!
stringlengths 1
182
| Nida işarəsi (!) — Aşağıdakı hallarda işlədilən durğu işarəsi: Nida cümləsinin sonunda. Məsələn: Azərbaycan dilində /Yanğın!/, /Fəlakət!/; əmr cümlələrində /Rədd ol burdan!/; Çağırış və müraciət həyəcanlı olanda. Məsələn: Azərbaycan dilində /Yaşasın müstəqil Azərbaycan!//; Nida cümlələrində özəksonu zəifləyir, zaman ləngiyir. /Ana! O, müqəddəs bir kainatdır//.
stringlengths 100
226k
| https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=259941
stringlengths 46
49
|
|---|---|---|
124 (ədəd) | Yüz iyirmi dörd — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz iyirmi üçdən sonra, yüz iyirmi beşdən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz iyirmi dörd ədədi —cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155693 |
1252 | Zərrin-külah Firuz Börü (Çağatayın nəvəsi) Covanni Karpini Kiprli Sibilla Sörköktəni Bəgi V Bohemond (Antioxiya knyazı) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3961 |
1252-ci il | Zərrin-külah Firuz Börü (Çağatayın nəvəsi) Covanni Karpini Kiprli Sibilla Sörköktəni Bəgi V Bohemond (Antioxiya knyazı) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185434 |
1254 | VII Səlib yürüşü başa çatmışdır. Monqollar Azərbaycanda 10 yanından 60 yaşına qədər bütün kişiləri siyahıya aldılar. 15 sentyabr – Marko Polo, İtaliya səyahətçisi. Brabantlı Mariya (Fransa kraliçası) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3963 |
1254-cü il | VII Səlib yürüşü başa çatmışdır. Monqollar Azərbaycanda 10 yanından 60 yaşına qədər bütün kişiləri siyahıya aldılar. 15 sentyabr – Marko Polo, İtaliya səyahətçisi. Brabantlı Mariya (Fransa kraliçası) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185436 |
1256 | İtaliyada Boloniyada təhkimçilik hüququnun ləğv edilməsi. Monqolların Yaxın Şərq yürüşü. Azərbaycan Elxanilər dövlətinin tərkibinə qatilması. Monqolların Azərbaycana üçüncü yürüşü. Şəmsəddin əd-Dəməşqi İbn əl-Banna | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3965 |
1256-cı il | İtaliyada Boloniyada təhkimçilik hüququnun ləğv edilməsi. Monqolların Yaxın Şərq yürüşü. Azərbaycan Elxanilər dövlətinin tərkibinə qatilması. Monqolların Azərbaycana üçüncü yürüşü. Şəmsəddin əd-Dəməşqi İbn əl-Banna | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185438 |
1259 | Monqolların Yaxın Şərq yürüşü. Marağada Nəsirəddin Tusi tərəfindən rəsədxanasının əsasının qoyulması. III İvan Asen II Andronik Paleoloq II Demetre (Gürcüstan çarı) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3968 |
1259-cu il | Monqolların Yaxın Şərq yürüşü. Marağada Nəsirəddin Tusi tərəfindən rəsədxanasının əsasının qoyulması. III İvan Asen II Andronik Paleoloq II Demetre (Gürcüstan çarı) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185441 |
125 (ədəd) | Yüz iyirmi beş — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz iyirmi dörddən sonra, yüz iyirmi altıdan əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz iyirmi beş ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155694 |
125 illik yol | 125 illik yol — qısametrajlı sənədli filmi 2008-ci ildə çəkilmişdir. Film "Salnamə" sənədli filmlər studiyasında istehsal edilmişdir. Film Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının 125 illiyinə həsr olunub. Film Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının 125 illiyinə həsr olunub. Filmdə teatrın tarixindən, burada çalışan teatr xadimlərindən bəhs olunur. Filmin üzərində işləyənlər Tahir Əliyev İqbal Məmmədəliyev Elşən Həsənoğlu Sərdar Vəliyev Həmçinin bax Azərbaycan filmlərinin siyahısı 2008-ci ilin Azərbaycan filmləri 2000-ci illər Azərbaycan filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=491302 |
125 yaşlı sənət məbədi | 125 yaşlı sənət məbədi — qısametrajlı sənədli televiziya filmi rejissor Faiq Abbasoğlu tərəfindən 2008-ci ildə çəkilmişdir. Film Naxçıvan televiziyasında istehsal edilmişdir. Film Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının 125 illiyinə həsr olunub. Film Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının 125 illiyinə həsr olunub. 1922-ci ildə teatra Dövlət Dram Teatrı statusu verildi. Teatr həm romantik, həm də realist istiqamətdə inkişaf edirdi. Teatrın repertuarında dünya klassiklərinin əsərləri, həmçinin musiqili əsərlər əhəmiyyətli yer tutur. Bu teatrda istedadlı aktyor və rejissorların bir neçə nəsli yetişmişdir. 1965-ci ildə teatra görkəmli ədib Cəlil Məmmədquluzadənin adı verilmişdir.Filmdə teatrın tarixindən, burada çalışan teatr xadimlərindən bəhs olunur. Filmin üzərində işləyənlər Ssenarist: Cəlil Vəzirov Rejissor: Faiq Abbasoğlu Operator: Zahir Rəhimov Rəssam: Əbülfəz Axundov Həmçinin bax Azərbaycan filmlərinin siyahısı 2007-ci ilin Azərbaycan filmləri 2000-ci illər Azərbaycan filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=491318 |
1261 | Sinopda Pərvanəoğulları bəyliyi quruldu. Cənub-Qərbi Anadoluda Menteşe bəyliyi quruldu. Dənizlidə İnancoğulları bəyliyi quruldu. Səlibçilərin Bizans ərazisindən qovulması Daniil Aleksandroviç | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3970 |
1261-ci il | Sinopda Pərvanəoğulları bəyliyi quruldu. Cənub-Qərbi Anadoluda Menteşe bəyliyi quruldu. Dənizlidə İnancoğulları bəyliyi quruldu. Səlibçilərin Bizans ərazisindən qovulması Daniil Aleksandroviç | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185443 |
1263 | Qızıl Ordalıların Azərbaycana ilk yürüşü. Qızıl Ordalılar tərəfindən Dərbəndin ələ keçirilməsi. Aleksandr Nevski I Manuel (Trabzon imperatoru) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3972 |
1263-cü il | Qızıl Ordalıların Azərbaycana ilk yürüşü. Qızıl Ordalılar tərəfindən Dərbəndin ələ keçirilməsi. Aleksandr Nevski I Manuel (Trabzon imperatoru) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185445 |
1265 | İngiltərədə ilk parlamentin fəaliyyətə başlaması. Qızıl Ordalıların Azərbaycandan qovulması. Dante Aligyeri Əsirəddin Əbhəri Şeyx Şəhabəddin Mahmud Əhəri | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3974 |
1265-ci il | İngiltərədə ilk parlamentin fəaliyyətə başlaması. Qızıl Ordalıların Azərbaycandan qovulması. Dante Aligyeri Əsirəddin Əbhəri Şeyx Şəhabəddin Mahmud Əhəri | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185447 |
126 (ədəd) | Yüz iyirmi altı — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz iyirmi beşdən sonra, yüz iyirmi yeddidən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz iyirmi altı ədədi —cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155696 |
1271 | Qazan xan (Elxani) Araqonlu Elizabet (Portuqaliya kraliçası) Hacı Bəktaş Vəli Memar Cerard Araqonlu İzabella (Fransa kraliçası) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3980 |
1271-ci il | Qazan xan (Elxani) Araqonlu Elizabet (Portuqaliya kraliçası) Hacı Bəktaş Vəli Memar Cerard Araqonlu İzabella (Fransa kraliçası) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185453 |
1274 | • Fransada II Lyon konseyi açıldı • Xubilay xanın Yaponiya səfəri Əhvədi Marağayi Rüknəddin Nəsirəddin Tusi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3983 |
1274-cü il | • Fransada II Lyon konseyi açıldı • Xubilay xanın Yaponiya səfəri Əhvədi Marağayi Rüknəddin Nəsirəddin Tusi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185456 |
1277 | 15 aprel — Məmlük sultanı I Baybars və Tatavun Noyan arasında Əlbistan döyüşü baş vermiş, məmlüklər zəfər qazanmışdır. Qaramanoğlu Mehmed bəy türkcəni rəsmi dil elan etmişdir Pərvanəoğulları bəyliyi qurulmuşdur. Sahibataoğulları bəyliyi qurulumuşdur. 17 aprel — IX Mixail, Bizans imperatoru. 20 may — Papa XXI İOHANN(d.1215) 20 iyun — Qaramanoğulları bəyliyinin qurucusu və ilk hökmdarı Qaramanoğlu Mehmed bəy (d.1240) 1 iyul — Məmlük sultanı I Baybars (d.1223) Pərvanə Muinəddin — Anadolu Səlcuq dövlətində siyasi işçi Nəcməddin Qəzvini (d.1203) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3986 |
1277-ci il | 15 aprel — Məmlük sultanı I Baybars və Tatavun Noyan arasında Əlbistan döyüşü baş vermiş, məmlüklər zəfər qazanmışdır. Qaramanoğlu Mehmed bəy türkcəni rəsmi dil elan etmişdir Pərvanəoğulları bəyliyi qurulmuşdur. Sahibataoğulları bəyliyi qurulumuşdur. 17 aprel — IX Mixail, Bizans imperatoru. 20 may — Papa XXI İOHANN(d.1215) 20 iyun — Qaramanoğulları bəyliyinin qurucusu və ilk hökmdarı Qaramanoğlu Mehmed bəy (d.1240) 1 iyul — Məmlük sultanı I Baybars (d.1223) Pərvanə Muinəddin — Anadolu Səlcuq dövlətində siyasi işçi Nəcməddin Qəzvini (d.1203) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185459 |
127 (ədəd) | Yüz iyirmi yeddi — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz iyirmi altıdan sonra, yüz iyirmi səkkizdən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz iyirmi yeddi ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda sadə ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155698 |
127 saat | 127 saat (ing. 127 Hours) — əvvəllər "Xarabalıqdan çıxmış milyonçu" filmində birlikdə işləmiş Denni Boyl və ssenarist Simon Bofoyun rejissorluğu ilə çəkilmiş bədii film. Film Ralstonun "Qaya ilə sərt yer arasında" (ing. Between a Rock and a Hard Place) kitabına əsaslanır. Film 5 noyabr 2010-cu ildə ABŞ kinoteatrlarında nümayiş olunmuşdur. Film 2003-cü ildə əli 300 kq-dan çox çəkisi olan qayada ilişdikdən sonra təxminən altı gün dağ yarığında qalan alpinist və kanyon tədqiqatçısı Aron Ralstonun əsl həyat hekayəsindən bəhs edir. Səfərə çıxmazdan əvvəl o, hara getdiyini heç kimə deməmişdi. Yanında olan az miqdarda su və yemək qurtardıqda əlini amputasiya etmiş, bunun sayəsində kanyondan çıxa bilmişdi və xilasedici helikopterə zəng edərək turistləri tapa bilmişdi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=797814 |
127 saat (film, 2010) | 127 saat (ing. 127 Hours) — əvvəllər "Xarabalıqdan çıxmış milyonçu" filmində birlikdə işləmiş Denni Boyl və ssenarist Simon Bofoyun rejissorluğu ilə çəkilmiş bədii film. Film Ralstonun "Qaya ilə sərt yer arasında" (ing. Between a Rock and a Hard Place) kitabına əsaslanır. Film 5 noyabr 2010-cu ildə ABŞ kinoteatrlarında nümayiş olunmuşdur. Film 2003-cü ildə əli 300 kq-dan çox çəkisi olan qayada ilişdikdən sonra təxminən altı gün dağ yarığında qalan alpinist və kanyon tədqiqatçısı Aron Ralstonun əsl həyat hekayəsindən bəhs edir. Səfərə çıxmazdan əvvəl o, hara getdiyini heç kimə deməmişdi. Yanında olan az miqdarda su və yemək qurtardıqda əlini amputasiya etmiş, bunun sayəsində kanyondan çıxa bilmişdi və xilasedici helikopterə zəng edərək turistləri tapa bilmişdi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=820088 |
1282 | Neapol krallığının yaranması. Florensiyanın ilk Konstitusiyasının qəbul edilməsi. II Aleksey (Trabzon imperatoru) VIII Mixail Paleoloq | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3991 |
1282-ci il | Neapol krallığının yaranması. Florensiyanın ilk Konstitusiyasının qəbul edilməsi. II Aleksey (Trabzon imperatoru) VIII Mixail Paleoloq | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185464 |
