiliya Tanailidi, Azərbaycan aktrisası 1946 — Herman Görinq, Almaniya siyasətçisi 1959 — Stepan Bandera, Ukrayna siyasətçisi 1987 — Tomas Sankara, Burkina-Faso prezidenti 1988 — Xudu Məmmədov, Azərbaycan alimi 1996 — Gültəkin Cabbarlı, Azərbaycan diktoru Bağır Ələkbərov, Azərbaycan giziri Cəmil Məmmədli, Azərbaycan əsgəri Elçin Nadirov, Azərbaycan baş çavuşu Elmar Mirzəyev, Azərbaycan baş leytenantı Elvin Əzizov, Azərbaycan giziri Fuad Məhərrəmov, Azərbaycan baş leytenantı Xəyal Həziyev, Azərbaycan əsgəri İlqar Baxışov, Azərbaycan əsgəri Mərhab Əliyev, Azərbaycan kiçik çavuşu Bayramlar və xüsusi günlər Tunis — Evakuasiya Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=5015 |
15 sentyabr | 15 sentyabr — Qriqorian təqvimində ilin 258-ci günü. (uzun ildə 259-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 107 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 sentyabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1762 — Yeddiillik müharibə: Siqnal Hill döyüşü 1935 — Nürnberq qanunları Almaniya yəhudilərini vətəndaşlıqdan məhrum edib. 1956 — Cənubi Koreya milli futbol komandası Asiya Kubokunu qazanıb. 2000 — XXVII Yay Olimpiya Oyunları Sidneydə keçirilib. Azərbaycana aid hadisələr "Azərbaycan" qəzeti ilk dəfə nəşr olunub. Bakı döyüşündən sonra Qafqaz İslam Ordusu Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin könüllü dəstələrinin köməyi ilə Bakını azad edib. 2006 — Böyük Britaniyada azərbaycan dilində nəşr edilən ilk qəzet olan "Araz" dərc edilmişdir. 2011 — Moskva şəhərində Azərbaycan müğənnisi Müslüm Maqomayevin abidəsiin açılışı olmuşdur. 2012 — Bakıda 28 Mall ticarət mərkəzinin açılışı olub. 1600-cü ildən əvvəl 767 — Sayço, Yaponiya rahibi 1254 — Marko Polo, İtaliya səyyahı 1505 — Avstriyalı Mariya, Macarıstan və Bohemiya kraliçası 1675 — VI Vaxtanq, Kartli çarı 1857 — Vilyam Taft, ABŞ prezidenti 1887 — Kərim Tinçurin, Tatarıstan dramaturqu 1890 — Aqata Kristi, İngiltərə yazıçısı 1897 — İsmayıl İbrahim, Pakistan baş naziri 1904 — II Umberto, İtaliya kralı 1910 — Şükür Bürhanov, Özbəkistan aktyoru 1911 — İrena Malkieviçz, Polşa aktrisası Adolfo Bioy Kasares, Argentina yazıçısı Orxan Kamal, Türkiyə yazıçısı 1922 — Lətif İmanov, Azərbaycan fiziki 1929 — Mümtaz Soysal, Türkiyə dövlət xadimi 1941 — Viktor Zubkov, Rusiya baş naziri 1946 — Tommi Li Cons, ABŞ aktyoru 1955 — Fərhad Əhmədov, Azərbaycan və Rusiya iş adamı 1957 — Sergey Senyuşkin, Azərbaycan mayoru, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1978 — Eydur Qudyonsen, İslandiya futbolçusu və baş məşqçisi 1965 — Brilliant Dadaşova, Azərbaycan müğənnisi 1966 — İlqar Xəyal, Azərbaycan müğənnisi 1968 — Könül Kərimova, Azərbaycan müğənnisi 1984 — Şahzadə Harri, Böyük Britaniya şahzadəsi 1994 — Elnur Cabbarov, Azərbaycan əsgəri 1999 — Əşrəf Məmmədli, Azərbaycan kiçik giziri 1600-cü ildən əvvəl 1418 — I İbrahim, Şirvanşah 1931 — Sənihə Sultan, Osmanlı şahzadəsi 1938 — İsidor Baraxov, Sovet dövlət xadimi 1963 — Slavko Kolar, Xorvatiya yazıçısı 1973 — VI Qustav, İsveç kralı 1978 — Villi Messerşmitt, Almaniya aviakonstruktoru 1993 — Yulian Semyonov, Rusiya yazıçısı 1995 — Qunnar Nordal, İsveç futbolçusu və baş məşqçisi Oriyana Fallaçi, İtaliya jurnalisti Vasif Adıgözəlov, Azərbaycan bəstəkarı 2007 — Elbəy Rzaquliyev, Azərbaycan boyakarı 2008 — Riçard Rayt, İngiltərə musiqiçisi 2020 — Nikolay Şmatko, Ukrayna heykəltəraşı Bayramlar və xüsusi günlər Birləşmiş Millətlər Təşkilatı — Beynəlxalq Demokratiya Günü Azərbaycan — Bilik Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4957 |
15 yanvar | 15 yanvar — Qriqorian təqvimində ilin 15-ci günü. Bu tarixdə ilin sonuna 350 gün (uzun ildə 351 gün) qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 yanvar tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1559 — I Elizabet Vestminster abbatlığında İngiltərənin şahzadəsi olub. 1759 — Britaniya muzeyi xalqa açılıb. 1892 — Ceyms Neysmit basketbolun qaydalarını nəşr edib. 2001 — Vikipediya fəaliyyətə başlayıb. Azərbaycana aid hadisələr 1990 — Dağlıq Qarabağda fövqəladə vəziyyət tətbiq edilib. 1992 — Avstriya Azərbaycanın müstəqilliyini tanımışdır. 1997 — Azərbaycan və Kosta-Rika arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2021 — Şuşa şəhərində Bayraq Meydanının açılışı olub. 1600-cü ildən əvvəl 1432 — V Afonso, Portuqaliya kralı 1622 — Molyer, Fransa dramaturqu 1795 — Aleksandr Qriboyedov, Rusiya yazıçısı və diplomatı 1809 — Pyer-Jozef Prudon, Fransa siyasətçisi və filosofu 1850 — Mixay Eminesku, Rumıniya şairi 1864 — Toma Çorba, Rumıniya həkimi 1866 — Natan Söderblum, İsveç ruhani 1880 — Prokofi Caparidze, Gürcüstan inqilabçısı 1902 — Nazim Hikmət, Türkiyə şairi 1908 — Zeynəb Biişeva, Başqırdıstan şairəsi və yazıçısı 1909 — Yefim Fomin, Sovet siyasi komissarı 1918 — Camal Əbdül Nasir, Misir prezidenti 1929 — Martin Lüter Kinq, ABŞ insan haqları müdafiəçisi 1931 — Murad Kajlayev, rus bəstəkarı və dirijoru 1935 — Pablo Ferro, ABŞ qrafik dizayneri 1942 — Bayandur Mehdiyev, Azərbaycan sənətşünası 1952 — Cəmil Həsənli, Azərbaycan tarixçisi 1981 — Pitbull, ABŞ repçisi 1991 — Mark Bartra, İspaniya futbolçusu 1994 — Əlisahib Ələkbərov, Azərbaycan baş leytenantı 1999 — Epi, Azərbaycan repçisi 1600-cü ildən əvvəl 69 — Qalba, Roma imperatoru 1896 — Metyu Bredi, ABŞ fotoqrafı 1898 — Luis Kerroll, İngiltərə yazıçısı 1919 — Roza Lüksemburq, Polşa iqtisadçısı və filosofu 1931 — Erik Leonard Ekman, İsveç botaniki 1984 — Fazıl Kiçik, Türkiyə siyasətçisi 1988 — Şon Makbrayd, İrlandiya dövlət xadimi 1994 — Dyörd Tsifra, Macarıstan pianoçusu 2007 — Nəbi Xəzri, Azərbaycan şairi 2009 — Veronika Dudarova, Rusiya dirijoru 2013 — Cahangir Qarayev, Azərbaycan pianoçusu Kerol Çenninq, ABŞ aktrisası Telma Tiksu, Argentina aktrisası Bayramlar və xüsusi günlər Hindistan — Ordu Günü Nigeriya — Silahlı Qüvvələr Günü Şimali Koreya — Hanqıl günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=1993 |