1283 | Yoşido Kenko III Əlaəddin Keyqubad Əlaəddin Ataməlik Cüveyni Hüsaməddin Çələbi Siracəddin Urməvi Zəkəriyyə əl-Qəzvini | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3992 |
1283-cü il | Yoşido Kenko III Əlaəddin Keyqubad Əlaəddin Ataməlik Cüveyni Hüsaməddin Çələbi Siracəddin Urməvi Zəkəriyyə əl-Qəzvini | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185465 |
1285 | IV Gözəl Filippin Fransa kralı (1285- 1314) təyin edilməsi. Nilüfər Xatun Mixail (Trabzon imperatoru) Vilyam Okkam Teodora (Trabzon imperatriçası) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3994 |
1285-ci il | IV Gözəl Filippin Fransa kralı (1285- 1314) təyin edilməsi. Nilüfər Xatun Mixail (Trabzon imperatoru) Vilyam Okkam Teodora (Trabzon imperatriçası) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185467 |
1288 | Qızıl Ordalıların Azərbaycana yürüşü. Qotland müqaviləsi (1288) İvan Kalita İbn ən-Nəfis Nəsrəddin Naxçıvani | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3997 |
1288-ci il | Qızıl Ordalıların Azərbaycana yürüşü. Qotland müqaviləsi (1288) İvan Kalita İbn ən-Nəfis Nəsrəddin Naxçıvani | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185470 |
128 (ədəd) | Yüz iyirmi səkkiz — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz iyirmi yeddidən sonra, yüz iyirmi doqquzdan əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz iyirmi səkkiz ədədi —cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155699 |
1293 | Burqundiyalı Janna (Fransa kraliçası) Kastiliyalı Beatris (1293-1359) (Portuqaliya kraliçası) Macar Klementina Matilda de Eno V Filipp (Fransa kralı) VI Filipp (Fransa kralı) Əl-Əşrəf Xəlil | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4002 |
1293-cü il | Burqundiyalı Janna (Fransa kraliçası) Kastiliyalı Beatris (1293-1359) (Portuqaliya kraliçası) Macar Klementina Matilda de Eno V Filipp (Fransa kralı) VI Filipp (Fransa kralı) Əl-Əşrəf Xəlil | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185475 |
1297 | 8 yanvar - Monakonun müstəqillik əldə etməsi. Sultaniyədə Olcaytu Xudabəndə məqbərəsinin tikilməsi. II İohann (Trabzon imperatoru) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4006 |
1297-ci il | 8 yanvar - Monakonun müstəqillik əldə etməsi. Sultaniyədə Olcaytu Xudabəndə məqbərəsinin tikilməsi. II İohann (Trabzon imperatoru) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185479 |
1299 | Osmanlılar tərəfindən Konya sultanlığına son qoyulması. Osman Qazi tərəfindən Osmanlı dövlətinin əsasının qoyulması. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4008 |
1299-cu il | Osmanlılar tərəfindən Konya sultanlığına son qoyulması. Osman Qazi tərəfindən Osmanlı dövlətinin əsasının qoyulması. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185481 |
129 (ədəd) | Yüz iyirmi doqquz — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz iyirmi səkkizdən sonra, yüz otuzdan əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz iyirmi doqquz ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155700 |
12 (dəqiqləşdirmə) | 12 (12 il (On ikinci il)) — Bazardan başlayan uzun il. 12 (ədəd) — say sistemində ədədlərdən biridir. On birdən sonra, on üçdən əvvəl gəlir. 12 stul (film, 1971) — rejissor Leonid Qaydayın filmi. 12 — Biləsuvar rayonunun avtomobil seriya nömrəsi E.ə. 12 — il. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=146161 |
12 (film, 2014) | 12 qısametrajlı sənədli televiziya filmi 2014-cü ildə çəkilmişdir. Film EL televiziyasında istehsal edilmişdir. Film 12 uşaqlı böyük bir ailənin bir günündən bəhs edir. Film 12 uşaqlı böyük bir ailənin bir günündən bəhs edir. Filmdə ata və ana 12 övlad sahibi olmanın qayğılı və fərəhli yanlarını danışırlar. Ata Taleh İsgəndərov avtobus sürücüsüdür və 12 uşaq atası olmağıyla fəxr edir. Ana Tünzalə İsgəndərova da həyat yoldaşı ilə eyni fikirdədir. Onlar bütün çətinliklərin öhdəsindən gələrək övladlarına düzgün tərbiyə vermək niyyətindədirlər. Taleh uşaqları saxlamaqda heç bir çətinlik çəkmədiyini deyir. Filmin üzərində işləyənlər Ssenarist: Rəna İbrahimova, Elçin Abbasquliyev Operator: Ramin Ələsgərov Həmçinin bax Azərbaycan filmlərinin siyahısı2014-cü ilin Azərbaycan filmləri2010-cu illər Azərbaycan filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=491286 |
12 (say) | On iki — say sistemində ədədlərdən biridir. On birdən sonra, on üçdən əvvəl gəlir. Ümumi məlumat Əski türk təqviminə və elmin sübut etdiyinə görə, Günəşin zahiri yerdəyişməsi hər on iki ildən bir eyni nöqtəyə düşür. Odur ki, bu on iki ilin hər ilini tanımaq üçün on iki heyvan adına müraciət etmək münasib sayılıb. Bir mif nümunəsində bildirilir ki, insanlar illəri müəyyənləşdirməkdə, bir-birindən ayırmaqda çətinlik çəkirmişlər. Deyilənə görə, bir Novruz bayramında bilicilər toplaşaraq qərara gəliblər ki, gəzintiyə çıxsınlar və qarşılaşdıqları canlıların adlarını illərə versinlər. Onlar üzən, gəzən, sürünən on iki canlıya - siçan, öküz, pələng, dovşan, balıq, əjdaha, ilan, at, qoyun, toyuq, it, donuza rast gəlirlər. Bunların adlarını illərə verirlər. Beləliklə, bu on iki canlının adının illərdə yaşaması elə on iki sayının da geniş dairədə yayılmasına səbəb olmuşdur. Bundan savayı, on iki sayının simvolik səciyyəli olmasında bürclər adlanan on iki tale ulduzunun rolu da olubdur. Bu on iki bürc ulduz üç və dörd saylarını özündə ehtiva edir. Belə ki, Qoç (əski adları: Quzu, Həməl), Buğa (əski adları: Ud, Sur), Əkizlər (əski adları: Ərəntir//Ərəntiz, Cövza), Xərçəng (əski adları: Quçuq, Sərətan), Şir (əski adları: Aslan, Əsəd), Qız (əski adları: Buğdabaşı - Başaq, Sünbül), Tərəzi (əski adları: Ülgü, Mizan), Əqrəb (əski ad: Çayan), Yay - Qövs-Kaman (əski adları: Göy, Qövs), Oğlaq (əski adı: Cədid), Dolça (əski adları: Köpək, Delv), Balıq (əski adı: Hut) adları daşıyan bu bürclərdən üçü yaz, üçü yay, üçü payız, üçü qış ulduzu adlanır. Məsələnin doğrudan da belə olmasını on birinci yüzilliyin möhtəşəm türk abidəsində - Yusif Balasaquninin "Kutadku biliq" ("Xoşbəxtlik bəxş edən elm") əsərində də görürük. Burada ilin fəsilləri (4), hər fəslin ayları (3) və on iki bürcün bu fəsillərə, aylara aidliyi belə verilib: Həm də burada bütün varlığın mövcudluğuna şərt sayılan dörd nəsnə - od, su, yel, torpaq da bilavasitə həmin on iki bürclə əlaqədə verilibdir. On iki sayı bir vaxtlar, ümumiyyətlə, sonuncu say olmaqla çoxluq bildirmiş və xoşbəxtlik simvolu hesab edilmişdir. On iki sayının bəzi islami məkanlarda məşhurlaşmasına on iki imam həqiqəti də az təsir göstərməyib. Hələ onu demirik ki, bu on iki imamın şərəfinə Şah İsmayıl Xətai döyüşçüləri öz papaqlarına qırmızı rəngli on iki zolaq tikərmişlər və bu səbəbdən də "Qızılbaşlar" adlanırmışlar. Riyaziyyatda On iki ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də cüt ədəddir. On iki qədim insanların əqidəsində tamlaşmanı, bütövləşməni bildirirdi. Oğuz türklərinin adətincə, oğlanlar ömürlərinin ilk on iki ilini adlamaqla ova çıxmaq, yarışlarda iştirak etmək, evlənmək, dövlət işlərində iştirak etmək hüququ qazanırdılar və bu həddi aşmamış onlara ad qoyulmurdu. Azərbaycan xalqı on iki rəqəminin magik gücünü həmişə xeyirliliyə (uğurlara qapı açır) yozmuşdur. Qurani-Kərimdə Allah İsrail oğullarından əhd almışdı. Biz onlardan (özlərinə) on iki nəzarətçi (vəkil) göndərmişdik. Allah buyurmuşdu: "Mən sizinləyəm. Əgər namaz qılsanız, zəkat versəniz, peyğəmbərlərimə iman gətirib onlara kömək etsəniz, Allaha (Allah yolunda) gözəl bir borc (sədəqə) versəniz, əlbəttə, günahlarınızın üstünü örtər və sizi (ağacları) altından çaylar axan cənnətlərə daxil edərəm. Lakin bundan sonra sizdən hər kəs (əhdi pozaraq) küfr edərsə, o artıq doğru yoldan azmış olar!" Yadınıza salın ki, Musa öz qövmü üçün su istədikdə, Biz ona: "Əsanı daşa vur!" -dedik. (O, əsanı daşa vuran kimi) ondan (daşdan) on iki çeşmə fışqırdı, hər kəs öz çeşməsini tanıdı. (Sonra onlara: ) "Allahın verdiyi ruzidən yeyin-için, fəqət yer üzündə öz həddinizi aşaraq fəsad törətməyin!" (söylədik). Biz onları (İsrail oğullarını) on iki qəbiləyə - ümmətə böldük. Camaatı (Tih səhrasında) ondan (Musadan içməyə) su istədiyi zaman ona: "Əsanı daşa vur!" - deyə vəhy etdik. (Əsanı daşa vuran kimi) ondan on iki çeşmə qaynayıb axmağa başladı. Hər qəbilə özünün su içəcəyi yeri bildi. Biz buludları onların üstündə kölgəlik etdik, onlara qüdrət halvası və bildirçin endirdik. Onlara: "Sizə ruzi olaraq verdiyimiz pak ne’mətlərdən yeyin!" dedik. Onlar (naşükür olmaqla, əmrlərimizi yerinə yetirməməklə) Bizə deyil, ancaq özlərinə zülm edirdilər! | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=146102 |
12 (ədəd) | On iki — say sistemində ədədlərdən biridir. On birdən sonra, on üçdən əvvəl gəlir. Ümumi məlumat Əski türk təqviminə və elmin sübut etdiyinə görə, Günəşin zahiri yerdəyişməsi hər on iki ildən bir eyni nöqtəyə düşür. Odur ki, bu on iki ilin hər ilini tanımaq üçün on iki heyvan adına müraciət etmək münasib sayılıb. Bir mif nümunəsində bildirilir ki, insanlar illəri müəyyənləşdirməkdə, bir-birindən ayırmaqda çətinlik çəkirmişlər. Deyilənə görə, bir Novruz bayramında bilicilər toplaşaraq qərara gəliblər ki, gəzintiyə çıxsınlar və qarşılaşdıqları canlıların adlarını illərə versinlər. Onlar üzən, gəzən, sürünən on iki canlıya - siçan, öküz, pələng, dovşan, balıq, əjdaha, ilan, at, qoyun, toyuq, it, donuza rast gəlirlər. Bunların adlarını illərə verirlər. Beləliklə, bu on iki canlının adının illərdə yaşaması elə on iki sayının da geniş dairədə yayılmasına səbəb olmuşdur. Bundan savayı, on iki sayının simvolik səciyyəli olmasında bürclər adlanan on iki tale ulduzunun rolu da olubdur. Bu on iki bürc ulduz üç və dörd saylarını özündə ehtiva edir. Belə ki, Qoç (əski adları: Quzu, Həməl), Buğa (əski adları: Ud, Sur), Əkizlər (əski adları: Ərəntir//Ərəntiz, Cövza), Xərçəng (əski adları: Quçuq, Sərətan), Şir (əski adları: Aslan, Əsəd), Qız (əski adları: Buğdabaşı - Başaq, Sünbül), Tərəzi (əski adları: Ülgü, Mizan), Əqrəb (əski ad: Çayan), Yay - Qövs-Kaman (əski adları: Göy, Qövs), Oğlaq (əski adı: Cədid), Dolça (əski adları: Köpək, Delv), Balıq (əski adı: Hut) adları daşıyan bu bürclərdən üçü yaz, üçü yay, üçü payız, üçü qış ulduzu adlanır. Məsələnin doğrudan da belə olmasını on birinci yüzilliyin möhtəşəm türk abidəsində - Yusif Balasaquninin "Kutadku biliq" ("Xoşbəxtlik bəxş edən elm") əsərində də görürük. Burada ilin fəsilləri (4), hər fəslin ayları (3) və on iki bürcün bu fəsillərə, aylara aidliyi belə verilib: Həm də burada bütün varlığın mövcudluğuna şərt sayılan dörd nəsnə - od, su, yel, torpaq da bilavasitə həmin on iki bürclə əlaqədə verilibdir. On iki sayı bir vaxtlar, ümumiyyətlə, sonuncu say olmaqla çoxluq bildirmiş və xoşbəxtlik simvolu hesab edilmişdir. On iki sayının bəzi islami məkanlarda məşhurlaşmasına on iki imam həqiqəti də az təsir göstərməyib. Hələ onu demirik ki, bu on iki imamın şərəfinə Şah İsmayıl Xətai döyüşçüləri öz papaqlarına qırmızı rəngli on iki zolaq tikərmişlər və bu səbəbdən də "Qızılbaşlar" adlanırmışlar. Riyaziyyatda On iki ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də cüt ədəddir. On iki qədim insanların əqidəsində tamlaşmanı, bütövləşməni bildirirdi. Oğuz türklərinin adətincə, oğlanlar ömürlərinin ilk on iki ilini adlamaqla ova çıxmaq, yarışlarda iştirak etmək, evlənmək, dövlət işlərində iştirak etmək hüququ qazanırdılar və bu həddi aşmamış onlara ad qoyulmurdu. Azərbaycan xalqı on iki rəqəminin magik gücünü həmişə xeyirliliyə (uğurlara qapı açır) yozmuşdur. Qurani-Kərimdə Allah İsrail oğullarından əhd almışdı. Biz onlardan (özlərinə) on iki nəzarətçi (vəkil) göndərmişdik. Allah buyurmuşdu: "Mən sizinləyəm. Əgər namaz qılsanız, zəkat versəniz, peyğəmbərlərimə iman gətirib onlara kömək etsəniz, Allaha (Allah yolunda) gözəl bir borc (sədəqə) versəniz, əlbəttə, günahlarınızın üstünü örtər və sizi (ağacları) altından çaylar axan cənnətlərə daxil edərəm. Lakin bundan sonra sizdən hər kəs (əhdi pozaraq) küfr edərsə, o artıq doğru yoldan azmış olar!" Yadınıza salın ki, Musa öz qövmü üçün su istədikdə, Biz ona: "Əsanı daşa vur!" -dedik. (O, əsanı daşa vuran kimi) ondan (daşdan) on iki çeşmə fışqırdı, hər kəs öz çeşməsini tanıdı. (Sonra onlara: ) "Allahın verdiyi ruzidən yeyin-için, fəqət yer üzündə öz həddinizi aşaraq fəsad törətməyin!" (söylədik). Biz onları (İsrail oğullarını) on iki qəbiləyə - ümmətə böldük. Camaatı (Tih səhrasında) ondan (Musadan içməyə) su istədiyi zaman ona: "Əsanı daşa vur!" - deyə vəhy etdik. (Əsanı daşa vuran kimi) ondan on iki çeşmə qaynayıb axmağa başladı. Hər qəbilə özünün su içəcəyi yeri bildi. Biz buludları onların üstündə kölgəlik etdik, onlara qüdrət halvası və bildirçin endirdik. Onlara: "Sizə ruzi olaraq verdiyimiz pak ne’mətlərdən yeyin!" dedik. Onlar (naşükür olmaqla, əmrlərimizi yerinə yetirməməklə) Bizə deyil, ancaq özlərinə zülm edirdilər! | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=142998 |
12 aprel | 12 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 102-ci günü. (uzun ildə 103-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 263 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 30 mart tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 240 — I Şapur atası I Ərdəşirlə Sasanilər imperiyasının şəriki olub. 1803 — Rusiya ilə Car-Balakən camaatlığı arasında "Andlı öhdəlik" sazişi bağlanmışdır 1961 — Kosmik yarış: Sovet kosmonavtı Yuri Qaqarin kosmosa səyahət edən və Vostok 1-də ilk ekipajlı orbital uçuşu həyata keçirən ilk insan oldu. 2020 — San-Tome və Prinsipidə ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. Azərbaycana aid hadisələr 2021 — Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkının açılışı olmuşdur. 1600-cü ildən əvvəl 1748 — Antuan Jüsse, Fransa botaniki 1852 — Karl Lindeman, Almaniya riyaziyyatçısı 1889 — Seyid Şuşinski, Azərbaycan xanəndəsi 1903 — Yan Tinberqen, Niderland iqtisadçısı 1908 — Virciniya Çerrill, ABŞ aktrisası 1930 — Şahmalı Kürdoğlu, Azərbaycan xanəndəsi 1933 — Monserrat Kabalye, İspaniya opera müğənnisi 1942 — Ceykob Zuma, CAR prezidenti 1947 — Tom Klensi, ABŞ yazıçısı 1956 — Endi Qarsia, Kubalı aktyor 1972 — Şəbnəm Fərah, Türkiyə müğənnisi 1979 — Cennifer Morrison, ABŞ aktrisası, prodüseri və rejissoru 1985 — Şəhriyar Məmmədyarov, Azərbaycan şahmatçısı Ayan Babakişiyeva, Azərbaycan müğənnisi Qoşqar Vəliyev, Azərbaycan əsgəri Cavid Behbudov, Azərbaycan baş leytenantı, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Erik Bayi, Kot-d'İvuar futbolçusu 1995 — Kubilay Aka, Türkiyə aktyoru 1999 — İlyas Niftəliyev, Azərbaycan leytenantı 1600-cü ildən əvvəl 1555 — Kastiliyalı I Yuanna, Kastiliya və Araqon kraliçası 1817 — Şarl Messye, Fransa astronomu 1826 — ]Səlim xan, Şəki xanı 1866 — Mikael Nalbandyan, Ermənistan yazıçısı 1893 — Müəllim Naci, Osmanlı yazıçısı 1927 — Cuzeppe Maskati, İtaliya həkimi 1937 — Əbdülhaq Hamid Tərxan, Türkiyə dramaturqu 1945 — Franklin Delano Ruzvelt, ABŞ prezidenti 1969 — Məmmədəli Vəlixanlı, Azərbaycan aktyoru 1974 — Mirdza Kempe, Latviya şairəsi 1992 — Alla Cəlilova, Sovet artisti 2013 — Nodar Şaşıqoğlu, Azərbaycan akyoru 2020 — Stirlinq Moss, Böyük Britaniya Formula-1 pilotu Bayramlar və xüsusi günlər Birləşmiş Millətlər Təşkilatı — Beynəlxalq İnsanın Kosmosa Uçuşu Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=1960 |
12 avqust | 12 avqust — Qriqorian təqvimində ilin 224-cü günü. (uzun ildə 225-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 141 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 30 iyul tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1121 — Gürcüstan çarlığı və Böyük Səlcuq imperiyası arasında Didqori döyüşü baş vermişdir. 1883 — Sonuncu kvaqqa Hollandiyanın Amsterdam şəhərindəki Natura Artis Maqistra zooparkında ölüb. 1981 — IBM PC buraxılmışdır. Azərbaycana aid hadisələr 2008 — Pekində keçən 2008 Yay Olimpiya Oyunlarında güləçi Rövşən Bayramov gümüş medal qazanıb. 2012 — Londonda keçən 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçi Xetaq Qazyumov bürünc medal qazanıb. 2018 — Azərbaycan, İran, Qazaxıstan, Rusiya və Türkmənistan arasında Xəzər Dənizinin Hüquqi Statusu Haqqında Konvensiya imzalanmışdır. 1600-cü ildən əvvəl 1503 — III Xristian, Danimarka və Norveç kralı 1712 — Conas Hanvey, Böyük Britaniya səyyahı 1762 — IV Georq, Böyük Britaniya kralı 1844 — Məhəmməd Əhməd, Sudan din xadimi 1861 — Mehmed Səlahəddin Əfəndi, Osmanlı şahzadəsi 1887 — Ervin Şredinger, Avstriya fiziki 1912 — Samuel Fuller, ABŞ kinorejissoru 1926 — Qabil İmamverdiyev, Azərbaycan şairi 1930 — Corc Soros, ABŞ və Macarıstan investoru və filantropu 1938 — Sənan Qurbanov, Azərbaycan heykəltəraşı 1952 — Georgi Pinxasov, Fransa və Sovet fotoqrafı 1960 — Sərdar Səfərov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1973 — Marko Yuliano, İtaliya futbolçusu və baş məşqçisi 1979 — Fərda Amin, Azərbaycan aktyoru Cibril Sisse, Fransa futbolçusu Təbriz Musazadə, Azərbaycan mayoru 2001 — Əhməd Putiyev, Azərbaycan giziri 1600-cü ildən əvvəl 1633 — Yakopo Peri, İtaliya bəstəkarı 1809 — Mixail Kamenski, Rusiya feldmarşalı 1827 — Vilyam Bleyk, İngiltərə şairi 1900 — Vilhelm Steynits, ABŞ və Avstriya şahmatçısı 1924 — Şandor Brodi, Macarıstan yazıçısı 1931 — Nigar Şıxlinskaya, Azərbaycan şəfqət bacısı 1955 — Tomas Mann, Almaniya yazıçısı 1964 — Yan Fleminq, Böyük Britaniya yazıçısı 1981 — Baba Salahov, Azərbaycan tarzəni 1982 — Henri Fonda, ABŞ aktyoru 1992 — Şahmar Ələkbərov, Azərbaycan aktyoru 1999 — Can Yücəl, Türkiyə şairi 2014 — Cavad Heyət, Azərbaycan və İran cərrahı Bayramlar və xüsusi günlər Beynəlxalq Gənclər Günü Birləşmiş Millətlər Təşkilatı — Beynəlxalq Gənclər Günü Rusiya — Hərbi Hava Qüvvələri Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2646 |
12 cədvəl qanunları | 12 cədvəl qanunları— E.ə 451-449-cu illərdə hazırlanmış və müasir dövrdə Avropa Hüququnun təməlini təşkil edən Roma hüququnun hüquqi əsası . E.ə. V əsrdə ilk Roma məcəlləsi - "12 cədvəl qanunları" qəbul edildi. Əsrlər boyu bu qanunlar Romada hüququn əsas mənbəyi sayılmışdı. Qanunlar şəhər meydanında qoyulan 12 taxta lövhədə yazıldığından "12 cədvəl qanunları" adlandırılmışdır. Ona görə, heç bir vətəndaş "qanunları bilməmək bəhanəsi" ilə məsuliyyətdən yayına bilməzdi. Bir sıra məlumatlara görə, vətəndaşlar sırasına qoşulan yeniyetmədən qanunları əzbər bilmək də tələb olunurdu. "12 cədvəl qanunları" adi hüquqların qələmə alınması idi. Buna daha çox plebeylər-sadə vətəndaşlar ehtiyac duyurdular. "12 cədvəl qanunları" bizim dövrümüzə gəlib çatmayıb. Bu qanunlar haqqında yalnız qədim müəlliflərin əsərləri vasitəsilə məlumatlar əldə edilmişdi. Həmin mənbələr arasında E.ə. II əsrdə yaşamış hüquqşünas Qayın Roma hüquq məktəbləri üçün yazdığı dərslik mühüm əhəmiyyətə malikdir. "Şəhər", "şəhər icması" mənasını verən "sivitas" sözünə görə "Cədvəl qanunu" "sivil" adlandırılırdı. Yəni bu kateqoriya vətəndaşlara, şəhər icmasına məxsus qanunlar kimi başa düşülürdü. Bu qanunların 2 məqsədi vardı: Siyasi məqsəd - ali zümrə və xalq arasında bərabərlik yaratmaq. Lakin, bu tam şəkildə icra edilə bilmədi (Ali zümrə ilə aşağı təbəqənin evlənməsini qadağan edən qanunlar vardı) Hüquqi məqsəd - keçmiş adət və ənənələri qanun toplusu şəklində təsbit etmək "12 cədvəl qanunları"nın əsas fərqləndirici cəhəti şeylərin iki kateqoriyaya bölünməsi idi. Birinciyə əsas etibarilə torpaq, qullar, kənd təsərrüfatı işlərində istifadə olunan mal-qara; ikinciyə isə qalan şeylər daxil idi. Bu bölgünün praktik tərəfi onların mülkiyyətçisinin dəyişməsində - satılmasında, hədiyyə edilməsində özünü göstərirdi. Torpağın, qulların, kənd təsərrüfatı işlərində istifadə olunan mal-qaranın mülkiyyətçisinin dəyişməsi yalnız dəqiq müəyyən edilmiş normalar çərçivəsində mümkün ola bilərdi. Borc əməliyyatları ilə bağlı "12 cədvəl qanunları" çox sərt qaydalar müəyyənləşdirmişdi. Əgər borc götürən vaxtında borcu ödəyə bilmirdisə, borc verənin onu evinin zirzəmisində qandallamaq hüququ var idi. O, üç dəfə bu vəziyyətdə şəhər meydanına çıxarılır və qohumlarından, tanışlarından yardım istəyirdi. Əgər ona kömək etməsəydilər, borclu edam olunurdu. Bir neçə nəfərə borclu qalanı isə hətta bir neçə hissəyə bölməyə də icazə verilirdi. Ailə münasibətlərində ailə başçısı ev sahibinə qeyri-məhdud hüquqlar verirdi. Onun evində yaşayanların hamısı bir soyadı daşıyırdı. Ailənin mülkiyyəti kollektiv mülkiyyət hesab olunurdu, amma mülkiyyətlə əlaqədar yalnız ailə başçısı sərəncam verə bilərdi. Arvad da bütün ev sakinləri kimi ailə başçısından-ərindən asılı vəziyyətdə idi. "12 cədvəl qanunları" müəyyən məhdudiyyətlərlə vəsiyyətə görə mirasa da icazə verirdi. Bu qanunun cinayət-hüquq müddəaları sərtliyi ilə seçilirdi. Məsələn, evin yandırılmasında günahkar bilinən şəxs belə, ölüm cəzasına məhkum edilirdi. Axşam vaxtı, yaxud əlində silah yaxalanmış oğrunu da ölüm hökmü gözləyirdi. Gündüz vaxtı oğurluq üstündə yaxalanan cərimələnir və sonra ziyan çəkənin quluna çevrilirdi. "12 cədvəl qanunları"nda qəsdən adamöldürmə isə xatırladılmır. Ona görə ki, bu cinayətə görə nəzərdə tutulan cəza (Ölüm hökmü) şübhə doğurmadığından onu xüsusi qeyd etməyə ehtiyac olmayıb. Qulların cinayətlərinə məhkəmədə baxılırdı. Qulun heç bir təminatı və müdafiəsi ilə bağlı heç bir hüququ yox idi. Mülkiyyətlə bağlı mübahisələrin həlli isə mürəkkəb prosedurları nəzərdə tuturdu. İddiaçının cavabdehi zor tətbiq etməklə məhkəməyə gətirmək hüququ var idi. 12 cədvəl qanunları aşağıdakılardır : | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=372709 |