15 yaşlı kapitan (roman) | 15 yaşlı kapitan (Un capitaine de quinze ans) - Fransa yazıçısı Jül Vern tərəfindən 1878-ci ildə yazılmış uşaq romanı. Romanda afrikalı kölə ticarətindən söhbət açılır. Dick Sand (baş qəhrəman) Kauzin Benedikt Kapitan Hall Moini Lounqqa Samuel Vernon Ceyms-V. Ueldon Misis Ueldon | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=383458 |
15 İyul Kızılay Milli İradə meydanı | Qızılay meydanı və ya 15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı (türk. Kızılay Meydanı) — Ankaranın mərkəzində yerləşən meydan. Əvvəllər Taşhan meydanı olaraq adlandırılan meydan 1920-ci illərdən sonra bugünkü adıyla xatırlanmağa başlanmışdır. 15 iyul 2016-cı ildə hərbi çevriliş cəhdindən sonra, Ankara Bələdiyyəsinin verdiyi qərarla meydanın adı 15 İyul Qızılay Milli İradə Meydanı (15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı) olaraq rəsmi şəkildə dəyişdirilmişdir. Xüsusiyyətləri Şərqdən Ziya Göyalp Prospekti (Kollec, Qurtuluş), qərbdən Qazi Mustafa Kamal Bulvarı (Qısaca GMK Bulvarı) (Demirtəpə, Maltəpə, Tandoğan), şimal-cənub oxunda isə Atatürk Bulvarı (Sıhhiyə, Ulus, Bakanlıklar, Kavaklıdərə) yollarının kesişimindedir. Şəkil qalereyası Xarici keçidlər 360, Qızılay meydanı (türk.) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=595267 |
15 İyun | 15 iyun — Qriqorian təqvimində ilin 166-cı günü. (uzun ildə 167-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 199 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 iyun tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl E.ə. 763 — Assuriyalılar günəş tutulmasını qeyd edirlər və bu daha sonradan Mesopotamiya tarixinin xronologiyasını düzəltmək üçün istifadə olunub. 1667 — İnsana ilk qanköçürmə Jan-Baptist Denis tərəfindən həyata keçirilib. 1836 — Arkanzas ABŞ-nin 25-ci ştatı olub. 1954 — UEFA təsis olunub. 1977 — 1975-ci ildə diktator Fransisko Frankonun ölümündən sonra İspaniyada ilk demokratik seçkilər keçirilib. Azərbaycana aid hadisələr 2021 — Azərbaycan və Türkiyə arasında Şuşa Bəyannaməsi imzalanmışdır. 1600-cü ildən əvvəl 1330 — Qara şahzadə Eduard, İngiltərə cəngavəri 1479 — Liza del Cokondo, İtaliya modeli 1749 — Georq Yozef Foqler, Almaniya bəstəkarı 1767 — Reyçel Cekson, ABŞ siyasətçisi və ABŞ-nin 5. prezidenti Endrü Ceksonun həyat yoldaşı 1798 — Aleksandr Qorçakov, Rusiya diplomatı 1856 — Frans Rubo, Rusiya boyakarı 1914 — Yuri Andropov, Sovet dövlət xadimi 1918 — Hacı Xanməmmədov, Azərbaycan bəstəkarı 1921 — Qavril İlizarov, Sovet cərrahı 1924 — Hüseyn Arif, Azərbaycan şairi 1925 — Attila İlhan, Türkiyə şairi, yazıçısı, jurnalisti və tənqidçisi 1926 — Fatma İmamquliyeva, Azərbaycan pambıqçısı Serco Endriqo, İtaliya müğənnisi Məhəmmədəli Rəcai, İran İslam respublikasının 2. prezidenti 1934 — Hüseyn Kürdoğlu, Azərbaycan şairi 1943 — Conni Hollidey, Fransa müğənnisi 1944 — İnna Rıskal, Azərbaycan voleybolçusu 1945 — Amaliya Pənahova, Azərbaycan aktrisası 1946 — Demis Russos, Yunanıstan müğənnisi 1953 — Si Tsinpin, Çin dövlət xadimi 1964 — Kourtni Koks, ABŞ aktrisası 1965 — Kərim Məsimov, Qazaxıstan dövlət xadimi və vəkili 1969 — Oliver Kan, Almaniya futbolçusu 1986 — PRoMete, Azərbaycan repçisi 1987 — Vüqar Nadirov, Azərbaycan futbolçusu 1996 — Avrora, Norveç müğənnisi 1997 — Tural Həsənov, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl I Murad, Osmanlı sultanı Lazar Xrebelyanoviç, Serbiya hökmdarı Miloş Obiliç, Serbiya cəngavəri 1545 — Avstriyalı Elizabet, Polşa kraliçası 1889 — Mixay Eminesku, Rumıniya şairi 1943 — Əzim Əzimzadə, Azərbaycan boyakarı 1971 — Fuad Əbdürəhmanov, Azərbaycan heykəltəraşı 1977 — Verner fon Braun, ABŞ aerokosmik mühəndisi Çingiz Mustafayev, Azərbaycan jurnalisti, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Kazımağa Kərimov, Azərbaycan baş leytenantı, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Lev Qumilyov, Rusiya tarixçisi 1996 — Ella Fitscerald, ABŞ caz müğənnisi 2001 — Anri Alekan, Fransa kinooperatoru Janna Friske, Rusiya müğənnisi Kirk Kerkoryan, ABŞ iş adamı Bayramlar və xüsusi günlər Azərbaycan — Milli Qurtuluş Günü Danimarka — Birləşmə və Valdemar Günü İtaliya — Mühəndislər Günü Kosta-Rika — Ağac əkilməsi günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=60392 |
16+ (film, 2012) | 16+ filmi rejissor Məzahir Haşımov tərəfindən 2012-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. Film "Milli production"da istehsal edilmişdir. Film ilk məhəbbət haqqındadır. Gənc oğlanın qonşu qadına bəslədiyi məhəbbət hissləri filmin əsasını təşkil edir. Filmdə əsas rolları Təhminə Məmmədova və Zaur Rəşidov ifa edirlər. Film ÜDKİ-də təhsil alan rejissor Məzahir Haşımovun kurs işidir. Film 2013-cü ildə Kemerevo Beynəlxalq qısametrajlı və animasiya filmləri festivalında nümayiş etdirilmişdir. Film ilk məhəbbət haqqındadır. Gənc oğlanın (Zaur Rəşidov) qonşu qadına (Təhminə Məmmədova) bəslədiyi məhəbbət hissləri filmin əsasını təşkil edir. Film 16 yaşlı gəncin valideynlərinin əsəbi halda onu psixoloqun (Sənubər İsgəndərli) yanına gətirmələri ilə başlayır. Oğlan psixoloqa yaşadığı ilk məhəbbət hekayəsini danışır. Bu, gənc oğlana görə beləydi, lakin münasibət qurduğu qadın heç də belə düşünmür və tezliklə başqasıyla görüşməyə başlayır. Bu xəyanət gənc oğlanı depressiyaya salır. Bir tərəfdə saf sevgi hissləri, qarşı tərəfdə isə yalnız şəhvət var idi... Film haqqında Film ÜDKİ-də təhsil almış rejissor Məzahir Haşımovun kurs işidir. Film 2013-cü ildə Kemerevo Beynəlxalq qısametrajlı və animasiya filmləri festivalında nümayiş etdirilmişdir. Filmin üzərində işləyənlər Ssenarist: Məzahir Haşımov Rejissor: Məzahir Haşımov Operator: Ceyhun Quliyev Rəssam: Rəhim Haşımov Təhminə Məmmədova — qadın Zaur Rəşidov — gənc oğlanSənubər İsgəndərli — psixoloq Fuad Mehdizadə Coşqun Viləş — qadının sevgilisi Həmçinin bax Azərbaycan filmlərinin siyahısı2012-ci ilin Azərbaycan filmləri2010-cu illər Azərbaycan filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=491448 |