12 dekabr | 12 dekabr — Qriqorian təqvimində ilin 346-cı günü. (uzun ildə 347-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 19 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 noyabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1787 — Pensilvaniya ABŞ-nin ikinci ştatı olub. 1963 — Keniya Böyük Britaniyadan müstəqilliyini elan edib. 2015 — BMT-nin İqlim Dəyişmələri haqqında Çərçivə Konvensiyasına aid Paris sazişi qəbul edildi. Azərbaycana aid hadisələr 1948 — Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında Əfrasiyab Bədəlbəylinin "Nizami" operasının premyerası keçirilmişdir. 1991 — Pakistan Azərbaycanın müstəqilliyini tanımışdır. 1994 — Azərbaycan və Kolumbiya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 1600-cü ildən əvvəl 1574 — Danimarkalı Anna, İngiltərə, İrlandiya və Şotlandiya kraliçası 1766 — Nikolay Karamzin, Rusiya tarixçisi və yazıçısı 1821 — Qüstav Flober, Fransa yazıçısı 1863 — Edvard Munk, Norveç boyakarı 1875 — Gerd fon Rundştedt, Almaniya general-feldmarşalı 1876 — Elvin Krenzlayn, ABŞ yüngül atleti 1893 — Edvard Q. Robinson, ABŞ aktyoru 1903 — Yasuciro Ozu, Yaponiya kinorejissoru 1915 — Frenk Sinatra, ABŞ müğənnisi 1925 — Əhməd Şamlı, İran şairi 1926 — Aşıq Pənah, Azərbaycan aşığı 1928 — Çingiz Aytmatov, Qırğızstan yazıçısı 1973 — Toni Şey, ABŞ internet sahibkarı 1979 — Emin Ağalarov, Rusiya müğənnisi 1982 — Orxan Əkbərov, Azərbaycan polkovnik-leytenantı, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı 1992 — Elvin Məmmədov, Azərbaycan çavuşu 1600-cü ildən əvvəl 1792 — Denis Fonvizin, Rusiya dramaturqu 1889 — Viktor Bunyakovski, Rusiya riyaziyyatçısı Məhəmməd ağa Şahtaxtinski, Azərbaycan maarifçisi Tələt Rəhmanov, Azərbaycan aktyoru 1950 — Alıqul Osmonov, Qırğızıstan şairi Lətif Səfərov, Azərbaycan aktyoru Yasuciro Ozu, Yaponiya kinorejissoru Cabir Novruz, Azərbaycan şairi Nikolay Amosov, Ukrayna cərrahı 2003 — Heydər Əliyev, Azərbaycan prezidenti 2007 — Hüseyn Abbaszadə, Azərbaycan yazıçısı 2008 — Maksim Paşayev, Ukrayna futbolçusu Con le Karre, Böyük Britaniya yazıçısı Ruhullah Zəm, İran siyasi fəalı və jurnalisti Bayramlar və xüsusi günlər Türkmənistan — Bitirəflik Bayramı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4877 |
12 fevral | 12 fevral — Qriqorian təqvimində ilin 43-cü günü. Bu tarixdə ilin sonuna 322 gün (uzun ildə 323 gün) qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 30 yanvar tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1541 — Pedro de Valdivia Çilinin Santyaqo şəhərini təsis edib. 1939 — Peru milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. XVII Qış Olimpiya Oyunları Lillehammerdə keçirilib. Dörd oğru Norveç Milli Qalereyasından Edvard Munkun "Fəryad" rəsm əsərini oğurlayıblar. 2002 — Niderlandın Haaqa şəhərində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının keçmiş Yuqoslaviya üzrə Beynəlxalq Cinayət Tribunalında Yuqoslaviyanın keçmiş prezidenti Slobodan Miloşeviçin məhkəməsi başlayıb. 2010 — XXI Qış Olimpiya Oyunları Vankuverdə keçirilib. 2012 — Zambiya milli futbol komandası Afrika Millətlər Kubokunu qazanıb. Azərbaycana aid hadisələr 1992 — Şri-Lanka Azərbaycanın müstəqilliyini tanımışdır. 1600-cü ildən əvvəl 1760 — Yan Düssek, Çexiya bəstəkarı Avraam Linkoln, ABŞ prezidenti Çarlz Darvin, İngiltərə naturalisti 1881 — Anna Pavlova, Rusiya ballerinası 1888 — İvan Qabışev, Rusiya inqilabçısı 1898 — İsidor Baraxov, Sovet dövlət xadimi 1900 — Vasili Çuykov, Sovet marşalı 1911 — Bəhram Mansurov, Azərbaycan tarzəni 1912 — Ənvər Qasımzadə, Azərbaycan memarı 1915 — Vasili Ajayev, Rusiya yazıçısı 1920 — Pran, Hindistan aktyoru 1932 — Rami Qaripov, Başqırdıstan şairi 1933 — Mais Salmanov, Azərbaycan xanəndəsi 1942 — Ehud Barak, İsrail baş naziri 1946 — Ajda Pekkan, Türkiyə müğənnisi 1964 — Təbriz Xəlilbəyli, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1969 — Darren Aronofski, ABŞ kinorejissoru 1987 — Cavidan Novruz, Azərbaycan aktyoru 1988 — Cahid Tağızadə, Azərbaycan giziri 1990 — Soni Mustivar, Haiti futbolçusu 1992 — Ramiq Ağayev, Azərbaycan əsgəri 1997 — Xəyal Nuri, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1578 — Pərixan xanım, Səfəvi şahzadəsi 1713 — Cahandar Şah, Böyük Moğol imperatoru 1804 — İmmanuel Kant, Almaniya filosofu 1898 — Mikloş Barabaş, Macarıstan boyakarı 1931 — Səməd bəy Mehmandarov, Azərbaycan generalı 1942 — Qrant Vud, ABŞ boyakarı 1984 — Xulio Kortasar, Argentina və Fransa yazıçısı 2008 — Badri Patarkatsişvili, Gürcüstan iş adamı 2009 — Elmira Abasova, Azərbaycan musiqişünası 2010 — Nodar Kumaritaşvili, Gürcüstan kirşəçisi 2017 — Kübra Dadaşova, Azərbaycan aktrisası Altay Hacıyev, Azərbaycan boyakarı Qordon Benks, İngiltərə futbolçusu Bayramlar və xüsusi günlər Myanmar — İttifaq Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2018 |
12 illik qul (film, 2013) | 12 illik əsarət (ing. 12 Years a Slave) — Con Ridlinin ssenarisi əsasında, Stiv Makkuinin rejissorluğu ilə epik, tarixi kinodram. Solomon Nortapın eyni adda avtobioqrafiyası əsasında ekranizasiya. 30 avqust 2013-cü ildə Telluriddə gerçəkləşən kinofestivalda premyerası olmuşdur. ABŞ-də 18 oktyabr 2013, Böyük Britaniyada isə 24 yanvar 2014-cü ildə prokata çıxıb. Azərbaycanda premyera 9 dekabr 2013-cü il baş tutub. Xarici keçidlər Filmi izlə (azərbaycan dilində) Trailer (Azərbaycan dilində) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=390169 |
12 illik əsarət (film) | 12 illik əsarət (ing. 12 Years a Slave) — Con Ridlinin ssenarisi əsasında, Stiv Makkuinin rejissorluğu ilə epik, tarixi kinodram. Solomon Nortapın eyni adda avtobioqrafiyası əsasında ekranizasiya. 30 avqust 2013-cü ildə Telluriddə gerçəkləşən kinofestivalda premyerası olmuşdur. ABŞ-də 18 oktyabr 2013, Böyük Britaniyada isə 24 yanvar 2014-cü ildə prokata çıxıb. Azərbaycanda premyera 9 dekabr 2013-cü il baş tutub. Xarici keçidlər Filmi izlə (azərbaycan dilində) Trailer (Azərbaycan dilində) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=374672 |
12 illik əsarət (film, 2013) | 12 illik əsarət (ing. 12 Years a Slave) — Con Ridlinin ssenarisi əsasında, Stiv Makkuinin rejissorluğu ilə epik, tarixi kinodram. Solomon Nortapın eyni adda avtobioqrafiyası əsasında ekranizasiya. 30 avqust 2013-cü ildə Telluriddə gerçəkləşən kinofestivalda premyerası olmuşdur. ABŞ-də 18 oktyabr 2013, Böyük Britaniyada isə 24 yanvar 2014-cü ildə prokata çıxıb. Azərbaycanda premyera 9 dekabr 2013-cü il baş tutub. Xarici keçidlər Filmi izlə (azərbaycan dilində) Trailer (Azərbaycan dilində) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=808976 |
12 imam | On iki imam – İslamın on iki imamçı şiə və ələvi qollarında Məhəmməd peyğəmbərin (s.ə.s) dini və siyasi xəlifələridirlər. On iki imamçıların dini nəzəriyyələrinə görə, on iki imam təkcə cəmiyyəti ədalətlə idarə edən şəxslər yox, həmçinin şəriəti (İslam hüquq sisteminin) və Quranın ezoterik (sirli, yalnız seçilmiş şəxslərə məxsus) mənalarını qoruyan və təfsir (izah) edən nümunəvi insan fərdləridir. Muhəmmədin (s.ə.s) və imamların sözləri və əməlləri cəmiyyət üçün bələdçi və nümunə rolunu oynayır. Bu səbəbdən də onlar səhv və günahlardan uzaq olmalıdırlar (dini terminologiyada İsmət və ya məsumluq adlanır) və Məhəmmədin əli ilə ilahi hökmlə, və ya nəsslə təyin edilməlidirlər. İmamət inancı İslamın on iki imamçı şiə qolunun inancına görə əql – ilahi müdriklik (hikmət) Peyğəmbərlərin və imamların ruhlarının mənbəyi olmaqla, onlara Hikmət adlanan ezoterik bilik aşılayır və onların iztirabları, onların tərəfdarlarına ilahi bəxşiş vasitələridir.Baxmayaraq ki, imam ilahi vəhyi almır, ancaq onun Allahla çox yaxın rabitəsi var, hansı ki, o rabitə vasitəsilə Allah imama, imam da öz növbəsində insanlara bələdçilik edir. İmamlara həmçinin sahib olduqları “əl-Cəfr”, “əl-Camiə” kimi gizli kitablar da aid edilir. İmamət, yaxud ilahi rəhbərliyə etiqad on iki imamçı şiə əqidəsində əsas inanclardan hesab edilir və “Allah bəşəriyyəti ilahi bələdçiliyə çıxış imkanı olmadan buraxmaz” nəzəriyyəsinə əsaslanır.On iki imamçıların inancına görə, hər dövrün müsəlman cəmiyyətində bütün əqidə və fiqh məsələləri üzrə ilahi hökmü müəyyən edən imamı var. Əli ibn Əbu Talib on iki imamın birincisidir və on iki imamçı etiqada görə, Məhəmmədin ədalətli səhabəsidir və onun qızı olan Fatimə yolu ilə ondan sonra Məhəmmədin kişi nəsli davam etmişdir. Bir-birləri ilə qardaş olan Həsən və Hüseyndən başqa hər bir imam özündən əvvəlki imamın övladıdır (oğludur). On ikinci və sonuncu imam Məhəmməd əl-Mehdidir və on iki imamçı şiələrin etiqadına görə, hal-hazırda həyatdadır (diridir) və dünyaya zühur edib ədaləti bərpa edənə qədər qeybdədir (bu hadisə Böyük Qeybət dövrü adlanır). On iki imamçı şiələr və Ələvi müsəlmanların inancına görə, on iki imam barədə Məhəmməddən nəql edilən “On iki xəlifə” hədisinə əsasən öncədən xəbər verilmişdir. On iki imamçı şiə və ələvi inancına görə, hazırda qeybdə olan sonuncu imamdan başqa bütün imamlar qeyri-təbii ölümlə ölüblər. On iki imam bəzi Sufi ordenlərdə aparıcı rola malikdir və İslamın siyasi yox, sadəcə dini rəhbərləri hesab edilirlər. Belə ki, Sufi ordenlərin əksəriyyəti on iki imamdan birinə gedib çıxır. İmamların siyahısı Həmçinin bax On iki imam şiəliyi On iki xəlifə On dörd məsum Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, Inc. Encyclopædia Iranica. Center for Iranian Studies, Columbia University. ISBN 1-56859-050-4. Martin, Richard C. Encyclopaedia of Islam and the Muslim world; vol.1. MacMillan. ISBN 0-02-865604-0. Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1. Corbin, Henry (1993 (original French 1964)). History of Islamic Philosophy, Translated by Liadain Sherrard, Philip Sherrard. London; Kegan Paul International in association with Islamic Publications for The Institute of Ismaili Studies. ISBN 0-7103-0416-1. Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shi`i Islam: The History and Doctrines of Twelve. Yale University Press. ISBN 0-300-03531-4. Olsson, Tord; Elisabeth Ozdalga, Catharina Raudvere (2005). Alevi Identity: Cultural, Religious and Social Perspectives. Routledge. ISBN 9781135797256. Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1988). The Just Ruler (al-sultān Al-ʻādil) in Shīʻite Islam: The Comprehensive Authority of the Jurist in Imamite Jurisprudence. Oxford University Press US. ISBN 0-19-511915-0. Tabatabae, Sayyid Mohammad Hosayn; Seyyed Hossein Nasr (translator) (1979). Shi'ite Islam. SUNY press. ISBN 0-87395-272-3. Xarici keçidlər A brief introduction of Twelve Imams A Brief History Of The Lives Of The Twelve Imams Arxivləşdirilib 2008-03-29 at the Wayback Machine a chapter of Shi'ite Islam by Allameh Tabatabaei The Twelve Imams Taken From "A Shi'ite Anthology" By Allameh Tabatabaei A Short History of the Lives of The Twelve Imams Arxivləşdirilib 2008-06-18 at the Wayback Machine On İki İmam Hazreti Ali & the Twelve Imams — The Bektashi Order of Dervishes 12 İmam Kimdir ? On iki imam ələvilikdə | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=289467 |