160-cı Xüsusi Əməliyyat Aviasiya Polku | 160-cı Xüsusi Əməliyyatlar Aviasiya polku (Hava-Desant Qüvvəsi) (ing. 160th Special Operations Aviation Regiment (Airborne)) və ya ləqəbi ilə “Gecə izləyiciləri” (ing. Night Stalkers) — xüsusi əməliyyat qüvvələrinə hava dəstəyi verən Birləşmiş Ştatların Quru Qoşunlarına bağlı xüsusi bir əməliyyatdır qüvvəsidir. Hücumlar, qarşıdurma və kəşfiyyat tapşırıqlarını yerinə yetirən polk ümumiyyətlə gecələr işləyir. 16 oktyabr 1981-ci ildə yaradılan polkun mərkəzi Amerika Birləşmiş Ştatlarının Kentucky ştatındakı Fort Campbell regionunda yerləşir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=635451 |
1600 | 8 oktyabr - San-Marino Respublikasında konstitusiyanın qəbul edilməsi 2 iyul - Hyuport yaxınlığında ispanlarla hollandlar arasında döyüş Səfəvi elçisi İffət bəyin Avropaya səfəri. İngiltərədə Ost-Hind şirkətinin yaradılması. Sekigahara döyüşü (1600) Yakob Barç - alman həkimi, riyaziyyatçısı və astronomu. 17 fevral—italyan rahibi, filosof və şair, panteizmin nümayəndəsi Cordano Bruno . 7 aprel - Türk şairi Bakı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4309 |
1600-cü il | 8 oktyabr - San-Marino Respublikasında konstitusiyanın qəbul edilməsi 2 iyul - Hyuport yaxınlığında ispanlarla hollandlar arasında döyüş Səfəvi elçisi İffət bəyin Avropaya səfəri. İngiltərədə Ost-Hind şirkətinin yaradılması. Sekigahara döyüşü (1600) Yakob Barç - alman həkimi, riyaziyyatçısı və astronomu. 17 fevral—italyan rahibi, filosof və şair, panteizmin nümayəndəsi Cordano Bruno . 7 aprel - Türk şairi Bakı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185849 |
1602 | Portuqaliyalıların İran ordusu tərəfindən işğal olunmuş Bəhreyni itirmələri. 14 fevral - Françesko Kavalli - İtalyan bəstəkarı. Filipp de Şampan - Barokko dövrünün fransız rəssamı. 2 may - Afanasi Kirxer - dahi alman alimi , rəssamı. Cüliyo Mazarini - Fransanın boz kardinalı , baş naziri və daş - qaş həvəskarı.Onun evindən misli görünməmiş 500 əqiq vaz tapılıb və XIV Lüdovikin sarayına aparılıb .(ancaq bunlardan bəziləri oğurlanıb) Cakomo Della Porta - italyan memarı. Əbubəkr mirzə Dərbəndi Əbdüllətif Şirvani | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4311 |
1602-ci il | Portuqaliyalıların İran ordusu tərəfindən işğal olunmuş Bəhreyni itirmələri. 14 fevral - Françesko Kavalli - İtalyan bəstəkarı. Filipp de Şampan - Barokko dövrünün fransız rəssamı. 2 may - Afanasi Kirxer - dahi alman alimi , rəssamı. Cüliyo Mazarini - Fransanın boz kardinalı , baş naziri və daş - qaş həvəskarı.Onun evindən misli görünməmiş 500 əqiq vaz tapılıb və XIV Lüdovikin sarayına aparılıb .(ancaq bunlardan bəziləri oğurlanıb) Cakomo Della Porta - italyan memarı. Əbubəkr mirzə Dərbəndi Əbdüllətif Şirvani | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185851 |
1603 | 4 yanvar — Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi ikinci dəfə Osmanlı İmperiyasının şeyxülislamı seçildi. 24 mart — İngiltərədə Stüartlar sülaləsinin nümayəndəsi I Ceyms hakimiyyətə (1603-1625) gəlməsi. 24 mart — Yaponiyada Tokuqava şoqunatının hakimiyyətinin başlanması. 21 oktyabr — I Abbasın Təbrizə daxil olması. noyabr — İrəvan qalasının mühasirəyə alınması. 21 dekabr — Osmanlı padşahı I Əhməd taxta çıxmışdır. İrlandiyada baş vermiş üsyanın qəddarlıqla yatırılması. Yava adasında ilk holland faktoriyasının əsasının qoyulması. Səfəvi elçisi Fəthi bəyin Venesiyaya səfəri. Almaniya elçilərinin Səfəvi sarayına gəlməsi. Səfəvi-Osmanlı müharibəsinin yeni mərhələsinin başlanması. İngiltərədə vəba epidemiyasının yayılması. Adam Oleari - alman alimi və səyahətçisi, Şlezviq-qolşteyn hersoqu III Fridrix tərəfindən Şəfəfilər dövlətinə göndərilmiş səfirliyin katibi, "Moskvaya səyahətin təsviri" əsərinin müəllifi. Lennart Torstensson - İsveç sərkərdəsi, Otuzillik müharibənin iştirakçısı. Cahanbanu Sultan Civanqapıcıbaşı Sultanzadə Səmiz Mehmed Paşa 7 iyun — Şahzadə Mahmud, Osmanlı şahzadəsi. 21 dekabr — III Mehmed, Osmanlı sultanı. Şərəf xan Bitlisi — kürd mənşəli türk tarixçisi Yemişçi Həsən Paşa | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4312 |
1603-cü il | 4 yanvar — Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi ikinci dəfə Osmanlı İmperiyasının şeyxülislamı seçildi. 24 mart — İngiltərədə Stüartlar sülaləsinin nümayəndəsi I Ceyms hakimiyyətə (1603-1625) gəlməsi. 24 mart — Yaponiyada Tokuqava şoqunatının hakimiyyətinin başlanması. 21 oktyabr — I Abbasın Təbrizə daxil olması. noyabr — İrəvan qalasının mühasirəyə alınması. 21 dekabr — Osmanlı padşahı I Əhməd taxta çıxmışdır. İrlandiyada baş vermiş üsyanın qəddarlıqla yatırılması. Yava adasında ilk holland faktoriyasının əsasının qoyulması. Səfəvi elçisi Fəthi bəyin Venesiyaya səfəri. Almaniya elçilərinin Səfəvi sarayına gəlməsi. Səfəvi-Osmanlı müharibəsinin yeni mərhələsinin başlanması. İngiltərədə vəba epidemiyasının yayılması. Adam Oleari - alman alimi və səyahətçisi, Şlezviq-qolşteyn hersoqu III Fridrix tərəfindən Şəfəfilər dövlətinə göndərilmiş səfirliyin katibi, "Moskvaya səyahətin təsviri" əsərinin müəllifi. Lennart Torstensson - İsveç sərkərdəsi, Otuzillik müharibənin iştirakçısı. Cahanbanu Sultan Civanqapıcıbaşı Sultanzadə Səmiz Mehmed Paşa 7 iyun — Şahzadə Mahmud, Osmanlı şahzadəsi. 21 dekabr — III Mehmed, Osmanlı sultanı. Şərəf xan Bitlisi — kürd mənşəli türk tarixçisi Yemişçi Həsən Paşa | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185852 |