12 iyul | 12 iyul — Qriqorian təqvimində ilin 193-cü günü. (uzun ildə 194-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 172 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 iyun tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1975 — San-Tome və Prinsipi Portuqaliyadan müstəqilliyini elan edib. 1987 — Uruqvay milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. Azərbaycana aid hadisələr 2020 — Azərbaycan və Ermənistan Silahlı Qüvvələri arasında Tovuz döyüşləri baş vermişdir. 1600-cü ildən əvvəl E.ə. 100 — Yuli Sezar, Roma generalı və dövlət xadimi 1812 — Mirzə Fətəli Axundov, Azərbaycan dramaturqu 1817 — Henri Devid Toro, ABŞ təbiətşünası, şairi və filosofu 1824 — Ejen Buden, Fransa boyakarı 1854 — Corc İstmen, ABŞ biznesmeni 1884 — Amadeo Modilyani, İtaliya boyakarı və heykəltəraşı 1904 — Pablo Neruda, Çili şairi və diplomatı 1940 — Ruhəngiz Qasımova, Azərbaycan bəstəkarı 1950 — Aleksandr İvanov, Azərbaycan cangüdəni 1963 — Cavanşir Feyziyev, Azərbaycan deputatı 1966 — Şahin Diniyev, Azərbaycan futbolçusu və baş məşqçisi 1972 — Raquf Orucov, Azərbaycan polkovnik-leytenantı 1973 — Kristian Vyeri, İtaliya futbolçusu 1991 — Xames Rodriqes, Kolumbiya futbolçusu 2000 — Vinisius Junior, Braziliya futbolçusu 2002 — Mahmud Mayıllı, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1536 — Rotterdamlı Erazm, Niderland filosofu 1804 — Aleksandr Hamilton, ABŞ dövlət xadimi 1911 — Mirzə Ələkbər Sabir, Azərbaycan şairi 1931 — Natan Söderblum, İsveç ruhani 1975 — Lətifə Uşşaqi, Türkiyə birinci xanımı 1977 — Bobocan Qafurov, Tacikistan tarixçisi 2001 — Mirvarid Dilbazi, Azərbaycan şairəsi 2003 — Hüseyn Kürdoğlu, Azərbaycan şairi 2013 — Pran, Hindistan aktyoru 2014 — Valeriya Novodvorskaya, Rusiya siyasətçisi Xəyyam Daşdəmirov, Azərbaycan əsgəri Kelli Preston, ABŞ aktrisası Vüqar Sadıqov, Azərbaycan çavuşu Bayramlar və xüsusi günlər Kiribati — Müstəqillik Günü San-Tome və Prinsipi — Müstəqillik Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2616 |
12 iyun | 12 iyun — Qriqorian təqvimində ilin 163-cü günü. (uzun ildə 164-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 202 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 30 may tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1964 — Aparteid əleyhinə fəal və Afrika milli konqresinin rəhbəri Nelson Mandela CAR-da təxribat törətdiyinə görə ömürlük həbs cəzasına məhkum edilib. 1987 — Soyuq müharibə: Brandenburq qapısında ABŞ prezidenti Ronald Reyqan açıq şəkildə Mixail Qorbaçova Berlin divarını sökməyə çağırıb. 1991 — Boris Yeltsin Rusiyanın prezidenti seçilib. 1998 — Fransa milli futbol komandası 1998 FİFA Dünya Kubokunu qazanıb. 2016 — ABŞ-nin Florida ştatındakı Orlando şəhərində "Pulse" gey gecə klubunda gülləbaran hadisəsi baş vermişdir. Azərbaycana aid hadisələr 1992 — Qarabağ müharibəsi: Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Ağdam uğrunda döyüşlərdə iştirak edib və Goranboy əməliyyatını keçirərək Şaumyan rayonunu azad etmişdir. 2015 — Bakıda 2015 Avropa Oyunlarının açılış mərasimi keçirilmişdir. 2020 — Bakıda UEFA Avro 2020-nin ilk oyunu keçirilmişdir. 2022 — Maks Ferstappen Azərbaycan Qran-prisinin qalibi olub. 1600-cü ildən əvvəl 1828 — Luiza Pesyak, Sloveniya yazıçısı 1915 — Devid Rokfeller, ABŞ bankiri 1924 — Corc Herbert Volker Buş, ABŞ-nin 41. prezidenti Ernesto Çe Qevara, Argentina və Kuba inqilabçısı İsa Muğanna, Azərbaycan yazıçısı 1929 — Anna Frank, Niderland gündəlik yazarı 1932 — Hacıbaba Bağırov, Azərbaycan aktyoru 1947 — Leyla Şıxlinskaya, Azərbaycan aktrisası 1948 — Yevda Abramov, Azərbaycan deputatı 1968 — Bəhmən Gülbarnəjad, İran paralimpyaçısı Dieqo Milito, Argentina futbolçusu Elnur Hacıyev, Azərbaycan mayor Evrim Akın, Türkiyə aktrisası və teleaparıcısı 1981 — Adriana Lima, Braziliyalı model 1982 — Anatoli Ponomaryov, Azərbaycan futbolçusu 1990 — Xəqani Əliyev, Azərbaycan giziri 1992 — Filipe Koutinyo, Braziliya futbolçusu 1994 — Şahrudin Məhəmmədəliyev, Azərbaycan futbolçusu 2000 — Kamil Atakişiyev, Azərbaycan əsgəri 2001 — Sahil Hüseynov, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1806 — İbrahimxəlil xan, Qarabağ xanı 1976 — Abbas Rzayev, Azərbaycan aktyoru 1978 — Qo Mojo, Çin yazıçısı 1989 — Nilufər xanım Sultan, Osmanlı şahzadəsi Allahverdi Bağırov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı İnqilab İsmayılov, Azərbaycan polisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1993 — Monte Melkonyan, Ermənistan inqilabçısı və hərbçisi, Ermənistanın Milli Qəhrəmanı 1995 — Şəkər Aslan, Azərbaycan şairi 2003 — Qreqori Pek, ABŞ aktyoru 2007 — Ağabəy Sultanov, Azərbaycan psixiatrı 2010 — Mailə Muradxanlı, Azərbaycan tərcüməçisi 2012 — Sabri Ülkər, Türkiyə sahibkarı 2021 — Çingiz Qacar, Azərbaycan fiziki Bayramlar və xüsusi günlər Birləşmiş Millətlər Təşkilatı — Ümumdünya Uşaq Əməyinə Qarşı Mübarizə Günü Filippin — Müstəqillik Günü Finlandiya — Helsinki Günü Rusiya — Rusiya Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2096 |
12 mart | 12 mart — Qriqorian təqvimində ilin 73-cü günü. Bu tarixdə ilin sonuna 292 gün (uzun ildə 293 gün) qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 fevral tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1913 — Avstraliyanın gələcək paytaxtı rəsmi olaraq Kanberra adlanıb. 1918 — Sankt-Peterburq 1713-cü ildən paytaxt statusun çox hissəsini saxlamasına baxmayaraq, Moskva yenidən Rusiyanın paytaxtı oldu. 1938 — Anşluss: Almaniya qoşunları Avstriyanı işğal edərək, Almaniyaya birləşdirdi. 1993 — Şimali Koreya Nüvə Silahlarının Qarşısının Alınması Müqaviləsindən çıxacağını elan edir və müfəttişlərin nüvə obyektlərinə daxil olmasına icazə verməkdən imtina edib. 1999 — Keçmiş Varşava Müqaviləsi Təşkilatının üzvləri olan Çexiya, Macarıstan və Polşa NATO-nun üzvü olub. 2009 — Maliyyəçi Bernard Medoff Uoll-Strit tarixinin ən böyük fırıldaqlarından birində günahını etiraf edib. 2011 — Fukuşima-1 AES-də reaktor Senday zəlzələsi və sunamisindən bir gün sonra partlayaraq atmosferə radioaktivlik yayıb. ABŞ COVID-19 koronavirus pandemiyası səbəbindən Avropadan bütün səyahətləri dayandırıb. Qabon, Qana və Trinidad və Tobaqoda ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. Azərbaycana aid hadisələr 1992 — Azərbaycan və İran arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2002 — Azərbaycan kriminalisti Rövşən Əliyev Bakı şəhərinin Nizami küçəsində bina girişində odlu silahla qətlə yetirilib. 1600-cü ildən əvvəl 1685 — Corc Berkli, İngiltərə və İrlandiya filosofu 1872 — Aşıq Mirzə Bilal, Azərbaycan aşığı 1904 — Əbülhəsən Ələkbərzadə, Azərbaycan nasiri 1922 — Cek Keruak, ABŞ yazıçısı və şairi 1926 — Şükür Əhmədov, Azərbaycan heyvandarı 1932 — Endryu Yanq, ABŞ siyasətçisi və diplomatı 1933 — Cabir Novruz, Azərbaycan şairi 1942 — Ratko Mladiç, Yuqoslaviya general-polkovniki 1947 — Mit Romni, ABŞ senatoru 1952 — Hulusi Akar, Türkiyə dövlət xadimi 1954 — Jozef Nqyut, Kamerun baş naziri Məbud Məhərrəmov, Azərbaycan aktyoru Marlon Cekson, ABŞ müğənnisi və əvəzolunmaz Maykl Ceksonun qardaşı 1959 — Milorad Dodik, Bosniya və Herseqovina siyasətçisi 1968 — Martin Şöller, Almaniya fotoqrafı 1969 — Beyazıt Öztürk, Türkiyə aparıcısı və aktyoru 1987 — Teymur Rəcəbov, Azərbaycan şahmatçısı 1988 — Kostas Mitroğlu, Yunanıstan futbolçusu Mamadou Mbodj, Seneqal futbolçusu Vüsal Rüstəmov, Azərbaycan giziri 2002 — Habil Muradov, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1289 — II Demetre, Gürcüstan kralı 1507 — Çezare Borcia, İtaliya kardinalı 1896 — Qaçaq Nəbi, Azərbaycan xalq qəhrəmanı 1925 — Sun Yatsen, Çin siyasətçisi 1937 — Şarl-Mari Vidor, Fransa orqan ifaçısı və bəstəkarı 1969 — Ənvər Qasımzadə, Azərbaycan memarı 1980 — Lətif İmanov, Azərbaycan fiziki 1992 — Elgiz Kərimov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 2002 — Rövşən Əliyev, Azərbaycan kriminalisti 2017 — Səadət Abdullayeva, Azərbaycan musiqişünası 2018 — Oleq Tabakov, Rusiya aktyoru Fəraməz Əkbərian, Böyük Britaniya nüvə alimi Musa Məmmədov, Azərbaycan deputatı 2020 — Adil Zeynalov, Azərbaycan aktyoru Bayramlar və xüsusi günlər Çin — Ağac əkilməsi günü Mavritaniya — Milli Gün Zambiya — Gənclər Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2038 |
12 may | 12 may — Qriqorian təqvimində ilin 132-ci günü. (uzun ildə 133-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 233 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 aprel tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 2008 — Çinin Sıçuan əyalətində baş verən zəlzələ nəticəsində 69.000-dən nəfər çox həyatını itirmişdir. Azərbaycana aid hadisələr 1994 — Azərbaycan və Ermənistan arasında Qarabağ müharibəsi bitmişdir. 1995 — Azərbaycan və Venesuela arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2017 — Bakıda 2017 İslam Həmrəyliyi Oyunlarının açılışı olmuşdur. Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Qaragöl istiqamətindən irəliləyərək Ermənistanın 3,5 kilometr ərazisini ələ keçirib. Şuşada 30 ildən sonra Xarıbülbül Musiqi Festivalı keçirilib. 1600-cü ildən əvvəl 1820 — Florens Naytingel, İngiltərə tibb bacısı 1845 — Qabriel Fore, Fransa bəstəkarı 1855 — Anatoli Lyadov, Rusiya bəstəkarı Ketrin Hepbern, ABŞ aktrisası Səid Rüstəmov, Azərbaycan bəstəkarı 1932 — Sabit Abbasəliyev, Azərbaycan deputatı 1933 — Andrey Voznesenski, Rusiya şairi 1935 — Valid Sənani, Azərbaycan televiziya işçisi 1937 — Corc Karlin, ABŞ komiki 1938 — Ayaz Mütəllibov, Azərbaycan prezidenti 1940 — Abbas Abdulla, Azərbaycan şairi 1952 — Azər Mirzəyev, Azərbaycan aktyoru 1970 — İlqar Bağırov, Ukrayna kapitanı 1976 — Anar Novruzov, Azərbaycan mayoru 1977 — Məryəm Mirzəxani, İran riyaziyyatçısı 1987 — Erik Ramos, Paraqvay futbolçusu 1994 — Azər Əliyev, Azərbaycan futbolçusu 1600-cü ildən əvvəl 1003 — II Silvestr, Roma papası 1700 — Con Drayden, İngiltərə şairi 1815 — Fətəli xan, Şəki xanı 1884 — Bedrjix Smetana, Çexiya bəstəkarı 1933 — Dyula Krudi, Macarıstan yazıçısı 1935 — Yozef Pilsudski, Polşa baş naziri və marşalı 1964 — Ağamirzə Əhmədov, Azərbaycan dövlət xadimi 1970 — Nelli Zaks, İsveç və Almaniya şairəsi 1972 — Arkadi Plastov, Rusiya boyakarı 1985 — Jan Dübüffe, Fransa boyakarı və heykəltəraşı 1995 — İsi Məlikzadə, Azərbaycan yazıçısı 1997 — Salam Salamzadə, Azərbaycan boyakarı 2005 — Sara Qədimova, Azərbaycan xanəndəsi 2011 — Vaqif İbrahimoğlu, Azərbaycan teatr rejissoru Bayramlar və xüsusi günlər Beynəlxalq Tibb Bacıları Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2068 |