1604 | 9 yanvar — Validə Safiyə Sultan Köhnə Saraya sürgün edildi. 8 iyun — I Abbasın İrəvan qalasını tutması. 8 sentyabr — Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi üçüncü dəfə Osmanlı imperiyasının şeyxülislamı seçildi. 25 sentyabr — Osmanlı ordusu müqavimətlə qarşılaşmadan Peşte qalasını ələ keçirdi 16 oktyabr — Osmanlı ordusu Budinin şimalında yerləşən Vaç qalasını ələ keçirdi. Səfəvi elçisi Mehdiqulu bəyin Almaniyaya səfəri. 3 noyabr — II Osman, Osmanlı padşahı. Oruc bəy Bayat | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4313 |
1604-cü il | 9 yanvar — Validə Safiyə Sultan Köhnə Saraya sürgün edildi. 8 iyun — I Abbasın İrəvan qalasını tutması. 8 sentyabr — Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi üçüncü dəfə Osmanlı imperiyasının şeyxülislamı seçildi. 25 sentyabr — Osmanlı ordusu müqavimətlə qarşılaşmadan Peşte qalasını ələ keçirdi 16 oktyabr — Osmanlı ordusu Budinin şimalında yerləşən Vaç qalasını ələ keçirdi. Səfəvi elçisi Mehdiqulu bəyin Almaniyaya səfəri. 3 noyabr — II Osman, Osmanlı padşahı. Oruc bəy Bayat | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185853 |
1605 | 29 avqust — Esterqon qalası Osmanlı ordusu tərəfindən mühasirəyə alındı. 8 sentyabr — Vişeqrad qalası Osmanlı ordusu tərəfindən mühasirəyə alındı. 19 sentyabr — Saint Tomas (Təpədələn) qalası Osmanlı ordusu tərəfindən mühasirəyə alındı. 3 oktyabr — Esterqon qalası Osmanlı ordusu tərəfindən ələ keçirildi. 7 noyabr — I Abbasın Cığalızadə Yusif Paşa üzərində qələbəsi. 8 mart — Şahzadə Mehmed, Osmanlı vəliəhdi. Dekabr — Ayşə Sultan, Osmanlı sultanı. 12 noyabr — Handan Sultan, Osmanlı İmperiyasının Validə sultanı. Oratsiya Vekki - Italyan bəstəkarı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4314 |
1605-ci il | 29 avqust — Esterqon qalası Osmanlı ordusu tərəfindən mühasirəyə alındı. 8 sentyabr — Vişeqrad qalası Osmanlı ordusu tərəfindən mühasirəyə alındı. 19 sentyabr — Saint Tomas (Təpədələn) qalası Osmanlı ordusu tərəfindən mühasirəyə alındı. 3 oktyabr — Esterqon qalası Osmanlı ordusu tərəfindən ələ keçirildi. 7 noyabr — I Abbasın Cığalızadə Yusif Paşa üzərində qələbəsi. 8 mart — Şahzadə Mehmed, Osmanlı vəliəhdi. Dekabr — Ayşə Sultan, Osmanlı sultanı. 12 noyabr — Handan Sultan, Osmanlı İmperiyasının Validə sultanı. Oratsiya Vekki - Italyan bəstəkarı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185854 |
1606 | 17 may - Moskvada polyaklara qarşı üsyan, I Yalanşı Dmitrinin öldürülməsi. 1 iyun - Moskvada Vasili Şuyskinin hakimiyyətə gəlməsi. 5 iyul - I Abbasın Gəncəni Osmanlılardan geri alması. 23 noyabr — Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi dördüncü və sonuncu dəfə Osmanlı İmperiyasının şeyxülislamı seçildi. 6 iyun – Pyer Kornel, fransız dramaturqu. Fatma Sultan, Osmanlı sultanı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4315 |
1606-cı il | 17 may - Moskvada polyaklara qarşı üsyan, I Yalanşı Dmitrinin öldürülməsi. 1 iyun - Moskvada Vasili Şuyskinin hakimiyyətə gəlməsi. 5 iyul - I Abbasın Gəncəni Osmanlılardan geri alması. 23 noyabr — Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi dördüncü və sonuncu dəfə Osmanlı İmperiyasının şeyxülislamı seçildi. 6 iyun – Pyer Kornel, fransız dramaturqu. Fatma Sultan, Osmanlı sultanı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185855 |
1607 | İngilislər tərəfindən Şimali Amerikanın şərq sahillərində ilk ingilis müstəmləkəsinin - Virciniyanın əsasının qoyulması. Səfəvi l Abbasın Osmanlıdan Azərbaycan torpaqlarını alması | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4316 |
1607-ci il | İngilislər tərəfindən Şimali Amerikanın şərq sahillərində ilk ingilis müstəmləkəsinin - Virciniyanın əsasının qoyulması. Səfəvi l Abbasın Osmanlıdan Azərbaycan torpaqlarını alması | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185856 |
1609 | Səfəvilərin Venesiya, Florensiya və Roma ilə danışıqları. 30 noyabr - Qalileo Qaliley tərəfindən ilk dəfə Ay səthinin xəritəsinin tərtib edilməsi. 3 dekabr - Qalileo Qaliley tərəfindən teleskopun kəşf edilməsi. Bermud adalarının İngiltərəyə birləşdirilməsi. İspaniyanın Hollandiya ilə 12 il müddətinə müqavilə imzalayaraq onun müstəqilliyini və Hindistanda və Cənub-Şərqi Asiyada ticarət etmək hüququnu tanıması. Şelda çayının mənsəbinin ticarət üçün bağlanmasının Antverpenin tənəzzülünü sürətləndirməsi. Niderland burjua inqilabının (1566-1609) başa çatması. Şahzadə Orxan, Osmanlı vəliəhdi Şahzadə Cahangir, Osmanlı vəliəhdi. Xanzadə Sultan, Osmanlı sultanı. Paul Fleminq - alman şairi. Yudit Leyster - Niderland rəssamı. Jan Rotru - fransız dramaturqu. Cerard Uinstenli - ingilis utopik sosialisti, İngiltərədə diggerlər hərəkatının rəhbərlərindən biri. Pyer Pol Rike - fransız mühəndisi. Onun rəhbərliyi ilə 1666-1681-ci illərdə Tuluzanı Etan-de-To gölü ilə birləşdirən Şənub körpüsü inşa edilmişdir. Şahzadə Cahangir, Osmanlı vəliəhdi. Qarsia Urtado de Mendosa - ispan zadəganı, hərbi xadimi, məmuru, 1557-1561-ci illərdə Çilinin qubernatoru, 1590-1596-cı illərdə Perunun vitse-kralı. I Ferdinand (Toskana hersoqu) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4318 |
1609-cu il | Səfəvilərin Venesiya, Florensiya və Roma ilə danışıqları. 30 noyabr - Qalileo Qaliley tərəfindən ilk dəfə Ay səthinin xəritəsinin tərtib edilməsi. 3 dekabr - Qalileo Qaliley tərəfindən teleskopun kəşf edilməsi. Bermud adalarının İngiltərəyə birləşdirilməsi. İspaniyanın Hollandiya ilə 12 il müddətinə müqavilə imzalayaraq onun müstəqilliyini və Hindistanda və Cənub-Şərqi Asiyada ticarət etmək hüququnu tanıması. Şelda çayının mənsəbinin ticarət üçün bağlanmasının Antverpenin tənəzzülünü sürətləndirməsi. Niderland burjua inqilabının (1566-1609) başa çatması. Şahzadə Orxan, Osmanlı vəliəhdi Şahzadə Cahangir, Osmanlı vəliəhdi. Xanzadə Sultan, Osmanlı sultanı. Paul Fleminq - alman şairi. Yudit Leyster - Niderland rəssamı. Jan Rotru - fransız dramaturqu. Cerard Uinstenli - ingilis utopik sosialisti, İngiltərədə diggerlər hərəkatının rəhbərlərindən biri. Pyer Pol Rike - fransız mühəndisi. Onun rəhbərliyi ilə 1666-1681-ci illərdə Tuluzanı Etan-de-To gölü ilə birləşdirən Şənub körpüsü inşa edilmişdir. Şahzadə Cahangir, Osmanlı vəliəhdi. Qarsia Urtado de Mendosa - ispan zadəganı, hərbi xadimi, məmuru, 1557-1561-ci illərdə Çilinin qubernatoru, 1590-1596-cı illərdə Perunun vitse-kralı. I Ferdinand (Toskana hersoqu) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185858 |
160 (dəqiqləşdirmə) | 160 (ədəd) — ədəd 160 — Qəbələ rayonunun 1 aprel 2013-cü ilə qədərki telefon kodu. (yeni kod: 24) E.ə. 160 — il | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155518 |
160 (ədəd) | Yüz altmış — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz əlli doqquzdan sonra, yüz altmış birdən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz altmış ədədi —cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=154217 |
1610 | 4 yanvar — 6 böyük minarəli və 16 şərəfəli Sultan Əhməd Məscidinin ilk təməli atıldı. 7 yanvar - Qalileo Qalileyin öz teleskopu vasitəsilə Yupiter planetinin dörd peykini aşkar etməsi. Adrian van Ostade - holland rəssamı. 13 yanvar — Avstriyalı Mariya Anna, ilk Bavariya kürfürstü I Maksimilyanın xanımı. Xədicə Sultan, Osmanlı sultanı. Məhəmməd Əmani — Azərbaycan şairi Antoni Cenkinson Ludolf van Seylen | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4319 |
1610-cu il | 4 yanvar — 6 böyük minarəli və 16 şərəfəli Sultan Əhməd Məscidinin ilk təməli atıldı. 7 yanvar - Qalileo Qalileyin öz teleskopu vasitəsilə Yupiter planetinin dörd peykini aşkar etməsi. Adrian van Ostade - holland rəssamı. 13 yanvar — Avstriyalı Mariya Anna, ilk Bavariya kürfürstü I Maksimilyanın xanımı. Xədicə Sultan, Osmanlı sultanı. Məhəmməd Əmani — Azərbaycan şairi Antoni Cenkinson Ludolf van Seylen | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185859 |
1611 | 27 iyun — Şahzadə Səlim, Osmanlı vəliəhdi. Övliya Çələbi — səyyah, coğrafiyaşünas, tarixçi, etnoqraf, şair. 27 iyul — Şahzadə Səlim, Osmanlı vəliəhdi. 2 avqust — Kato Kiyömasa, yapon sərkərdəsi. Antoni Cenkinson | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4320 |
1611-ci il | 27 iyun — Şahzadə Səlim, Osmanlı vəliəhdi. Övliya Çələbi — səyyah, coğrafiyaşünas, tarixçi, etnoqraf, şair. 27 iyul — Şahzadə Səlim, Osmanlı vəliəhdi. 2 avqust — Kato Kiyömasa, yapon sərkərdəsi. Antoni Cenkinson | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185860 |
1612 | Osmanlı padşahı I Əhmədin Kösəm Sultandan doğulan qızı 6 yaşlı Ayşə Sultan və Sədrəzəm Nasuh Paşa arasında saray nikahı bağlandı. Osmanlı padşahı I Əhmədin Kösəm Sultandan doğulan qızı Gövhər Sultan hələ 4 yaşındaykən özündən 48 yaş böyük Kaptan-ı Dərya Öküz Mehmed Paşa ilə evləndirilmişdir. 20 noyabr — Osmanlı-Səfəvi müharibəsi müvəqqəti də olsa, dayandırıldı və Mərənd sülhü (Nasuh Paşa andlaşması) bağlandı. 15 dekabr — Alman astronavt Simon Marius, Andromeda qalaktikasını ilk dəfə teleskopla müşahidə etdi. 27 iyul — IV Murad, 17-ci Osmanlı padşahı və 96-cı İslam xəlifəsidir. 1 dekabr — Şahzadə Bəyazid, Osmanlı vəliəhdi. Şahzadə Həsən, Osmanlı vəliəhdi. Şəmsi-pəri Hasəki, Osmanlı padşahı IV Muradın alban əsilli hərəmi. Abdullah şah Dilaram Sultan Şahzadə Orxan, Osmanlı vəliəhdi. Robert Cecil Məhəmmədqulu şah Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4321 |
1612-ci il | Osmanlı padşahı I Əhmədin Kösəm Sultandan doğulan qızı 6 yaşlı Ayşə Sultan və Sədrəzəm Nasuh Paşa arasında saray nikahı bağlandı. Osmanlı padşahı I Əhmədin Kösəm Sultandan doğulan qızı Gövhər Sultan hələ 4 yaşındaykən özündən 48 yaş böyük Kaptan-ı Dərya Öküz Mehmed Paşa ilə evləndirilmişdir. 20 noyabr — Osmanlı-Səfəvi müharibəsi müvəqqəti də olsa, dayandırıldı və Mərənd sülhü (Nasuh Paşa andlaşması) bağlandı. 15 dekabr — Alman astronavt Simon Marius, Andromeda qalaktikasını ilk dəfə teleskopla müşahidə etdi. 27 iyul — IV Murad, 17-ci Osmanlı padşahı və 96-cı İslam xəlifəsidir. 1 dekabr — Şahzadə Bəyazid, Osmanlı vəliəhdi. Şahzadə Həsən, Osmanlı vəliəhdi. Şəmsi-pəri Hasəki, Osmanlı padşahı IV Muradın alban əsilli hərəmi. Abdullah şah Dilaram Sultan Şahzadə Orxan, Osmanlı vəliəhdi. Robert Cecil Məhəmmədqulu şah Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185861 |
1613 | I Abbasın Gürcüstana yürüşü. Rusiyada Romanovlar sülaləsi (1613-1917) hakimiyyətə gəlmişdir. Noyabr — Şahzadə Hüseyn, Osmanlı vəliəhdi. Xoşhal xan Xəttak - puştun əsilli əfqan şairi. Zahidə Sultan, Osmanlı sultanı. Huri-çöhrə Hasəki, Osmanlı padşahı IV Muradın gürcü əsilli hərəmi. Allahverdi xan — I Şah Abbasın sarayında zərgərbaşı, sonra qullarağası, Azərbaycan nağıllarının qəhrəmanlarından biri. Şəmsi Ruhsar Xatun Sadıq bəy Əfşar Səhifi Zülqədər Tengiz bəy Rumlu | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4322 |