12 may 1994-cü il tarixli atəşkəs sazişi | 12 may 1994-cü il tarixli atəşkəs sazişi — Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı (1992–1994) Bişkek protokolunun imzalanmasından bir neçə gün sonra bir tərəfdən Ermənistan və tanınmamış Dağlıq Qarabağ Respublikası, digər tərəfdən Azərbaycan tərəfindən bağlanmış üçtərəfli atəşkəs sazişi. Müqaviləni 9 may 1994-cü ildə Məmmədrəfi Məmmədov (Azərbaycan tərəfdən), 10 may 1994-cü ildə Serj Sarkisyan (Ermənistan tərəfdən), 11 may 1994-cü ildə Samvel Babayan (Dağlıq Qarabağ Respublikası tərəfdən) imzalamışdır.. Müqavilənin əsas müddəası 12 may 1994-cü il saat 00:01-dən etibarən tam atəşkəsin təmin edilməsi və hərbi əməliyyatların dayandırılması idi. Heç bir strateji əhəmiyyət kəsb etməyən müntəzəm toqquşmalara və qarşılıqlı atəşə baxmayaraq, 2016-cı ilin aprelində vəziyyətin əhəmiyyətli dərəcədə gərginləşməsinə qədər, ümumiyyətlə, atəşkəsə əməl olunmuşdur. 2020-ci ildə münaqişə zonasında İkinci Qarabağ müharibəsi başlamışdır və noyabrın 9-dan 10-na keçən gecə üçtərəfli bəyannamənin imzalanması ilə başa çatmışdır. Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=815327 |
12 noyabr | 12 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 316-cı günü. (uzun ildə 317-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 49 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 30 oktyabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1954 — Ellis adası fəaliyyətini dayandırıb. Azərbaycana aid hadisələr 1995 — Azərbaycanda Parlament seçkiləri keçirilib. 1997 — İlk neft Azərbaycanın Çıraq neft yatağından Supsaya göndərilir. 2014 — Ağdam rayonunun Kəngərli kəndi yaxınlığında Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Ermənistan Silahlı Qüvvələrinə məxsus hərbi helikopteri vurmuşdur. 1600-cü ildən əvvəl 1493 — Baçço Bandinelli, İtaliya heykəltəraşı 1817 — Bəhaullah, Bəhai peyğəmbəri 1832 — Jorj Perro, Fransa arxeoloqu 1833 — Aleksandr Borodin, Rusiya bəstəkarı 1840 — Ogüst Roden, Fransa heykəltəraşı 1866 — Sun Yatsen, Çin siyasətçisi 1930 — Besim Bokşi, Albaniya şairi Çarlz Menson, ABŞ cinayətkarı və musiqiçisi Vava, Braziliya futbolçusu 1935 — Lüdmila Qurçenko, Rusiya aktrisası 1947 — Karlos Ezquerra, İspaniya komiks rəssamı 1948 — Həsən Ruhani, İran prezidenti 1963 — Mir Şahin, Azərbaycan jurnalisti 1966 — Orxan Camal, Rusiya jurnalisti 1980 — Rayan Qoslinq, Kanada aktyoru 1600-cü ildən əvvəl 1035 — Knud, İngiltərə, Danimarka və Norveç kralı 1865 — Elizabet Qaskell, İngiltərə yazıçısı 1955 — Alfred Hayoş, Macarıstan üzgüçüsü 1980 — Validə Tutayuq, Azərbaycan botaniki 1987 — Baxşəli Baxşəliyev, Azərbaycan dövlət xadimi 1981 — Vilyam Holden, ABŞ aktyoru 1986 — Fumiko Ençi, Yaponiya yazıçısı 1989 — Dolores İbarruri, İspaniya siyasətçisi 2013 — Sehadete Mekuli, Albaniya ginekoloqu 2018 — Sten Li, ABŞ komiks yazıçısı Elnur Cabbarov, Azərbaycan əsgəri Masatoşi Koşiba, Yaponiya fiziki Zaur Dövlətov, Azərbaycan əsgəri Bayramlar və xüsusi günlər Azərbaycan — Konstitusiya Günü Şərqi Timor — Milli Gənclər Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4982 |
12 oktyabr | 12 oktyabr — Qriqorian təqvimində ilin 285-ci günü. (uzun ildə 286-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 80 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 sentyabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 539 — II Kirin ordusu Babili ələ keçirərək Babil imperiyasına son qoymuşdur. 1492 — Xristofor Kolumbun ilk ekspedisiyası Karib dənizinin sahilində San Salvador adasına düşür. 1968 — XIX Yay Olimpiya Oyunları Mexikoda keçirilib. 2004 — Avstraliya milli futbol komandası OFK Millətlər Kubokunu qazanıb. Azərbaycana aid hadisələr 1813 — Qacar dövləti və Rusiya imperiyası arasında Gülüstan müqaviləsi imzalanmışdır. 1997 — Space Televiziyası (Space TV) təsis edilib. 1600-cü ildən əvvəl 1350 — Dmitri Donskoy, Böyük Moskva knyazlığının knyazı 1537 — VI Eduard, İngiltərə və İrlandiya kralı 1767 — Sergey Tuçkov, Rusiya general-leytenantı 1875 — Alister Krouli, İngiltərə okkultisti 1894 — Kyuiçi Tokuda, Yaponiya deputatı 1906 — Aleksandr Puzanov, Sovet dövlət xadimi 1919 — Doris Miller, ABŞ aşpazı 1928 — Türkan Akyol, Türkiyə dövlət xadimi 1929 — Rolan Bıkov, Rusiya aktyoru 1935 — Luçano Pavarotti, İtaliya opera müğənnisi 1938 — Larri Skot, ABŞ bodibilderi 1962 — Luka Karboni, İtaliya müğənnisi 1963 — Satoşi Kon, Yaponiya kinorejissoru və animatoru 1968 — Hyu Cekman, Avstraliya aktyoru 1974 — Ebru Gündeş, Türkiyə müğənnisi 1980 — Qrasiete Santana, Braziliya yüngül atleti 1981 — Engin Akyürek, Türkiyə aktyoru 1985 — Əli Ələkbərov, Azərbaycan əsgəri 1986 — Li Venlian, Çin həkimi Qara Qarayev, Azərbaycan futbolçusu Coş Hatçerson, ABŞ aktyoru 1994 — Ceyhun Adgözəlov, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl E.ə. 322 — Demosfen, Yunanıstan natiqi 1576 — II Maksimillian, Müqəddəs Roma imperatoru 1590 — Kano Eytoku, Yaponiya boyakarı 1867 — Cəfərqulu ağa Bakıxanov, Azərbaycan zadəganı və generalı 1870 — Robert Li, ABŞ generalı 1924 — Anatol Frans, Fransa şairi 1937 — Əhməd Cavad, Azərbaycan şairi 1987 — Fəxri Qorutürk, Türkiyə prezidenti 1990 — Aşıq Mikayıl Azaflı, Azərbaycan aşığı 2015 — Sakit Əliyev, Azərbaycan futbolçusu və baş məşqçisi Elnur Şirinzadə, Azərbaycan əsgəri Elvin Şahmarlı, Azərbaycan əsgəri Fuad Məhərrəmli, Azərbaycan kiçik çavuşu Xalid Orucov, Azərbaycan leytenantı İbarət Əkbərov, Azərbaycan əsgəri Bayramlar və xüsusi günlər Ekvatorial Qvineya — Müstəqillik Günü Honduras — Kolumb Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=5012 |
12 sentyabr | 12 sentyabr — Qriqorian təqvimində ilin 255-ci günü. (uzun ildə 256-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 110 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 30 avqust tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 2013 — NASA təsdiq edib ki, onun Voyacer 1 zondu ulduzlararası kosmosa daxil olan ilk süni obyekt olub. Azərbaycana aid hadisələr 1909 — Ərdəhan kanoner qayığı dənizə salınmışdır. 2017 — "Qarabağ" futbol klubu UEFA Çempionlar Liqasında ilk oyununu keçirmişdir. 1600-cü ildən əvvəl 1494 — I Fransisk, Fransa kralı Corce Corceksu, Rumıniya dirijoru Yusif Vəzir Çəmənzəminli, Azərbaycan yazıçısı 1895 — Andreo Çex, Macarıstan rahibi 1913 — Cessi Ouens, ABŞ yüngül atleti 1921 — Stanislav Lem, Polşa yazıçısı 1943 — Nizami Həmzəyev, Azərbaycan aktyoru 1944 — Barri Vayt, ABŞ müğənnisi 1952 — Zəlimxan Yandarbiyev, İçkeriya prezidenti Hans Zimmer, Almaniya bəstəkarı Rüstəm Behrudi, Azərbaycan şairi 1965 — Əhməd Mümtaz Taylan, Türkiyə aktyoru 1966 — Ənuşə Ənsari, ABŞ və İran mühəndisi və kosmonavtı 1973 — Pol Volker, ABŞ aktyoru 1980 — Yao Min, Çin basketbolçusu 1983 — Zamiq Hüseynov, Azərbaycan müğənnisi 1986 — Yuto Naqatomo, Yaponiya futbolçusu 1991 — Ece Seçkin, Türkiyə müğənnisi 1994 — RM, Cənubi Koreya repçisi 1600-cü ildən əvvəl 1334 — Şeyx Səfi, Səfəvi şairi 1674 — Nikolas Tulp, Niderland cərrahı 1683 — VI Afonso, Portuqaliya kralı 1874 — Fransua Gizo, Fransa tarixçisi 1916 — Fərrux ağa Qayıbov, Azərbaycan təyyarəçisi 1992 — Entoni Perkins, ABŞ aktyoru 2000 — Sevil Hacıyeva, Azərbaycan müğənnisi 2001 — Manaf Süleymanov, Azərbaycan yazıçısı 2003 — Conni Keş, ABŞ müğənnisi 2013 — Rey Dolbi, ABŞ mühəndisi 2016 — Əli Cavan, İran fiziki 2020 — Navid Əfkari, İran güləşçisi 2021 — Yaşar Babayev, Azərbaycan futbolçusu Bayramlar və xüsusi günlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4954 |
12 stul (film, 1971) | İnqilab zamanı bir çox insanlar öz dəyərli cavahiratlarını etibarlı yerlərdə gizlətmişlər. Keçmiş dvoryan başçısı indiki (1927) kargüzar İppolit Matfeyeviç Vorobyaninov bir qoca qadının ölümündən xəbər tutur. Məsələ burasındadır ki, həmin qadın 150 min qızıl rubl dəyərində brilyant və mirvarilərini vaxtilə məşhur ustad Hambsın qonaq otağındakı 12 stuldan birinin içində gizlətmişdi. Vorobyaninov bütün işlərini bir kənara qoyaraq stulları axtarmaq qərarına gəlir. O, köhnə şəhərə – keçmiş dostu dalandar Tixonun yanına gedir. Vorobyaninov orada təsadüfən böyük kambinasiyaçı və gənc fırıldaqçı Ostap Benderlə qarşılaşır. Onlar pulun 40 faizinə ortaq olmağa razılıq verirlər. Lakin Fyodorun bu söhbətə gizlincə qulaq asmağı onu da bu işdən xəbərdar edir. Tezliklə xəbər gəlir ki, bütün 12 stul hamısı birdən hərraca qoyulub. Lakin Vorobyaninov hərraca bir az qalmış bütün pulları restoranda xərcləyir. Çətinliklə qarşılaşan hərislər indi stulları və cavahiratı tapmaq üçün başqa yollar fikirləşməlidirlər. Xəzinənin sonda kimə qismət olacağı filmin sonuna qədər tamaşaçıları intizarda saxlayır. Film haqqında Filmdə olan şəhər çəkilişləri Rıbinsk şəhərində çəkilmişdir. İlf və Petrovun bu romanını əslində rejissor Georgi Daneliya çəkməli idi. Lakin o, sonradan filmi "12 stul" romanını çəkmək arzusu ilə yaşayan daha bir məşhur rejissora — Leonid Qaydaya verir. Filmin heyəti Film üzərində işləyənlər Ssenari müəllifləri: Vladlen Baxnov, Leonid Qayday Quruluşçu rejissor: Leonid Qayday Operatorlar: Sergey Poluyanov, Valeri Şuvalov Rəssam: Yevgeni Kumankov Bəstəkar: Aleksandr Zasepin Arçil Qomiaşvili — Ostap Bender Sergey Filippov — Vorobyaninov Mixail Puqovkin — Fyodr Klara Rumyanova — Katerina Yuri Nikulin — Tixon Qriqori Şpigel — Aleksandr Yakovleviç Nataliya Kraçkovskaya — madam Qrisasuyeva Nataliya Varley — Yelizaveta Nataliya Vorobyova — Elloçka Şşukina; "Adamyeyən Elloçka" Viktor Pavlov — Kolya Nina Qrebeşkova — Musik Vladimir Etuş — Andrey Bruns Georgi Vitsin — Meçnikov Leonid Qayday — Varfolomey Korobeynikov Saveli Kramarov — Ostap Benderlə şahmat oynayan Aleksandr Xvılya Xarici keçidlər Filmi izlə (azərbaycan dilində) 10 ən yaxşı sovet filmi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=168778 |
12 süvari | "12 süvari" — ABŞ filmi. Süjet xətti 2001-ci ilin 11 sentyabr hadisələri insanların yaddaşına həmişəlik həkk olunacaq. Həmin gün ABŞ tarixində ən dəhşətli faciə baş verdi və bu hadisə çox sayda insan həyatına son qoyan terror aktı kimi yadda qalacaq. ABŞ hökuməti terrorçularla mübarizəyə özünün ən peşəkar hərbi hissəsini yollayır. Onların məqsədi bu hadisəni törədən terror təşkilatının üzvlərini məhv etməkdir. 12 nəfərdən ibarət xüsusi təyinatlı əl-Qaidə təşkilatının üzvlərini tapmaq üçün düşmən ərazisinə yollanır. İşlərinin peşəkarları kimi onlar dəfələrlə çətin vəziyyətdən çıxaraq məqsədlərinə qarşı addımlayırlar. Lakin getdikcə missiyanın müsbət sonluğu bütün qrup üzvlərinə inanılmaz kimi görünür. Onlar real təhlükələrlə rastlaşandan sonra riskləri başa düşüb evə bir də qayıtmayacaqlarını dərk edir, amma buna baxmayaraq tapşırığı sona çatdırmağı qərara alırlar. Çox böyük çətinliklər və itkilər hesabına olsa da, onlar Tangit dərəsini keçib, Məzari-Şərif Talibandan təmizləyib şəhəri ələ keçirirlər. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=717757 |