1613-cü il | I Abbasın Gürcüstana yürüşü. Rusiyada Romanovlar sülaləsi (1613-1917) hakimiyyətə gəlmişdir. Noyabr — Şahzadə Hüseyn, Osmanlı vəliəhdi. Xoşhal xan Xəttak - puştun əsilli əfqan şairi. Zahidə Sultan, Osmanlı sultanı. Huri-çöhrə Hasəki, Osmanlı padşahı IV Muradın gürcü əsilli hərəmi. Allahverdi xan — I Şah Abbasın sarayında zərgərbaşı, sonra qullarağası, Azərbaycan nağıllarının qəhrəmanlarından biri. Şəmsi Ruhsar Xatun Sadıq bəy Əfşar Səhifi Zülqədər Tengiz bəy Rumlu | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185862 |
1614 | Burnaz Atikə Sutan, Osmanlı sultanı. Şahzadə Qasım, Osmanlı vəliəhdi. Əbdüləziz xan Ayşə Hasəki Sultan, Osmanlı padşahı IV Muradın alban əsilli hərəmi. Fərhad bəy Çərkəz | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4323 |
1614-cü il | Burnaz Atikə Sutan, Osmanlı sultanı. Şahzadə Qasım, Osmanlı vəliəhdi. Əbdüləziz xan Ayşə Hasəki Sultan, Osmanlı padşahı IV Muradın alban əsilli hərəmi. Fərhad bəy Çərkəz | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185863 |
1615 | Osmanlı padşahı I Əhmədin Kösəm Sultandan doğulan qızı 10 yaşlı Ayşə Sultan və Sədrəzəm Qaraqaş Məhəmməd Paşa arasında saray nigahı bağlandı. Şirvanda Dəli Məlik təxəllüslü Məlik Pirinin başçılığı ilə üsyan (1615-1616) bağlandı. Səfəvi elçilərinin İspaniyaya səfəri. Şahzadə Süleyman, Osmanlı vəliəhdi. Şahzadə Həsən, Osmanlı vəliəhdi. Mir İmad Qəzvini Adrien van Romen | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4324 |
1615-ci il | Osmanlı padşahı I Əhmədin Kösəm Sultandan doğulan qızı 10 yaşlı Ayşə Sultan və Sədrəzəm Qaraqaş Məhəmməd Paşa arasında saray nigahı bağlandı. Şirvanda Dəli Məlik təxəllüslü Məlik Pirinin başçılığı ilə üsyan (1615-1616) bağlandı. Səfəvi elçilərinin İspaniyaya səfəri. Şahzadə Süleyman, Osmanlı vəliəhdi. Şahzadə Həsən, Osmanlı vəliəhdi. Mir İmad Qəzvini Adrien van Romen | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185864 |
1616 | İspan elçisi Don Qarsianın Səfəvi sarayına gəlməsi. Cəmrə Sultan - Osmanlı sultanı. Sənubər Hasəki - Osmanlı padşahı IV Muradın boşnaq əsilli hərəmi. 26 aprel - Vilyam Şekspir - İngilis yazıçı, şair və aktyor. Simeon Bekbulatoviç | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4325 |
1616-cı il | İspan elçisi Don Qarsianın Səfəvi sarayına gəlməsi. Cəmrə Sultan - Osmanlı sultanı. Sənubər Hasəki - Osmanlı padşahı IV Muradın boşnaq əsilli hərəmi. 26 aprel - Vilyam Şekspir - İngilis yazıçı, şair və aktyor. Simeon Bekbulatoviç | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185865 |
1617 | 9 iyun — 6 böyük minarəli və 16 şərəfəli Sultan Əhməd Məscidinin inşaatı tamamlandı. 22 noyabr — Osmanlı padşahı I Mustafa taxta çıxdı. İtalyan səyyahı Pyetro della Vallenin Azərbaycana səyahəti. Zeynəb Sultan, Osmanlı sultanı. 4 aprel — Con Nepyer, şotlandiyalı baron, riyaziyyatçı, loqarifmik xətkeşin yaradıcısı. 22 noyabr — I Əhməd, Osmanlı padşahı. Şahzadə Hüseyn, Osmanlı vəliəhdi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4326 |
1617-ci il | 9 iyun — 6 böyük minarəli və 16 şərəfəli Sultan Əhməd Məscidinin inşaatı tamamlandı. 22 noyabr — Osmanlı padşahı I Mustafa taxta çıxdı. İtalyan səyyahı Pyetro della Vallenin Azərbaycana səyahəti. Zeynəb Sultan, Osmanlı sultanı. 4 aprel — Con Nepyer, şotlandiyalı baron, riyaziyyatçı, loqarifmik xətkeşin yaradıcısı. 22 noyabr — I Əhməd, Osmanlı padşahı. Şahzadə Hüseyn, Osmanlı vəliəhdi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185866 |
1618 | 26 fevral — Osmanlı padşahı I Mustafa saray çevrilişi ilə taxtdan endirildi. 26 fevral — Osmanlı padşahı II Osman saray çevrilişi ilə taxta oturdu. Reç Pospolita ilə Rusiya arasında Deulino barışığının imzalanması. 26 sentyabr — Osmanlı-Səfəvi müharibəsi müvəqqəti də olsa, dayandırıldı və Sərab sülhü bağlandı. Sultan Övrəngzeb (Aləmgir) — Böyük Moğollar imperiyasının imperatoru. Abidə Sultan, Osmanlı sultanı. Çuxadar Əhməd Paşa | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4327 |
1618-ci il | 26 fevral — Osmanlı padşahı I Mustafa saray çevrilişi ilə taxtdan endirildi. 26 fevral — Osmanlı padşahı II Osman saray çevrilişi ilə taxta oturdu. Reç Pospolita ilə Rusiya arasında Deulino barışığının imzalanması. 26 sentyabr — Osmanlı-Səfəvi müharibəsi müvəqqəti də olsa, dayandırıldı və Sərab sülhü bağlandı. Sultan Övrəngzeb (Aləmgir) — Böyük Moğollar imperiyasının imperatoru. Abidə Sultan, Osmanlı sultanı. Çuxadar Əhməd Paşa | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185867 |
1619 | Amerikada assemblya yaradılır Amerikaya Holland gəmiləri vasitəsilə ilk qaradərili afrikalılar gətirilir Şəmsi-şah Hasəki, Osmanlı padşahı IV Muradın gürcü əsilli hərəmi. 10 noyabr — Safiyə Sultan, Osmanlı imperiyasının Validə sultanı Zeynəb Sultan, Osmanlı sultanı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4328 |
1619-cu il | Amerikada assemblya yaradılır Amerikaya Holland gəmiləri vasitəsilə ilk qaradərili afrikalılar gətirilir Şəmsi-şah Hasəki, Osmanlı padşahı IV Muradın gürcü əsilli hərəmi. 10 noyabr — Safiyə Sultan, Osmanlı imperiyasının Validə sultanı Zeynəb Sultan, Osmanlı sultanı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185868 |
161 (ədəd) | Yüz altmış bir — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz altmışdan sonra, yüz altmış ikidən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz altmış bir ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=157332 |
162 | Lusi Ver 162—166-ci illərdə Parfiya çarlığı ilə müharibədə imperiya qoşunlarına rəhbərlik etmişdir. Mark Annius Verus Sezar | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2873 |
162-ci il | Lusi Ver 162—166-ci illərdə Parfiya çarlığı ilə müharibədə imperiya qoşunlarına rəhbərlik etmişdir. Mark Annius Verus Sezar | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=184133 |
1620 | Əsma Hasəki Sultan, Osmanlı padşahı IV Muradın yunan əsilli hərəmi. Nikolaus Merkator Bayburtlu Qara İbrahim Paşa Bahadırzadə Arabaçı Əli Paşa 26 oktyabr — Mahfiruz Xədicə Sultan, Osmanlı padşahı I Əhmədin hərəmi, II Osmanın anası (d. 1590). 12 noyabr — Cəmrə Sultan, Osmanlı sultanı. Zahidə Sultan, Osmanlı sultanı. Simon Stevin | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4329 |
1620-ci il | Əsma Hasəki Sultan, Osmanlı padşahı IV Muradın yunan əsilli hərəmi. Nikolaus Merkator Bayburtlu Qara İbrahim Paşa Bahadırzadə Arabaçı Əli Paşa 26 oktyabr — Mahfiruz Xədicə Sultan, Osmanlı padşahı I Əhmədin hərəmi, II Osmanın anası (d. 1590). 12 noyabr — Cəmrə Sultan, Osmanlı sultanı. Zahidə Sultan, Osmanlı sultanı. Simon Stevin | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185870 |
1621 | Osmanlı padşahı II Osman Lehistan üzərinə səfərə çıxdı. İngiltərə-Səfəvi müqaviləsi. İsaak van Ostade - rəssam. Ayaşlı Nişançı İsmayıl Paşa 12 aprel — Şahzadə Mehmed, Osmanlı vəliəhdi (d. 8 mart 1605). Ovanes Tsaretsi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4330 |
1621-ci il | Osmanlı padşahı II Osman Lehistan üzərinə səfərə çıxdı. İngiltərə-Səfəvi müqaviləsi. İsaak van Ostade - rəssam. Ayaşlı Nişançı İsmayıl Paşa 12 aprel — Şahzadə Mehmed, Osmanlı vəliəhdi (d. 8 mart 1605). Ovanes Tsaretsi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185871 |
1622 | 10 may — Osmanlı padşahı I Mustafa ikinci dəfə taxta oturdu. Jan Batist Molyer - böyük Fransa dramaturqu, fransız və Qərbi Avropa ədəbiyyatında klassik komediya janrının banisi. Ayşə Məhziba Hasəki, Osmanlı padşahı IV Muradın çərkəz əsilli hərəmi. 20 may — II Osman, Osmanlı padşahı (1604). | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4331 |
1622-ci il | 10 may — Osmanlı padşahı I Mustafa ikinci dəfə taxta oturdu. Jan Batist Molyer - böyük Fransa dramaturqu, fransız və Qərbi Avropa ədəbiyyatında klassik komediya janrının banisi. Ayşə Məhziba Hasəki, Osmanlı padşahı IV Muradın çərkəz əsilli hərəmi. 20 may — II Osman, Osmanlı padşahı (1604). | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185872 |
1623 | 10 sentyabr — Osmanlı padşahı I Mustafa ikinci dəfə taxtdan endirildi. 10 sentyabr — Osmanlı padşahı IV Murad taxta çıxdı. Blez Paskal - fransız riyaziyyatçısı, fiziki, filosofu və yazıçısı. Fransua Meninski | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4332 |
1623-cü il | 10 sentyabr — Osmanlı padşahı I Mustafa ikinci dəfə taxtdan endirildi. 10 sentyabr — Osmanlı padşahı IV Murad taxta çıxdı. Blez Paskal - fransız riyaziyyatçısı, fiziki, filosofu və yazıçısı. Fransua Meninski | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185873 |
1625 | İngiltərədə Stüartlar sülaləsinin nümayəndəsi I Karlın hakimiyyətə gəlməsi. Osmanlı padşahı I Əhmədin Kösəm Sultandan doğulan qızı 20 yaşlı Ayşə Sultan və Sədrəzəm Hafiz Əhməd Paşa arasında saray nigahı bağlandı. Yarımkronun İngiltərədə "Qızıl monet" adlanması. İngiltərə kralı I Yakov (1603-1625). Sultan Məhəmməd şah — Qütbşahlar sülaləsindən hökmdar. Təvəkküli Dədə Saraylı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4334 |
1625-ci il | İngiltərədə Stüartlar sülaləsinin nümayəndəsi I Karlın hakimiyyətə gəlməsi. Osmanlı padşahı I Əhmədin Kösəm Sultandan doğulan qızı 20 yaşlı Ayşə Sultan və Sədrəzəm Hafiz Əhməd Paşa arasında saray nigahı bağlandı. Yarımkronun İngiltərədə "Qızıl monet" adlanması. İngiltərə kralı I Yakov (1603-1625). Sultan Məhəmməd şah — Qütbşahlar sülaləsindən hökmdar. Təvəkküli Dədə Saraylı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185875 |
1627 | Turhan Xədicə Sultan 21 dekabr — Şahzadə Əhməd, Osmanlı padşahı IV Muradın oğlu, Osmanlı vəliəhdi (ö. 1628) Sultan Cahangir | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4336 |
1627-ci il | Turhan Xədicə Sultan 21 dekabr — Şahzadə Əhməd, Osmanlı padşahı IV Muradın oğlu, Osmanlı vəliəhdi (ö. 1628) Sultan Cahangir | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185877 |
1628 | Marçello Malpigi — italyan bioloq və həkimi. Şahzadə Əhməd, Osmanlı padşahı IV Muradın oğlu, Osmanlı vəliəhdi (d. 1627) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4337 |
1628-ci il | Marçello Malpigi — italyan bioloq və həkimi. Şahzadə Əhməd, Osmanlı padşahı IV Muradın oğlu, Osmanlı vəliəhdi (d. 1627) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185878 |
1629 | İngiltərədə kral I Karl tərəfindən parlament buraxıldı. Aleksey Mixayloviç Romanov — Romanovlar sülaləsindən ikinci rus çarı. Xristian Hüygens - niderland alim və ixtiraçısı. 19 yanvar — I Abbas Əbdülbaqi Təbrizi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4338 |
1629-cu il | İngiltərədə kral I Karl tərəfindən parlament buraxıldı. Aleksey Mixayloviç Romanov — Romanovlar sülaləsindən ikinci rus çarı. Xristian Hüygens - niderland alim və ixtiraçısı. 19 yanvar — I Abbas Əbdülbaqi Təbrizi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185879 |
162 (dəqiqləşdirmə) | 162 (ədəd) — ədəd 162 — Xankəndinin 1 aprel 2013-cü ilə qədərki telefon kodu. (yeni kod: 26) E.ə. 162 — il | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=157377 |