12 süvari (film, 2018) | "12 süvari" — ABŞ filmi. Süjet xətti 2001-ci ilin 11 sentyabr hadisələri insanların yaddaşına həmişəlik həkk olunacaq. Həmin gün ABŞ tarixində ən dəhşətli faciə baş verdi və bu hadisə çox sayda insan həyatına son qoyan terror aktı kimi yadda qalacaq. ABŞ hökuməti terrorçularla mübarizəyə özünün ən peşəkar hərbi hissəsini yollayır. Onların məqsədi bu hadisəni törədən terror təşkilatının üzvlərini məhv etməkdir. 12 nəfərdən ibarət xüsusi təyinatlı əl-Qaidə təşkilatının üzvlərini tapmaq üçün düşmən ərazisinə yollanır. İşlərinin peşəkarları kimi onlar dəfələrlə çətin vəziyyətdən çıxaraq məqsədlərinə qarşı addımlayırlar. Lakin getdikcə missiyanın müsbət sonluğu bütün qrup üzvlərinə inanılmaz kimi görünür. Onlar real təhlükələrlə rastlaşandan sonra riskləri başa düşüb evə bir də qayıtmayacaqlarını dərk edir, amma buna baxmayaraq tapşırığı sona çatdırmağı qərara alırlar. Çox böyük çətinliklər və itkilər hesabına olsa da, onlar Tangit dərəsini keçib, Məzari-Şərif Talibandan təmizləyib şəhəri ələ keçirirlər. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=808721 |
12 yanvar | 12 yanvar — Qriqorian təqvimində ilin 12-ci günü. Bu tarixdə ilin sonuna 353 gün (uzun ildə 354 gün) qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 30 dekabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl E.ə. 49 — Yuli Sezar 13-cü Legionun rəhbəri kimi Rubikonu keçir. Keçmiş müttəfiqlər olan Sezar və Pompey arasında vətəndaş müharibəsi qaçılmaz olur. 1967 — Ceyms Bedford ilk krionik dondurulan şəxs olur. 1991 — Körfəz müharibəsi: ABŞ Konqresi İraqı Küveytdən çıxarmaq üçün Amerika hərbi gücündən istifadəsinin lehinə səs verir. 2015 — Gümrüdə kütləvi qətl baş verib. 2016 — İstanbulun Sultanəhməd meydanında terror aktı törədilib. 2021 — Adobe Flash plaqini fəaliyyətini dayandırıb. Azərbaycana aid hadisələr 1992 — Almaniya Azərbaycanın müstəqilliyini tanımışdır. 1600-cü ildən əvvəl 1746 — İohann Pestalotsi, İsveçrə pedaqoqu 1772 — Mixail Speranski, Rusiya dövlət xadimi 1863 — Vivekananda, Hindistan rahibi 1872 — Zəkiyə Sultan, Osmanlı şahzadəsi Cek London, ABŞ yazıçısı Fevzi Çaxmaq, Türkiyə siyasətçisi 1878 — Xudadat bəy Rəfibəyli, Azərbaycan siyasətçisi 1893 — Herman Görinq, Almaniya siyasətçisi 1896 — Nobuko Yoşiya, Yaponiya yazıçısı 1903 — İqor Kurçatov, Rusiya fiziki 1905 — Nihal Atsız, Türkiyə yazıçısı 1928 — Gülrux Əlibəyli, Azərbaycan yazıçısı 1940 — Vəli Qədimov, Azərbaycan klarnet ifaçısı 1944 — Co Freyzer, ABŞ boksçusu 1949 — Haruki Murakami, Yaponiya yazıçısı Kristian Amanpur, Böyük Britaniya jurnalisti Nizami Məmmədov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1964 — Ceff Bezos, ABŞ iş adamı 1969 — Robert Prosineçki, Xorvatiya futbolçusu və baş məşqçisi 1973 — Handə Yenər, Türkiyə müğənnisi 1980 — Andrey Fedçuk, Ukrayna boksçusu 1993 — Zeyn Malik, Pakistan əsilli İngiltərə müğənnisi 1994 — Emre Can, Türk əsilli Almaniya futbolçusu 1600-cü ildən əvvəl 1519 — I Maksimilian, Müqəddəs Roma imperatoru 1665 — Pyer Ferma, Fransa riyaziyyatçısı 1829 — Fridrix Şleqel, Almaniya şairi 1909 — German Minkovski, Almaniya riyaziyyatçısı 1976 — Aqata Kristi, İngiltərə yazıçısı 1992 — Bilegiyn Damdinsuren, Monqolustan bəstəkarı 1994 — Hüseynağa Hadıyev, Azərbaycan müğənnisi 2001 — Vilyam Reddinqton Hyulett, ABŞ mühəndisi 2005 — Amriş Puri, Hindistan aktyoru 2013 — Alqayıt, Azərbaycan aşığı 2014 — Halet Çambel, Türkiyə arxeoloqu və qılıncoynadanı 2016 — İvan Bukavşin, Rusiya şahmatçısı 2021 — Sərxan Muxtarov, Azərbaycan mayoru Bayramlar və xüsusi günlər Tanzaniya — Zanzibar İnqilab Günü Türkmənistan — Xatirə Günü | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=1991 |
12 əsr sonra | 12 əsr sonra qısametrajlı sənədli televiziya filminin müəllifi Ramal Məmişovdur. Film rejissor Fərhad Zamanbəyov tərəfindən 2014-cü ildə çəkilmişdir. Film Naxçıvan televiziyasında istehsal edilmişdir. Film Babək rayonunun təşkil olunması tarixindən, onun dünənindən və bu günündən ətraflı bəhs edir. Film Babək rayonunun təşkil olunması tarixindən, onun dünənindən və bu günündən ətraflı bəhs edir. 1978-ci il oktyabrın 23-də təşkil olunmuş yeni rayona mərkəzi hakimiyyətin iradəsinin əksinə olaraq Babək adının verilməsi Heydər Əliyevin qətiyyətinin nəticəsi idi.Babək rayonunun ərazisi tarixi arxeoloji abidələrlə zəngindir. Buranın təbii coğrafi mövqeyi rayonda əkinçi-maldar tayfaların qədim dövrlərdən məskunlaşmasına və uzun müddət yaşamasına şərait yaratmışdır. I Kültəpə və II Kültəpə kimi dünya miqyaslı abidələr Babək rayonu ərazisindədir.Babək rayonunda Elektrik şəbəkəsi, Yol Təmir istismar sahəsi, Rabitə idarəsi kimi dövlət müəssisələri, sutkada 25 min kərpic (tuğla) istehsal gücünə malik Kərpic zavodu, Sirab mineral sular zavodu, Uzlük plitələr zavodu, "Şərab-2" Üzüm Emalı Səhmdar Cəmiyyəti, Qoşadizə, Hacıvar və Cəhri dəyirmanları fəaliyyət göstərir.Filmi Babək rayonuna və onun tarixinə səyahət də adlandırmaq olar. Filmin üzərində işləyənlər Müəllif: Ramal Məmişov Rejissor: Fərhad Zamanbəyov Operator: İlham Vəliyev Həmçinin bax Azərbaycan filmlərinin siyahısı2014-cü ilin Azərbaycan filmləri2010-cu illər Azərbaycan filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=491289 |
12 əsr sonra (film, 2014) | 12 əsr sonra qısametrajlı sənədli televiziya filminin müəllifi Ramal Məmişovdur. Film rejissor Fərhad Zamanbəyov tərəfindən 2014-cü ildə çəkilmişdir. Film Naxçıvan televiziyasında istehsal edilmişdir. Film Babək rayonunun təşkil olunması tarixindən, onun dünənindən və bu günündən ətraflı bəhs edir. Film Babək rayonunun təşkil olunması tarixindən, onun dünənindən və bu günündən ətraflı bəhs edir. 1978-ci il oktyabrın 23-də təşkil olunmuş yeni rayona mərkəzi hakimiyyətin iradəsinin əksinə olaraq Babək adının verilməsi Heydər Əliyevin qətiyyətinin nəticəsi idi.Babək rayonunun ərazisi tarixi arxeoloji abidələrlə zəngindir. Buranın təbii coğrafi mövqeyi rayonda əkinçi-maldar tayfaların qədim dövrlərdən məskunlaşmasına və uzun müddət yaşamasına şərait yaratmışdır. I Kültəpə və II Kültəpə kimi dünya miqyaslı abidələr Babək rayonu ərazisindədir.Babək rayonunda Elektrik şəbəkəsi, Yol Təmir istismar sahəsi, Rabitə idarəsi kimi dövlət müəssisələri, sutkada 25 min kərpic (tuğla) istehsal gücünə malik Kərpic zavodu, Sirab mineral sular zavodu, Uzlük plitələr zavodu, "Şərab-2" Üzüm Emalı Səhmdar Cəmiyyəti, Qoşadizə, Hacıvar və Cəhri dəyirmanları fəaliyyət göstərir.Filmi Babək rayonuna və onun tarixinə səyahət də adlandırmaq olar. Filmin üzərində işləyənlər Müəllif: Ramal Məmişov Rejissor: Fərhad Zamanbəyov Operator: İlham Vəliyev Həmçinin bax Azərbaycan filmlərinin siyahısı2014-cü ilin Azərbaycan filmləri2010-cu illər Azərbaycan filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=807831 |
13-cü Cümə: Üçüncü hissə (film, 1982) | Cümə, ayın 13-ü. Üçüncü hissə (ing. Friday the 13th Part III) — 1982-ci ildə istehsal olunmuş ABŞ filmidir. Ceyson Vurhiz bu seriyada ilk dəfə olaraq hokkey maskası taxmış və bu maska ilə filmin digər seriyalarında iştirak etmişdir. Filmin bu seriyası kinoteatrlarda 3D formatında göstərilmiş ilk hissəsidir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=415346 |
13-cü döyüşçü | "13-cü döyüşçü" — 1999-cu il istehsalı ABŞ filmi. Şərq ölkələrindən birində zadəgan və saray şairi olan Əhməd ibn Fəhdlan cəzalandırılaraq şimala, vəhşi vikinqlərin ölkəsinə səfir göndərilir. O burada vikinqlərlə birlikdə vəhşi meyid yeyən millət olan vendallara qarşı döyüşdə iştirak edir. Xarici keçidlər Filmi izlə (azərbaycan dilində) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=72321 |
13-cü döyüşçü (film, 1999) | "13-cü döyüşçü" — 1999-cu il istehsalı ABŞ filmi. Şərq ölkələrindən birində zadəgan və saray şairi olan Əhməd ibn Fəhdlan cəzalandırılaraq şimala, vəhşi vikinqlərin ölkəsinə səfir göndərilir. O burada vikinqlərlə birlikdə vəhşi meyid yeyən millət olan vendallara qarşı döyüşdə iştirak edir. Xarici keçidlər Filmi izlə (azərbaycan dilində) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=807570 |
13-cü rayon: Kərpic imarətlər | Kərpic imarətlər (ingiliscə: Brick Mansions) 2014-cü ildə Kanadada ingilis dilində çəkilmiş filmdir. Filmin aktyor heyətinə Paul Walker, David Belle və RZA daxildir. Filmin rejissoru Camille Delamarre, ssenari müəllifləri isə Luc Besson, Robert Mark Kamen və Bibi Naceri olmuşdur. Film 2004-cü ildə çəkilmiş Banlieue 13 filminin remeykidir. Daha əvvəl Banlieue 13 filmində rol alan David Belle də bu filmdə rol almışdır. Kərpic imarətlər Paul Walkerin (ö. 30 noyabr 2013) ölümündən əvvəl çəkilmiş son filmidir. Film Pol Uolkerin ölümündən 5 ay sonra ekranlara çıxmışdır. Süjet xətti 2018-ci ildə Detroitdə kərpicdən tikilmiş evlər nəzarətdən çıxan cinayətkarlarla dolu bir yerə çevrilmişdir. Buna görə də polis şəhərin qalan hissəsini mühafizə etmək üçün şəhərin ətrafında nəhəng divarlar çəkir. Gizli polis məmuru olan Damien Collier hər gün korrupsiyaner və müxtəlif cinayətlərə bulaşmış cinayətkarlar ilə mübarizə aparır, keçmiş məhkum olan Lino isə vicdanlı həyat uğrunda mübarizə aparır. Bir gün Lino və onun keçmiş sevgilisi Lola kərpic imarətlərə nəzarət edən dəstə başçısı Tremaine Aleksandrı öz məkanında ələ keçirirlər və onu silah gücü ilə polisə təhvil verirlər. Bununla belə, korrupsioner polislər Tremeyn həbs etmək əvəzinə Linonu həbs edirlər və Tremeynə Lolanı özü ilə aparmağa icazə verirlər. Bir gün Tremeyn 24 saat ərzində partlayacaq bir bomba əldə edir. Damien Collierə öz rəisləri tərəfindən bombanı tapmaq və məhv etmək tapşırılır. Çünki Demiyana görə atasının qatili Tremeyndir və o, atasının ölümünün qisasını almaq üçün bu missiyanı qəbul etməlidir. Amma Demiyanın bombanın yerini müəyyənləşdirməsi üçün ərazini yaxşı tanıyan bir adama ehtiyac vardır. Bunun üçün o, Linonu həbsdən çıxarmalıdır. Bunu etmək üçün Demiyan məhbus kimi geyinir və polis maşınında başqa bir həbsxanaya köçürülən Linonu xilas edir. İndi artıq həbsxanadan qaçdığına görə, Linonun məqsədi Lolanı Tremeynin əlindən xilas etmək, Demiyanın məqsədi isə bombanı tapıb zərərsizləşdirmək və atasının qisasını Tremeyndən almaqdır. Aktyor heyəti və rolları Paul Walker - Damien Collier David Belle - Lino Dupree RZA - Tremaine Alexander Catalina Denis - Lola Robert Maillet - Yeti Carlo Rota - Yunan George Kwasi Songui - Böyük Cecil Bruce Ramsay - Mer Ayisha Issa - Rayzah Richard Zeman - Reno Gouchy Boy - K2 Çəkilişlər 30 aprel 2013-cü ildə başlamış və film EuropaCorp tərəfindən 2014-cü ildə bazara buraxılmışdır. Filmin ilk rəsmi treyleri 13 fevral 2014-cü ildə yayımlanmışdır. Treylerin soundtracki DJ Snake və Lil Jon tərəfindən oxunan “Turn Down for What” mahnısıdır. İkinci treyler isə 20 mart 2014-cü ildə yayımlanmışdır. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=763643 |
13-cü rayon: Ultimatom | 13 rayon: Ultimatom (fransızca: Banlieue 13 Ultimatum) — rejissor Patrik Alessandrenin çəkdiyi fransız bədii film. 18 fevral 2009-cu ildə Fransada premyerası olmuşdur. Rusiyada — 3 sentyabr 2009-cu ildə baş tutmuşdur. Süjet xətti İl 2013 — birinci hissədəki hadisələrdən üç il keçir. Hökumət divarları yıxmaq vədini əsla yerinə yetirməmişdir. Əksinə, əlverişsiz şəhərətrafı qəsəbəni paytaxtdan ayıran divar daha da böyüdülmüş, hündürləşdirilmiş və sivilizasiyadan daha çox təcrid olunmuş məhəlləyə çevrilmişdir. Divarın bu tərəfi etnik ərazilərə nəzarət edən beş dəstə tərəfindən idarə olunur. Cinayət ikiqat artmışdır. Hətta uşaqlar da əlinə silah alıb narkotik satırlar. Hökumət "problemi həll etməkdə" həmişəkindən daha çox maraqlıdır və kəşfiyyat xidmətləri iğtişaşlar yaratmağa həmişəkindən daha çox hazırdırlar. Leito və Damien Parisi xaosdan xilas etmək üçün yenidən birlikdə fəaliyyət göstərməlidirlər. Aktyor heyəti və rolları David Belle — Leito Siril Rafaelli — Damien Tomaso Elodie Yung — Tao MC Jean Gab'1 — Molko Fabrio Felzinger — Baby Montana La Fuine — Ali-K Daniel Duvall — Walter Gassmann | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=763639 |