162 (ədəd) | Yüz altmış iki — say sistemində ədədlardən biridir. Yüz altmış birdən sonra, yüz altmış üçdən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz altmış iki ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=157334 |
1630 | İohan Kepler, alman astronomu, planetlərin hərəkəti qanununu kəşf edib. Alessandro Strico (kiçik) 26 iyul — I Çarlz Emanuel, Savoyya hersoqu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4339 |
1630-cu il | İohan Kepler, alman astronomu, planetlərin hərəkəti qanununu kəşf edib. Alessandro Strico (kiçik) 26 iyul — I Çarlz Emanuel, Savoyya hersoqu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185880 |
1631 | 23 yanvar - Bervaldda Fransa ilə İsveç arasında Otuz illik müharibə zamanı qarşılıqlı öhdəliklərin müəyyən edilməsi haqqında müqavilə imzalanması. 3 aprel - Otuz illik müharibənin gedişində İsveç kralı Qustav II Adolf tərəfindən Frankfurtun işğal edilməsi. 13 aprel - Otuz illik müharibənin gedişində İsveç ordusu ilə Müqəddəs Roma imperiyasının ordusu arasında baş verən döyüşdə Branderburq ərazisində mühüm strteji məntəqələrdən biri olan Frankfurt na-Oderin iki günlük mühasirədən sonra şəhərin İsveç qoşunları tərəfindən tutulması. 30 may - Avropada müasir standartlara cavab verən ilk qəzetin - fransız «La Gazette» qəzetinin ilk nömrəsinin çap olunması. 22 iyul - Otuz illik müharibənin gedişində İsveç ordusu ilə Müqəddəs Roma imperiyasının ordusu arasında Verben yaxınlığında döyüş baş verməsi. Çinin Şensi əyalətini əhatə edən üsyanın yatırılması üçün imperatorun əmri ilə digər əyalətlərdən əlavə qüvvələr göndərilməsi. İrbit şəhərinin əsasının qoyulması. Osmanlı İmperiyasının paytaxtı İstanbulun böyük bir qisminin məhv olduğu Böyük Yanğının baş verməsi. 7 dekabr - ingilis şairi, dramaturqu, tənqidçisi - Con Drayden Mümtaz Mahal Səfiquli xan | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4340 |
1631-ci il | 23 yanvar - Bervaldda Fransa ilə İsveç arasında Otuz illik müharibə zamanı qarşılıqlı öhdəliklərin müəyyən edilməsi haqqında müqavilə imzalanması. 3 aprel - Otuz illik müharibənin gedişində İsveç kralı Qustav II Adolf tərəfindən Frankfurtun işğal edilməsi. 13 aprel - Otuz illik müharibənin gedişində İsveç ordusu ilə Müqəddəs Roma imperiyasının ordusu arasında baş verən döyüşdə Branderburq ərazisində mühüm strteji məntəqələrdən biri olan Frankfurt na-Oderin iki günlük mühasirədən sonra şəhərin İsveç qoşunları tərəfindən tutulması. 30 may - Avropada müasir standartlara cavab verən ilk qəzetin - fransız «La Gazette» qəzetinin ilk nömrəsinin çap olunması. 22 iyul - Otuz illik müharibənin gedişində İsveç ordusu ilə Müqəddəs Roma imperiyasının ordusu arasında Verben yaxınlığında döyüş baş verməsi. Çinin Şensi əyalətini əhatə edən üsyanın yatırılması üçün imperatorun əmri ilə digər əyalətlərdən əlavə qüvvələr göndərilməsi. İrbit şəhərinin əsasının qoyulması. Osmanlı İmperiyasının paytaxtı İstanbulun böyük bir qisminin məhv olduğu Böyük Yanğının baş verməsi. 7 dekabr - ingilis şairi, dramaturqu, tənqidçisi - Con Drayden Mümtaz Mahal Səfiquli xan | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185881 |
1632 | 9 fevral — Osmanlı padşahı IV Murada qarşı başlayan birinci yeniçəri üsyanı Avqust — Osmanlı padşahı IV Murada qarşı başlayan ikinci yeniçəri üsyanı Polşa-Rusiya (Smolensk) müharibəsinin (1632-1634) başlanması. Hindistanda Tac-Mahal mavzoleyinin inşasına başlanılması. 29 avqust - ingilis pedaqoqu və filosofu - Con Lokk 24 oktyabr - holland naturalisti - Antoni van Levenhuk 24 noyabr - Niderland filosofu - Benedikt Spinoza. 31 dekabr -Səfəvi hökmdarı II Şah Abbas. 30 aprel - Polşa kralı - III Sigizmund. 6 noyabr - İsveç kralı - Qustav II Adolf. 7 noyabr - alman qrafı, Otuz illik müharibənin gedişində Katolik Liqasının qoşunlarının baş komandanı - Qotfrid Henrix Pappenheym. İsa xan Şeyxavənd Alber Jirar Yusif ağa Çərkəz Səfiqulu xan Undiladze | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4341 |
1632-ci il | 9 fevral — Osmanlı padşahı IV Murada qarşı başlayan birinci yeniçəri üsyanı Avqust — Osmanlı padşahı IV Murada qarşı başlayan ikinci yeniçəri üsyanı Polşa-Rusiya (Smolensk) müharibəsinin (1632-1634) başlanması. Hindistanda Tac-Mahal mavzoleyinin inşasına başlanılması. 29 avqust - ingilis pedaqoqu və filosofu - Con Lokk 24 oktyabr - holland naturalisti - Antoni van Levenhuk 24 noyabr - Niderland filosofu - Benedikt Spinoza. 31 dekabr -Səfəvi hökmdarı II Şah Abbas. 30 aprel - Polşa kralı - III Sigizmund. 6 noyabr - İsveç kralı - Qustav II Adolf. 7 noyabr - alman qrafı, Otuz illik müharibənin gedişində Katolik Liqasının qoşunlarının baş komandanı - Qotfrid Henrix Pappenheym. İsa xan Şeyxavənd Alber Jirar Yusif ağa Çərkəz Səfiqulu xan Undiladze | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185882 |
1633 | Əsməhan Qaya Sultan, Osmanlı padşahı IV Muradın qızı. Hacı Qiyasəddin ağa Dizaği Əsməhan Qaya Sultan | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4342 |
1633-cü il | Əsməhan Qaya Sultan, Osmanlı padşahı IV Muradın qızı. Hacı Qiyasəddin ağa Dizaği Əsməhan Qaya Sultan | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185883 |
1634 | Mərzifonlu Qara Mustafa Paşa İsgəndər bəy Münşi – Mənşəcə Azərbaycan türklərindən olan görkəmli tarixçi və xəttat. Abxaz Mehmed Paşa – Osmanlı vəziri | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4343 |
1634-cü il | Mərzifonlu Qara Mustafa Paşa İsgəndər bəy Münşi – Mənşəcə Azərbaycan türklərindən olan görkəmli tarixçi və xəttat. Abxaz Mehmed Paşa – Osmanlı vəziri | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185884 |
Subsets and Splits