13-cü rayon (film, 2004) | 13-cü rayon, Banlieue 13 və ya B13 — 2004-cü ildə çəkilmiş fransız döyüş filmidir. Filmin rejissoru Pyer Morel, prodüseri və ssenari müəllifi Lük Bessondur. Filmin parkur səhnələrində kompüter effektləri və ya kəndirlərdən istifadə olunmayıb. Bu səbəbdən bəzi tənqidçilər onu Tayland filmi Ong-Bak ilə müqayisə edirlər. Bu filmdə Leito obrazını parkur idmanının banisi David Belle canlandırır. Süjet xətti 2010-cu ildə sosial səbəblərə görə 13-cü rayon adlanan rayon Paris hökuməti tərəfindən bağlanıb. Nəzarət oluna bilməyən cinayət nisbətinə görə ərazi böyük divarlarla əhatə olunub. 13-cü rayonda yaşayan Leito cinayətkarlara qarşı təkbaşına mübarizə aparır. Regionun ən böyük cinayət lordu Taha, oğurlanmış olan narkotiklərini geri almaq üçün adamlarını Leitonun yaşadığı yerə göndərir. Tahanın adamları Leitonun mənzilinə gələndə Leito vannada narkotikləri təmizləyirdi. Arxasınca adamların gəldiyini anlayan Leïto parkur texnikasından istifadə edərək qaçmağı bacarır. Leytonu əlindən qaçıran Taha, Leytonun bacısı Lolanı qaçıraraq Leytonu özünə cəlb etməyə çalışır. Bacısının qaçırılacağını təxmin edən Leito Tahanı məkanında hazırlıqsız yaxalayır və onu girov götürür. Leito və bacısı Lola Tahanı silah gücünə polis bölməsinə aparır və müfəttişə təhvil verirlər. Lakin Tahanın sayca çox olan adamlarından qorxan müfəttiş Tahanı həbs etmək əvəzinə, Leytonu həbs edir və Tahanın Lola ilə getməsinə icazə verir. Hadisədən 6 ay sonra gizli polis olan Demien Tomasso rəisləri tərəfindən gizli tapşırıq üçün 13-cü rayona göndərilir. Onun məqsədi Tahanın 13-cü rayonda hardasa məxfi bir məkanda gizlətdiyi böyük nüvə bombasını zərərsizləşdirməkdir. Damien məhbus qiyafəsində Leitonun olduğu həbsxanaya daxil olur. Onun məqsədi ərazini yaxşı tanıyan Leitonun dostluğunu qazanaraq bombanı tapıb zərərsizləşdirməkdir. Damien və Leito polis maşını ilə aparılarkən, Damien maşındakı polisləri döyərək onları zərərsizləşdirir və beləliklə də həm Leitonu, həm də özünü xilas edir. İndi həbsxanadan çıxan Leitonun məqsədi bacısı Lolanı Tahanın əlindən xilas etmək, Damienin məqsədi isə bombanı tapıb zərərsizləşdirməkdir. Aktyor heyəti və rolları Cyril Raffaelli - Kapitan Damien Tomaso David Belle - Leïto Tony D'Amario - K2 Dany Verissimo - Lola Bibi Naceri - Taha Ben Mamoud François Chattot - Krüger Nicolas Woirion - Corsini Patrick Olivier - Polkovnik Samir Guesmi - Jamel Jeff Rudom - Yeti Davam filmi Filmin davamı olan Banlieue 14 filminin çəkilişləri Serbiyanın paytaxtı Belqradda 2008-ci ilin avqustunda başlamış və 2008-ci ilin noyabrına qədər davam etmişdir. David Belle və Cyril Raffaelli bu filmdə Leïto və Damien obrazlarını yenidən canlandırmışdırlar. Luc Besson yenidən filmin prodüserliyini və ssenari müəllifiyini öz üzərinə götürmüşdür. Filmin adı daha sonra Banlieue 13: Ultimatum olaraq dəyişdirilmişdir. Film 18 fevral 2008-ci ildə Fransada və 2 oktyabr 2009-cu ildə Böyük Britaniyada nümayiş etdirilmişdir. Filmin ingilis remeyki olan Brick Mansions üçün çəkilişlər 2010-cu ildə Detroitdə başlamışdır. 2014-cü ilin aprelində nümayiş olunan filmdə Damien rolunda Paul Walker, Leïto rolunda David Belle və banda lideri rolunda rep sənətçisi RZA çəkilmişdir. Kərpic imarətlər, Pol Uokerin ölümündən (noyabr 2013) əvvəl tamamlanmış olan son filmdir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=763631 |
13. SS Waffen Dağ Korpusu | 13. SS Waffen Dağ Korpusu (alm. 13. Waffen-Gebirgs-Division der SS „Handschar“ (kroatische Nr. 1)) - Vaffen SS-in tabeliyində olan 38 korpsudan biri. Korpusun almancadan adı olan Handschar ifadəsi korpusun gerbində öz əksini tapıb. 13-cü Dağ Korpusu ölkədə yaşayan müsəlman boşnaklar və katolik xorvatlardan təşkil olnumuşdu. II Dünya müharibəsi illərində balkan yarımadasındakı kommunist paritzanlarla mübarizə aparmaqları üçün Qüds Baş Müftüsü Emin el-Hüseyninin dəstəyi ilə yaradılmışdır. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=461181 |
130-cu mövsüm (film, 2002) | 130-cu mövsüm qısametrajlı sənədli televiziya filmi rejissor Şahmar Qəribli tərəfindən 2002-ci ildə çəkilmişdir. Lider televiziyasında istehsal edilmişdir. Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının iş rejimi haqqında bəhs edir. Film Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının iş rejimi haqqında bəhs edir. Filmdə 130-cu mövsümə gərgin hazırlıq prossesi işıqlandırılır. Filmin üzərində işləyənlər Rejissor: Şahmar Qəribli Operator: Rəşad Nuriyev Prodüser: Elman Dadaşoğlu Həmçinin bax Azərbaycan filmlərinin siyahısı2002-ci ilin Azərbaycan filmləri2000-ci illər Azərbaycan filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=56326 |
130 (ədəd) | Yüz otuz — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz iyirmi doqquzdan sonra, yüz otuz birdən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz otuz ədədi —cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=154214 |
1311 | Təbrizdə Əlişah məscidinin tikilməsi. 13 avqust — XI Alfonso, Kastiliya və Leon kralı. Qütbəddin Şirazi Tamar Angelina Komnini | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4020 |
1311-ci il | Təbrizdə Əlişah məscidinin tikilməsi. 13 avqust — XI Alfonso, Kastiliya və Leon kralı. Qütbəddin Şirazi Tamar Angelina Komnini | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185495 |
1318 | Qızıl Orda qoşunlarının Azərbaycana daxil olması və onların Əmir Çoban tərəfindən məğlub edilərək ölkədən qovulması; Xorasanda Hülakülər əleyhinə iğtişaşların baş verməsi; Rum sultanlığının (Anadolu səlcuqlu dövləti) süqutu; Sultan ən- Nasir Məhəmməd məscidinin tikimi tamamlandı • I Əhməd- Misir məmlük sultanı( ö.1344) • VI URBAN- PAPA(ö.1389) • 22 noyabr- Mixail, Tver şahzadəsi və Vladimir şahzadəsi Fəzlullah Rəşidəddin | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4027 |
1318-ci il | Qızıl Orda qoşunlarının Azərbaycana daxil olması və onların Əmir Çoban tərəfindən məğlub edilərək ölkədən qovulması; Xorasanda Hülakülər əleyhinə iğtişaşların baş verməsi; Rum sultanlığının (Anadolu səlcuqlu dövləti) süqutu; Sultan ən- Nasir Məhəmməd məscidinin tikimi tamamlandı • I Əhməd- Misir məmlük sultanı( ö.1344) • VI URBAN- PAPA(ö.1389) • 22 noyabr- Mixail, Tver şahzadəsi və Vladimir şahzadəsi Fəzlullah Rəşidəddin | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185502 |
131 (ədəd) | Yüz otuz bir — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz otuzdan sonra, yüz otuz ikidən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz otuz bir ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda sadə ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=156300 |
1321 | III İohann (Trabzon imperatoru) Dante Aligyeri – italyan şairi, italyan ədəbi dilinin banisi (d.1269). İbn əl-Banna Brabantlı Mariya (Fransa kraliçası) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4030 |
1321-ci il | III İohann (Trabzon imperatoru) Dante Aligyeri – italyan şairi, italyan ədəbi dilinin banisi (d.1269). İbn əl-Banna Brabantlı Mariya (Fransa kraliçası) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185505 |
1324 | Osman Qazi tərəfindən ilk Osmanlı pulunun zərb olunması. II Manuel (Trabzon imperatoru) 8 yanvar — Marko Polo, İtaliya səyahətçisi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4033 |
1324-cü il | Osman Qazi tərəfindən ilk Osmanlı pulunun zərb olunması. II Manuel (Trabzon imperatoru) 8 yanvar — Marko Polo, İtaliya səyahətçisi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185508 |
1326 | Dehli sultanlığının paytaxtının Dehlidən Deogir şəhərinə köçürülməsi. Bursa şəhərinin Osmanlılar tərəfindən tutulması. Orxan Qazinin Osmanlı dövlətinin hökmdarı elan edilməsi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4035 |
1326-cı il | Dehli sultanlığının paytaxtının Dehlidən Deogir şəhərinə köçürülməsi. Bursa şəhərinin Osmanlılar tərəfindən tutulması. Orxan Qazinin Osmanlı dövlətinin hökmdarı elan edilməsi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185510 |
1327 | Əmir Çoban Sulduz I Konstantin (İmereti çarı) Şəmsəddin əd-Dəməşqi Fransalı Aqnessa (Burqundiya hersoqinası) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4036 |
1327-ci il | Əmir Çoban Sulduz I Konstantin (İmereti çarı) Şəmsəddin əd-Dəməşqi Fransalı Aqnessa (Burqundiya hersoqinası) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185511 |
1328 | Fransada valua sülaləsinin hakimiyyətə gəlməsi. İbn Teymiyyə Hinduşah Naxçıvani – mənşəcə Azərbaycan türklərindən olan tarixçi, dilçi alim, filosof, ədib, mütərcim, şair, katib, dövlət xadimi. Əmir Dəmirdaş Sulduz | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4037 |
1328-ci il | Fransada valua sülaləsinin hakimiyyətə gəlməsi. İbn Teymiyyə Hinduşah Naxçıvani – mənşəcə Azərbaycan türklərindən olan tarixçi, dilçi alim, filosof, ədib, mütərcim, şair, katib, dövlət xadimi. Əmir Dəmirdaş Sulduz | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185512 |
1329 | Bursa şəhərinə Osmanlı dövlətinin hökmdarının təyin edilməsi. Osmanlıların Maltəpə döyüşündə Bizans ordusunu ağır məğlubiyyətə uğratması. Osmanlılar tərəfindən Nikeya şəhərinin ələ keçirilməsi və İznik adlandırılması. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4038 |
1329-cu il | Bursa şəhərinə Osmanlı dövlətinin hökmdarının təyin edilməsi. Osmanlıların Maltəpə döyüşündə Bizans ordusunu ağır məğlubiyyətə uğratması. Osmanlılar tərəfindən Nikeya şəhərinin ələ keçirilməsi və İznik adlandırılması. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185513 |
132 (ədəd) | Yüz otuz iki — say sistemində ədədlardən biridir. Yüz otuz birdən sonra, yüz otuz üçdən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz otuz iki ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=156301 |
1334 | Sultaniyyədə baş vermiş qiyamın Hülakü hökmdarı Əbu Səid tərəfindən yatırılması. 13 yanvar — II Henri, Trastamar sülaləsinə mənsub ilk Kastiliya və Leon kralı. 30 avqust — I Pyotr, Kastiliya və Leon kralı. Şəhid Əvvəl | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4043 |
1334-cü il | Sultaniyyədə baş vermiş qiyamın Hülakü hökmdarı Əbu Səid tərəfindən yatırılması. 13 yanvar — II Henri, Trastamar sülaləsinə mənsub ilk Kastiliya və Leon kralı. 30 avqust — I Pyotr, Kastiliya və Leon kralı. Şəhid Əvvəl | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185518 |
Subsets and Splits